E1FKIASI"
Indvet. -W
Donderdag J Juni 1908.
Vierde Jaargang.
FEUILLETON
BUITENLAND
SELEN, Kwadendamme.
NEN
DER,>Goes
JJW"
ledelft 89,
ïnbe reiend. Z
MtMtM
RMINDERING.
N, Utrecht.
>ch geld
ikoop van Effecten-
TH. HENDRIKSE.
No. 66
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschfinl eiken MAANDAG-. WOENSDAG- en VRIIDAGAVOHD.
MDIGE VERTEGENNSOBBIGING.
De dubbele moord.
HIT DE PERb
lil
t dubbel klokkenlager
tima Dunlop of Con-
f f75.-
lute voorraad van alle
IN iu prijzen van f35
1 „Fongers" Rijwielen.
kwaliteiten.
u, 35, 40 ct. p. pond
laas
1,18,25
'28
32
hjn 9 e
Jerine
10
t. per flesch.
id.
Lde Verfkwast" a 60
Ces bij J. A. VISSER, J
K Co., Lange Delft;.;
ijkte Ter Neuzen bij
JORNte Oostburg bij
pRS; te IJzendijke bij
IMANte Bergen op
PER.
f 0.60, bij 10 Kilo a f 0.58,
ilo tY f0 55.
f 0.72, bp 10 Kilo h f 0.70,
[do it f 6.G7.
REUZEL -mi
léén veer a f G.'25 per bus, bij
lis de prijs f 0.57.
i 25 Kilo, prijs per Kilo f 0.56.
len slaat en franrobnis, voor
I rembours.
Tel. Inferc. 20f>.
pg toegestaan.
|iden borgtocht,
bade.
gs in het hotel de Kinderen
NH MOT MANT
Abonnetrientsprijs p. 3 'maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant-0.05
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Ingezonden
II.
Bij onze zuidelijke naburen kan men
ii'éeds sinds eenige jaren een stelsel van
E. V. in gebruik zien, maar de Schr. komt
tot het besluit, dat men langs dezen weg
liet doel niet bereiken kan. Om twee rede
nen niet. De vertlecliiig van hel Rijk in
30 arrondissementen ten eerste. Deze
„meervoudige kiesdistricten" zijn zeer on
gelijk van grootte: er zijn er, waar 2, 3,
4 lot 18 afgevaardigden toe gekozen wor
den; te Neufohateau werden in 1900 uit
gebracht 36932 stemmen en te Hasselt
maar 29769, en toch bekwam men hier 3,
ginds 2 zetels. En dan Jiel kiesquotient,
liet aantal stemmen voor één zetel ver-
eischl. Dit verschilt in al de arrondisse
menten. Het bedraagt, om ons tot de -uiter
sten te bepalen, te Charleroy 15.201, te
Hasselt 7531. Langs dezen weg moet de
evenredigheid dan ook dikwijls ijselijk in
het gedrang komen. Zoo verkreeg te Vor-
viers Lijst A met 19332 stemmen twee
zetels en Lijst C voor 19325 stemmen
slechts één zetel.
Een en ander heeft de Schr. tot het
besluit gebracht, dat alleen met enkelvou
dige kiesdistricten en met een kiesquotient,
voor het geheele Rijk geldig, E. V. moge
lijk is.
De wijzigingen en aanvullingen in onze
Kieswet noodig geacht, gaan we stilzwij
gend voorbij, als voor ons van minder
belang. Wij bepalen pns er toe. in het
kolrt. weer ie geven, hoe de Schr. de ver-
deeling dér 100 Kamerzetels wil geregeld
zien,
De kandidaatstelling geschiedt op de ge
wone wijze. Van élke partij1 richt één kan
didaat zich, onder overlegging van het
bewijs zijner bevoegdheid, lot den Minister
van Binn. Zaken, om een nommer te be
komen voor de Lijst, en het nommer van
het toe te zenden, ontvangstbewijs is levens
da,l vooi' de Lijst. Nu dienen al de kandi
daten, van elke richting gezamenlijk, een
verklaring in, dat zij zich met dien en
dien, kandidaat wenschen te véreenigen op
Lijst. I of li of IR, enz.
