'TINES. de igen. No. 116 Donderdag 1 October 1908. Vierde Jaargang. Mijnt elfen MAANDAG-, WOENSDAG- en VRI1DAGAV0N0. CRANE, lude Haven. iid-Beveland". elins igazijn Utrecht. geld ip van Effecten. HENDRIKSE. KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN. De Uitspraak van den Algemeenen Bond. Uit den Goeschen Baad. 8IOENLAND. U 1 1 DOR te Goes en In in Schouwen en lerpand van Effecten Bijke voorwaarden. phe dienst. lam-Gouda-Amsterdam /sscfienliggBndi plaatsan. Ian GOES |d d a g 12 uur. LHSTERDAM |rgen 5 uur. StOTTERDAM fond 8 uur. nsterdam bij W. DE JCHURE, Kloveniers- bij de Directie J. en te Dordrecht bij' S. Goes bij den Agent Patronaten bij 10 Kilo f0.63, bij trZEL f 0.64 per Kilo, per bus. rembours, toegestaan. borgtocht. het h6tel de Kinderen Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 10.75, daarbuiten f 0.95 Afzonderlijke nummers contant- 0.05 Adveïtentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór Half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. Bureau: LANGE VORSTSTRAAT, GOES. Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h contant. Reclameberichten 25 Gt. p. r. Bij abonnement speciale prijs. Gister (Maandag) vergaderde te Utrecht de Algemeene Bond van R. K. kiesver- eenigingen in Nederland, om zich u't ;e spreken in zake kiesrecht. Waar het gold een uitspraak te vernemen van een orgaan als de Bond over een ingrijpend vraagstuk als het kiesrecht, zal ongetwijfeld in den lande met spanning naar de te nemen besluiten zijn uitgezien. Evenwel zullen de genomen conclusies geen verwondering wekken bij hen, die door de bladen reeds kennis namen van de besluiten, moties, enz. der verschillende kiesvereenigir gen. Inzonderheid wat betrof de cardinale vraag, welk soort kiesrecht den Bond het meest gewenschfc zou voorkomen, kon de beantwoording vrijwel met zekerheid worden voorspeld. Hetgeen wij dan ook reeds voor maanden voorzagen, is dan bewaarheid geworden door de uitspraak van den Bond op dit meest voorname punthet organisch kiesrecht heeft gezegevierd het i .di- vidueele kiesrecht werd verworpen. En daarmee werd het algemeen kiesrecht van de baan geschoven We hebben nu reeds een vrij uitgebreid kiesrecht. Het organisch kiesrecht zal meer kie zers maken, en het zal dit o. i. in die mate doen, dat we in de p r a c t ij k zeer dicht, zoo niet geheel zullen naderen tot Algemeen Kiesrecht. Ook is nog een gewichtige beslissing, die waarbij bepaald is, dat de Bond wel degelijk bevoegd is tot het doen van uit spraken. Natuurlijk zonder de Kamerleden te binden, maar dan toch als geldende voor de aangesloten kiesvereenigingen. Zoo zal de Bond zich nu uitspreken over het defensie-vraagstuk. Nadat de voorzitter Mr. dr. D. Kooien, de aanwezigen, waaronder opgemerkt wer- der de kamerleden Mr. Ch. Ruys de Bee- renbrouck, Jhr. O. en J. van Nispen tot Sevenaer, W. Bogaardt en Mr. C. baron Van Wijnbergen, verwelkomd had, deed hjj mededeeiing van ingekomen stukken om vervolgens te melden dat de motie van Den Haag II in stemming zou gebracht worden. Zoo deze werd aangenomen, dan vervielen de overige moties. Werd deze echter verworpen, dan komt de motie-Leiden in behandeling. Werd ook deze afgestemd, dan zou overgegaan worden tot het behan delen van de vragen van de zoo bekende circulaire vervat in de motie Katwijk. Hierna werden de moties in den breede toegelicht. De motie-'s-Gravenhage, luidende „overwegende, dat door 't formuleeren van een uitspraak in zake kiesrecht, de bond voor 't vervolg ock in defensie-kwestie en later stellig ook bij andere vraagstukken, zich zou moeten binden, waardoor een program van beginselen zou ontstaan, het welk uit een oogpunt van tactiek tegenover andere rechtsche partijen en ook ten opzichte van de leden onzer partijen in het wetgevend lichaam bemoeilijkend zou kunnen zijn niet over te gaan tot het nemen van één practische conclusie", werd verworpen met 94 tegen 11 stemmen, zoodat een uitspraak zal worden gedaan. Hierna werd behandeld de motie-Leiden, luidende De Bond van R.