No. 79
Dinsdag 7 Juli 1908.
Vierde Jaargang.
lersckqm ribt U1HU-. IKUIU in VIMUM
BUITENLAND.
BINNENLAND^
UIT ZEELAND
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Het Arbeidscontract.
Abonnementsprijs p. 3 'maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten £0.95
Afzonderlijke nummers 5 contant- 0.05
Bureau: LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
(Slot.)
We besluiten met de volgende uittrek
sels, die met hetgeen is voorafgegaan een
vrjj goed beeld bieden van de wet, die
nu spoedig in werking zal treden en waarmee
men zich meer en meer behoort te familia-
riseeren.
Beslaglegging op loon.
Men kan beslag leggen op bet loon van
den arbeider, zoolang de werkgever heb
nog heeft, doch bij arbeiders van f 4 of
minder per dag op niet meer dan een vijfde
deel ervan.
Tjjd van loonbetaling.
Het loon moet op tjjd betaald worden,
uiterlijk op den derden werkdag, na den
dag, waarop het had moeten worden uit
gekeerd. Voldoet de werkgever in dit opzicht
niet aan zjjn verplichtingen, dan heeft de
arbeider het recht verhooging te eischen
wegens vertraging. Deze verhooging mag
niet meer bedragen dan de helft van het
loon.
Collectieve Arbeidsovereenkomst.
Vakvereenigingen kunnen ook overeen
komsten aangaan met een of meer werk
gevers. In zoo'n geval zal elke daarbuitenom
en daarmee strijdige overeenkomst tusschen
een patroon en een afzonderlijken arbeider
nietig zijn, als de vakvereeniging zulks
vordert.
Voorschriften omtrent het loon.
Het loon mag alleen bestaan uit -.
X. geld
2. voedsel, vuur en licht, gebruikt ter
plaatse waar 't verstrekt wordt
3. dienstkleeding
4. voortbrengselen van het bedrjjf, doch
slechts in bepaalde hoeveelheid en behoorende
tot de eerste levensbehoeften van den
arbeider en zjjn gezin, terwjjt alcoholhoudende
dranken in ieder gevat zijn uitgesloten
5. vrije woning of inwoning vrije bouw
grond of weidegebruik van werktuigen
6. werkzaamheden door den werkgever
voor den arbeider te verrichten ;bjjv.
wederkeerige hulp)
7. onderricht, door of vanwege den werk
gever aan den arbeider te geven.
Andere loonvormen zjjn onwettig. Wor
den die toch bij contract vastgesteld, dan
kan de werkgever gedwongen worden, een
vjjfvoud in geld van het onwettig vastge
steld loon aan den arbeider te betalen, doch
niet meer dan 1/H boven het ter plaatse
gebruikelijke loon.
Gedwongen Winkelnering.
Deze is ongeoorloofd en nietig verklaard.
Wel mag tusschen patroon en werkman
bepaald worden, dat de laatste deelneemt
in zeker ziekenfonds, mits dit aan zekere
eischen voldoet, alsook, dat de patroon het
loon van den jeugdigen arbeider gedeeltelijk
belegt in een spaarfonds. De kantonrechter
zal in het laatste geval echter ouders of
voogden kunnen machtigen over de be
spaarde gelden te beschikken, bijv als de
ouders het in hun gezin noodig hebben.
Waar niettegenstaande de wet toch een
contract voor gedwongen winkelnering
tusschen patroon en arbeider gemaakt wordt,
hoadt de arbeider het recht het geld voor
de te leveren of reeds geleverde winkel
waren te vorderen, terwijl hij niet verplicht
is het reeds geleverde terug te geven.
Staangeld.
Bij schriftelijke overeenkomst kan de
werkgever een zeker gedeelte van het loon
achterhouden, als waarborg, dat de arbeider
niet „wegloopt binnen den vastgestelden
termjjn.
Dit heet staangeld. Het moet ten name
van den arbeider bjj de Rijkspostspaarbank
belegd worden. De werkgever zal er alleen
aan kunnen komen na rechterlijk vonnis.
Het staangeld mag nooit hooger zijn dan
het loon voor don duur van den opzeggings
termijn en voor arbeiders van f 4 of minder
per dag nooit meer dan het loon van 12
dagen. Bjj elke loonuitkeering mag niet meer
dan een tiende als staangeld worden in
gehouden.
Opzeggingsterm ij n.
