ax\
No. 105
Zaterdag 5 September 1908.
Vierde Jaargang.
BUITENLAND.
UIT ZEELAND.
>te Kiespijn
echts
ne Woning
:h geld
oop van Effecten.
H. HENDRIKSE.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
De onderscheiding van
Dr. Kuyper.
EEN ADRES.
ö»T BE P EfêS-
leurecijn in het hoofd
enza-pijnen
uren genezen door
POEDERS
fEN, Apotheker te
zaete.
oos 50 cent.
j IJ D E R S.
kende geneesmiddel
pen, maagontsteking,
it, slechte spijsvertee-
rispingen, brakingen.
POEDERS
Apoth. Specialist te
inen door geen enkel
rvangen worden,'tis
;eneeswijze die ver-
evolen te worden aan
aan de maag lijdt.
doos 75 cent.
'oor Holland Firma
Co., te Middelburg;
is bij Gebr. Mulder;
by DE ROOS; te
LUITWIELER; te
AAS; te Rilland by
e Tholen bij W. POT-
>eudijke bij DE COK.
prijs per kwartaal
75 cent
95
;ste standen te GOES,
gd e
len. Vakkennis onnoodig.
henpersonen wordt niet
lste Hypotheek gevestigd
rdig.l DRUKWERK
LE COIMTRE.
K. Patronaten
d.
ooruitbetaling.
um.
;n borgtocht.
Ie.
in het hotel de Kinderen
!0
7.56
2+
8.29
9.14
10
20
9.28
'8
12
9
9
9-55
4
4
10.8
-2
5
>4
10.28
»2
10.36
f9.51
D
10.51
10.01
-{•10.14
D
11.08
+11.15
naar Hamburg, Z Duitschl
r Nederland via Roosendaal -
m van 11.20 voor meer dan
10.38
2.6
10.2
1.29
11.40
3.05
12.38
3.38
12.54
3.54
1.10
4.08
6.01
6.15
7.17
7.03
8.16
8.47
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes £0.75, daarbuiten £0.95
Afzonderlijke nummers a contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclameberichten 25 Gt. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Zooals te verwachten was, is het be
richt, dat het de Koningin behaagde, Dr.
Kuyper te benoemen tot Minister van
Staat, door de bladen der rechterzijde
met groote sympathie ontvangen.
Maar ook de liberale bladen bevatten
hierover over het algemeen waardeerende
beschouwingen.
Het liberale „Handelsblad", na gezegd
te hebben, dat de grond van deze hooge
onderscheiding wel te zoeken zal zijn in
de zucht van het tegenwoordig Kabinet,
om te toonen, dat thans in elk geval
alles harmonie en vrede is tusschen het
Kabinet en den leider der anti-revolutio
naire partij, voegt er bij
En dan moet men, dunkt ons, erken
nen, dat met de benoeming van dr.
Kuyper tot minister van Staat dat eer
bewijs zeker niet op lager peil gebracht
wordt. Ware het op te vatten als een
erkenning der verdiensten van den Mi
nister Kuyper, dan zouden wij deze
benoeming hoogst bedenkelijk vinden.
Maar dat behoeft niet. Met het gewone
ministerschap heeft deze eeretitel niets
te makenhet eenige practische ge
bruik er van is hierin gelegen, dat bij
voorbeeld in een politieke crisis ook
deze of gene minister van Staat wel
wordt geraadpleegd. Zoo is tijdens de
laatste crisis de heer Asser gehoord.
En daar dr. Kuyper, als leidend staats
man, zeker behoort tot degenen, die
voor zulke audiënties in aanmerking
kunnen komen, is het ook in dit op
zicht volkomen verdedigbaar, dat men
hem als politieke figuur heeft begif
tigd met den titel van Excellentie.
De vrijz.-dem. „Nieuwe Amhemsche
Crt." schrijft royaal haar meening als
volgt neer:
Den 31 October j.l. schreven wij, ter
gelegenheid van den 70sten verjaardag
van dr. A. Kuyper, dat wij het terwille
van het toen zitting hebbende Kabinet,
samengesteld uit, staatkundige tegen
standers, betreurden dat. bij deze ge
legenheid de benoeming van dr. Kuyper
tot Minister van Staat achterwege was
gebleven.
