lNSE.
agazijn
ingen.
Goes,
No. 102
Zaterdag 29 Augustus 1908.
Vierde Jaargang.
*OES.
«e
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Bü dit immer behoort beu Biftoepl.
[63, Goes
'Woning,
s gearriveerd
oesmet.
IEUW!
611'
abrikaaf.
rdsfraat 195 A.
s Zondags.
van Effecten.
hendrikse.
katholiek orgaan voor de zeeuwsche eilanden.
Uit den Goeschen Raad.
UIT ZEELAND.
3UDELING.
Itanden te GOES,
[akkennis onnoodig.
rsoneia wordt niet
ïypotheek gevestigd
(Groene Jager".
[meest luxueuze
?1) ik steeds het
>ede consumptie
nd publiek be-
u en ander zoo
n te verhinderen
STUS tot en met
P
dam.
de persoon,
hef lokaal Ie ver-
3 avonds 8 uur. Men
betalen.
mimmm
cling
f i.-.
pr. f 2.—.
geld
lorgtocht.
iet hotel de Kinderen
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Gt. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Ongetwijfeld ter oorzake der kermis was
er bij het publiek weinig belangstelling
voor hetgeen gisteravond onze vroede
vaderen in den Raad zouden bespreken
en beslissen, onze gemeente teil zegen:
op de „publieke" banken was geen enkele
plaats bezet.
Een gegons van stemmen, een. geroe
zemoes van geluiden: bellen, orgels en
andere klankvoortbrengende instrumenten
drong door in de Raadzaalmaar 't deer
de niemendal. Integendeel, de kermisjool
buiten scheen 'n enkele maal over te
slaan in de Raadzaal zelve.
Zoo, t.oen do jongste wethouder, mr.
de Witt Hamer het raadslid Dekker, die
een kleine sarcastische opmerking maakte
over den Oostsingel waarvoor dhr.
Dekker nog al eens 'nlans breekt ge
moedelijk toevoegde, dat hij deze zaak
maar eens moest laten behandelen door
,,'t 14e Raadslid".
Zoo noemt zich, lezers, de Raadover-
zichtschrijver van „de Zeeuw".
De heer Dekker uit z'n pruik, gaf ten
antwoord, dat hij den raad van den jong-
sten wethouder niet zal opvolgen, omdat
hij niet in diens dienstbetrekking staat.
De heer Dekker had anders even ge
moedelijk den heer Hamer het adres
van dezen 14en kunnen verzoeken.
Een ander moment was, toen de heer
H o 11 m a n n er op aandrong, dat er
behalve dreggen ook zwemgordels aan
wezig zouden zijn, waar die behooren.
De heer Hollmann gaf dit verhaal
Hij had voor eenige weken een kind in
de Haven zien vallen. Het werd gelukkig
nog gered, doordat de dreg even in het
kousje haakte. Anders De heer Holl
mann verklaarde de zwemkunst machtig
te zijn. Hij zou dan wel ter hulp zijn ge
sprongen, maar hij wasbenauwdbe
nauwd met het oog op den bodem en den
modder. Daarom wilde hij ook zwemgor
dels aanwezig zien. Want, zei hij, anders
verlies ik misschien zelf m'n leven, en
dat doe ik niet voor een ander.
Precies: 'tis beter .voor 'tvaderland te
leven, dan voor 'tvaderland te sneven,!
Doc.h ter zake.
Feitelijk was alleen belangrijk punt 2
een voorstel van dhr. Hollmann, om in
de verordening op de heffing van school
geld in het artikel, dat betrekking heef t op
plaatsing van schoolkinderen te schrap
pen de alinea, waarin B. en W. gerech
tigd worden onvermogende kinderen toe
te laten op school B zonder betaling van
schoolgeld.
Bij een vorige discussie, naar aanlei
ding van een voorstel-Hollmann, om aan
dhr. Goedbloed, onderwijzer aan school
C, f 100 subsidie te geven, dewijl het aan
tal leerlingen aan school C onvoldoende»
was om aanspraak te geven op de ver
hooging, was gebleken, dat 'op school B
59 niet-betalende kinderen gaan, die dus
op school C thuis behooren.