Waar geen tjjd is bepaald, moet van
beide zijden een opzeggingstermijn in acht
worden genomen. Voor arbeiders van f4
of minder per dag mag die niet langer
zjjn dan 6 weken, tenzij het gebruik een
langeren termijn wil.
Da dienstbetrekking eindigt wel door den
dood van den arbeider, niet door dien van
den werkgever.
Gedurende een proeftjjd is dagelijks
opzegging van weerszijden geoorloofd. Die
mag echter niet langer dan 2 maanden duren.
Bij onmiddelijke verbreking der dienst
betrekking zal schadevergoeding moeten
worden betaald, zoo er geen dringende (door
den rechter te beoordeelen) reden is.
De wet noemt eenige gevallen, die voor
den werkgever als dringende rede gelden,
b.v. diefstal, dronkenschap, dienstweigering,
roekelooze of opzettelijke beschadiging,
verwaarloozing van plichten enz.
Soortgelijke dringende redenen bestaan
voor den arbeider. Zoo behoeft hij b.v. niet
op last van zijn patroon voor een anderen
patroon te werken.
Getuigschrift.
Bij 't eindigen der dienstbetrekking moet
de werkgever, als de arbeider zulks verlangt,
dezen een getuigschrift geven.
Op verzoek van den arbeider zal daarin
worden opgenomen, hoe hij aan zijn ver
plichtingen heeft voldaan. Omgekeerd kan
de werkgever er in opDemen wat hem door
den arbeider voor onrechtmatig isoverkomen.
Wie voor honderd jaar de voorspelling
zou hebben gewaagd, dat men èèns mei
een snelheid van 7090 K.M. per uur in
een geriefelijk compartiment langs den
aardbol zou stoomen; wie het toen zou
hebben durven verkondigen, dat er een
tijd komen zou, dat de bewoner van het
eene land met dien van het andere zou
kunnen „praten" per telefoon, of corres
pondeeren per telegraaf hij zou er niet
ver van af zijn geweest voor krankzinnig
te worden gehouden.
De spoorweg kwam: en we nemen in
de comfortabele coupé even gerust plaats
als onze voorouders in de trekschuit; men
telefoneert even gemakkelijk als men een
praatje maakt aan de bittertafel; en de
telegraaf voert niet bliksemsnelheid langs
haar draden onze liefste gevoelens en onze
meest schrijnende smart.
Wat door de kracht van den stoom en
door de macht der eleetriciteit kan wor
den verkregen moderne menschen als
we zijn, gaan we het voorbij met een air,
alsof het nooit anders geweest is, en het
eigenlijk zoo hoort, zooals het is.
Zoo waar is het, dat de gewoonte van
iets te zien, iets waar te nemen, hiet on
gewone en onbegrijpelijke in iets alle-
daagsch doet veranderen.
Nu valt er iets te vermelden, dat het
getal der wondere vindingen komt ver-
grooten.
Graaf Zeppelin is er nuj in geslaagd een
bestuurbaar luchtschip te maken.
Hij heeft er dezer dagen in Zwitserland,
of liever boven Zwitserland, zijn eersten
grooten tocht mede gemaakt, welke vol
komen is geslaagd.
Allerlei bewegingen werden in de lucht
uitgevoerd; de luchtbol steeg en daalde;
de verschillende toestellen werkten uitne
mend en iedere beweging was zeker en
standvastig.
in een tijdverloop van vijf minuten was
de hol van den horizon verdwenen over
een bergkam.
De Koning en de Koningin van Wurtem-
berg hebben al een luchtreisje meege
maakt.
Zeppelins uitvinding moet op den duur
wel éen algeheele verandering brengen in
het verkeer.
En het is niet onmogelijk, dat de jon
geren onder ons nog beleven, dat men
geen kaartje neemt voor den trein, maar
voor het luchtschip, dat in pijlsnelle vaart
door het onbeperkte luchtruim schiet.
lKiMiKIJK
De vrederechter te Carmaux heeft een
eisch tot schadeloosstelling van vier ar
beiders der glasfabriek Sainte-Clotilde te
gen hun voonnaligen werkgever wegens
ongerechtvaardigd ontslag hun toegewezen,
daar zij bewijzen konden dat de eenige
en werkelijke reden voor hun ontslag hun
lidmaatschap van de vakvereeniging en
bun verkiezing tot bestuursleden daarvan
was.
De vrederechter veroordeelde Ressé-
g»er ertoe hun ieder 1200 of 800 francs
schadevergoeding te betalen
Offervaardigheid in de Room-
sche Kerk.