Wij noemden dit lilliputterig.
Het zal daarom wel geen betoog be
hoeven, dat wij de huidige benoeming
met instemming begroeten.
Hoe men over den ouden minister
moge oordeelen, vast staat o. i., dat de
.hooge onderscheiding hem thans ten
deel gevallen, ten volle is verdiend en
wij verheugen er ons over, dat het te
genwoordige kabinet zich beijverd heeft,
den misslag van het vorige goed te
maken.
Hier is geen partijpolitiek in 'tspel,
maar de erkenning van buitengewone
gaven en talenten gesteld in dienst van
land en volk, al mogey de vruchten van
dien langdurigen arbeid ons en anderen
niet sympathiek zijn.
De liberale „Arnhemsche Crt." neemt
aan, dat zelfs zijn heftigste tegenstander
zal moeten erkennen, dat Dr. Kuyper is
een der grootste mannen van onzen tijd.
Een verwijt tegen het ministerie-Heems
kerk, dat het zich bij deze benoeming
schuldig maakte aan partijpolitiek, acht
het blad onbillijk.
De beschouwingen van genoemde bla
den, al gingen ze over hot algemeen ver
gezeld van kleine hatelijkheidjes, zijn zeer
waardeerend. Alleen het liberale „Vader
land" en het socialistisch „Volk" zijn
beneden peil.
Men staat verbaasd over de lichtge-
looviglieid van een ernstig liberaal blad
als „Het Vaderland", zegt „De Tijd".
„Eenige maanden geleden" zag de
redactie in een... „correspondentie" van
een... „der met het Miilisterie bevriende
bladen" de benoeming van dr. Kuyper
tot Minister van Staat... „in het voor
uitzicht gesteld" en aangekondigd „als
zoenoffer van het Ministerie" en op
deze gegevens baseert het Unie-
liberale orgaan zeer gewichtige, en
daarbij voor een der meest hoogstaande
en verdienstelijke Nederlanders zeer
hatelijke beschouwingen. Is lichtzinni
ger kritiek denkbaar?
Eiken schijn van bewijs ontbreekt,
dat de ongenoemde correspondent de
ware reden van dr. Kutsper's benoeming
heeft aangegeven en dat deze staatsman
niet, gelijk in dergelijke gevallen ver
ondersteld wordt en in casu zoo bij
zonder aannemelijk is, zijne verheffing
aan zijne buitengewone, algemeeme ver
diensten te danken heeft. Een vermoe
den, een gissing, een aardigheid, een
phantasietje van een... correspondent
ziedaar het gezag, waarop het Haag-
sche orgaan alleen steunt, en dat is
genoeg om allerlei hatelijkheden naar
het hoofd te werpen van een Nederland-
sche regeering en van een dr. Kuyper.
Wij en andere katholieke (en christe
lijke) bladen achten de benoeming van
dl'. Kuyper zoo natuurlijk, dat het on
noodig geoordeeld werd er gewichtige
beschouwingen over te houden. Door
hun stilzwijgen hebben de meest vrij
zinnige organen op hunne wijze te ken
nen gegeven, dat er op dr. Kuyper's
verheffing geen aanmerking viel te
maken.
Wanneer er iets buitengewoons en
opvallends in deze benoeming steekt,
dan is het de omstandigheid, dat zij:
zoo laat komt en... onder de vorige
vrijzinnige regeering achterwege is ge-,
bleven.
Het socialistische hoofdorgaan „Het
Volk" maakt het een beetje erger. Even
als het „Vaderland" maakt ook dit blad
onderstellingen om daarop zijn critiek te
bouwen.
Het is niet zeker, zegt het blad o. m„
of de bedoeling van deze benoeming
is Dr. Kuyper deel te laten nemen aan
de regeering. Zoo ja, dan lijkt ons dat
een onwaardig gedoe, zoowel van de
regeering, als van Dr. Kuyper. Als hij
regeeren wil, moet hij voor heel het
land daar staan als de verantwoorde
lijke man, en de ministers mogen zich
niet verlagen tot zetbazen van iemand,
die zelf achter de schermen blijft.
