adering lazijnen. VERFKWAST" In Zeeland, voorradig in poorten. INT riek No. 65 Dinsdag 2 Juni 1908. Vierde Jaargang. FEUILLETON De dubbele moord. BUITENLAND 908 ïiddags ten 10 ure. Ite Middelburg, over: lelijk vraagstuk. >riek van f WOHINGINRICHTINGEN. 3 [APIJTEN, LINOLEUMS, n fg. Prijscourant gratis.^ - GOES. IH iOUSEN", iSCHËNBOK- [TUURS, Dn Grarneering. MIDDELBURG. ht mheid. (nsche Orgels DELBURG. van Dr. DE VRIJ KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN. Verschijnt eiken MAANDAG-. MM- tn VMBMAVOHD. MEDIGl VERTEGENWOORDIGING. De groote fout onzer boeren |ngen met introducé's. IE: tot de rechtsche partijen. Moderamen, 1 VEER Grz., Voorzitter. 3MAN, Secretaris. N, TAFELKLEEdEN, p IDIJNEN. enz. (4 I K en GRATIS GEMAAKT. AFBETALING. "91 «rk „de Verfkwast" a 60 Goes bij J. A. VISSER, (fLTE Co., Lange Delft; vendijkte Ter Neuzen bij tXBOORNte Oostburg bij jffiBERS; te IJzendjjke bjj LiAAKMANte Bergen op POTTER. jjscouranten iAR ANTIE. Illtt.V lMtlll-tA Bleekzucht, Malaria (Binnenkoorts), Hoofdpijn en Gebrek aan eetlust. :hte naara H. NANNING n neveBstaan^ lij zjjn overal verkrijgbaar f de fabriek tegen inzending va H. NANNING, Den Haag. AL, f 1.25 per lUerflc8cto' fc Co.; sr, en GEBRs. MULDER Abonnementsprijs p. 11 'maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95 Afzonderlijke nummers h contant-0.05 Bureau: LANGE VORSTSTRAAT, GOES. Adv ertentiën van 1—5 regels f0.50; iedere regel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h contant, Reclamebericliten 25 Gt. p. r. Bij abonnement speciale prijs. (Ingezonden.) I. De verschillende partijen in den lande zijn' alles behalve evenredig vertegenwoor digd in de Tweede Kamer, 't geen reeds hieruit, blijkt, dat in 1905 de Liberalen en Socialisten 52 zetels bezetten, terwijl toch op de kandidaten van rechts enkele tienduizenden stemmen moer uitgebracht werden. Duizendtallen van stemmen mis sen hier en elders ook allo uitwerking, d. w. z. duizenden gaan steeds tevergeefs naar het stembureau. Zoo zagen zich te Hontenisse 248S stemmers op Van Deinse en te Oost- burg 2610 op Blum teleurgesteld. En toch behoorde de Kamer een afspiegeling te zijn van de partij-verhouding in liet land'. Dat is niet alleen een eisch van recht en [rechtvaardigheid, maar ook noodzake lijk voor een den lande ten goede ko mende wetgeving. Reeds lang bestaat er dan ook een ver eeniging, met leden zoowel uit de recht sche' als uit de linkscho partijen, die streeft naar E. V. Nu in de R. K. Kiesvereenigingen, die aangesloten zijn bij den Algemeenen Bond', het. kiesrecht is ter sprake gebracht, nu blijkt eejsl. duidelijk, hoe algemeen, ook onder ons, bel verlangen js ,naar E. V. Meer dan één vereeniging acht zelfs elke wijziging van onze kieswet onvoldoende, als daar E V. niet in is opgenomen. Inderdaad zijn aan Evenredige Verkie zing groote voordeelen verbonden. De ver kiezingsstrijd, die zeker wel een half jaar duurt, met zijn ophitsingen en verdacht makingen, met zijn leugen en bedrog, gaal dan bijna geheel tot het verledene beboe ren, want iedere richting stemt bij E. V. op' eigen kandidaten. Geen handjevol kiezel's, dat toevallig in eenigl district de meerderheid kan verplaat sen, zal dan nog de coalitie kunnen nood zaken één der hunnen, tegen alle recht en reden in, kandidaat te stellen. Geen verkiezing meer van den liberalen „uit buiter" doov de Socialisten, om toch maar den Katholiek te weren. De kiezers zijn er Van verzekerd, dat hun stem meetelt, waar zij het biljet ook in dei stembus werpen. Een enkele krant heeft