lagazijn
USEN.
Prijscourant gratis J
NDER
Vierde Jaargang.
IN
MIDDELBURG,
IN - - GOES.
ITBSMELK,
FEUILLETON
BUITENLAND
riek van
/OHINGINRfCHTIHGEN. 3
1pijten, linoleums
tafelkleeoen, 'g
Rijnen, enz. g
No. 78
Dinsdag 28 Juni 1908.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschünl iltm WHOM-JKISMI- n MMtttlH.
WERING
UUMS.
N -
EV-HARR1S
iMAAIMACHINE
f f 70.-,
f 50.-,
ivestraat, Middelburg
len en flambards,
208, Breedje, Goes.
iriek
nsche Orgels
DELBURG.
in Suikerziekte.
Gezond Conservatisme.
1. Onze-Lieve- Vrouwepolder,
GRATIS GEMAAKT.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers ii contant-0.05
Bureau: LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Adv often tien van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. i contant.
Reclameberichteh 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Ite van haar tijdvoortdurend
es verbeterd geworden, zoodat
1908 de meest verbeterde
ggeuoemd worden. De MASSEY-
draagt lichter, maakt met be-
izien van smeertoestellen aan
jlken omgang vervalt en wordt
nerk ook; dit zjjn de redenen
aiers zoo enorm is toegenomen
□et 2 zwadborden en 3 messen.
j voorradig de MASSEY-HARRIS
3ENW00RDIGERS-FIRMA
veel gevraagd, het zjjn alle
|ie fabrikanten en een groote
scherpste concurrentie
pi jaar fabrieksgarantie
rdde verhuurinrichting is mede
Iste klas Tandem beschikbaar.
ander zoo goed als nieuwe.
If
prvaardigen van de
^aam aanbevelen.
OLIEJASSEN, enz.
ijscouranten.
iARANTIE.
[UREN t: INRUIUEN.
[wisselingsziekte te 's Qravenlutge.
Jonatelling te Weenen 1906
IUTRICIA" te ZOETERMEER
ZIJ, die zich mei 1 Juli a.s. op ons
blad abonneeren, ontvangen het lot
aan dien datum GRATIS.
Een dezer dagen heeft mr. de Beaufort,
een der voormannen der oud-liberalen,
een rede gehouden over „Conseryatisme
in de politiek".
Nu weet men, dat de oud-liberaLen te
boek staan voor sterk conservatief.
Daarom verwondert het niet, als men
mr. de Boaufort een gezond conser
vatisme hoort aanprijzen.
'tls maar wat men „gezond" conser
vatisme noemt!
Het willen tegenhouden der sociale wet
geving, waartoe de oud-liberalen overhel
len is o. i. al een zeer ongezond conser
vatisme.
Het is dan ook, zooals dr. Nolens schrijft
in de „N. V. C.", dat het aankomt, wat
het behouden betreft, op wat men
wil behouden: het goede of het als on
rechtvaardig, onbillijk of ondoelmatig
erkende.
Het komt er «ok op aan waardoor men
hetgeen niet behouden wordt, wil vervan
gen. Zelfs oude schoenen kunnen het be
houden waard zijn, zoolang de nieuwe
die er voor in de plaats moeten komen
nog ontbreken of blijken niet te passen.
Overigens gaat het met het conserva
tisme als met het verstand. Wie er een
beroep op doet en in het bezit ervan
zich veilig voelt veronderstelt, dat hij in
het bezit is van het gezonde conser
vatisme en van het gezond verstand.
Voorzichtigheid is nog altijd de eerste
der deugden ook in de politiek maar
er is ook een voorzichtigheid, die de wijs
heid bedriegt.