Waren deze op school C geweest, dan
waren er daar genoeg om dhr. G. aan
spraak te geven op f 100 verhooging.
Aan dezen zonderlingen toestand wilde
de heer Hollmann door zijn voorstel
gisteravond een einde maken.
B. en W. intusschen adviseerden het
voorstel-Hollmann te verwerpen, in hoofd
zaak omdat, indien aan B. en W. het
recht ontnomen zou worden, onvermo
gende kinderen op school B toe te laten
gelijk de heer v. d. B o u t in liet licht
stelde de gemeente op groote kosten
zou kunnen worden gejaagd door de even-
tueele noodzakelijkheid school C uit te
breiden, waar nog bij komt, dat bij een
ontstane vacature aan school O door over
plaatsing naar school B van een zeker
aantal leerlingen een onderwijzer aan,
school C zou kunnen worden uitgespaard.
Nu waren er twee stroomingendie van
B. en W., gesteund door den heer Fran
sen van de Putte, en die van den
heer Hollmann, gesteund door de»
heer Terapcrman, die het allerverst
ging door te willen terugroepen de lang
vervlogen tijd der standenscholen, door
op school A uitsluitend vermogende, op
B uitsluitend minvermogende en op C
uitsluitend onvermogende kinderen te
plaatsen.
De Rechtsche Raadsleden, de heeren
Dekker, Donner en v. d. Ven steunden:
M voorstel-Hollmann, omdat zij in dit
voorstel het beginsel vonden uitgedrukt,
dat de ouders zeiven zooveel mogelijk het.
onderwijs hunner kinderen hebben te be
talen hierin, dat voortaan geen kinderen
op school B kosteloos worden toegelaten,
wier ouders het geheel of gedeeltelijk be
talen kunnen ('t schoolgeld op school B
bedraagt slechts 20 cent per maand).
Het voorstel van dhr. Hollmann werd
ten slotte overeenkomstig het advies van
B. en W. verworpen met 7 stemmen.
(Vóór stemden de heeren Hollmann, v. d.
Ven, Dekker en Donner.
Wc krijgen alzoo aan school C geen
kleine klassen en dure leerkrachten, waar
wel iets voor te zeggen valt.
De heer De Witt Hamer merkte nog op,
dat de op te richten school van de Her
vormden de meeste leerlingen zal trek
ken van school B; en indien dan geen
leerlingen van de overbevolkte school C
naar B mogen worden overgeplaatst, dan
zou de gemeente geen voldoende plaats
hebben voor de onvermogende leerlingen
op school C, en moeten bijbouwen.
De lezer zal nu wel genoeg, hebben van
B en C, die langzamerhand de gedaante
van een algebraïsche formule gaan aan
nemen.
Alleen nog dit: Men heeft gesproken
over de oprichting eener school van Her
vormde zijde en de heer Donner sprak
zelfs van de oprichting eener R. K. bij
zondere school.
Daar ging wethouder Hamer een licht
op. \Yacht, overwoog hij mogelijk, aan
christelijke zijde is men principieel ge
noeg om alle o-f nagenoeg alle kinderen,
dan naar die op te richten bijzondere1
scholen te zenden.
De meesten zouden gerecruteerd wor
den uit school B, en die zou dan wel
eens danig kunnen worden „leeggepompt".
En wanneer we dan geen kinderen van
school C zouden mogen overbrengen, zou
B zijn bestaansrecht langzamerhand wel
eens kunnen gaan missen.
Dat het eenmaal zoover komen zal dat
Goes het slechts met twee openbare
scholen zal kunnen stellen, hopen we van
harte. En die mogelijkheid is o.i. niet
uitgesloten.
En hiermee basta.
Het overige behandelde was kleingoed,
waarvan men in het. raadsverslag kan
snoepen. Argus.
Gemeenteraad van Goes.