Wij willen dan ook voorhands aan
nemen, dat wij hier met niets anders te
doen hebben dan met een „onderschei
ding" in den zin van, een lintje, dat
de titel „Excellentie" niets anders is
dan het verguldsel van de pil der po
litieke invaliditeit die Kuyper heeft moe
ten slikken.
In dien zin hebben wij vrede met
elke onderscheiding. Met welke titels
en lintjes en onderscheidingen de bour-
goisie hare bij uitstek trouwe dienaren
omhangen wil, dat behoort niet tot de
dingen die onze belangstelling trekken.
Men ziet het, de Kuyperhaat en meer
nog de Kuypervrees sterft nog niet uit.
Maar de „Volk"-redactie mag gerust zijn.
Het verleden van Dr. Kuyper wettigt het
vermoeden niet, dat hij achter de scher
men en niet in het volle licht van den
dag zou werken.
Door de Federatie der vijf Diocesane
Organisaties is het volgende, in het Fransch
gestelde, adres verzonden
Amsterdam, 1 September 1908.
Aan
Zyne Heiligheid Paus P i u s X,
Rome.
Heilige Vader 1
In den geest neergeknield aan de voeten
van Uwe Heiligheid, verzoekt het Bestuur
van de „Federatie der vijf R. K. Volks
bonden en Werklieden Organisaties van
Nederland" U, H. Vader, by de blijde
herdenking van het Gouden Jubilé Uwer
Heilige Priesterwijding, de nederige geluk-
wenschen te willen aanvaarden van de leden
der Organisatie's door onze Federatie vei-
tegenwoordigd.
Gedrongen als wy ons gevoelen U de
betuiging te bieden onzer kinderlijke liefde
en de verzekering onzer volkomen toewy-
ding aan de Heilige Kerk, leggen wy
tevens de plechtige belofte af, dat wy altijd,
zonder de minste aarzeling, den weg zullen
volgen, die het den Heiligen Stoel behagen
zal aan de Katholieken te wijzen.
Wij bieden Uwe Heiligheid deze gevoe
lens bij vernieuwing aan uit naam van de
ruim 38.000 leden onzer Federatie, samen
gesteld uit de navolgende Bonden
1°. „Bond van R K. Werklieden-Veree-
itigiDgen in het Aartsbisdom Utrecht."
2o. „Nederl. Roomsch Kath. Volksbond"
in het Bisdom Haarlem.
3o. „Roomsch Kath. Volksbond in het
Bisdom Breda".
4o. Bond van Roomsch Kath. Werklie-
den-Vereenigingen in het Bisdom 's-Herto-
genbosch".
5o „Limburgsche Roomsch Kath. Volks
bond" in het bisdom Roermond.
Onder goedkeuring van het Doorluchtig
Episcopaat van Nederland vereenigd op den
grondslag der roemrijke Encycliek „Rerum
novarum gevoelen wy ons gelukkig Uwe
Heiligheid opnieuw odzo gehechtheid en
onkreukbare trouw te kunneu betuigen
Wij danken God, o Heilige Vader, die
ons door het H. Geloof in Uw verheven
persoon den Plaatshekleeder van Christus
en den Opvolger van den H. Petrus doet
ec rbiedigen.
Daarom volgen wij, te middeo der dwa
lingen van onzen ty I, met ongeschokte
gehoorzaamheid en kiuderlyke liefde Uwe
lessen en voorschriften, overtuigd als wij
7.ijn dat door Uw woord aan de wereld de
rust eu de welvaait hergeven zullen worden,
die het ongeloof onzer dagen in zulke breede
kringen verwoest heeft.
TeveLS spreken wij voor Uwen troon,
Heilige Vader, een hernieuwd woord van
protest uit tegeu de bestendiging van een
toestand U en der H. Kerk zoo onwaardig,
en waarin ieder Katholiek, die in gemeeu
schap leeft met den H. Stoei, een krenking
ziet zijner persoo lijke rechten.