-K. Kiesvereenigingen in Nederland. „overwegende, dat een herziening van de Grondwet, met het oog op het kiesrecht, gewenscht is, zoodra de meest dringende sociale wetten zijn tot stand gekomen; „overwegende, dat deze herziening zóó danig zal moeten zyn, dat zij, zooveel dit in de tegenwoordige omstandigheden moge lijk zal blijken, de richting uitga van het organisch kiesrecht „overwegende, dat niet alleen het kies recht voor de Tweede Kamer noodzakelijke gelijktijdige herziening behoeft, doch dat daaromtrent niets te vinden is in het overigens zeer te prijzen rapport der kies rechtcommissie „noodigt het bestuur uit, andermaal een commissie te benoemen, welke, rekening houdende met de in deze motie uitgespro ken meening omtrent het organisch kies recht, binnen zes maanden rapport uitbrengt omtrent de voorloopig mogelijke regeling van kiesrecht voor Eerste en Tweede Kamer en, zoo noodig, omtrent de wijzigingen aan te brengen in de omschrijving der bevoegd heid dezer staatslichamen gaat over tot de orde van den dag." Daar de inhoud der motie kon worden afgedaan bij de vraagpunten, werd niet over de motie gestemd, maar kwamen de vraagpunten aan de orde. Vraag 1 werd als bevestigend beantwoord voorgesteld. Bij het beantwoorden der verdere vragen werd uitgemaakt, dat de bond zich ver klaarde voor urgentie van kiesrochtwijziging, doch niet van meer urgentie dan de sociale wetgeving. De bond is voor regeling in de Grondwet en acht kiesrecht een door de overheid toegekende bevoegdheid. De bond verklaarde zich daarna met 52 tegen 43 stemmen voor organisch kiesrecht (10 blanco). De vraag, of de bond in het zijn van gezinshoofd naast andere een uitnemend kenmerk ziet van geschiktheid om de kies- functie uit te oefeneD, werd met 89 tegen 10 stommen toestemmend beantwoord (6 blanco). De vraag, of het gezinshoofdenkiesrecht een eerste stap is naar organisch kiesrecht, werd met 71 tegen 30 stemmen bevestigend beantwoord. Goes stemde ontkennend. Aangezien nog niet duidelijk is, of door aanneming van het organisch kiesrecht het algemeen kiesrecht is verworpen, werd dienaangaande een afzonderlijke verklaring uitgelokt, en werd algemeen kiesrecht ver worpen met 71 tegen 29 stemmen. Vooraf was een tusschenzin„Gelet op d tegenwoordige politieke verhoudingen", uit de vraag verwijderd, en werd uitge maakt, dat de bond ook onder die ver houdingen tegen algemeen kiesrecht was, en wel met 93 tegen 7 stemmen. Aan de orde kwam thans vraag 10 Behooren zoowel degenen, die van wege de Overheid als zij die door kerkelijke en particuliere liefdadigheidsinstellingen blij vend bedeeld worden, van het kiesrecht te worden uitgesloten of alleen de eerst genoemde? Met 62 tegen 32 stemmen en 7 blanco werd verklaard, dat alle van overheids wege blijvend bedeelden behooren te wor den uitgesloten. Vraag 11Indien het kiesrecht is een door de Overheid toegekeude bevoegdheid, heeft de Overheid dan ook het recht te eischen, dat van het kiesrecht gebruik gemaakt wordt? Naar de Voorzitter nader uiteenzette, was de bedoeling niet, uit te maken, of de Overheid het recht bezit, opkomst te eischen daarover is men het vrijwel algemeen eens maar is de vraag be doeld: Is het wenachelijk, dat de Overheid van dat recht gebruik maakt? Met 77 tegen 18 en 3 blanco verklaarde de vergadering, dat het wenachelijk is, dat opkomstplicht door de Overheid worde opgelegd. Vraag 12. Zijt gij voor of tegen invoe ring van een evenredige vertegenwoordi ging ongeveer zoo als in België bestaat? Algemeen vóór. Vraag 13. Is invoering eener evenredige vertegenwoordiging van zooveel belang, dat een oplossing van het kiesrechtvraagstuk zonder haar onbevredigend dient te heeten De vraag wordt beantwoord door 7 5 stemmen bevestigend, 15 stem men ontkennend, 6 stemmen blanco. Het meervoudig kiesrecht werd met 83 tegen 10 stemmen. (2 blanco Het vrouwenkiesrecht werd ver worpen met 73 stemmen tegen 4 stemmen (2 blanco.) Weer weinig belangstelling van die zijde van 'tpubliek; er waren maar twee per sonen aanwezig. Van de Gemeenteraadsleden waren er vier absent. Nu, de vaststelling «ener giemeentebe- grooting met de daarbij behoorende reek sen getallen, jan cijfers is