In de raadsvergadering van Donder
dag onder voorzitterschap van den heer;
Burgemeester waren de heeren v. d. Leeuw
on Pilaar met kennisgeving afwezig. De
ingekomen stukken werden voor kennis
geving aangenomen.
Het voorstel van den heer Hollmann
kwam alsnu in behandeling. Het strekt
om te laten vervallen de bepaling, dat
op school B van ouders, die naar het
oordeel van burgemeester en wethouders
onvermogend zijn, geen schoolgeld zal
worden geheven.
De heer Hollmann motiveerde dit voor
stel o. a. met de bewering, dat door deze
wijziging burgemeester en wethouders
van een last en een moeilijke taak ont
heven zouden worden.
In hun (afwijzend) advies zeggen B.
en W„ dat die ontheffing van last en
moeite vrijwel denkbeeldig is, terwijl het
doen vervallen dier bepaling zeker niet
in het belang der gemeente kan genoemd
worden.
Voor een regelmatige verdeeiing van
leerlingen in verband met de aanwezige
leerkrachten, waarvan er bij de oprich
ting eener nieuwe Christelijke school,
„wellicht enkele gemist konden worden",
achten B. en W. het zeker gewenscht
dat zij de bevoegdheid behouden om op
school B onvermogende leerlingen toe te
laten.
Ook met het oog op de mogelijkheid,
dat oudei's van leerlingen van school B
financieel zoo achteruittgaan, dat zij dat
schoolgeld niet meer op kunnen brengen,
advisoeren B. en W. het voorstel van den
heer Hollman te verwerpen.
De heer Donner acht de argumenten
van B. en W. voor de verwerping van
l voorstel zeer zwak. B. en W. meenen
dat de stichting eener 2e chr. meer schade
zal doen aan school B dan aan school C.
Spr. echter meent dat alle scholen min of
meer door die school zullen getroffen wor-
1 den. Het is onbillijk leerlingen van school
C naar school B te brengen en zie dan nog
vrij te stellen van betaling. Het schoolgeld',
is toch al laag genoeg: 20 cent per maand.
Op de chr. school betaalt ook de arme
10 cent per week voor zijn kind. Evenals
voor voedsel is de ouder verplicht voor
onderwijs van zijn kind te zorgen. Hieraan
wordt tekort gedaan door de verordening
die toestaat de kinderen van C naar B te
brengen, zonder den plicht om te betalen.
Spr. vreest dat op den duur classificatie
commissies en schoolhoofden in groote
moeilijkheden zullen komen door de be
staande bepaling.
De Voorzitter merkt op dat B. en
W. niet alleen school B maar ook school
C in de toekomst gevaar zien loopen voor
overbevolking op school C; de aanvragen
om kosteloos onderwijs vermeerderen. Is
er geen ruimte meer, dan zullen wij moe
ten bouwen, duren grond koopen, en aan
school B komt steeds meer ruimte.
De heer Donner waarschuwt tegen
profeteeren; inzake toeneming van 't ge
tal leerlingen op school E is dat ook ge
daan en 'tis glad anders uitgevallen. Er
komt misschien wel eens een R.-K. school
en dan zal men ook daardoor ontvolking
krijgen.
De heer v. d. Bout zegt, dat bij B. en
W. heeft voorgezeten 't bezwaar dat, waar
op B en C 3 klassen voor elk leerjaar
zijn, en er onder de tegenwoordige ver
ordening kans bestaat die 3 twee te doen
worden, men dan een onderwijzer kan
missen; welke kans vervallen zou, wan
neer 't voorstel-Hollmann werd aange
nomen.
De heer De Witt Hamer gelooft ook,
dat meerdere scholen meerdere leerlin
gen aan de bestaande zullen onttrekken.
Men zal dan krijgen kleine klasjes en dure
leerkrachten.
De heer Dekker meent, dat B. en W.
het recht om leerlingen van C naar B
over te plaatsen alleen hebben bij onver
mogendheid, doch niet bij overbevolking,
en niet als er een onderwijzer door kan
worden uitgespaard.