getracht, aan de uitspraken der R. K. Kiesvereenigingen alle waarde te ontzeggen, omdatze toevallig niet overeenkwamen met, de idee- en op dit. punt der Redactie. Zoo schokschoudert men, als de leden der' plaatselijke vereenigingen zich verkla ren voor E. V. Maar er werd hier niet gehandeld over een bepaald stelsel, maar over E. V. iu het. algemeen, en is het nu niet, l>ar aan de leden onzer vereenigingen zelfs deze kennis te ontzeggen? De heer .1 .1. Z o e t m u I d e r te Nij megen meent de oplossing gevonden te hebben van liet vraagtsluk ,der E. V. in 5), „Dat. is zoo, maar dat is niet het merk waardige er van, je merkte het. dus niet op en toch is het zeer opvallend. Zij werd voor de stem van een Italiaan, van een Engelechman, van een Spanjaard, van een Hollander, va,n een Eranschman en va,n een Uuitscher gehouden, maar altijd voor die van een vreemdeling. Niemand her kende in haar de stem van een landgenoot. Ieder vergelijkt, haar en meent, zij spreekt in een laai, die hij niet verstaat. De Eranschman hield haar voor de slem van een Spanjaard, en hij had de woorden kunnen verstaan, ,als hij Spaanseh ver stond. De Hollander blijft er bij dat. het de stem van een Eranschman is, maar hij verstaat geen Fransch en moet door middel van een tolk verhoord worden. De Engelschman meent Duitsch te hoorenj maar hij verstaat geen Duitsch. De Span jaard meent dat liet Engelsch is, maar hij spreekt geen Engelsch. Wij zien dus hoe verschillend de getuigen de schrille stem beoordeel en. Hoe vreemd moet dus die stem geklonken hebben, wanneer zelfs vijf landslieden van Europa's voornaamste volken er niets bekends in vinden. Je kunt zeggen, dat het een Afrikaan of een de Eerste en de Tweede Kamer, alsmede in; de Rtjoivinciale Staten. In een niet in den handel zijnde bro chure werkt hij zijn stelsel tot in hizon- deiheden uit. Zijn al te ijverig streven naar volledigheid maakt het denjjlezer sö'ms moeielijk hem te volgen, maar overigens verdient zijn arbeid ongetwijfeld de alge- meene waalrGeering, Stellig eischt ojn'ze Kieswet noodzakelijk eenige verbetering, al was het maar om hevlrijd te Taken van de aanglfte-kiezei's, en 'de indeeling onzer kiesdistricten za} wel door niemand verdedigd worden, maar E. V. is, volgens den schr., mogelijk, zelfs hij ons vigeerend kiesstelsel". Niets slaat de invoering in den weg, alleen maar enkele aanvullingen en wij zigingen der Kieswet, van weinig belee- kenis, en eenige administratieve maatre gelen- Om' nu eens duidelijk te maken, hoe dc schr. zich de zaak voorstelt, zullen we ons bepalen tot. de Evenredige Verkiezing voor de Tweede Kamer. Daarover in een volgend artikel. schuilt, hierin, zegt de „N. V. C.", dat de meesten hunner geen hoek houden. Dit, treurige verschijnsel dateert met van vandaag of gister, maar reeds jaren geleden hebben bekende landbouwkundi gen op dezen treurigen toestand gewezen. Wij lezen in de rapporten van de land- bouwcommissie, die in 't jaar 1886 onder- voorzitterschap van den bekenden land- bouwvriend wijlen den heer C. J. Sickosz was ingesteld en die een uitgebreid onder zoek naar den toestand van den landbouw in Nederland instelde, dat b ij n a, n e r- gens door de landbouwers behoorlijk werd boekgehouden. „Behoudens enkele uitzonderingen ziet men zelfs de groote voordeelen van hel boekhouden niet in. De boeren ken nen niet de netto-opbrengst hunner goederen,. Zij kunnen niet nauwkeurig vergelijken welke kuituur hun 't meeste voordeel .aanbrengt poch zich rekem schap geven van de gebreken van hun bedrijf en van de