loniiwkoek.
Atelier
ER,
'S.
WIEL.
Goes.
ERFIWftST"
ische Strijkinrichting,
ARDT's
No. 82
Dinsdag 14 Juli 1908.
Vierde Jaargaug.
BUITENLAND
[ELDER,
ge studie
[iddelburg.
EAALSCHE
N. Corthais.
fide middelen.
BEEM.
ie beste Grondstoffen.
SMIDT,
rkl, Middelburg.
*6 A.
ook des Zondags-
leid.
en flambards,
)8, Breedje, Goes.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Ingezonden.
BINNENLAND*
UIT ZEELAND
t een mooie
iaar de UalStt eischen
lleuwste machines op
ilige conditiën, zoowel
naakte wasschen.
OOR GOES
'korte kerkstraat
goes
[idvertentiën, maar
polide, lichtl oopend
jrikaat.
raagd.
tl.—
Vr f8.-.
„de Verfkwast" 60
loea bij J. A. VISSER,
IE Co., Lange Delft'
Ijjkte Ter Neuzen bij
jtOORN; te Oostburg bij
[eRS; te IJzendyke bij
IKMAN; te Bergen op
tTER.
ardigen van dé
aanbevelen.
ILIEJASSEN,
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nnmmers a contant-0.05
Advertentiën van 1—6 regels f 0.50; iedene regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Mijnheer de Redacteur,
Het is niet om te gaan polemiseeren dat
ik u een plaatsje vraag in uw hoe langer
hoe meer gelezen blad.
Met personen, die met ons op een zeer
verschillend standpunt, staan, is elke rede
twist vruchteloos, zoolang zij zich niet
boven hun eigen inzichten kunnen ver
heffen, zich niet kunnen verplaatsen in
den gedachten-gang van anderen.
Niet dus daarommaar wel omdat er
misschien zijn, die zich ergeren aan een
stilzwijgen tegenover de lasterlijke praat
jes, die een zekere K. in een blad ten
uwent, waarvan hij zich hoofdredacteur
noemt, ten nadeele van de Katholieke Kerk
aan zijn lezers voorzet.
Men zegt, dat die berichten en artikelen
eerst in een of anderen vorm in „H e t
Volk" hebben gestaan, een bron alzoo,
'die bij eiken weldenkende wel eenig wan
trouwen wekken zal.
Het zou ons zeker niet moeielijk vallen
de meeste schandaalberichten ook zon
der verdere informatie als leugens te
brandmerken.
Daar hebt ge b.v. het geval van Vorst.
K. beschouwt een religieus, die zijn
klooster verlaat, als vrij man; wij daar
entegen als eeuwig gebonden door zijne
H. Beloften, aangegaan tegenover de Kerk.
Wanneer zoo iemand dus een huwelijk
aangaat, zooals men dat noemt „voor de
wet", dan blijft dit, volgens Katholieke
opvatting, toch altijd ongeldig, en niet ver
schillend van een andere wijze van samen
leven, waaraan elk huwelijk ontbreekt.
Volgens deze opvatting heeft de „L i m b.
Koerier" zijn oordeel uitgesproken.
Van een Katholieke redactie zal men
toch moeielijk anders kunnen verwachten.
En nu roept K. uit: de „L i m b. Koe
rier" lastert, Wel neen de „L. K." lastert
niet, maar K. is te weinig, is niet op de
hoogte van de Katholieke leer.
Een ander geval:
Eenigen tijd geleden, den 27 Juni,
schreef hij, dat ergens in Italië (die dingen
'gebeuren altijd ver weg!) een „domheer"
zwavelzuur in de miskelk goot, waardoor
een zijner ambtgenooten en diens sacristijn
vergiftigd werden.
Dit berichtje k a n, zooals het hier staat,
niet waar zijn: want die ambtgenoot zou
dat zwavelzuur zeker bemerkt hebben, om
de eenvoudige reden, dat hij verplicht is
de „miskelk" uit te vegen voor het {gebruik.