Wie, de revolutionairen uitgezonderd,
zou echter tegen een gezond conserva
tisme kunnen zijn; tegen een conserva
tisme, dat het goede weet te behouden en
het onbillijke en ondoelmatige verwerpt;
een conservatisme, dat geen oude schoe
nen wegwerpt vóór het nieuwe treeft
We kunnen met mgr. Egger nog ver
der gaan, waar hij in zijn werk „de Ka
tholieke Kerk in de twintigste eeuw"
schrijft„Tot den waren vooruit
gang behoort een gezond con
servatisme. Het is geen Vooruitgang
als men het oude slechts omverhaalt om
er nieuw voor in de plaats te stellen;
vooruitgang is, wat we reeds hebben ver
der ontwikkelen, en bij de reeds geërfde
schatten nieuwe verwerven".
In het door een gezond conservatisme
tot den waren vooruitgang bijdragen is nie-
Te allen tijde zijn er bevoorrechte plaat
sen geweest, waar de lieve Moeder van
den Heer blijkbaar op een bizondere wijze
wenschte vereerd en aangeroepen te wor
den, blijkbaar uit de vele gunsten, tijdelijke
en geestelijke er verkregen.
Ieder dezer beevaartplaatsen heeft haar
eigen geschiedenis. Steeds is de oor
sprong heel, heel eenvoudig, en wan
neer dan gaandeweg duizenden hulp
en troost komen zoeken in dit oord,
dan blijkt het den goedgezinde dui
delijk, dat hier geen sprake kan zijn
van een bloot inenschelijke stichting. Men
kent 'den oorsprong van Kevelaer, van het
beroemde Lourdes. Te Oostacker, bij Gent,
werd een heuveltje opgeworpen met een
grot er in, om een aquarium te maken,
en ter voldoening aan eigen godsvrucht,
liet de edele bewoonster der buitenplaats
een beeldje der Onbevlekt Onlvangene
plaatsen tegen den rotswand. Niemand
mand sterker dan de Katholieke
Kerk.
Het is met fierheid en trots, dat mgr.
Egger het kan getuigen:
Ook wanneer de Kerk veranderingen'
toelaat, geeft zij nooit een beginsel prijs,
maar wijzigt slechts de toepassing van bet
beginsel naar de nieuwe omstandigheden.
Dat de oude beginselen der Kerk ook in
de nieuwere tijden kunnen aangewend
worden, volgt reeds uit het feit, dat Paus
Leo XIII in zijn encyclieken hét geheel©
godsdienstige, politieke en sociale pro
gram van het Katholicisme leggen kon
zonder op noemenswaarde tegenspraak te
stooten.
De Kerk leeft met den tijd mede zonder
haar verleden ontrouw te worden. Alles
wat zij in den loop harer geschiedenis be
leefd, verworven en gedaan heeft, blijft
in den inventaris van haar geestelijk be
zit, dat zij aan de toekomst zal over
maken.
Al werd de theologie der toekomst nog
zoo veel rijker, al nam zij eene nieuwe
gestalte aan, daarom zullen de Kerkva
ders en Scholastieken hunne waarde niet
verliezen. Zij zijn en blijven den histori-
schen onderbouw voor de kerkelijke we
tenschap der komende tijden, hoe hoog
deze zich ook boven de resultaten van
het verleden zouden verheffen.
Als de Kerk werkelijk de Kerk van
Christus is, en als zoodanig hare taak
vervullen wil, dan moet. zij dit kenmerk
der bestendigheid in zich dragen. Daarom
is de Kerk heden in haar wezen nog de
zelfde als in den beginne, gelijk de grijs
aard de ervaringen des levens verworven
heeft, maar toch hetzelfde individu is, het
welk hij als kind was, alleen met dit on
derscheid, dat de Kerk geen grijzen ouder
dom kent.
Gehuwde Onderwijzeressen.
De moeder behoort aan het huisgezin,
aan de familie.
Zij kan daarin niet gemist worden, en
doet, juist door de zorg voor de familie,
den grootsten dienst aan de gemeenschap.
Dit wordt uitstekend uiteengezet in een
pas verschenen boek van den ijverigen
Secretaris van den Arbeid, den heer Henri
Hermans, tot titel dragend: „Handboek
voor de Moderne Vakvereeniging".