Mogen de dagen der verdrukking verkort
worden, en moge het Uwe Heiligheid ge-
gegeven zijn, de aloude rechten van den
H. Stoel opnieuw erkend eu bevestigd te
zienin deze hoop leven wij.
Moge de wereld onder Uwe glorierijke
regeeriug leeren inzien, dat van Rome uit
de woorden des levei s komen, die de zwakke
maatschappij versterken, en moge het licht
der waarheid, dat in Rome glanst, ons met
veiligen voet doen vomtgaan te midden
der duisternissen van de dwaling.
Gewaardig U, He iige Vader, de welwil
lende tusschenkoinst van den Auditeur der
Internuntiatuur bij het Nederlandsche Huf,
welke wij inroepen voor de verzending van
o: s nederig schrijven, te beschouwen als
een bewijs van onzen diepen eerbie 1 jegens
den doorluchtigen vertegenwoordiger Uwer
Heiligheid en jegens den gevestigden regee-
ringsvorm in ons vaderland.
Heilige Vader, steeds verblijven wy
Uwer Heiligheid gehoorzame zonen
Het Bestuur der „Federatie" hovengenoemd,
W. C. J. Passtoors, Voorzitter,
Ginneken
II. L a m in e r s, Secretai is,
Amsterdam.
De roomsch-katholieken en het kiesrecht.
Het Dagblad van Noor d-B r a-
b a n t maakt eenige opmerkingen naar aan
leiding van de te Eindhoven gehouden
vergadering der R -K. Kiesvereeuiging en
de daar gevallen beslissing om niet tot
den Bund van R.-K. kiesvereenigingen toe
te treden. Het blad zegt, dat het alleen de
kiesrechtquaestie is welke dwars zit.
De verklaring van den heer mr. Smits
van Oyen, zeker een gezaghebbbend lid in
den Prov Bond komt hierop neer
Noord Brabant wil niet in den Bond
treden, omdat 't niet zeker is, dat het
een uitspraak ten gunste van algemeen
kiesrecht in den Bond zal kunnen beletten.
Komt zoo'n uitspraak er, dan zou het
bondgenootschap met de anti-revolutionairen
vallen.
Wordt die uitspraak belet door de niet
toetreding vaD Noord-Brabant, dat midde
lerwijl een uitspraak tegen algemeen kies
recht zal uitvaardigen, dan zal het bond
genootschap blijven, want 17 katholieke
afgevaardigden worden door Noord-Brabant
en Limburg benoemd.
Aan die redeneeriDg hapert nogal wat
Van de 17 gaan eerst twee af: Breda
en Grave.
Dan nog twee Limburgsche districten
Roermond en Gulpen, ook aangesloten by
den Bond. De overige Limburgsche dis
tricten zoo ze intusschen niet toetreden
tot den Boud behouden hun volle vrijheid.
Van de 17 door den heer mr, Smits ge
noemde afgevaardigden blijven er precies
negen over, de negen van de tot den Prov.
Bond aangesloten kiesvereenigingen.
Maar die negeB, wat zullen die uitvoeren
met het door den Prov. Bond uitgebrachte
votum tegen algemeen kiesrecht? Zullen
ze met deze negatieve uitspraak het bond
genootschap met de anti revolutionairen
handhaven
Als de kierechtquaestie aan de orde
komt, vroeg of laat, dan zullen de anti.
revolutionairen vragen, wat wij katholieken
voor een stelsel willen.
Wat kan 'thun schelen, welk stelsel wij
niet wetsehen
Zij moeten weten, wat wij wèl verlangen.
En die negen, welke in den jare 1908
een votum tegen algemeen stemrecht in
den zak hebben gekregen, zullen dit blanco
papier moeten verruilen tegen een, waar
wat op staat.
Algemeen kiesrecht mogen ze er niet
opzetten, maar wat dan?
Het bondgenootschap met de anti-revo-
lutiouairen zullen ze slechts kunnen be
houden door ren positieve verklaring.