Wij lezen in „De Heraut" orgaan der
„Gereformeerde Kerken in Nederland"
o. m.
Ook de tegenstanders der Roomsche
kerk moeten erkennen, dat de offers die
de Roomschen voor hunnen eeredienst
brengen, aanzienlijk zijn. Te Parijs' bestaat
eene vereeniging onder leiding van den
pas benoemden aartsbisschop Amette, de
„Oeuvre des chapelles' 'geheeten, welke
vereeniging in 1901 werd gesticht. Bij
eene inkomst van 1.116.490 francs heeft
zij 995.000 francs uitgegeven en daarvoor
tien nieuwe kapellen gesticht, terwijl hiet
plan bestaat er nog zeven bij te bouwen.
Dit is de rechte weg, volgens ons oordeel.
Geen trotsche kerkgebouwen moet men
laten verrijzen, maar kleine kapellen of
kerken, om aldus het volk zooveel mo
gelijk op verschillende plaatsen gelegen
heid te geven de Godsdienstoefeningen bij
te wonen.
Oyer trotsche kerkgebouwen beschikken
de Roomschen in Parijs nog altijd. Of
schoon zij weigerden „associations" te
stichten, aan welke het gebruik der kerk
gebouwen door de overheid kon toegekend
worden hebben zij toch het vrije gebruik
der kerkgebouwen behouden.
De Protestanten hebben zich aan de
wet onderworpen en vormden kerkelijke
vereenigingen en nu zijn er reeds kerken
die niet in staat zijn om de den staat
verschuldigde huur te betalen. Zoo moes
ten de kerkeraden van Montpelier en Mon-
tauban den minister van eeredienst om
vrijstelling of vermindering van betaling
vragen.
Wij krijgen over het algemeen den in
druk, dat de Roomsche kerk in Frankrijk
beter de finanrieelc moeilijkheden die' door
scheiding van kerk en staat ontstaan zijn,
het hoofd weet te bieden, dan de Protes-
tantsche,
BELGIË.
In de Belgische Kamer zijn de Congo-
debatten herbegonnen.
Ze .zijn in velerlei opzicht zeer belang
rijk. Vooreerst wijl de kans bestaat, dat
er tusschen regeering, Parlement en Ko
ning géén overeenstemming komt en dan
mogelijk een ander volk eigenaar van den
Congostaat wordt: men heeft van Frank
rijk gesproken maar er is meer kans dat
Engeland een bod doet of dat zelfs de
Vereenigde Staten vasten voet in het don
kere werelddeel trachten te verkrijgen. De
houding dezer twee Angelsaksische mo
gendheden zal tóch van belang wezen,
wijl zij het zijn, die' den huidigen toestand
onhoudbaar achten, althans noemen, ter
wijl ze met klem verandering eischen.
Ook in de Kamer is erkend, dat er veel
is wat verbetering behoeft, maar de meeste
beschuldigingen schijnen praatjes te zijn
zonder grond.
Kardinaal Mercier heeft aan le Peuple
een stuk gezonden, waarin Z.Em. dit socia
listisch blad erop wijst, dat het valsche
verslagen van zijn, des kardinaals, toe
spraken gaf. Het blad moest wegens het
recht van antwoord dat in België bestaat,
dit stuk opnemen. Wat zullen de lozere
opkijken, nu ze eens de waarheid mogen
vernemen.
POHTUGAL.
Een opzienbarende onthulling is in den
Portugeesehen Senaat gedaan. De censuur
schijnt verhinderd te hebben, dat het feit,
reeds Woensdag voorgevallen, werd ge
seind, maar 'tis nu toch over de gren
zen geraakt. Een lid van het hooge col
lege, Arfoun, verklaarde zich bereid de
namen te noemen van verscheidene le
den, die rechtstreeks betrokken waren ge
weest bij den moord op koning Carlos
en den Kroonprins.
Arfoun verklaarde, volgens den Lissa-
bonschen correspondent va,n de „Daily
Mail", dat in een vergadering, die een paar
dagen voor den moord op den koning,
door de leiders van de Regenerariores,
de progressieven en de republikeinen be
legd was, het plan werd gesmeed, om de
geheele koninklijke familie te vermoorden,
met uitzondering van koningin Maria Pia,
die men, om diplomatieke moeilijkheden
met Italië te vermijden, wilde sparen.
Daar werd echter tegen ingebracht, dal
het een grove politieke fout zou zijn, om
de geheele koninklijke familie om te bren
gen, en ten slotte werd' men het eens over
het plan, om den koning en Franco uit
den weg te rtiimen, Buica en Costa, de
twee moordenaars, kregen 48,000 en
24,000 gulden.