De heer Fransen v. d. Putte waar
deert de goede bedoeling van den voor
steller: te waken voor overmatige toe
passing der verordening, doch hij eerbie
dige ook 't bezwaar van B. en W. op de
practijk gegronddaarom tracht spr. heide
gevoelens te vereenigen door den voor
steller in overweging te geven bij de 3c
alinea deze clausule te voegen: Bij uit
zondering kunnen ook leerlingen van
school C kosteloos op school B worden
toegelaten. Op die wijs blijft 'teen uit
zondering.
De heer T e m p e r m a n wil nog ver
der gaan dan de voorsteller. Het behoo
ren de drie scholen te blijven, gelijk 't van
den beginne was, A voor meer-, B voor
min-, C voor onvermogenden. Dit is 't zui
vere standpunt en hij stelt in dien geest
een amendement voor.
De heer Hollmann neemt dit over en
verdedigt nader zijn voorstel uit het oog
punt der billijkheid. Er gaan op school
B kinderen van niet-betalende minvermo
genden. Hetgeen B. en W. verlangen gaat
moeilijk, de commissie van classificatie
kan moeilijk splitsen; de gemeente is ook
geen philantropische inrichting; 59 niet-
belalende leerlingen op school B is ook
geen uitzondering meer, gelijk B. en W.
bedoelen. Het is geen kleinigheid. Het
aantal leerlingen zal, naar spr. gelooft,
bij oprichting der Herv. school niot ver
minderen. Kinderen van Chr. ouders gaan
nu reeds ongeveer allen op de Chr. school.
De Itaad neme het voorstel aan; ook de
strijd tusschcn de hoofden der scholen,
wie de meeste leerlingen heeft, zal er
door ophouden.
De heer De Witt Hamer laat de
kwestie van beginsel er buiten, doch
plaatst zich op 't standpunt der wet. Deze
laatste vordert dat de overheid neutraal
onderwijs geve. Zorgt nu de gemeente niet
dat bij overbevolking aan school C de
kinderen naar school B gaan, dan moet
zij uitbreiden, en kan dat niet, dan drijft
zij die kinderen indirect naar elders, en
dan protegeert de overheid in strijd met
de wet de chr. school. Spr. staat lijn
recht tegenover den heer Donner hierin,
dat niet de ouders voor 't onderwijs hun
ner kinderen hebben te zorgen, maar de
Staat en alle onderwijs in al zijn geledin
gen kosteloos worde gegeven.
Na nog eenig geschermutsel merkt de
heer Dekker op, dat dit een van de
"moeilijkste voorstellen is waarover hij ooit
te beslissen kreeg. De oorspronkelijke be
doeling was dat er zouden zijn 3 stan
denscholen de rijken-, de minvermogen
den- en de armenscholen. Maar dat is d©
bedoeling der verordening niet. Het
doel van 't voorstel is dat de toevloed
van niet-betalende schoolkinderen op da
school die betaling van schoolgeld vor
dert, vermindert. Nu de heer Hollmann
echter 't voorstel-Temperman overneemt,
dat in beginsel de standenscholen decre
teert, zal spr. tegen dat voorstel moeten
stemmen.
De heer Hollmann neemt na deza
toelichting de toevoeging van 't voorstel-
Temperman terug. Zijn voorstel wordt
hierop verworpen met 7 tegen 4 stem
men. Voor: Donner, Dekker, v. d. Ven
en Hollmann.
Achtereenvolgens worden hierop goed
gekeurd de voorstellen tot:
Wijziging der verordening betrekkelijk
de straten enz., inwilliging op adressen
van M. Buitendijk ter verkrijging van ge
meentegrond in erfpacht; en J. H. Jacobs,
om vaststelling van rooilijn en peil voor
te bouwen woningen aan den 's Heer Hen-
drikskinderendijk.
De heer Donner vraagt bij de behan
deling van de wijziging even genoemd,
waar de jongelui die in de straten geen
voetbalspel meer mogen uitoefenen, 't dan
wel mogen doen.