En die verklaring zullen ze dan te geven
hebben onafhankelijk van hun kiesvereeni
gingen, aan welke thans gezegd wordt,
dat zij door een negatieve uitspraak zooveel
gewicht in de schaal werpen.
De Noordbrabantsche kiesvereenigingen,
welke zich door het nieuwe motief tot het
volhouden van het isolement laten over
halen, voeren slechts een schijnbeweging
uit, terwijl zij, door toe te treden tot den
Algemeenen Bond, het katholieke Nederland
zouden kunnen helpen aan de positieve
keuze van een kiesstelsel, dat inderdaad
het bondgenootschap met de anti-revoluti
onairen zal kunnen waarborgen.
FKHVKltlJK
Een zeer merkwaardige genezing wordt
uit Lourdes gemeld.
Een meisje, den dood nabij, Ernestine
Guillotau, uit het diocees Poitiers, was
door tuberculose zoover aangetast, dat zij
van haar 22ste tot haar 24ste jaar met 37
kilogrammen in gewicht was verminderd
en nu nog slechts 24 K.G. woog.
Haar voedsel bestond uit melk en ci
troensap en men diende haar geregeld,
morphine toe. Zij was ongeveer buiten
bewustzijn en een geneesheer trachtte nog
te verhinderen, dat men haar naar de Grot
zou vervoeren.
Den laatsten dag der bedevaart na de
H. Communie stond ze plotseling op en
volgde den bisschop, die de ciborie droeg.
In het hospitaal teruggekeerd, dronk zij
bouillon en at drie eieren zonder daarvan,
hinder te hebben.
Dr. Boissarie, anders zeer voorzichtig,
aarzelde dan ook niet te zeggen, dat het
geen genezing maai' een verrijzenis was.
Veelbelovendejeugd. Te) Béziers
is het zevende congres geweest der „Jeu-
nesses laiques" of godsdienstlooze ver-
eenigingen voor de jeugd. Op een congres,
worden wenschen kenbaar gemaakt, ver
langens uitgesproken en dat der „Jeunes-
ses laïques" heeft de volgende motie aan
genomen
„Geen goddelijke zedenleer meer in de
school; men schrappe in de leerboeken
het kapittel handelend over" de plichten
jegens God".
Dus eerst schaffe men God af. Vervol
gens komt het vaderland aan de beurt.
Men leze:
„Geen militaire voorbereiding meer in
de scholen en in de liepublikeinsche ver
een! gingen".
Van bescherming van den eigendom, van
het kapitaal, van den bedreigden werk
gever willen van; „Jeunesses laïques" ook
niets meer weten. Ten minste de motie
luidt verder:
„Het leger mag niet tusschenbeide ko
men bij de conflicten tusschen kapitaal en
arbeid".
Vervolgens verlangt het opgroeiend
Frankrijk
„Afschaffing der wet Falloux, en mo
nopolie en kosteloosheid van het heele
onderwijs".
KKUELanjd.
Het Eucharistisch Congres
te Londen. De „Univers" meldt dat
op Donderdag lü Sept. de plechtige Hoog
mis in de Westminsterkathadraal zal wor
den opgedrageu door Mgr. Amette, aarts
bisschop van Parijs en «p Vrydag 11 Sept.
door Mgr. v. d. Wetering, aartsbisschop van
van Utrecht. Des Zaterdags zal dan de
H. Mis gecelebreerd worden volgens den
Griekschen ritus Zondag officieert de kar
dinaallegaat. Op initiatief van den senator
Dominique Delahaye, zullen de bloemen,
waarmede gedurende de processie met het
Allerheiligste door Londen's straten de weg
zal worden bestrooid gezonden worden uit
Frankrijk als een geschenk der Fransche
Katholieken en het zinnebeeld van de
vereenigiDg in bet geloof met hun katho
lieke Engelsche broeders. De inschrijving
daartoe is geopend door den „Soleil" en
het plan heeft de goedkeuring ontvangen
van Mgr. Bourne, aartsbisschop van West
minster.
AHKKIKA.
Katholieke verdraagzaam-
h ei d.
