T.
il ii ii ii
T Til
ii ii ii i
LL, Goes.
►ER,Goes
Zaterdag 19 September 1908.
Vierde Jaargang.
PIJN!
Parikade, Goes.
uizige en
.ultivators
geld
>p van Effecten.
HENDRIKSE.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Het gouden Priesterfeest
van Z.H. PAUS PIUS X.
soort
en JENEVER
van Vruchten.
brns en eeltknobbels.
Roemde Likdoorn.-
t, per post 45 cent.
|HAN DE ROOS,
Middelburg.
IRHONING
LOOP 2
.BLETTEN
z
In winkels, waar
Inde artikelen
[stald en voor
stations-boeken-11
sken alleen die
te zeker geen
Irt.
lermachines.
onovertroffen in
Zaaimachines.
I.
gd DRUKWERK
E COINTRE.
borgtocht.
het hotel de Kinderen
Patronaten
ruitbe taling.
7.56
8.29
9.14
9.28
9.55
10.8
10.28
8.48
1-9.51
10.01
D
10.61
11.03
1-10.14
ir Hamburg, Z Duitschl
ederland via Roosendaal -
van 1.20 voor meer dan
10.38
2.6
10.28
1.29
11.40
3.05
1238
3.38
12.54
3.54
1.10
4.08
6.01
6.15
7.17
7.03
8.16
8.47
No. 111
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant- 0.05
AdveTtentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
De Paus! Het beeld van liooger macht en leven,
Waarom de volkeren gebogen staan,
Waarvoor èn zonde èn wereldwijsheid heven,
Als Zijne blikken langs hun rijen gaan,
Daar staat HijHet gekroonde hoofd geheven,
In Zijne Koningshand de koninklijke vaan:
Het kruis: de ziel van heel het Koomsche streven,
Waarvoor wij zegevieren of vergaan!
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Gt. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Yergaan? Neen, elke strijd brengt nieuwe zege!
Vergaan? Daar staat hij, Pius, rustig en bedaard
En Zijne Vaderstem klinkt over d'aard:
„Herstelt in Christus alles op uw wegen!"
U, Opperherder, onze trouw ten allen tijd,
Aan Uwe zijde staan we in den strijd!
Het was den twintigsten Juli van het
jaar 1903, dat Paus Leo XIII, de wijze
en groote Opperpriester, de oogen sloot.
En ons aller ziel was gericht naar dat
groote sterfbed.
Leo XIII was heengegaan uit de wereld,
die hij met alle krachten van zijn genie
en sterk hart had zoeken te behouden of te
winnen voor zijn Meester, Jezus Christus.
Het graf vond maar een geringe prooi
aan dezen bijna onstoffelijken grijsaard.
Zijn machtige geest, die door duisteren
nacht en zware stormen de Kerk uit de
negentiende naar de twintigste eeuw had
gevoerd, kon door den albedwingendenl
dood niet tegelijk met het aardsche leven
worden uitgebluscht.
Leo XIII leeft!
Niet enkel, naar ons vast vertrouwen,
bij God hierboven, maar ook onder ons.
Want hij heeft woorden gesproken,
vruchtbaar van wijsheid en vrede, die niet
sterven I
Die zulten blijven groeien tot daden.
Woorden, die hun machtigen weerklank
vinden in het regeeringsprogram. vajn
onzen roemruchten Paus Pius X, waar
hij het samenvatte in de leuze: „Alles
herstellen, alles weer samen te
brengen in Christus".
De Pausen sterven niet.
Geroepen om te zijn de zichtbare plaats-
bekleeders Gods van Zijn Kerk hier op
aarde, die onverwelkbaar in eeuwig-groene
lente zal bestaan en in immer-frissche
jeugd zal duren, hebben van af Petrus,
Christus' eerste Stedehouder, de Pausen
onafgebroken zich opgevolgd in de woe
lingen en de branding der tijden.
En hoe de stormen loeiden ©n de orka
nen losbarstten zij stonden hoog en
glorieus op de onverpletterbare Rots,
waartegen geen stormen vermogen, om
als trouwe Bewaarders de wacht te hou
den bijl den Schat des Geloofs.