middelen, die bun ten dienste staan, om er in te voorzien. Dientengevolge ontstaan geheel ver keerde begrootijigen, verkeerde schat tingen van de koop- eit pachtwaarde van hoeven en landerijen". Zoo stonden de zaken omstreeks 't jaar 1886. Tien jaren later was 'ter nog niet veel beter op geworden, hetgeen blijkt uil eeno vergadering van de Vereeniging voor Staathuishoudkunde en Statistiek, in 1896 gehouden te Utrecht. Daarop verklaarde de bekende baron V a n W e .1 d e r e n-R ep g or s „De groole fout van de meeste pach ters, de goeden niet te nagesproken, is, dal zij hoegenaamd geen begrip hebben hoe 't mét hunne zaken staat. Aziër geweest kan zijn. In Parijs zijn er zulken genoeg, hunne talen klinken dus niet. zoo heel vreemd. Maar zelfs wanneer ik deze opmerking Iaat gelden, dan komen er nog drie dingen in aanmerking. Een ge tuige schetst deze stem als „meer ruw dan schril", de tweede als „snel en onge lijkmatig". Ook kon geen dor getuigen ge articuleerde geluiden herkennen. „Ik weet niet," ging Dupin voort, „wat je tol nu loe van mijn opmerkingen denkt, maar ik geloof, dal deze feiten voldoende zijn, een gedachte ingang te doen vinden, die op alle verdere nasporingen grooleh invloed moet hebben. Ik ging ten minste van dit punt uit, en spoedig zult gij meer hooren. Vergenoeg je vooiïoopig met do verklaring, dat deze gronden voor mij ge wichtig genoeg waren om mijne onder zoekingen op de plaats zelf in een bepaal de richting te leiden. Nemen wij aan dat wij ons daar bevinden. Wal, willen wij-vóór alles ontdekken? Den weg, dien de moor denaar, hij zijne vlucht, genomèn kan heb ben. Onnoodig te zeggen,da,t wij hier heidon niet aan bovennatuurlijke dingen gelooven. De vrouwen zijn niet door een of anderen demon vermoord. De dader kan niet spoor loos verdwenen zijn. Maar hoe ontkwam hij ij zullen alle mogelijkheden op sommen. Het is duidelijk, dat de moor denaar in de kamer, waar men liet, lijk der dochter vond, of in de kamer daar naast was, toen de menschen naar boven Zij komen bij den landheer met tal van klachten. Maar vraagt men hun dan een globale berekening van hup, bedrijf, een door cijfers gestaafd over zicht van hun ontvangsten en uitgaven gedurende de laatste ja,reu, dan weten zij bij gissing, wat zij moeten ontvangen hebben, maar ten aanzien van de uit gaven heerscht in den regel de grootste verwarring vari begrippen". De Duiksche landbouwkundige wijlen Dr-. von 'Goltz heeft eens gezegd: „Van oudsher was de regel, die den, hoer werd ingeprent„bid en werk", in aar men heeft er hij vergeten: „reken en houd boek", want zonder 'het. laatste kan het bidden en werken toch hog verkeerde uitkomsten geven". Dat de toestand er ook thans nog niet veel beter op geworden is, zien wij niet alleen als wij ons oog vestigen op onze eigen omgeving, maar dat merkt, men ook als men de verslagen openslaat, der hoerencongressen, die in de laatste jaren gehouden werden. Ook daar ontmoet men weder dezelfde klachten. Men leze o. ,a. de meesterlijke rede van professor Die penhorst, op 'I laatste hoerencongres ie Nijmegen gehouden. Nu moeten wij weliswaar toegeven, dat. de coöperatieve roomboterfabrieken som migen hoeren de oogen hebben openge maakt en zij tenminste gaan aanschrijven, wat de zuivelproducten opbrengen, maar, over 'talgemeen genomen, blijft de groote fout, der boeren schuilen in hunne abso lute onkunde, of beter gezegd in hun onwil op '(.gebied van 't.boekhouden. Want groote kennis voor een geregeld landbouwboekhouden is nu juist niet ver- eischt. Het, zit hem. meer