Hoe verder die „sacristijn" wij zou
den zeggen: „koster" uit die miskelk
heeft gedronken, zal voor iederen Katho
liek een raadsel zijn.
Zoo zonden wij door kunnen gaan om
aan te toonen, dat de Paus geen dwars
drijver is, en onze Bisschop niet verdient
aangeduid te worden als splijtzwam.
In zijn laatste nummer zegt K. weer,
dat de Katholieke Catechismus het anti
semitisme verdedigt.
Waar dat te vinden is, in welke jes,
in welke vraag, is ons onbekend, en K.
zegt het ook niet.
Met recht mogen wij dus hier uitroepen:
doorziet gij dezen „linke streek", proeft
ge er het „Calomniez", lastert er maar
op raak, boven uit?
Vragen willen wij hier: moet K. nu
niet amende honorable of te wel eerher
stel doen? niet erkennen, dat hij ie veel
ijver heeft betoond, erkennen ook, dat zijn
partij met dergelijke duffe praktijken niet
gediend is?
Intusschen, s mans onwetendheid op liet
gebied van den Katholieken godsdienst
werpt een eigenaardig licht op zijn ver-
i anderen van levensopvatting.
Het lust ons niet, om telkens het vuil
uit. te gaan pluizen, dat hij, als in een
vuilnisbak, in zijn courant aan de deur zet
Wil hij in het verzamelen daarvan zijn
eer en zijn glorie zoeken, dat is zijn zaak
Wij beschouwen het met „de Zeeuw"
als kaïremanswerk.
Alleen betreuren wij het, dat een paar
vreemdelingen in staat zijn om de rust in
de gemeente te verstoren en de gemoe-
deren tegen elkander op tie hitsen, door
allerlei onwaarheden, blijkbaar zonder dat
i iemand van hen, wier brood zij eten, er
tegen op komt.
Overigens zijn wij gedachtig, dat reeds
een Juliaan de Afvallige naar den Hemel
spuwde: hij zelf liep de grootste kans er
door bezoedeld te worden.
Ten slotte twijfelen wij er niet aan, of
ook de goedgezinden onder hen, dia overi
gens tegenover ons staan, zullen als eer
lijke en edele mannen, al dat kleingeestig
gedoe op de juiste waarde weten te
schatten.
Zij zullen er van gaan walgen, dat hun
driemaal in de week de rotte appelen
worden voorgezet, welke, aangevreten
door don worm van hoogmoed of zinne
lijkheid van den rijk met goede vruchten
beladen boom der Katholieke Kerk vallen.
J. v. W.
Samensmelting.
Onder de zich noemende Christelijk-
Historischen waren er twee fractiestie
weten de Christclijk-Historischen zonder
meer onder aanvoering van den Goeschen
afgevaardigde Jlir. mr. A. F. de Savornin
Lohman, en de zgu. Friesch Christ.-His-
toiischen, die in mannen als ds. Wagenaar
en mr. Schokking hun leiders vonden.
Deze twee Christ,-Historische partijen
zijn nu ineengevloeid.
Dit feil is niet van belang ontbloot.
In 1905 toch was de houding der Friesch
Chrisl.-Historischen een der hoofdoorza,-
ken van den val van het ministerie-Kuyper.
Indien nu de toenadering dezer Christ.-
Historischen tot hun onmiddelijke geestver
wante breeders zeggen wil, dat de eersten
hun politieke grove fout vair 1905 heb
ben ingezien, en alzoo tot versterking der
Rechterzijde wenschen mee te wer
ken, dan is er alle reden tot juichen.
Wanneer echter de Friesch Christ.-Histo-
rischen, die nimmer „Kuyper-gezind" ble
ken, aanleiding vonden en prikkel om zich
te scharen bij de volgelingen des beieren
Lohman, omdat „de Nederlander",
van welk dagblad de Goesche afgevaar
digde is hoofdredacteur, scherpe „anti-
Kuyperiaansche" artikelen heeft geschre
ven dan is o. i. „de fusie" zeer te be
treuren.