Mocht in eenig district een Kamerlid
gekozen worden bij enkele kandidaatstel
ling, dan wordt hij geacht al de stemmen
van hel district op zich vereenigd te heb
ben. Verkiest een kandidaa t niet met ande
ren op één Lijst voor te komen, dan wordt
hij alleen dan verkozen verklaard, als hij
straks zooveel stemmen op zich' veroenigt,
als het honderdste deel van, het aantal
kiezers in hel Rijk bedraagt. Een gelijk'
aantal stemmen moeten minstens, in al de
districten tezamen, op een Lijst uitge
bracht. zijn, wil deze in aanmerking komen
voor ee,n zetel. Ingeval in' oen district twee
kandidaten van dezelfde partij gesteld wor
den, brengt hun belang mee. dat zij bei
den een verklaring afgeven, als hierboven,
bedoeld.
De stemming geschiedt, op de gewone
manier en wie de volstrekte meerderheid
behaalt, wordt gekozen Verklaard. De be
trokken Minister ontvangt u.it. de verschil
lende districten den uitslag der stemming,
waarna de ambtenaren gelegenheid krijgen
6).
„Dal. dat. is hoogst opmerkelijk", riep
ik opgewonden uit, „dal zijn geen men-
schenharen".
„Dat. heb ik ook niet beweerd, doch
voor wij daarover verder spreken, be
schouw eerst deze door mij ontworpen
vluchtige schels. De toekening toont, wat
door eenige getuigen „donkere plaatsen en,
diepe indrukken van vingernagels" ge-t
noemd wordt, door eenige anderen weer,
„eenige blauwe plekken, die waarschijn
lijk van vingertoppen afkomstig zijn". Je
ziet. dat. hier een vasten, zekeren greep
te onderscheiden is. Iedere vinger heeft
vermoedelijk tol den, dood van het.
slachtoffer vastgehouden, waar hij het
eerst, beetgepakt heeft. Beproef nu eens
je vingers in deze indrukken te leggent
Ik beproefde het, maar het gelukte niet.
„Misschien is onze proefneming niet,
nauwkeurig genoeg. Laten wij het papier-
om iets leggen, wat op den menschelijken
zich te oefenen in het optellen. Het is h.l.
van belang te weten, 'hoeveel stemmen,
in het geheele land uitgebracht zijn, hoe
veel op de verschillende Lijsten en hoe
veel in ieder district o-p de onderscheidene
kandidaten. Blijken er Lijsten te zijn, wier
totaal blijft, beneden het aantal stemmen,
noodig vooi' een „onafhankelijken" kandi
daat. zoo worden deze stemmen als niet
uitgebracht, als van onwaarde beschouwd,
en de rest geeft, dloor 100 gedeeld, het kies
quotient. Thans heeft men de totalen der
Lijsten maar te deelen Idoor dit gelaj,
om het aantal zetels te bekomen, dat
iedere partij behoort te bezetten. Herstem
ming is onnoodig, want in zooverre van
eenige lijst nog plaatsen vacant zijn, wor
den die kandidaten gekozen .verklaard,
welke, na de reeds gekozenen, de meeste
stemmen op zich vereenigd (hebben.
Dezelfde persoon kan wel in twee of
méér districten kandidaat gesteld worden,
maar de stemmen worden te zijnen be
hoeve niet samengeteld. Bij (leze toewij
zing van zetels komen zij, die reeds ge
kozen zijn, niet meer in aanmerking, maai
de opvolgenden in stemmenaantal.
Bij tusschentijdsche vacatures, door
sterfgeval als anderszins, wordt een geest
verwant van het te vervangen Kamerlid bij
enkele kandidaatstelling vetritozen ver
klaard.
Om eens na te gaan, of zijn stelsel in de
praktijk kan voldoen, heeft de Schr. het
getoetst, aan de Kamer-verkiezingen in
1901. Laten we ten slotte tot verduidelij
king van het meegedeelde, een overzicht
geven van dit „aansohouwlijk bewijs".
Niet „de Partij".
Het is met eenigen sehïjoom, dat we dit
kleine stukje beginnen te schrijven, omdat
het' alweer handelt over Godsdienst en
Socialisme.