niet erg aan lokkelijk. Voordat werd overgegaan tot de vast stelling der begrooting viiel ©r nog ©en beginselstemming. Vanwege den Bond van Staatspensianeie- ring was ingekomen een yerzqek om ad- haesie te betuigen aan een door dezen Bond aan de Koningin te richten adres. Nu hadden we gedacht, dat de Raad om geen precedent t© scheppen het ver zoek eenvoudig voor kennisgteving zou hebben aangenomen. Musschwi bleek, dat het Dagelijksch Bestuur" adviseerde tot adhaesie-be tuiging. Maar één oogenblik stonden of lievier zaten we perplexde burgemeester antirevolutionair ook vóórstander I De bur gemeester verklaarde echter, bij nader in zien; nadat hij de zaak „in studie" genot- men had, uit beginsel iiegen slaatspian- sioneering te zijn. We verbaasden, ons te moeten hooren, dat de burgemeester die zaak nog in stu- 'die moest nemen en in deze niet onmid dellijk zijn in te nemen standpunt kende. Door den heer Dekker werd de Staats- pensioneering op principleete gronden be streden. Eerstens .oordeelde deze terecht den Raad onbevoegd ©n sprak ondeugend .als zijn meening uit, dat gemeenteraadsle den; die vermoedelijk weinig studie van deze zaak hadden gemaakt, toch eigenlijk onrijp waren om in deze te oordieelen. .Daar kon wel eens wat van waar zijn. Zouden bv. alle raadsleden weten, hoe- vele millioenen een Staatspemsioneering kosten zou? De heer Fransen v. d. Putte noemde in den loop der debatten Staats- pensioneering een „illusie", en zou toch stemmen voor deze „illusie" Ten slotte bleek de Raad verdeeld. Met 5 tegen 4 stemmen, verklaarde de Goesche Raad zich voor 'Staalspensioneering. Sjonge, sjonge, wat zal het Haagsch© Binnenhof op stelten staan, als men da,t daar hoort! Bij de begrooting, die nu behandeld werd, bijna geen opmerking. Ze gleed er door. De heer Donaer sprak weer over controle der schoolbehoieften ©n de heer II o 11 man n vond een fout in de optel ling 't scheelde 'n tientje. Ten slotte nog een discussietje over de motorspuit, die het vertikte voor d© Gor- kumsche heeien te werken, alleen maar, omdat ei' naar de deskundige monteur verklaarde één klein schroefje niet ge smeerd was! Kom, kom, zou men te Goes met zoo- velen niet één klein ongesmeerd schroefje hebben kunnen verschalken Tersnede merkt© dan ook de heer Risch op: nou, als dat kleinigheidje aan de Goesche brandweer ontsnapt is, dan laat de bevoegdheid der brandweer nog al wat te wenschen over. Eindelijk blijkt, dat 'tlag aan de afwezigheid dei" deskun digen. Maar aangezien die in geval van brand ook afwezig kunnen zijn, geeft de heel" R i s o h nog in overweging ©an plaat selijken monteur" aan te stellen. Toen werd de begrooting goedgekeurd. De hoofdelijke omslag is dit jaar f 4000 honger. Argus. FRANKRIJK De „Latouche"-ramp. Mgr. Philibert, de aartsbisschop van Fréjus, het diocees, waarin Toulon gelegen is, publiceert aan het hoofd van de laatste Zaterdagavond uitgekomen, „Semaine Reli- gieuse" een ontroerende betuiging van deelneming met de familie der slachtoffers van de jongste ramp, die de Fransche marine getroffen heeft. In het vervolg van zijn artikel schrijft hij dan de volgende opmerkelijke zinnen „Men kan 't langer niet in stilzwijgen voorbijgaan en zelfs die geesten, die 't meest vijandig staan tegenover alle bovennatuur lijke zaken, worden er door getroffen, hoe een sombere sirie van rampen bijna onop houdelijk de Fransche marine treft, sedert de afschaffing van de godsdienst-oefeningen aan boord der schepen. Nu weder deze al te talrijke rijen lijkbaren zegenend, op gesteld voor de oflicieele vertegenwoordi gers van Frankrijk, die een openlijk en fubliek gebel verlangden, bidden wij den God-van-barmhartigheid om de oogen te openen aan de blinden, de ingekankerde vooroordeelen te doen verdwijnen en aan hit land de geloofsvrijheid te geven in de edelmoedige en broederlijke éénheid van alle Fransche harten 1" Aan de liquidateurs ontsnapt. De Fransche katholieken en ook de archeo logen over de geheele wereld, zullen met verklaarbare vreugde en voldoening uit het „■Tournal d'Indre et Loire" vernomen hebben, dat het aloude domein van