Ruim vijf jaren is het nu geleden, dat
Hij, die heden zijn vijftig-jarig priesterju
bileum viert, tot Paus werd gekozen.
Die keuze was niet voorzien, nog minder
verwacht.
In het Conclaaf steeg het stemmenaantal
van den Staatssecretaris van Leo XIII,
Kardinaal Rampolla del Tindaro
al meer en meer, totdat het ingrijpen van
den vorst-bissohop van Krakau, namens
Oostenrijk, in het stemmental een heel©
verandering teweegbracht, zoodat met 50
van de 62 uitgebrachte stemmen Kardinaal
Joseph Sarto tot Paus gekozen werd.
Sarto Paus!
De zoon van nederige ouders, iemand
van de kleinen der aardePaus
Geen wonder, dat een zekere pers zich
opmaakte, om de wereld kond te doien, dat
na den geleerde uit het grafelijk geslacht
der Pecci's nu den Pauselijken troon
beklommen hadSarto, de eenvoudige, de
niet-geleerde, die „dorpspastoor van bet
Vaticaan" I
„De Vaticaansche dorpspastoor" dit
„gevleugelde woord" maakte opgang
zou intusschen toonen, dat het Hem aller
minst ontbrak aan scherp te van inzicht
en helderheid van geest.
Geen beter bewijs daarvoor leverde onze
Paus, dan toen hij den Zendbrief „P a s-
c e n d i" de wereld in zond, om het samen
weefsel van alle dwalingen, bet Modernis
me te treffen.
Al dajdelijk zooals dei feestredenaar op
den Ruster Katholiekendag het uitdrukte
sloeg hij in het marmer de grove trek
ken, toen hij, van onbekende Kardinaal
Sarto als Pius X naar voren trad met zijn
eerste groote encycliek, zijn programrede
alles herstellen in Christus. Daar stond
hij dadelijk voor onze verbeelding als een
hooge figuur met de strenge trekken van
een denkerkopom den mond zagen wij
vastberadenheid en kracht en in heel de
houding een dadelijk aan den arbeid
willen.
Vijf jaren zijn er sindsdien verloopen. En
de vage figuur is steeds verder naar voren
gekomen ,het beeld wordt met den dag
scherper, elke nieuwe daad van den ruste-
loozen werker doet juister spreken trek
voor trek, maar vooral het oog, van: heer
lijke toewijding aan 't schitteren, eein toe
wijding fen liefde zoo groot, dat wij ons
geen stedehouder kunnen denken, in wien
de Christus door zija beginselen heerlijker
zou herleven dan in hem.
Toen hij den panselijken troon bestegen
had, deze Pius, vroeg men' alom, of hij het
werk van zijn voorganger zou voortzetten.
Zeker, dat zou hij'. Hij zou het voortzetten
'en afmaken. Hij zou onsi leeren, dat al o|nz©
maatschappelijke arbeid vruchteloos is, dat
de hernieuwing der maatschappij in Chris
tus niet kan worden doorgezet, zonder
dat wij ons zeiven herstellen. En van den
anderen kant heeft hij ons onderwezen,
dat de Katholieke actie in de openbare
maatschappij niet slagen zal, tenzij er een
nieuwe geest van vurig gelooven de Katho
lieke wereld levendiger besef doet krij
gen van wat men de harmonie zou kunnen
noemen tusschen het eeuwige doel en het
aardsche bestaan.
Pius X heeft ons geleerd, hoe het
evenwicht te bewarendoor- bet ver
levendigen van ons Geloof, bet verdie
pen van ons godsdienstig bewustzijn, het
versterken onzer overtuigingdaartoe
strekken de talrijke maatregelen, waar
mede hij de Katholieke wereld onophoude
lijk vergast, het keereu der dwaling, het
uitroeien van misstanden, het verstevigen
of aanmoedigen van het goede,of hij
de modernisten ontmaskert, die d© Kerk
willen verplaatsen van den ouden steen
rots te Rome naar het stuifzand van ICoe-
nigsberg, of hij de priesters aanspoort tot
heiligen ijver, de leeken tot die veelvuldige
Heilige Communie altijd zit bij hem
voor het brandende verlangen om in ons,
zijne kinderen, het Geloof te verlevendigen,
dat in ons Christus doet herstellen, door
ons Christus herstelt in de maatschappij,
en daardoor de maatschappij herstelt in
Christus.