Op den dag van den aanslag werd
Franco echter beschermd door een geleide
van ruiters, zoodat men hem niet kon
treffen. Buica en Costa vuurden daarom
op den koning, maar hun vrienden ver
loren hun tegenwoordigheid van geest en
vuurden mee, in plaats van de moorde
naars te helpen bij hun ontsnapping. Ar
foun voegde erbij, da,t verscheidene lieden
van de tegenwoordige Portugeesche regee
ring in het complot waren. Zoo noodig,
zou hij hen noemen.
De rede verwekte eien groot kabaal, de
pairs schreeuwden door elkaar en balden
hun vuisten tegen Arfoun, zoodat de ver
gadering moest worden geschorst.
Maar de waarheid, zoo het waarheid is
wat Arfoun zeide, zal toch wel niet meer
opgesloten kunnen worden gehouden.
Het is te hopen, dat zij aan het licht
kome en dat de schuldigen, huichelaars
naar het schijnt bovendien^ krachtig wor
den gestraft.
I'ERZIË.
Er heerscht op het oogenblik in Perzië
een „interregnum", want het land is nog
steeds zonder ministerie. Daar over drie
maanden eerst de verkiezingen voor hiet
nieuwe parlement zullen plaats vinden,
zou het ons niet verwonderen, dat de
Sjah dezen tijd zal gebruiken om met
Rusland nieuwe verdragen te sluiten. Ook
kan de 'Sjah in dezen parlementsloozen
tijd naar willekeur over de geldmiddelen
beschikken. Het hoofd van het telegfaaf-
bestuur heeft hem 50,000 to,mans uitbe
taald en van de douane heeft hij, zonder
eenige tusschenkomst 10,000 tomans ont
vangen.
Tweede Kamer.
De oorlogsbegrooting is aangenomen
met 65 tegen 15 stemmen, nadat de heer
Borgesius, namens velen zijner partijge
nooten verklaard had, dat, hoewel het
beleid van minister Sabron lijnrecht gaat
tegen hetgeen zij op defensiegebied
wenschelijk achten, zij toch vóór de begroo
ting zullen stemmen, echter alleen om
dat deze begrooting slechts een aanvul
ling van de kredielwet is en over een
paar maanden weder gelegenheid is om
met de regeering van gedachten te wis
selen.
Voorts is aangenomen het wetsontwerp
betreffende toekenning van vergoeding
aan het voormalig bezoldigd schutterij-
personeel dat 10 jaren dienst had. Voor
hen met 5 jaren dienst zal de minister
nog het toekennen eener gratificatie over
wegen.
Ook is aangenomen de reorganisatie
van de arbeidsinspectie door de aanstel
ling van een hoofdinspecteur.
Eveneens werd goedgekeurd het wets
ontwerp tot invoering van den Auister-
damschen tjjd, nadat de mirister onaan
nemelijk had verklaard het amendement-
De Visser betreffende het invoeren van
den Midden Europeeschen tijd. De Kamer
is hierna op reces gegaan.
Het dagblad „D e M a a s b o d e", te Rot
terdam verschijnende, deelt aan zijn le
zers mede, dat het in December aanst.
zal overgaan tot de uitgave van een och
tend-editie.
GOES. Onlangs gebeurde het, dat de
Politie een rijwiel noodig had. Meer dan
een Goesche rijwielhandelaar gaf prijs op.
En daarna gebeurde het ook, dat de le
vering niet gegund werd aan den rij
wielhandelaar, die het goedkoopst
bleek te zijn. Deze reclameerde. En hij
ontving nu Zaterdag een schrijven van
den burgemeester, waarin deze meldde dat
in 't vervolg mocht del politie voor haar
edeie taak weer'ns een fiets behoeven
de levering na gepubliceerde inschrijving
zou plaats hebben.
Waarom is dat niet vroeger gebeurd?
Op de driemaandelijksche vergadering
van deSt.JozefsvereenigingopZoudaga vond
waren aanwezig 40 leden en de Wel.Ew.
Kapelaan. De notulen over de vorige ver
gadering gaven geen aanleiding tot" op- of
aanmerkingen en werden dus goedgekeurd
De penningmeester deelde mede, dat in
het verloopen kwartaal was ontvangen aan
contributie der leden f 102.80, aan boeten,
enz., f 2.55. Door hem was uitgegeven aan
zieke leden f 62, wegeDS overlijden van
een lid f 15, aan drukwerk f 2.50, aan
loonen f 15 Er was alzoo een batig saldo
van f 10 85.