We hebben daarover al zooveel in ons
blad! opgenomen, dat de lezers er eindelijk
wel beu van moeten worden.
Laat men nu nog eens zijn aandacht wij
den aan hel volgende.
Het soo.-dem. kopstuk V. d. G o e s
schrijft in een der laatste nummers van
„het. Volk" een artikel, waarin hij be
toogd, dal „de Partij" decreteert, en
wel gelieft goed te vinden, dat ook ge
loovige arbeiders tot haar kunnen toetre
den, maar„dat de levensbeschouwing
van hef socialisme godsdienstloos
is, en. dat, zij het beslaan va,n bovennatuur-
lijko, „goddelijke" machten met de meeste
beslistheid ontkent"
Het is dus, zooals we altijd geschreven
hebben: het so'Cialisme heeft af
gedaan met een God.
Neen, zeggen nu dezelfde socialisten, die
uitnemende tactici zijn en weten hoe zij
de zieltjes moeten vangen, honderdmaal
neen I \Vant onze Part ij heeft, gedecre
teerd en heslist en besloten, dat ook een
geloovige tot het Socialisme kan toetreden.
„De Partij" matigt zich al/.ooi het recht
aanl in zake godsdienst uitspraak te doen.
Wat is nu „de Partij"?
„De Partij" is: eenige duizendtallen van
intelleohieelen en arbeiders voor het
a Her-allergrootste deel on geloovige
hals gelijkt".
Het gebeurde, maar de vingers wilden
ook nu niet in de indrukken passen.
„Dat is geen indruk van een menschen-
hand", zeide ik.
„En lees nu deze plaats in Cuvier eens
Het waren nauwkeurige mededeelingen
over den .groeten, bruinrooden Orang
Oetang der Oost-Indische eilanden. De ge
weldige kracht, flinkheid, den wilden
toorn, de geschiktheid tot nadoen dezer
dieren, van wie de inlanders beweren, da t
zij alleen niet spreken, om niet. te moeten
werken, zijn genoeg bekend". Thans be
greep ik plotseling de geheele dierlijkheid
van den moord.
„De beschrijving van de op vingers ge
lijkende klauwen, zeide ik, nadat ik de
plaats gelezen had, „komt precies met je
rekening overeen. Aileen een dier als dit,
geeft, zuike vingerdrukken. Ook de rood
bruine haren, komen met Cuvier's opga
ven overeen. Maar toch kan ik mij deze
ontzettende daad niet goed voorstellen.!
Ook werden twee monschenstemmen ge-,
boord, waarvan de eene ontwijfelbaar die
van een Frajnschman was".
„Zeker, maar zult je ook wel de
woonden (herinneren, die alle getuigen'
menschen die onder de strenge tucht
slaan van hel Partijbestuur, dat op
zijn beurt weer staat ouder de controle
van het Cong'res.
En nu geeft hel Congres, of hel. Partij
bestuur het bevel uit, hoe „de partij" zich
te houden heeft in zake Godsdienst.
Dat bevel luidt natuurlijk„Godsdienst
is privaatzaak". En onder deze valsche
vlag tracht mep iedereen en iedereen aan
boord le lokken.
Vootr ieder verstandig, redeneerend
mensch zal het toch wel meer dan
duidelijk zijn, dal een uitspraak in zake
godsdienst door een partij of een Congres
en nog wel doo'r een partij on eon Con
gres, die bijna uitsluitend bestaan uit on-
getoovigen v a n nul en g e e n e r
waarde is.
Het is meer dan bespottelijk, dat „de
Pairtij", dat is een groepje van socin.nl-
demokraten, eventjes de orders zal gaan
nitdeelen over de houding in zake gods
dienst.
Niet „de Partij" toch heeft te beslis
sen, of Godsdienst en Socialisme kunnen
samengaan, maar wél h e I Socialis
me zelf.
En, zooals v. d Goes terecht zegt, is
het socialisme niet met godsdienst, vér1-
eenighaar.