De Voorzitter wijst op 't Stoof-
weitje, doch dit zou uit de pacht moeten
komen en dan bij raadsbesluit aan dein
publieken dienst moeten worden ont
trokken.
De heer Donner wijst op 't terreintje
bij den Ouden Singel.
De Voorzitter merkt op, dat daar
de bewoners van Oostsingel en Bergpad
passeeren en er dan een afsluiting moet
komen.
De heer Dekker zegt dat voor de
Oostsingelbewoners dal al heel onaange
naam zou zijn.
De heer De Witt Hamer zegt dat
de heer Dekker aan 't 14e Raadslid moet
zeggen er maar eens over te handelen,
De heer Dekker antwoordt, dat hij
niet in dienstbetrekking van. den heer
Hamer staat, en hij zich derhalve met de
overbrenging van zijn boodschap niet kan
belasten.
Benoemd wordt tot assistent bij het
onderwijs in het handteekëneu aan de
avondschool voor ambachtslieden, cursus
1908—1909, de heer F. G. C. Rothuizen.
Aanvragen inzake afschrijving van belas
tingen worden ingewilligd. Daarna wor
den vastgesteldde gemeenterekemng over
1907 in ontvang f 127397.215; uitgaaf
f 125042.39goed slot f 2354.82sde re
kening van hot Burgerlijk Armbestuur over
1907, in ontvang f 78765.145, uitgaaf
f71657, goed slot f7107.765, en de reke
ning van het Gasthuisbestuur over 1907
in ontvang f 16249.55s, en in, uitgaaf
f 15555.075, goed slot f 694.48. Aanbie
ding geschiedt van de gemeentebegrooting
voor 1909, bedragende in ontvang en uit
gaaf f 115186.16s. Afwijzend wordt be
schikt op het verzoek van de Hoofden der
scholen A, B en C om verhooging van
jaarwedde.
Aan C. Schrijver wordt toegestaan pach
ting van het Ravelijn ad f 125 's jaars.
Bij de rondvraag vestigt de heer Holl
mann de aandacht op het gevaar voor-
verdrinken in de Kade, bij afwezigheid van
zwemgordels, voor eventueele redders van
jeugdige drenkelingen; en klaagt de heer
Donner over willekeurige toepassing
van ark 47 der Brandweerverordening,
dat vrijstelling van boete na brand be
looft aan hen, die vertoefden huiten bet
gehoor van het klokgelui; terwijl toch een
spuitgast, die van Zaterdag tot Maandag
buiten de stad vertoeft, reeds eenmaal
wegens afwezigheid bij brand beboet werd.
De Voorzitter deelt mede, dat uitstedig-
heid een rede van vrijstelling is, en dat
bij den jongsten brand geen enkel pro
cesverbaal wegens afwezigheid is opge
maakt.
De aandacht van B. en W. op beide
quaestiën wordt door den Voorzitter toe
gezegd. Daarna gaat. de verg. uiteen.
Goes. Bij de veiling van de stoomhout-
zagerij „La Vitesse" heeft, zooals reeds
gemeld, de vroegere directeur die zagerij
met al de machines, behalve de stoom
machine, gekocht.
Binnen enkele weken zal die houtza
gerij, met hetzelfde personeel dat er vroe
ger aan verbonden was, weer in werking
komen.
Toen hedenmorgen aan 't pakhuis va,n
firma, W. D. enkele wagens met bestel-
goed, kruidenierswaren enz. gereed ston
den om te vertrekken, werd een der paar
den plotseling schichtig en sprong achter
uit, waardoor de wagens met elkaar in
botsing kwamen en er een omsloeg, waar
door de kruidenierswaren door elkander
rolden. De azijn en stroop spoelden in, d©
goot en de lucifers lagen onder do; lichamen
der paarden te branden.
Middelburg. Gistermorgen te 11,35 arri
veerde alhier Z. K. H. de Prins! der. Neder
landen tot het brengen van een bezoek
aan den Groothertog van Mecklenburg.