In dit boek wordt gehandeld over de
nadoelen van de gehuwde vrouw, die in
de fabriek arbeidt.
Maar, al zijn zij niet zoo groot, in be
ginsel gelden dezelfde bezwaren tegen het
in functie blijven der gehuwde onderwij
zeres.
Men is dit meer en meer gaan inzien,
en de gemeente Botterdam heeft reeds
besloten, eervol ontslag te geven aan alle
onderwijzeressen, die in het huwelijk tre
den.
Dit besluit van den Rotterdamschen
had er aan gedacht, om het Fransche
Lourdes eenigszins na te bootsen. De
eerste indruk van den Z.Eerw. Pastoor,
met v.'ien ik het vorige jaar deze liefe
lijke plek mocht bezoeken, was dan ook
een tegenvaller. Hij had het voorrecht ge
had, do plaatsen te aanschouwen, waai
de H. Maagd aan Bernadette was versche
nen en hier ontbrak het grootsche, het
overweldigende geheel, zelfs de gelijkenis
met rots en grot. Als ongemerkt is daar
ontstaan Klein-Lourdes of Vlaamsch-Lour-
des, wie kent het niet? Ontelbaar velen
komen hier troost en opbeuring en bijstand
vragen aan de Hulp der Christenen en
niemand gaat huiswaarts zonder den
wensch te koesteren: „Kon ik hier elk
jaar terugkeeren!" Buw soldatengeweltl
mogen deze oorden ontheiligen, verwoes
ten, ontoegankelijk maken; na verloop van
tijd, al zij het na eeuwen, komen de na
zaten der verdreven beevaartgangers toch
weer neerknielen ter zelfder plaatse. Moet
bet voorloopig onder den blooten hemel
izijn voor een eenvoudig kruis, het deert
hen niet. Men ziet het aan Heiloo, in
Kennemerland.
Ook het eerste en voornaamste, het
Gemeenteraad is door velen aangevochten.
Maar ook door velen verdedigd.
En het liberale Handelsblad heeft
hierbij ook sterk positie genomen.
'Dit blad is van oordeel, aal een Gemeen
teraad te zorgen heeft voor goed 'onder
wijs, en (lat eene gehuwde vrouw, "in het
algemeen minder goed werk in de
school zaf'ieveren, wijl zij te veel verdeeld
is over de school en haar eigen huisgezin,
waar zij dan gedurende vele uren hare
kinderen, soms hare zieke kinderen, aan
vreemden moet overlaten.
Men verbiedt den man bij het onderwijs
een anderen werkkring te nemen, wijl men
den geheelen persoon noodig acht voor het
onderwijs.
Is het dan wonder, dat men niet wenscht
te zien, dat eene vrouw neven haar
werkkring als onderwijzeres een anderen
werkkring waarneemt als huismoeder?
Ons dunkt deze redeneering zeer juist.
.En wij zijn blijde, dat ook toonaange
vende liberale bladen met ons strijden
voor de schoone lenze: „De huisvrouw
geheel voor het huisgezin, de ijioeder ge
heel voor het kind".
,Want als deze leuze wordt doorgevoerd,
dan zal de gehuwde vrouw niet enkel
uit de school, maar ook uit de fabriek
verdwijnen.
UIT DE PERS
Geen ijdelheid.
Van historisch belang ook, in verband
met de jongste kabinetsformatie, is 't vol
gende uit een artikel van „d e Neder-
lande r"
Wij achten 'het volkomen begrijpelijk
èn volkomen gerechtvaardigd, dat na
de nederlaag in 1905 dr. Kuyper ver
langde opnieuw aan het bewind te
komen.
Wat meer is, van „rechts", ook on
zerzijds dus, is steeds van de gedachte
uitgegaan dat bij een verplaatsing der
meerderheid hij de aangewezen Kabi
netsformeerder zou zijn. Alleenlijk werd
door velen gevreesd, dat juist dit als
vanzelfsprekend feit in 1909 de nie t-
verplaatsing der meerderheid ten ge
volge zou kunnen hebben.