„Het Huisgezin" schrijft:
Er is indertijd eenige verwarring, laten
we zeggen niet. gesticht maar ontstaan, ten
aanzien van de vraag, of het ministerie-
Heemskerk het Volgend jaar kon aanblij
ven, wanneer de verkiezingen een meer
derheid aan rechts gaven.
Op z'n minst werd een „reconstructie"
van het Kabinet verlangd, blijkens de jong
ste toelichting van „de Standaard" hier
in beslaande, dal het „neutrale" program
van thans, waarmee ieder Kabinet had
kunnen optreden, zal worden vervangen
door een „principieel" program.
Wij wenschen naar aanleiding hiervan
twee opmerkingen te maken.
Do eerlste is, da.t o. i., indien het ministe
rie-Heemskerk gemeend had, dat in 1909
een! nieuw program eventueel noodig ware
geweest, het zou zijn gekomen mof een
meelt sobere regeeringsverklaring, met een
werkprogram niet. voor jaren, maar met
een bescheiden program, waarmee het
eene jaar, dat ons van de verkiezingen
scheidt, kon wérden gev'uld.
Op de tweede plaats dient opgemerkt,
dat het ministerie-Heemskerk niet is op-
gelreden als een neutraal Kabinet, maal
ais een Kabinet dat het bewind zai Voe
ren „overeenkomstig de beginselen, leven
de in de partijen der rechterzijde" en dat
„principieele tegenstellingen", waar die
zich voordoen, niet zal ontwijken.
Indien we „de Standaard" een vraag
mochten stellen, zou het deze zijn, te wil
len aangeven, hoe zij zich het „principieel"
program denkt, dat hef volgend jaar voor
het „neutrale" program van thans in de
plaats zon moeten komen.
meenen gehoord: te hebben, de woorden:
moii Dieu, .welke een der getuigen zeer
terecht als eene uitdrukking van schrik,
of van waarschuwing opvatte. Deze twee
woorden moeten mij ook hij de oplossing
van het, raadsel helpen. Een Franschman
weet mede van de zaak af. Mogelijk, zeer
waarschijnlijk zelfs, is hij er geheel on
schuldig aan. De orang-oetang kan hem
ontvlucht zijn. Hij ka.n hem tot. deze wo
ning vervolgd hebben, maar wat toen,
volgde maakte het hem onmogelijk den,
aap le vangen, die zich nog wel in vrij
heid bevinden zal. Maar dat zijn slechts
onbepaalde veronderstellingen, waarop ik
niet wil rekenen. Is de Franschman echter
werkelijk onschuldig aan den moord, dan
zal hij mij op de volgende aankondiging,
die ik gisteren in eene veel door zeelie
den gelezen courant plaatste, bezoeken".
Hij gaf mij de courant en ik las:
„Opgevangen.
In het Bois de Boulogne werd den
(datum van den moord) een groote, rood
bruine orang-oetang, zooals op Borneo
voorkomt, opgevangen. Do eigenaar, die
naar men zegt, matroos op een Maltheesch
schip is, kan legen voldoend bewijs van
eigendomsrecht en betaling der gemaakte
ITALIË.
Janmaat hij den Paus. Ruim 100
matrozen van het. Ie Civita Vecchia gelan
de Ëngelsche oorlogschip „Quesne" wer
den met hun officieren, Vrijdagochtend
door den H. Vader iu plechtige audiëntie
ontvangen. Toen Z. 11. de Troonzaal bin
nenkwam, riepen de Ëngelsche Janmaats
driemaal uit. alle macht „hurrah", en de
H. Vader hield een hartelijke toespraak,
hen vermanend tol onwrikbare trouw aan
God en vaderland. Ook gaf Pius X zoowel
aan de officieren als aan de matrozen
elk een zilveren medaille Ier gedachte,nisi
mee. Ten slotte liet Z. If. de gansche
bemanning onthalen op een feestmaal, dat
aangericht was in het nabijgelegen hospi
tium van Sancta Maria en waarbij de Jan
maats zich door de dienende Zusters flink
lieten opscheppen.
Kardinaal Merry dol Val heeft aan den
gemeenteraad van Castelgondolfo doen
weten, dat de II. Vader besloten heeft,
arbeiderswoningen le doen bouwen, be
stemd om in eigendom t.e worden overge
dragen aan de arbeiders der gemeente.