Joseph Sartoi aanschouwde het levens
licht den 2den Juni 1835 te Riesie in N. O.
Italië. Hij werd geboren uit arme ©n een
voudige ouders. Reeds vroeg bemerkte
men, dat de jeugdige Joseph een buitenge
wonen aanleg bezat. Zijn vurigst verlangen
was Priester te worden.
Den 18den September 1858 nu 50
jaar geleden zag hij zijn hartewiensch
verwezenlijkt en ontving Joseph Sarto die
hooge waardigheid van het Priesterschap.
Op het Seminarie van Padua had Joseph
Sarto de beste notities zijner leermeesters
verworven en onder zijn 39 miedieleierirn-
gen was hij nummer één.
Hij begon zijn schitterende kerkelijke
loophaan als eenvoudig kapelaan te Pom-
boto', werd in 1867 pastoor te Salzano
en het. bisdom Treviso, waai- hij professor,
kanunnik en vicaris-generaal was, trok
voordeel van zijn uitgebreide kennis.
Het was in die dagen, dat Kardinaal
Lavigerie van 'hem sprak: „Ik twijfel er
niet aan, of eenmaal zult gij het pui-per
dragen, en de Paus, die u daarmee begif
tigen zal, zal door dit te doen, zich zelf
en ook de Kerk eieren".
In 1884 werd de begaafde priester en
zielezorger verbeven tot de waardigheid
van Bisschop van Mantua, dat zich in 1893
kon verhengen o-ver de verheffing van zijn
prelaat tot Kardinaal. Maar kort was de
vreugde zijner diocesanen, want reeds drie
dagen later verhief Paus Leo XIII hem
tot patriarch van Venetië en primaat vap
Oalmalië.
In die jaren van Sarto's patriarchaal
bestuur te Venetië noemde Leo XIII hem
reeds „papabilis" en voegde er deze woor
den aan toe: „Wij weten, mijn dierbare
zoon, dat gij de grootste diensten aan de
Kerk zult kunnen bewijzen, walnt gij be
schikt over uitstekende hoedanigheden,
welke u een .waardig op per-
opperhoofd der Kerk zouden
doen z ij n".
En nu kwam 4 Augustus 1903. De Paus
keuze was beslist en Joseph Sarto het
hoofd der Kerk geworden.
„H o e Wi 11 g ij genOi e m d w ordea",
vraagt de deken van het H. College, kar
dinaal Oreglia di San Stefano, den nieu
wen Paus. En het antwoord luidt: „Pius
X, ter herinnering aan de hei
lige Pausen, die dezen naam
gedragen hebben en moedig
voor de Kerk gestreden heb-
b e n".
Aan Pins I, den martelaar, aan Pius
V, den bestrijder der Turken, aan Pius
VI, die met de Fransche revolutie en
Pius VII, die met het Napoleontische des
potisme te kampen had, eindelijk aan
Pius IX, den beroofden Paus-Koning en
den bestrijder der dwaling, heeft Joseph
Sarto in dat allerplechtigste oogenblik wel
licht gedacht.
Had de nieuwe opperherder een voorge
voel van den strijd der Kerk, wielk© vol
gen ging en waaraan hij, als plaatsbe-
kleeder van den Christus op aarde, een
zoo werkzaam aandeel nemen moiest?
Wij weten het niet, maar wat wij wel
weten, dat is: het vijfjarig pontificaat van
Pius X heeft reeds aan de wereld getoond,
dat de naam van dezen Paus eenmaal
met ©ere onder zijne strijdbare naamge-
nooten in de kerk-historie zal genoemd
worden.
Deze Paus is eeite krachtige per
soonlij k hei d.