Want dan zon, deze „fusie" grootelijks
schade doen niet slechts aan de hechtheid
onzer coalitie, maar tevens aan het be
staan eener Rechtsche regeeringsmeerdoff-
heid.
KR.HIK 11 IJK.
De „neutraliteit" der school.
De afgevaardigde abbé Gayraud heeft
aan het ouderwijs comité der Kamer een
schrijven gericht, waarin hij de nieuwe
voorstellen van minister Doumergue over
de verantwoordelijkheid der onderwijzers
en de rechten der huisvaders scherp criti-
seert. Deze brief is in zijn klare, duidelijke
taal een merkwaardig document voor de
Fransche cultuurkamp-politiek. Abbé Gay
raud zet uitvoerig uiteen, waarom de Ka
lieken door de onderwijs-wetgeving worden
gehinderd.
De droom eener „neutraliteit" der school
op confessioneel gebied houdt er geeu re
kening mede, dat het Katholicisme nu
eenmaal geen levenloozen godsdienst zonder
lichaam en bloed is. De Katholieken be
zitten een dogma, een geordende godsdienst.
De Kerk met haar leerambt, hare Sacra
menten, hare hiërarchie moet volgens god
delijke ordening dit alles steunen en te
zamenhouden Wanneer nu de onderwijzers
in hun onderwijs of in hunne schoolboeken
eene tegenovergestelde meening verkondi
gen, dan bestaat de grootst mogelijke
tegenspraak tusschen de wetten des lands
en het geweten der Katholieken en zij,
die gelooven, als Christen een kind voor
zulke leer tellingen te moeten bewaren,
worden gestraft. Zal men nu de bisschoppen
en de geestelijken vervolgen, die den Ka
tholieken de besluiten der kerkelijke over
heid mededeelen en de ouders en kinderen
van de H. Communie uitsluiten, omdat zij
de religieuze gebootzaamheid hebben g<-
scbonden? Wat wordt dan van het be
ginsel der gewetensvrijheid en confessioneele
neutraliteit? De Fransche maatschappij,
schrijft abbé Gayraud, maakt eene vreeselijke
moreele crisis door: de religieuze twisten
kunnen deze crisis slechts verergeren. Is
het dan geen burgerplicht, alles te vermijden,
wat de onrust nog zou kunnen vermeerderen?
Zóó spreekt de taal van het gezond ver
stand. Maar de Fransche sectarissen
w orden beheerscht door den haat. Eu waar
aat regeert, verdwijnt het gezond verstand.
Het milliard der Congrega-
r de f>arÜschc „Croix" meldt
heeft Lecoutu, de likwidateur van de be
zittingen der Karthuizers en van zooveel
andere religieuse orden en congregaties,
in de „Avenue des Champs Elysées" te
Parijs een prachtige woning gekocht voor
eigen rekening en daarvoor het sommetje
betaald van 900.000 francs.
Daarbij is niets van het milliard dei-
congregaties
Twee en tachlig geestelijke gestichten
,en scholen heeft de Fransche regeering
weer ten doode opgeschreven voor 1 Sep
tember a. s. Het zijn vooral de Broeders
der christelijke scholen, die véle hunner
bloeiende inrichtingen moeten sluiten! In
Parijs, Saint-Paul, le Havre, overal zullen
ze hun onderwijs moeten opgeven. Ook
de Filles de la Sagesse zijn getroffen door
het nieuwe besluit,
ITALIË.
Met 57 tegen 3 stemmen heeft de ge
meenteraad van Rome besloten alle gods
die n s t o n d e r w jj s op de scholen
af te schaffen.
De vrijmetselarij met den burgemeester
van Rome, den ex grootmeester der vrij
metselarij, Nathan heeft weer haar pliobt
gedaan
Eu dat in de stad van Christus' Stede
houder op aarde.
AMERIKA.
Men is te Washington nog volstrekt niet
gerustgesteld door de zijdelingsche tegen
spraak van den aankoop van Braziliaansche
oorlogsschepen door Japan. Volgens de
Herald" zullen commandant Sims en andere
marine-officieren aandringen op den bouw
van acht Dreadnoughts terstond wanneer
het bericht van bedoelden koop afdoende
bevestigd wordt. Zelfs zou een buitenge
wone Congres-zitting bijeengeroepen worden
indien Japan tot dien koop overgaat.