in den .goeden wil. In een eenvoudig notitie-boekje, waar van. hij de eene zijde inricht voor de noteéring der dagelijksche uitgaven, de andere voor de ontvangsten, kan oen boer boekhouden,. Hij probeere 't. maait- eens, en hij zal spoedig ondervinden, dat. hel veel gemakkelijker gaal dan hij dacht. En wanneer hij op geregelde tijden samen- teil, wat hij ontvangen en uitgegeven heeft en dan bij einde van kwartaal of jaar de totale bedragen met elkander vergelijkt, dan zal hij spoedig een duidelijk overzicht krijgen van zijn bedrijf. Zijn lust in 'I boekhouden zal steeds toenemen, en op zijn boerderij zal itiels meer ont vangen of uitgegeven worden, wat niel eerst, kennis gemaakt heeft met hét boek. Dil is wel de meest eenvoudige, methode van 'tIandbouwboekhouden. Het boekhouden kan echter nog na u w- keuriger geschieden. Om echter zoo volledig mogelijk boek te houden, moet een landbouwer een kassahoek en een invenlarisboek hebben. Dal lijken op 't eerste gezicht, vreeselijk vreemde boeken. Toch zijn deze boeken zoo eenvoudig mogelijk en hij iederen boekhandel voor enkele stuivers te verkrijgen. Hel kassaboek moet dienen om den boer stormden. In deze béide kamers moeten wij dus naar uitgangen zoeken. De politie heeft de plafonds, den grond en de wan den zeer nauwkeurig onderzocht; een ge heime uitgang had hun niet kunnen ont gaan. Doch dat was mij niel. voldoende, ik onderzocht zelf. Beide deuren werden gesloten, de sleutels staken er van bin nen in. Nu naar den schoorsteen. Deze heeft wel boven den haard de gewone breedte van eenige voelen, maar wordt spoedig zoo nauw, dat er zelfs geen groote kal door kan. Ook hier was dus een vlucht niel. mogelijk. Maar onderzoeken wij nu de vensters. Door die van de voorkamer had niemand kunnen vluchten zonder door hel. volk op straat gezien te worden. De moordenaar moei. dus door een ven ster der achterkamer ontvlucht zijn. Deze gevolgtrekking schijnt juist te zijn en toch houd ik haar niet voor de. goede. In wer kelijkheid leiden juist deze schijnbare „onmogelijkheden" lol. niels. Er zijn twee vensters iu do kamer. Een is niet achter meubelen verborgen en ge heel zichtbaar'. De onderste belft. van het tweede wordt door bol. hoofdeinde van oen grooten ruststoel aan het gezicht ont trokken. Dat was stevig gesloten en zelfs de grootste krachtsinspanning kon hel niet. openen. Links in het kozijn wa,s een grool geboord gal, waarin oen groote spij ker lot den kop ingeslagen was. In hél andere kozijn was op dezelfde wijze een een voortdurend overzichl van den stand der hedrijfskas l.e geven. Dil overzicht wordt nog vergemakkelijkt als men de rekening op de verschillende' onderdeden van het bedrijf verdeelt en zooveel vakken gebruikt, als er onderdec- len zijn: voor graanbouw, veeteelt, loon werk enz. De posten worden naar de volg orde van den datum ingeschreven, ieder in zijn vakje. Telt men nu óp 't einde Van de maand, kwartaal of jaar tie inkomsten van elk vakje bijeen en trekt er de uilga ven van af, dan ziel men op 't einde des jaars wat elk deel van 'l bedrijf heeft op gebracht en wal. hot heeft gekost, dus óf e.n wat er aan verdiend is. Wanneer nu onze boer uit de rekening van meerdere jaren ziet, dat. op zijn land de haver eene groolere winst oplevert dan "koren dan zal hij minder koren en meer haver gaan bouwen en omgekeerd. En of zijn bedrijf in 't afgeloopen jaar grooter -of kleiner is geworden kan de boer natuurlijk zien uit. zijn inventaris, die bij jaarlijks bij voorkeur omstreeks 1 Juli moei opmaken. Als onze boeren