de Abdij van Marmontier, nahij Tours, dat onlangs door de verwoede liquidateurs onder den hamer werd gebracht, door bemiddeling van Lord Clifford van Crudleigh gekocht en aldus bewaard is geworden voor eene betreurens waardige verbrokkeling. Marmontier is een van de belangrijkste oude monumenten in Frankrijk. Het was niet alleen de wieg van de Kerk van Tours, daar het in de vierde eeuw gesticht werd door den H. Martinus, maar ook de moeder van een aantal kloostergemeenten zoowel in Engeland als in Frankrijk. Uitweidend over deze schitterende daad van Lord Clifford, zegt de „Univers' „Dank zij de edelmoedigheid van een katho liek lid der Engelsche aristocratie, zijn wij in staat gesteld, om, tegelijk met de gebou wen, dienende voor scholen, en de prachtige kapel van de Dames du Sacré Coeur, ook de ruïnen te behouden van de oude abdij, met de grot van den H. Martinus en de kapel van de H. Zevenslapers, die door de religieuzen met veel smaak en piëteit gerestaureerd is". De liquidateur had reeds het plan ge vormd, het geheele domein in perceelen te verdeelen, „om er meer geld van te maken 1" Het volgend uittreksel uit een verslag van de Alliance Frangaise geeft ons een ongezochte verklaring van het woord „Ge rechtigheid verhoogt een volts, maar de zonde is een schandvlek der natie." Vooraf zij het opmerkelijke feit geconstateerd, dat de Fransche taal als verkeerstaal steeds meer in gebruik afneemt; en geleerden zoowel als handelaars breken zich het hoofd over de vraag, hoe dit verschijnsel, dat voor den Fransehen nationalen trots niet weinig is, te verklaren. Zoo heeft ook de Alliance Frangaise, die onlangs te Parijs zittingen hield, deze quaestie ter tafel gebracht, en zij is daarbij tot de slotsom gekomen, dat de steeds voortgaande vermindering van de Fransche taalkennis in het buitenland, voor het grootste deel is toe te schrijven aan den voortdurenden aanvoer van pornogra- phische literatuur. In een lange redevoering heeft de voor zitter der Alliance, Frank Puaux, die alles behalve met zedemeesterachtige oogen de kunst zou willen veroordeelen, over den ach teruitgang der Fransche taal in verband met deze verhoudingen zich uitgesproken, en het is wel do moeite waard zijn beweringen even na te gaan. Het doel der Alliance Frangaise, zoo beweerde dan Frank Puaux, bestaat daarin, om de Fransche taal en de kennis der Fransche literatuur zooveel mogeljjk te verbreiden. Het valt niet te ontkennen, dat dit doel in den laatsten tijd niet meer in die mate bereikt wordt als vroeger, en daaraan zijn de omstandigheden van het eigen land schuld. Niet alleen in Duitschland, maar over de geheele wereld hebben zich verkeerde en schadelijke voor stellingen gevormd van de Fransche zeden en de Fransche literatuurde Fransche roman wordt zonder nader onderzoek als onzedelijk en gevaarlijk gebrandmerkt, en het loont de moeite niet, de taal van eea land te leeren, welks literatuur voor het meerendeel vaa pornographischea aard is. De achting is gezonken voor de Fransche natie bij de volken der wereld en Frankrijk zal zijn vroegeren voorrang in taal en litera tuur steeds meer inboeten, wanneer de vuilhandel, welks bestaan niet valt te loochenen, in het belang van de zeden, en daarmede in het belang van het aanzien van Frankrijk en zijn literatuur in het buitenland, niet door alle oprechte patriotten met alle kracht wordt bestreden. Echte Franschen kunnen deze schrijvers, die schaamteloos de schande verheerlijken en naar stijl en inhoud erbarmelijke werken uitgeven, nooit geweest zijn. Het ligt niet in onze macht, de schrijvers of teekenaars direct te verhinderen, hun pen of teeken- stift te prostitueeren, maar men moet in het buitenland kunnen zien, dat de ware vrienden van Frankrijk dien verderfelijken uitwas in taal en kunst met klem veroor deelen. Overeenkomstig deze redevoering nam de Alliance Frangaise in haar jongste zitting een motie aan, waarin zij verklaart, dat de Fransche literatuur met de producten van ontaarde phantasie niets heeft uit te staan dat de ware kunst steeds op bescherming en hnlp van de Alliantie kan rekenendat