RUSLAND.
Een jonge man ging te Warschau over
het Grzylowski plein toen hij, blijkbaar bjj
ongeluk, een bom liet vallen. De jongeling
werd gedood, zes voorbijgangers werden
erg gekwetst, en vele honderden ruiten in
den omtrek vlogen aan scherren.
EVttKLVM».
Zeppelin's luchtschip. De wel
geslaagde proeven met Zeppelin's luchtschip
worden in Engeland met groote belang
stelling gevolgd. Er wordt reeds op gewezen,
dat in tijd van oorlog mogelyk een heele
vloot van die luchtvaartuigen door de luebt
komt aanzweven, om de bewegingen der
Engelsche vloot gade te slaan niet alleen,
maar ook om aan die vloot en de verster
kingen beiangrjjk nadeel toe te brengen.
De „Daily Mail'' troost zich evenwel met
de gedachte dat het Fransche luchtschip,
type Lebaudy, nog beter moet zjjn dan
Zeppelin's creatie, zoodat de Fransche bond
genoot de Zeppelin-vloot naar den grond
zou kunnen boren, voordat deze zich aan
de Engelsche weermacht zou hebben kunnen
vergrijpen.
De Aap uit de Mouw.
We knippen even dit berichtje uit „Het
Volk" en spatieeren de laatste woorden.
Hier hebt ge het.
„Kleingeestige pi age rij. Voorde
Zondagmiddag té houden openluchtmee
ting der S. D. A. F. te Joure, heeft de
burgemeester toestemming tot het maken
van muziek op het meetingstei-rein voor
4 uur geweigerd, omdat er tot 3'/2
uur anderhalve extra-kerksche
juffrouw in de kerk zit".
Allen eerbied voor de Kerk of voor den
godsdienst vindt ge bij de socialisten, niet
waar?
Vooral, wanneer een propagandist of
propagandiste in een orthodoxe plaats
spreekt. Maar zie je, in zoo'n klein be
richtje, Saai- kun je nu eens precies zeg
gen, hoe of je er over 'denkt.
Dan zijn we zoo „onder ons".
Dan komt de aap uit de mouw.
(Getuige).
Drankbestrijding*
Uit het eerste jaarverslag van de R.-K.
vereeniging „Sobriëtas" blijkt, dat in Ka
tholieke kringen krachtig voor de drank
bestrijding wordt gewerkt. Het ledental be
draagt thans onder de volwassenen 5228
geheel-onthouders, 39,749 afschaffers en
10,816 half-daagsche afschaffers. Rekent
men de Anna-vereenigingen en de jon
gens- en meisjesbonden er bij; dain be
dragen de cijfers resp. 6949, 44'480 en
10,816, totaal 62,245.
Van bet tijdschriftt Sobriëtas bedraagt de
oplaag 1575 ex.
De Rotterdamsche gemeenteraad, die
pas de kei'mis heeft afgeschaft, is op dit
besluit gedeeltelijk teruggekomen. Er was
een adres ingekomen van houders van
wafelkramen om als gewoonlijk te mogen
staan. B. en W. adviseerden den Raad af
te wijzen, schoon de voorzitter (de burge
meester) wel wilde meewerken om de ker
mis weer in te voeren. De Raad nam hier
op een voorstel-Bakker aan, met 17 tegen
15 stemmen, om alsnog een caroussel en
eenige kramen toe te latien, zooveel als B.
en W. zullen goedvinden. Het „kind van
vrome ouders" een vorige maal smade
lijk ter voordeur uitgewezen, is nu der
halve door een achterdeur weer binnen
gelaten. Twee Roomsche leden stemden
voor, ook de soc. Spiekman. Tegen stem
den 5 vrijzinnigen en 10 antirev. en chr.-
historischen.