Zelfs in de Vereenigde Staten, waar de
vrijheidsvlag zoo hoog wordt opgestoken,
winnen het de katholieken ver in ver
draagzaamheid van liun andersdenkend©
medeburgers.
Zoo verklaart de uitgever van „Ladies
Home Journal", een maandschrift met een
oplaag van over 'tmillioen, dat hij geen
bericht over den Paus óf eenige katho
lieke aangelegenheid kan, opnemen zonder
terstond duizenden protestbrieven te ont
vangen, waarin hem verweten wordt, dat
hij zijn lezers katholiek zoekt te maken.
Daarentegen heeft hij nog nooit van katho
lieke lezers ©en protestbrief ontvangen te
gen het opnemen van berichten over ge
beurtenissen in kringen van andersden
kenden.
Op enkele schepen der Amerikaansche
vloot is een katholiek priester, op de groote
meerderheid zijn protestantsche geestelij
ken. Terwijl de katholieke matrozen over
de aanwezigheid van den protestantschen
geestelijke geen zwarigheid maken, maar
eenvoudig aan zijn godsdienstoefening
geen deel nemen vindt de niet-katho-
lieke manschap op schepen, die een kathor
lieken aalmoezenier hebben, daarin voort
durend aanleiding om te protesteenen en
te klagen, dat men ze katholiek wil maken,
hoewel niemand van hen verlangt, dat zij
bij de katholieke godsdienstoefening tegen
woordig zijn.
BELGIË.
Een nieuw gemeentelijk schan
daal. Ternauwernood is het gerechton-
derzoek aangevangen in zake het .voor
gevallene te Schaerbeek, of een nieuw
onderzoek staat voor de deur.
Dit zou een hooggeplaatst ambtenaar in
de gemeente Laeken betreffen, die vol
gens de „XXe S'écle" zijn huis op kosten
van de gemeente liet inrichten en, her
stellen. Een gepensionneerd opzichter
moet zich uitgelaten hebben, da.t bedoel
de ambtenaar in Juni en Juli 1906 eien
hem toebehoorend huis had laten her
stellen. Die herstelling bestond in ver
nieuwing van de vloeren, waartoe be
schikt werd over de diensten var+ een
gemeente-wierkman en over gemeente
materiaal.
De heer Hayoit de Ttermicourt is ook
met het onderzoek van deze zaak belast
en heeft reeds eenige lieden gehoord, wier
getuigenis zeer bezwarend voor den ber
trokken ambtenaar zoude zijn.
DHimilLAK»
Een zonderlinge beslissing
Tot welke droevige gevolgen de gewoonte
van het tweegevecht kan leiden, bewijst
opnieuw een geval, dat in Duitschland
voorgekomen is. Een gepensioneerd kapitein,
burgemeester van Roda, kreeg woorden
met een officier. Een tweegevecht zou volgen,
maar eene verzoening kwam tot stand. Toen
nam de Raad van Eer de zaak in handen
en besliste, dat er geduelleerd moest worden.
De burgemeester weigerde, waarop de Raad
van eer hem het recht ontnam om de
uniform te dragen. Daarop hee't de man
zich van het leven beroofd.
Goes. In een gisteravond gehouden ver
gadering is besloten ook dezen winter de
ontwikkelingsavonden voort te
zetten. Deze zullen einde September of
begin October een aanvang nemen. De
vereeniging, die bestaan zal uit werkende
leden (de .sprekers) en honoraire leden
(de begunstigers) zal zich aansluiten bij
het pi. com. der K. S. A.
Naar we vernemen zijn er plannen
aanhangig tot het stichten eener R„ K.
bijzondere school voor jongens. Dat de
school er komen zal moet vaststaan. Maar
„wanneer" zal veel afhangen van de offer
vaardigheid onzer geloofsgenooten. Een
dezer heeft voor dit mooie doel den Z.E.
Deken -een ruim bedrag ter hand gesteld.
Mogen er velen volgen.
13, 14 en 15 Sept. a. s. zal de oudste
Kolfsociëteit van ons land, dat is de Goe-