zich dc moeite wilden getroosten op deze wijze boek Ie houden, dan zou 'tmet hun bedrijf wellicht nog ,veel beter gaan, want hoe meer regel in zaken des te beter voor '1 bedrijf. En. verder zouden nog grooter indirecte voordeelen aan zulk eene landbouwboek houding verbonden zijn. Een landbouwer, die goed boekhoudt, zal ook een zorgzaam huisvader zijn en eene boerin, die haar man daarin onder steunt zal den naam van huismoeder met des te grooter eere dragen. Zij zal in samenwerking met haren man er ook voor zorgen, dat hare kinderen niet hoven hun stand worden opgevoed en dat in 't bedrijf steeds tering naar de nering geslagen wordl. Want, als in onze dagen sommige boeren te groot doen en zich meer uilgaven veroorloven dan hun „bruine trekken kan", dan .nioel dit. a,l weer voor oen grool. deel worden loege- schreven aan 'tgebrek van een duidelijk overzicht over hel bedrijf, welk overzicht niet. dan door eene degelijke boekhouding kan, verkregen worden. FRANKRIJK Hetanti-clericalisme of gods diensthaat. Ondanks de verdrijving van duizenden.religieuzen uil Frankrijk, te gen. wie de strijd van het „bloc" heette ge voerd te worden, blijft, de haat tegen wie een priesterkleed of soutane dragen voert- duren. Aan hen en aan voorwerpen, die Aan, den, ehristelijken godsdienst herinne ren. trachten zij hun haat te koelen. Verleden jaar in Mei werd de abbé Firmery, die met de jongens van zijn, patronaat huiswaarts keerde, door straat vlegels aangevallen. Hij zelf en eenige knapen werden zwaar gewond en een zelfs door een revolverschot gedood. Ook onlangs is op den abbé Couasnon, spijker aangebracht, en eene nog krach tiger poging, om dil. raam in de hoogle te schuiven mislukte eveneens. Ik'liet daarom de poging de spijkers (e verwij deren, om de ramen te openen, achter wege. Mijn onderzoek hield zich echter méér met dé bijzonderheden bezig; want. hier was het geval, dat hel. schijnbaar onmogelijke in werkelijkheid niet zoo on mogelijk zou. blijken Ie zijn. Ik redeneerde: de moordenaar of moordenaars vluchtten in ieder geval door een dezer ramen, zij konden dus het raam van buiten niet, weer zoo sluiten, als zij hét vonden, een feit., dat ile politie aanleiding gaf, iiiiet langer in deze richting te zoeken Ik ging naar hel vrije raam en trok' er met eenige moeite den spijker uil. en be proefde hel raam op te schuiven. Het weerstond alle pogingen, er moest dus een verborgen veer zijn. Maar wat moest dan de spijker? Een meer nauwkeurig onderzoek deed mij ook de veer vinden, ik drukte er op en voldaan over de ont dekking beproefde ik niel. eens het raam Ie openen. Ik sloeg den spijker er weer in en he keek hem. Als iemand door dit raam ge sprongen 'was en het weer dicht, geslagen had, dan kon de veer wel weer dichtknij pen, maar de spijker kon er niet Weer ingeslagen zijn. De moordenaar moest dus waarschijnlijk door het. andere venster ge vlucht zijn. Was daar dezelfde veer voor rector Ie Marillé-Robert in Bretagne een moordaanslag gepleegd, door een schoen maker, een ijverig lezer van de „Lan- tenie", waarin de senator Boissier schreef: Ce n'esl past la soutane qui doit disparaïtre, c'est suTtout celui qui la porie. Hel is niet zoo- zeer de soutane, die moet verdwijnen, maar hij, die ze draagt. Die les heeft bij Framjois Piau, den dader, ingang gevonden. Op een Zondag begaf liij zich naar de pastorie en vroeg om ondersteuning, die hij ontving, inju niel. alleen, maar herhaaldelijk. Daarna begaf hij zich lot voor hot. kerkgebouw en trad binnen, toen de preek begon. Bij liet begin der vespers legde hij zich langs den weg op 'het gras. Toen ile abbé Couasnon door eene zijdeur de kerk ver liet, vloog Piau op hem aan en trachtte met een schoenmakersmes zijn hart Ie doorboren. De abbé ontweek den stool, maar ontving een diepen steek in de linker schouderholte en viel flauw ter aarde. Do aanvaller werd door twee for- sehe mannén onschadelijk gemaakt en de abbé wordt' in hel hospitaal verpleegd. Niel. de ongelukkige aanvaller, die nog groot gaat op zijn heldendaad (1?) 