Daar was echter niets aan te doën.
Toen kwam, onverwacht en, gelijk wij
met stelligheid weten, onvoorbe
reid de crisis.
Indien ook toen nog de Premier van
19011905 met de Kabinetsformatie
had kunnen worden belast, zou daar
tegen door ons toen evenmin ais in
1901 gereageerd zijn.
Het schijnt echter niet wel mogelijk
te zijn geweest, en wij begrijpen e n
billijken de gemoedsstemming van
dr. Kuyper, die de gelegenheid om op
nieuw den hoogsten zetel in te nemen,
teneinde zijn krachten te wijden aan
's lands bestuur zich zag afgesneden.
Aan ijdelheid en dergelijke behoeft daar
bij in het minst niet te worden gedacht.
FRANKRIJK
De rechtbank te Bayonne, Frankrijk,
heeft een geneesheer, ter zake van het
schrijven en verspreiden eener brochure
rijkste eu schoonste der Ze e u w s c h e
eilanden, het door de kroniekschrijvers
zoo hoog geprezen Walcheren mocht
zich eenmaal verheugen in een beevaart
plaats, wijd en zijd beroemd en bezocht
vooral door zeevarenden, zelfs uit Frank--
rijk en Engeland, uit Spanje en Portugal,
om hier bij de Maris Stella, de Sterre der
Zee, een voorspoedige reis af te smeeken
of Haar hartelijk te danken voor behouden
overtocht.
Duizenden pelgrims togen eeuwenlang
naai- deze uitverkoren plek ter huldiging
van de H. Maagd met zangen en gebeden.
Inzonderheid op O. L. V. Hemelvaart en
gedurende het octaaf was de toeloop zoo
groot, „dattet wonder om seggen is!"
Voor menigen lezer van dit feuilleton
laten we nu maar eens aannemen, dat
het gelezen wordt zal het allicht een
verrassing zijn: een beevaart op Walche
ren! Maar er is eenmaal tot aan de Be-
formatie een katholiek Walcheren geweest,
toen Middelburg de A b d ij nog be
volkt wist door Kloosterlingen, die naar
tal van plaatsen gingen, ook in Holland,
om er zich met de zielzorg te belasten,
;toen elk doip zijn parochiekerk bezat, toen
tot aanbeveling der voorschriften en prak
tijken van den Nieuw Malthusiaanschen
bond, veroordeeld tot 2 maanden gevan
genisstraf (voorwaardelijk) en 300 francs
boete.
Het vonnis zal wel vernietigd worden,
daarvoor is het. in Frankrijk geveld, maar
in andere landen kan het niet eens
worden uitgesproken.
In den ban. De Congregate vaB de
H. Poenitentiarie heeft op de vraag, gesteld
of de afgevaardigden en senatoren, die
voor de Scheidingswet gestemd hebben,
door de excommunicatie getroffen wer
den, geantwoord, dat zij door het, feit zelf
van deze medewerking aan de Scheidings
wet den ban hebben beloopen.
Electrisch kanon. Volgens het
„Journal" is aan de uitvindingscommissie
van het leger een belangrijke uitvinding
vertoond, te weten een electriscbe mitrail
leuse, die zonder kruit of andere ont-
pioffingstoffen 1200 schoten per minuut
kan doen. Het toestel is gereed. De uit
vinder is een ingenieur van Dijon. Baakt
elk schot, dan is een vijand vlug uit de
voeten.
DCtmULANO.
Wat Keizer Wilhelm gezegd heeft.