Castelgondolfo is een stad waar de 11.
Stoel een buitenverblijf bezit, waarop kar
dinaal Merry del Val steeds zijn vacantie
gaat doorbrengen.
De gemeenteraad heeft den Paus een
schrijven van dankbetuiging gezonden.
TlUKI.li;.
Vluchtelingen van Samos vertellen, dat
gedurende den dag van Vrijdag op Zater
dag de Turksehe oorlogsschepen, een goed
'gevoed vuur openden tegen de hoogten,
waar de inwoners zich hadden verzameld
er werden 150 granaten geteld. De stad
Vathy we.i'd door troepen bezet en is bijna
geheel verlaten. De inwoners namen de
wijk naar het binnenland; er heerscht een
waire paniek onder hen. Alle gemeenschap
met liet eiland is verbroken, daar Turk
sehe torpedobooten in de wateren van
het eiland kruisen en alle vaartuigen met
vluchtelingen aan booird, beletten 't eiland'
te verlaten
Deze berichten lokken levendige bespre
kingen in Athene uit. De bladen spreken
hun ernstige ongerustheid er o-ver uit, dat
de Poirle tracht het zelfbestuur van Samos
:op te heffen-
De commissaris van de Oostenrijksehe
Lloyd meldt, dat do Turksehe vlug op liet
paleis is geheschen in plaats van die van
Samos.
Het Ooslenrijksche stationsschip „Tau-
trus" is op Samos aangekomen om de
Ooslenrijksche onderdanen, onder wie zicli
de gemalin van prins Kopassis Effendi, ge
boren Kallay bevindt, te beschermen.
FRANKRIJK.
Een fraai geval.
Men herinnert zich dal onder de aller
eerste slachtoffers der vervolging, door
W aid eck-Ro uss e au voorbereid en
dooii* Combes begonnen, de religieusen
van Maria Hemelvaart, de paters Assump-
tionisten behoorden. Op hen moesten de
eerste stagen vallen omdat zij door hun
wérken met do katholieke pers een der
krachtigste wapenen hanteerden in Hen
verdedigingsoorlog tegen de vijanden der
kosten, het dier in ontvangst nemen. In
lichtingen Re NFaubourg St, Ger
main, derde verdieping".
„Hoe is het mogelijk, dat je weet dat
de betrokkene een matroos van een schip
uit Malta is?" zeide ik.
„Zeker weet ik het ook niet. Hier is
echter een stukje lint, da,tzeer waar-»
schijnt ijk diende, om de haren tot een;
vlecht te binden, zooals de matrozen ge
woon zijn te doen, ook is er een knoop in,
zooals zeelieden gewoonlijk maken. Ik
vond het bandje onder de gaspijp; het kan
niet het eigendom der verslagenen 'ge»
weest zijn. Doch zelfs, al is dé verdere
gevolgtrekking eene vergissing, dat hin
dert niet. De betrokkene kan dan aanne
men, da.t. ik mij in de herkomst van hel.
schip vergist heb. Als hij komen zal, zal
hij natuurlijk eerst met zich zelf over
leggen. Dan echter zal hij lot zich zelf
zeggen: „Ik heb den moord niet. gepleegd,
en ik ben ook een arme duivel. Zal ik
dat heest n,u door vrees verliezen Ik
kan het terug krijgen, en liet kan ver van
de plaats des onheils opgevangen zijn.
Niemand zal deuken dat het dezen afschu
welijken dubbelen moord begaan heeft, De
politie staat voor een raadsel, en heeft
Kerk, zij moesten Voor het geweld bezwij
ken; hun cong'regatie werd onthouden, zij-
zelven waren yerplicht, wilden ze de een
maal afgelegde geloften houden, hun va
derland te verlaten en het Werk der Goede
Petris, de drukkerijen met rechten van uit
gaaf enz. worden gekocht door een ge
fortuneerd katholiek, den heer Férori-
Virau, die bovendien financieel werd ge
steund dooir getoofsgenooten.