Aan het station waren ter begroeting aan
wezig de heeren mr. H. J. Dijckmoester,
commissaris der Koningin en jhr. M. v. d.
Brandeler, burgemeester van Middelburg.
Z. K. H. was vergezeld van zijn' adjudant
jhr. Van Suchtelen Van der Haëre. Per
gereed staand rijtuig vertrok de Hooge
bezoeker direct naar Domburg, naar het,
Strandhotel, op het terras waar-van de
groothertog zijn gast hartelijk verwel
komde.
Dadelijk na aankomst werd in het hotel
de lunch gebruikt, waaraan de Prins met
den groothertog en beider adjudanten deel
namen.
In de eetzaal was op de plaats van den
Prins door Hollandsche dames een bloeni-
versiering aangebracht.
De Prins vertoefde geruimen tijd op het
terras en genoot van het fraaie uitzicht,
Om 3 uur bracht de Prins, vergezeld van
den groothertog, een vriendelijk bezoek
aan dr. Mezger. Daarheen wandelden de
vorstelijke bezoekers door de Manteling.
Na dit bezoek wandelden de Prins en
de Groothertog naar het huis van den
burgemeester van Domburg, waar de beide
vorstelijke personen eenigen tijd vertoef
den.
Te vier uren brachten Prins Hendrik
en de Groothertog een visite aan de Prin
ses van Saksen.Meiningen in het Bad-
Hotel.
Te 5 uur werd in liet Strandhotel de
thee gebruikt.
Ilet. weder hield zich uitstekend.
De Prins vertrok om zes uur weer1 langs
denzelfden weg als hij kwam.
Te 7.04 keerde Z. K. H. van Middelburg
per gewonen trein, waarin wieder het extra
eerste klasse rijtuig werd geplaatst, naar
Het Loo terug. De trein werd gelreden
door twee locomotieven. Een talrijk pu
bliek was op het Stationsplein en in de
stationsstraat aanwezig, welke hem luid©
toejuichten, waarvoor Z. K. H. vriendelijk
dankte.
Burg. en Weth. stellen aan
den raad voor niet te besluiten tot op
richting eener school voor zwakzinnige
kinderen.
De aanbeveling van het college van
curatoren van het gymnasium ter benoe
ming van een leeraar in de Hoogduitsche
taal bestaat uit de heeren A. Petermeyer,
benoemd leeraar aan de R. H. B. S. al
hier, en H. W. Rutgers te Heidelberg.
De Middelburgsche Bestuurdersbond
heeft opnieuw een adres aan den ge
meenteraad gezonden inzake de verzeke
ring tegen werkloosheid.
Adressanten dringen er op aan, dat door
den Raad spoedig maatregelen worden
getroffen tot regeling van den steun van
gemeentewege, opdat de-vakvereenigingen,
wier leden het meest te lijden hebben
van dit maatschappelijk kwaad, in hun
pogingen om spoedige hnlp te verschaf
fen, niet worden teleurgesteld.
Maandag 31 Aug. a.s. zal ter gele
genheid van den verjaardag van H. M. de
Koningin, des namiddags om 12 uur, door
de troepen alhier in garnizoen, een groote
parade op het Molenwater worden ge
houden, welke zal worden gecomman
deerd door den kapitein K. G. A. Muller,
die de troepen aan den waarnemend com
mandant van het 2e bat. 3e reg. inf. den,
kapitein jhr. A. F. van Spengler, zal pre-
senteeren.
Vlissingen. Ter gelegenheid van den
jaardag der Koningin zullen des avonds
de visschersvaartuigen in de Rellamykad©
a giorno worden verlicht en een concert
worden gegeven door „Ons Genoegen".
Pogingen zullen worden aangewend om
een vuurwerk, dat de badcommissie voor
nemens is aan het strand te doen ontste
ken, op den Boulevard bij het standbeeld
van De Ruyter te doen plaats hebben.
Ook is besloten de tienjarige regeering