Onder het opschrift „Zur Lage" bevat
de officieuze Norddeutsche A 11 ge-
meine Zeitung de volgende belang
rijke uiteenzetting van don internati
onalen politieken toestand:
„Bij de beoordeeling van den politieken
toestand komt bij velen een ongerustheid
tot uiting, die minder op tastbare feiten
gegrond is dan ontspringt uit een sterk
verbreide onzekerheid over de vraag, of
er kans bestaat op de vorming van een
nieuwe groepeer in g, die een min
nelijke regeling van hangende vraagstuk
ken zou kunnen bemoeilijken. Het zou
verkeerd zijn, te willen loochenen, dat het
tot moeilijke diplomatieke gedachtenwis-
selingcn kan komenmen moet echter niet
vergeten, dat men door vreesachtige en
overdreven afschildering van mogelijke
gevaren niet de zakelijke en gezonde re
gelingen voorbereidt, waarbij alle mogend
heden een gemeenschappelijk belang moe
ten hebben. In zulke tijden van afwach
ting, als wij op hel oogenblik beleven,
dringen zich, gelijk de ondervinding leert,
lieden op den voorgrond, die behagen,
scheppen in het stichten van onheil. Zulke
tijden leveren een geschikten voedings
bodem voor de onhoudbaarste geruchten,
en men behoeft maar een vluchtigen blik
in de kranten te slaan, om zich ervan te
overtuigen, met welk een ijver men aan
het uitstrooien van boosaardige verzin
sels werkt.
„De Duitsche staatkunde heeft bijzon
dere reden tot waakzaamheid, daar
zich bijna al deze geruchten tegen haar
als hun gemeenschappelijk doelwit rich
ten. Sedert jaren zijn wij gewend, door
ijverige jrersagenten als de eigenlijke aan
stichters van den Russisch-Japan-
s c h e n oorlog voorgesteld te worden. Het
is geen wonder, dat imen nu ook weer
werkt, met deze oudbakken geschiedkun
dige leugen, welks wederlegging met de
stukken gemakkelijk ware. Zoodra er
vraagstukken betreffende de Levant aan
openbare processies werden gehouden
door de straten en langs de wegen, de eene
nog luisterrijker dan de andere.
Hoewel niet onbetwistbaar zeker, ver
haalt men, dat de H. Willebrord omstreeks
704 teWestkapeUe aan wal is gestapt,
om onze heidensche voorouders uit de
ellende te komen opheffen. Hij heeft daar
de afgodsbeelden omvergeworpen en den
menschen het H. Evangelie verkondigd.
Zijn werk is voortgezet door andere vrome
mannen en eindelijk, eindelijk bogen al de
Walchenaars de knie voor den God, Die in
den Hooge woont. Het had veel arbeids
gekost-
Maar Westkapellelag toen veel ver
der westwaarts. Het was, en nog lang,
de eenige zeehaven van het eiland. Gaan
deweg heeft 'de zee het verzwolgen en
het is meer binnenwaarts herbouwd.
Jaarlijks trok uit de Westkapelsche pa
rochiekerk, op of omtrent den 4en Juli,
een processie, die zeer veel volk trok uit
geheel het eiland en' misschien nog wel
van elders ook. In 1253 waren de Vlamin
gen met een groot leger geland, daar in
Westkapelle. Zij liepen reeds moordend en
brandend en roovr-nd het eiland af. maar
de orde zijn, hooren wij geregeld, dat
Duitschland bezig is, te Konstantinopel
raad te geven, om T u r k ij e in oorlog
zuchtige stemming te brengen. Zoodoende
komt men dan al spoedig tot de bewering,
dat de regeeritigloosheid in Perzië op
Duitsche rekening komt, dat wij onderoffi
cieren als drilmeesters naar Afghanistan
hebben gezonden, dat. wij onze positie
trachten !o verbeteren, door de Islamie-
tische wereld tegen Europa op te zetten.
Ook zouden wij een tusschenkomst in
Russisch Polen voorbereiden, heimelijk
betrekkingen met Moelai Hafid onderhou
den enz. allemaal onwaarheden, die
men zelfs niet. met het geringste feit kan
steunen.