De verantwoording werd goed bevonden.
Was er op de vorige vergadering gespro
ken over het grafwaarts dragen van een
overleden lid door andere leden der ver-
eenigiDg, het Bestuur deed nu voorlezing
van de notulen eener vergadering in Augus
tus 1882. Daar was goed gevonden, dat
10 leden zich gedurende 3 maanden be
schikbaar zouden stellen om deze laatste
eer aan een te overlijden lid te bewijzen.
Wat er van dat besluit geworden is, wordt
niet vermeld. Een lid stelt nu voor om dit
liefdewerk weer gratis aan de leden te
gaan bewijzen.
Het bestuur heeft er niets op tegen, dat
zich in de vereeniging eenige leden uit
vrije beweging vereenigen om in dien geest
te handelen. Het meent echter geen vrijheid
te hebben om op de leden in dit opzicht
eenige pressie of dwang uit te oefenen.
Met het „stoffelijk of' zedelijk welzijn der
leden" heeft dit grafwaarts dragen niet
zooveel te maken, dat men er den vrede
en de goede orde in de Vereeniging om
op het spel zou mogen zetten Willen de
leden het uit eigen beweging doen, goed
maar het als eene verplichting in de statuten
neer te leggen, daartoe wil het Bestuur
niet mede werken, overtuigd als het is,
dat dergelijke verplichting een bron zou
worden van veel ongenoegen en oneenigheid.
Men zou er dan tenslotte voor het geval
komen staan, dat men iemand uit de ver
eeniging zou moeten verwijderen, omdat
bij een medelid niet had helpen grafwaarts
dragen.
Het Bestuur oordeelt dus dat het voorstel
niet is in het belang der vereeniging. Over
deze zienswijze van het Bestuur ontstond
een niet te volgen discussie. Dat het Bestuur
echter goed had gezien blijkt duidelijk
hieruit, dat zonder dwang slechts 4 van de
aanwezigen zich beschikbaar stelden oin
eventueel „drager" te zijn. Men kan dus
deze zaak wel „grafwaarts dragen".
De vergadering was hiermede ten einde
en werd met gebed gesloten.
Vrijdag j 1. was de koopman J. D.
met hond ep. kar op weg naar Wolfertsdijk
om zijn waren aan den man te brengen.
Even voorbij de herberg „de Oranjeboom"
kwam er een vrachtwagen, beladen met
1800 kilo bessen, waarvan de voerman niet
ver genoeg uitweek, waardoor J. D. werd
aangeredeu. De wagen reed hem over den
voet eu tegen den schouder. Kermende
van pijn werd hij dadelijk op zijn hondenkar
naar huis vervoerd en geneeskundige hulp
ingeroepen, waarna bleek dat zijn voet ge
deeltelijk verpletterd en zijn schouder ont
wricht was.
MIDDELBURG. Met ingang van 1 Juli
Lit is de dienst betreffende het opzicht
over de landsgebouwen georganiseerd,
wat o.m. ten gevolge heeft, dat' Middelburg
een afzonderlijk district is geworden, om
vattende de provincie Zeeland benevens
de gemeente Bergen op Zoom.
In het district Middelburg wordt
dienst gedaan door den met 1 Juli 1.1.
benoemden districts-opzichter C. van der
Linden, onder aanwijzing van Middelburg
als standplaats.
De dienst der landsgebouwen omvat in
Zeeland de gebouwen der posterijen
en telegraphic, die der rijksbelastingen,
en die der rijkslandbouw-proefstations.
Gisterenavond werd het,
tweede Zondagavond-concert in dit sei
zoen gegeven door het Middelburgsch' Mu
ziekkorps, onder leiding van den heer Jan
Morks. De groote Schuttershof tuin was
wederom dicht bezet met een dankbaar
luisterend publiek, dat met aandacht het
degelijk uitgevoerd programma volgde.
Vooral een solo voor piccolo lokte een
daverend applaus uit.
Dat deze concerten zoo druk bezocht
worden is niet 'tip verwonderen als men
weet dat gezinkaarten voor de vijf con
certen slechts f 1 kosten en persoonlijke
kaarten slechts 50 cents.
Het Duitsche stoomschip „Karls
ruhe" is van Dantzig vertrokken met een
lading melasse voor Middelburg bestemd
en kan deze week alhier worden ver
wacht.