GOES. De Harmonie „Euphonia" gaf
Vrijdagavond in den tuin der Soc. V. O. V.
haar eerste abonnementsconcert. De be
langstelling in deze overigens goed uitge
voerde concerten schijnt niet erg groot.
Zoo waren er nu slechts een dertigtal
toehoorders. De verschillende nummers
werden verdienstelijk uitgevoerd.
A. s. Woensdag zal in de Sociëteit pen
festival gehouden worden door den Bond
„Zang, Veredelt".
De muziekgezelschappen hebben verlof
bekomen spelende door de gemeente te
trekken.
Gisterenmorgen had zich, voor de
vroegmis, in een der banken van de roonj-
sche kerk een jonge jachthond neerge
vleid, alsof hij daar hoorde. Hij werd
door den Kapelaan in den nek genomen,
en overgegeven aan den suisse, die hem
verwijderde. Een en ander veroorzaakte
eenigen last aan een kerkbezoekster, die
er naast zat en door het geval even van
haar plaats moest opstaan. Haar goedige
huurman was toen spoedig uit de voeten.
Door de harmonie „Euphonia" is
besloten morgenavond een volksconcert
te geven in de tent op de groote Markt,
De toestand van de beide zieken levert
voor een te geven concert geen bezwaar
meer op.
Zaterdag werd voor den veekoop
man M. per trein een partijtje hoornvee
aangevoerd uit Friesland. Toen men be
gon te lossen, bleek dat er een zwaar
beest niet vervoerd kon worden, wijl het
niet kon loopen. Daarop werd het per
sleeperswageu naar den stal gebracht,
waar het moest afgemaakt worden. Het
vieesch werd voor de consumptie af
gekeurd.
Gisterenavond was mej. N. op den
Kloetingschen straatweg aan 't fietsen.
Doordat zij nog een nieuweling is op de
fiets, reed zij in den Kamemelksput, en
niet in de karnemelk, maar in de mod
der. Door spoedig toegesnelde hulp was
zij vlug op het droge gebracht, maai- zij
zag er erbarmelijk uit.
MIDDELBURG. Woensdagmiddag te 2
uur houdt de gemeenteraad een openbare
zitting. Daarin wordt o. a. behandeld het
voorstel van Burg. en Weth. tot regeling
van de jaarwedden der onderwijzers bij
het lager onderwijs.
Bij een op den Noorilweg gehouden
kijkdag van meubilair is een revolver ge
stolen. De vendumeester heeft op de ver
knoping een som van f'25 uitgeloofd voor
hem die zulke aanwijzingen kan doen,
dat een strafvervolging kan worden inge
steld.
VL1SSINGEN. D e Zeeland. De maat
schappij „Zeeland" is er steeds op uit
al die verbeteringen in te voeren welke
in het belang van het reizend publiek
kunnen geacht worden. De draadlooze tele
grafie, waarmede alle schepen zijn uitge
rust, heeft reeds meermalen goede dien
sten bewezen. De onderwaterkloksignaleij
hebben bij mist het binnenloopen in de
haven vergemakkelijkt en thans zullen de
drie nachtmail boo ten, de „Koningin Wil-
helmina", „Koningin Regentes" en „Prins
Hendrik", van electrische zoeklichten
worden voorzien. Dat ook deze lichtbun
dels, indien dit noodig mocht zijn, op het
donkere water geworpen van veel nut kun
nen zijn behoeft niet nader to worden
aangetoond.
Zondag 12 Juli vierde het Jongens-
patronaat „St. Aloysius" alhier zijn jaar
feest. Met eene heilige Mis voor de leden
en weldoeners opgedragen en een alge-
meene H. Communie begon de feestvie
ring. Na de H. Mis wachtte den leden in
de aardig versierde zaal van de St. Vin-
centiusvereeniging een smakelijk ontbijt.
Van 12 tot 2 uur hadden de ouders en
belangstellenden de gelegenheid de tee-
keningen te bezichtigen, door de jongens
gedurende den afgeloopen wintercursus
vervaardigd. Van die gelegenheid werd
gelukkig een ruim gebruik gemaakt, het
geen zeker den volgenden cursus ten goede
zal komen.