'maai de senator, die in de „Lanterne" zulke taal schrijft, diende voor het. misdrijf ge straft te worden. („N. V. C."). De kardinalen en de Paus. De Frnnscbe kardinalen hebben tot. den Paus een schrijven gericht waarin zij hun diep- slen dank betuigen voor zijn schrijver! over van régeeringswege goedgekeurde hulp'vereenigirigen (die de Paus'verbiedt.) en verklaren, dat zij het hevel van den stedehouder van Christus onvoorwaarde lijk gehoorzamen. Het geheele Franscjle episcopaat zoo wordt verder in den brief gezegd denkt als wij en zal als wij handelen. TURKIJE. Een onverwacht geval wordt van hel eerzame eiland Samos gemeld. Dit land, al is het van Turkije afhankelijk, heeft een soort van zelfbestuur en nu schijnen er Turksche troepen gekomen te wezen, om daaraan een einde te maken. Zij be gonnen verleden week Maandagmorgen in; de haven van Vathy zich te ontschepen. Eenige bewoners van Samos, waaronder de voorzitter der nationale vergadering, dil. feit. ziende, dat een schending van het beginsel van zelfbestuur van hel. eiland vormde, verplichtten toen prins Kopanis Effendi om naar de haven te gaan, ten einde de ontscheping der Tur ken Ie verhinderen, maar in dien tusschen- tijd ontstond er een vechtpartij tusschen reeds ontscheepte soldaten en een andere groep burgers. Eenige soldaten begonnen toen te schieten om den bewoners ont zag in te boezemen. Daarop volgde een bloedig gevecht, waarbij een, 10 a 20 soldaten gedood wer den, De soldaten schoten er toen maar- op los, waardoor een groot aantal perso nen, vrouwen en kinderen, alsmede gen- handen, zoo moest er noodzakelijk een onderscheid tusschen de spijkers of hunne wijze van, bevestiging zijn. Ik klom op hel rustbed en bekeek toen het tweede raam. Spoedig vond ik de veer, het. was de zelfde als aan, het andere raam. Ik be keek den spijker, hij geleek op don ande ren. en scheen juist zoo bevestigd te zijn. Als je denkt, dat ik mij uit, het veld ge slagen gevoelde, dan vergis je je, tot nu toe waren al mijne onderstellingen uil- gekomen. Ik vond hel. geheim tot op het laatste punt en dal was juist de spijker. Hij geleek wel is waar precies op den an deren, maar toch zeide ik tot mijzelvèn, hier moet een verschil bestaan. Ik pakte den eenigszins voorui(.stekenden spijker beet, en de kop met ongeveer een halvq centimeter van den steel bleef tusschen mijne vingers zitten. De rest van den spij ker bleef in, liet gat zitten. De breuk was oud en waarschijnlijk door hét inslaan ontstaan.- ïk voegde dé twee* stukken weer aan elkaar en hel. geheel zag er nu weer ongeschonden uil.. Nu knipte ik de veer open en het. venster liet zich openen, waarbij de kop van den spijker op zijne plaats bleef. Ik sloot het venster, dat er nu weer precies als hel andere uitzag. Hoe kon hij echter naar beneden geko men 'zijn? DaaTomtrenl Verschafte mij onze rondgang om het huis licht. Ongeveer ö1/, voet van dit venster verwijderd, loopt eenê 'g'aspijp. Van hier uit zóu het ieder mensch

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1908 | | pagina 1