Nu komt. echlör de liquidatie: de jacht
op het milliard, waarbij de drijvers den
buit verdeelen en een dezer drijvers, li-
•quidateur der Assuiuptionjsten, de heer
M n a g e, legt beslag op de gebouwen en
inboedels, die aan den heer F r o n-V r a u
toebehooren.
Een. onzinnige daad in elk land, waar
het eigendomsrecht, wordt erkend, maar
een geniaal advoca.tenbedrijf in den Staat,
waar de heer Briand [minister is van
„Justitie".
Jmméiis de Zaak werd een proces en in
dat. geding is thans uitspraak gedaan door
het hof van appél te Parijs. Deze rechl-
bank oordeelde, dat. gezegde 'bezittingen,
door don heer Féron-Vrau gekocht en
betaald, niet. aan den heer Féron-Vrau
toebehoorden.
Onbegrijpelijke uitspraak!
O, neen, volstrekt niet.
Men luistere slechts naar de redeneering
waarop hel vo,unis is geplaatst.
De eigenaar heelt zijn eigendom' gekocht
van de Congregatie der Assumptiomisten:
deze zijn als onwettig bestaande vereeni-
ging ontbonden, derhalve hebb'en zij in
den zin der wet nooit, beslaan. Wie.niet
bestaat, kan niets bezitten en wie niets
bezit kan niets verk'oopen. De .heer Fé
ron-Vrau heeft, dus niets gekocht.
't Is een waar kunststuk van officieele
logica, waarop de kroon wordt gezel, door
dat bezittingen, die niet Verkocht kunnen
worden, wel vatbaar zijn voor beslag door
den liquidateur.
Dit alles is geschied in het jaar 1908,
toen Falliè'ros president was der repu
bliek en Briand minister van' Rechtvaar
digheid.
Bedroevende statistiek. Het
Fransche ministerie van Arbeid publiceert,
de cijfeis der bevolkingsstatistiek in Frank
rijk gedurende 1907. Daaruit blijkt, dat in
genoemd jaar het getal der sterfgevallen
dat der geboorten overtroffen heeft met
19.920. Sinds 1890 heeft. hel. getal der
sterfgevallen dat der geboorten steeds
overtroffen. Wanneer men nu weet dat
in 1907 45,000 huwelijken meer gestoten
zijn, da;n in 1890, ligt de conclusie voor
de hand, dat. de oorzaak van het geringer
aantal geboorten ligt in de: snelheid, waar
mee 'de vruchtbaarheid der huwelijken af
neemt. De eenige streken van Frankrijk,
waar de geboorten de sterfte overtreffen,
zijn de Noordelijke strekenBretagne, de
Oostelijke streken, Limousin en Corsica.
BELGIË.
De Belgische minister van Spoorwegen,
llelleputle, heeft naar aanleiding van de
'ramp te Contioh aan Z.R.m. kardinaal Mei
nier den Volgenden brief geschreven
Monseigneur,
Ik stel er prijs op, Uwe Eminentie te
zeggen hoezeer ik getroffen geweest ben
dool" de spoedige medehulp welke de gees-
er geen flauw idee van, wie de dader is.
Maar zelfs wanneer men het goede spoor
vindt, wie kan mij dan van medeplichtig
heid beschuldigen? Ook schijnt, de man,
die de oproeping in de courant plaatste
mij te kennen, llij zou nog meer van mij
kunnen weten. En als ik een zoo kostbaar
eigendom niet terug eiscli, zou des te
eerder het vermoeden op mij vallen. Ik zal
dus gaan, den orang-oetang in ontvangst
nemen, eb hem opsluiten tot de zaa.k ver
geten is".
Wij hooiden voetstappen op de trap.
„Houdt je pistolen gereed, maar laat je
niet zien en gebruik ze niet, voor ik je
een teeken geef".
De buitendeur werd dopt' puis open
gelaten én de vreemdeling was. zonder
te bellen meerdere trappen opgeklommen.
Plotseling was het, of hij aarzelde, hij
ging weder naar beneden; üupin snelde
naar de deur, maai- de ander kwam reeds
weer naar boven. Een tweede maal keerde
hij niet om, maar naderde met vaste schre
den onze deur en klopte toen aan.
„Binnen!" riep Dupin.
(Wojdt vervolgd.)