„Helaas, moeten wij waarnemen, dat.
sensatielust hier en daar aan de kuipe
rijen tegen de Duitsche staatkunde voed
sel verschaft. Op een oogenblik, dat vraag
stukken, do Levant betreffende, van bij
zondere beteekenis zijn, moet men een
groote lichtzinnigheid bezitten, om het
volkomen ongegronde bericht te versprei
den, dat de gezant baron V. Marschall te
ruggeroepen eu door den inspecteur-ge
neraal baron v. d. Goltz vervangen zal
worden.
„Erger nog is de onhebbelijkheid, om
dingen, die Zijne Majesteit de Ktj-ïzer
in den kring va,n zijn officieren gezegd
heeft, in ongewaarmerkten en willekeuri-
gen vorm in de pers te brengen. Wat aan
het zoo stellig in omloop gebrachte be
richt ton grondslag ligt, is de gedachten-
wisseling, die de Keizer,te Döberi tz op
29 Mei gehouden heeft na de exercitie
van. de Keizerbrigade, die hij ais Kroon
prins, twintig jaar geleden, aan Keizer
Frederik had vertoond. Het ondrfrwsrp
van deze samenspreking liep alleen1 over
aangelegenheden van den dienst en van
militairen aard, zij had niet betrekking op
politieke vraagstukken, en er is daarin
ook geen sprake geweest van „omsin
gelen" van „met ons afrekenen".
Wel echter heeft de Keizer de overtuiging
geuit, dat het leger, den geest van Fre
derik den Groote getrouw, voor z ij n
taak berekend zou blijven. Stel
lig willen wij onze oogen niet voor mo
gelijke gevaren sluiten. Onze soldaten dra
gen op de pet niet de onmilitaire zin
spreuk van het HiUlesheimer contingent
van het voormalige rijksleger: da pacem,
Domino, in diebus nostris (Geef ons vrede,
Heer, in onze dagen). Het bewustzijn van
onze kracht mag ons het vertrouwen en
do kalmte, geven, die alleen ©en groot
vredelievend volk waardig zijn".
Met deze officieuze verklaring kan hot
Döberitz-incident gevoegelijk voor geslo
ten worden verklaard. Maar natuurlijk
niet de vragen die het heeft opgeworpen.
ITALIË.
D e 1 andb ou ws taking in 11alië.
Uit Parma meldt men d.d. 20 Juni. Na
dat de Kamer van Arbeid de algemeen©
werkstaking had afgekondigd, spreidde de
strike zich uit over fabrieken en werk
plaatsen. Om 10 uur in den ochtend
trachtte een groep stakers, die uit de
Kamer van Arbeid kwamen, met geweld
de winkels tot sluiten te dwingen. De
openbare macht kwam tusschenbeiden,
dreef de volksverzamelingen uiteen en
Floris, de broeder van onzen Graaf, zou
hen weldra terugdringen. Alvorens den
strijd te beginnen, begaf Floris zich met
zijn krijgslieden naar Gods Huis; allen
naderden tot de H. Tafel en ontvingen
den Priesterlijken zegen. Na den dood des
Heiligen, hadden de Westkapellenaars Wil-
libroid verkozen tot hun Sehul spa troon
en van de Abdij te Èchternaoh (Luxem
burg) hadden zij in een kostbaar schrijn
eenige Reliquieën gekregen. Men zal zich
herinneren, dat de Bisschop in dit klooster
is te rusten gebracht. Welnu, dit Reliek
schrijn werd aan den krijgsstandaard ge
hangen en vol moed trok men ten strijde.
De Vlamingen leden een volkomen neder
laag en de bewoners van het aloude zee
stadje hielden uit dankbaarheid voor hun
uitredding telken jare hun plechtigcn om-
megang, totdat de Watergeuzen hier kwa
men verwoesten en verbranden.
Maar deze processie, hoe schoon ook
en hoe druk bezocht, werd nog overtrof
fen door die, welke sinds 1365 op Pinkster
dag door Z a n d ij k en omstreken trok. Zij
werd weldra geroemd als de schoonste en
luisterrijkste van geheel Walcheren.
(Wordt vervolgd).