zij echter tegen de verderfelijke invloeden zal protesteeren, en daarbij de hoop koes tert, dat de overige landen de Fransche republiek in haar strijd tegen het lage en zedelooze zullen steunen. BELGIË. De Oester-manifestatie in Brussel. Het Zondag gevierd© jubileumfeest van de vischmarkt te Brussel heeft aanleiding gegeven, tot een practische weerlegging va.n de opzienbarende regeeringswaarschuwing tegen het gebruik van oesters. Ten. eerste had er op zeeir ruime schaal een gratis uitdeieling van Zeeuwscho oesters plaats, ©n tie oordeelen naar den aandrang van de liefhebbers, heeft die waarschuwing de vrees voor typhus niiet versterkt. Als feestrede hield de directeur van de Markt een lang pleidooi over het. gebruik van oesters, en deed hij een warm b)e- roep op de gemieentie-overheid om den steun va,n haar hoog moreel gezag te ver- leeoen tien gunste van die oestercultuur die sedert icen jaar ernstig lijdt ondesj den tegen haar gevoerdien veldtocht. Burgemeester Öa Mot voerde ook het woord en verklaarde zic-h in ©en geestige rede onder het applaus der aanwezigen bereid tot de grootste opoffering voor de oesters, door zich persoonlijk beschikbaar te stellen. „Dat men mij oesters brenge!" riep hij uit: ,,Ik bied mijn lichaam aan, en. morgen zult gij aan onze medleburgers zeggen: Onze burgemeester heeft oesters gegeten, ien hij is nog' gezond". Er was ook een groep Zeeuwscbe meis jes aanwezig, arbeidsters uit de oesterput ten. Zij werden aan dien burgemeester voorgesteld. PERKIK De toestand in Perzië is nog steeds verre van rustig. De arrestaties zijn aan de orde van deu dag en onder degenen:, die in de laatste dagen onschadelijk zijn gemaakt, behoort ook Jamini Niram, een personage, dat eertijds als Perzisch com missaris fungeerde bij die grensregeling to Seistaa, vervolgens tpr dood veroordeeld, daarna, ofschoon door den Sjah begena- dig(dl, van al zijn orden en titels beroofd .werd en bij wien men nu weer comproniit- teeirendie stukken beeft gevonden. On danks het feit, dat de Sjah door de vast stelling van den datum voor het bijeen komen van het parlement, aan de vrien delijke sommatie va,n Rusland en Enge land heeft gehoor gegeven, woedt de re volutie voort en heerscht vooral te Ta,- b'riz een toestand, die gelijk staat met burgeroorlog, doch waarbij de Europeanen geen onmiddellijk gevaar loepen. Die onte vredenheid tegen den Sjah is zóó groot, dat zelfs de Perzische kolonie t© Konstan- tinopel tegen hem in opstand is gekomen. De gezant niet uitgezonderd. Deze heeft zijn ontslag genomen en 10.000 frank bij gedragen aan een inzameling voor de na,- tionalisten te TabrizDe nevolutionnairein aldaar zuilen voorloopig van alle consti- tutioneele rechten verstoken blijven. TWEEDE KAMER. De Kamen' heeft gister zonder stemming goedgekeurd het postcontract met de Stoomvaartmaatschappij „Zeeland". Bij dit contract wordt der Maatschappij voor het overbrengen der Nederlandsche brieveumalen, in de beide richtingen, een© som van f 50.000 in het jaar toegekend, en waarborgt de Staat haar* voor de brie venmalen van en aan buitenlandsch© post- administratiën eene jaarlijksche opbrengst van f400.000. Verder geniet zij voor de pakketpost van of voor Nederland of andere landen, zes cent voor elk pakket. Het vervoer van zakken, mandien, kistan, valiezen of dergelijke, die voor d© verzen ding per post dienen of gediend hebben, geschiedt kosteloos. Aan den heer Jansien, afgevaardigd© voor Den Haag, verklaarde Minister Bevers dat ook hij den bouw der mailschepen in Nederland zooveel .mogelijk wil bevorde ren. Donderdag te half twee uur regeling der werkzaamheden; Uit goede bron verneemt de Gr.wt., dat door een der spoorwegmaatschappijen aan de hoofden van diensten op stations en werkplaatsen oen opdracht werd verstrekt om haai- onmiddellijk de namen te doen weten van die beambten, die zich er toe leenen om mede te werken tot het oprich ten of zijdelings steun verieenein voor het oprichten vau vereenigingen voor spoor wegpersoneel, die die revolutionaire of so-

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1908 | | pagina 1