Te vijf uur waren alle leden in het. St.
Vincentiusgebouw te zamen geroepen om
in tegenwoordigheid van het bestuur de
heeren Commissarissen, eenige genoodig-
den enz. de prijsuitdeeling bij te wonen.
Eerst gaf de Eerw. Directeur een kort
verslag van den afgeloopen cursus. Ge
durende ongeveek 5 maanden (Oct.Feb.)
werd er elf uren per week onderricht gé-
geven in het lijn- en vakteekenen door
den heer L. Hesselfelt, werktuigkun
dig ingenieur,in het handteekenen, dooi
den heer A. v. Nieuwland, in rekenen en
schoonschrijven door den heer J. v. Ges-
sel, in Nederl. Taal door den heer J. J.
Filott, en Godsdienstonderwijs door den
WelEerw. heer E. Rengs. Godsdienston
derwijs weTd gegeven aan 42 leden, ter
wijl 24 van hen bovendien het onderwijs
in de overige vakken volgden.
Vervolgens werden de door de iongens
behaalde punten voorgelezen, waarna de
prijsuitdeeling plaats had. Niet minder dan
36 jongens gingen blijde met een prijs
naar huis. Moge deze feestviering en prijs
uitdeeling een aanmoediging zijn om in
nog grooter getaie den volgenden cursus
te komen volgen.
ZIERIKZEË. De liberale kiesvereeniging
„Gemeentebelang" alhier stelde, in de va-
gaturemr. Van der Lek de Clercq, den
heer mr. D. Engelberts (a.-r.), ook door de
antirevolutionaire kiesvereeniging gepro
clameerd, candidaat voor den raad.
HOEDEKENSKERKE. Vergadering van
den raad der gemeente op Vrijdag 10
Juli 4908. Tegeuwoordig alle leden.
De Voorzitter opent de vergadering.
Daarna worden de notulen van het ver
handelde in de voorgaande vergadering
voorgelezen en goedgekeurd.
Hierna gaat de vergadering over in een
zitting met gesloten deuren.
De vergadering weder openbaar gewor
den zijnde wordt overgegaan tot behande
ling van punt 1 der agendabenoeming
onderwijzeres.
De Voorzitter deelt mede, dat bij de
plaats gehad hebbende benoeming van
mej. E. J. Visser te Slijkplaat, gem. Hoofd
plaat, tot onderwijzeres aan de openbare
jagere school alhier op 1 Juni j.l., een
informaliteit heeft plaafs gehad. Namens
B. en W. stelt hij daarom voor genoemd
besluit, waarbij mej. E. J. Visser werd
benoemd, in te trekken.
Zonder discussie of hoofdelijke stem
ming wordt aldus besloten.
Door het nemen van dit besluit is dus
de vacature weder ontstaan en stelt hij
voor alsnu over te gaan tot de benoe
ming van een onderwijzeres. Hij deelt
mede, dat de door B. en Win overleg
met den arrondissements-schoolopziener,
gehoord het advies van het hoofd der
school, opgemaakte voordracht bestaat
uit: le. Mej. E. J. Visser te Slijkplaat,
gemeente Hoofdplaat; 2e, Mej. J. S. Me ij.
ers te Westendorp, gem. Wisch.
Tot stemming overgaande worden tot
stemopnemers aangewezen de heeren A.
Walraven en J. v. d. Linde. Bij opening
van de stembiljetten blijkt, dat zijn uit
gebracht 5 stemmen op Mej. E. J. Visser
te Slijkplaat, gem. Hoofdplaat, 1 stem op
Mej. J. S. Meijers te Westdorp, gemeente
Wisch, terwijl 1 biljet in blanco is inge
leverd, zoodat eerstgenoemde voor de
tweede maal tot onderwijzeres" aan de
openbare lagere school alhier is benoemd.
Alsnu is aan de orde het voorstel van
B. en W. tot het aangaan van een geld-
leening, noodig wegens noodzakelijke be
hoeften aan vernieuwing van een. ge
deelte beschoeiing aan de haven, het