Van kracht getuigden zijne maatregelen,
ten opzichte van de anti-clericale Fran
sche regeering. Een© protestnota aan die
katholieke hoven was het antwoord pp
het bezoek van het eerste katholie-
k e staatshoofd, president Loubet, aan het
Quirinaal.
De bisschoppen van Dijon en Laval wer
den, wat het Fransche gouvernement ook
reclameerde, voor het H. Officie gedaagd.
De Kamers konden in de Scheidingswet
vrij het oprichten der „associations
cuituelJes" bevelen: Pius X ver
bood op 10 Augustus 1906 ©r ook
slechts ééne op te richten.
En als de auditeur- der nuntiatuur, Mgr.
Montagnini, over de Fransche grenzen ge
zet werd en het gouvernement der repu
bliek tegen het volkenrecht in bet pause
lijke gezantschapsgebouw binnendrong,
dan verhief Piug X den verjaagde tot
apostolisch protonotarius, dan verwierf
de pauselijke regeering door den steun
der Oostenrijkseh-Hongaarsche diplomatie
de uit de nuntiatuur geroofde bescheiden
terug.
Tegenover de anti-clericaJe eisehen van
de Spaansche regeering onder Lopez Do-
minguez en de la Vega de Armijo in de
jaren 19061907 stelde de H. Vader een
krachtig „non possumus", en het
zelfde van kracht getuigende antwoord, jbn|t-
ving het Boliviaansche gouvernement, toen
in 1907 ook over de regeering diezer Zuid-
jAmerikaansehe republiek die anti-kerkelijke
geest vaardig werd.
In "heide gevallen won 's Pausen poli
tiek het pleit.
Als in de straten van Home anti-oleri-
cale betoogingen plaats grepen, als in
de zetelstad van den plaatsbekleeder van
'den Christus, den overwinnaar des dui
vels, Capducci's hymne aan sa tan weer
klonk, als 's Pausen staatssecretaris,
kardinaal Meiry del Val, op den openba
ren weg beleedigd werd, dan uain Kusi X,
waar onder een kabinet-Giolitti verma
ningen vruchteloos zouden blijkin,
zijne toevlucht tot maatregelen, welke, a 1 s
zijnde van marferieclen aard, de
Italiaansche regeering beter zoude wie
ten te waardeeren, en verbo odd ©pel
grimages naar de Eeuwige Stad.
Vrij kon het Russische gouvernement
den bisschop van Wilna, Mgr. baron von
Ropp, afzetten: Pius X wachtte zich wel,
er „fiat" op te zeggen.
En wat sommige bladen ook bewenen
mogen, zeker is het, dat aan die zijde
dei- onrechtvaardig vervolgde Polen
met Mgr. Stablewski z. g. Pius X stond
enstaatnogna diens dood.
Zijn voorts de veroordeelingen der zoo
listige modernisten, in het decreet van
het H. Officie: „Lamentahi 1 i" en in
(Ie encycliek: „Pascendi dominici
gregis" vervat, geen bewijzen voor
's Pausen krachtige persoonlijkheid
En kan ook de encycliek „P i e n i
1' a n i m o", aan het Italiaansche episco
paat gericht, ten einde het verderfe
lijke Murrisme in zijne vaart te stui
ten, niet hetzelfde bewijs leveren
Immers door deze en andere stukken,
van den togenwoordigen Paus uitgaande,
werden n Modernisme n Murrisme voor
de Kerk door hunne totale ontmaskering
onschadelijk gemaakt, terwijl aan de
anli-lndex-beweging en de Scbeliveiieering
al heel spoedig een einde kwam.
Reeds nu, gedurende zijn kort Ponti
ficaat, heeft Pius X zich in de historie
een schitterende plaats verworven.
Zijn naam zal een spoor in de geschie
denis achterlaten.
Herinner u slechts de machtige houding
van dezen Paus tegenover het Fransche
gouvernement, die de inlichting der ker
kelijke hiërarchie ongeschonden deed be
houden. blijven, en denk aan 's Pausen,
krachtig optreden tegen het Modernisme.
Deze twee feiten alleen zouden meer
dan voldoende wezen, om Pius X een:
eereplaats in te ruimen onder de groote
Opperhoofden der Kerk.