azijnen. cots. HOORN" lines De Doesche Oorlog. liddelburg Bijvoegsel behoorende bij het nummer van Zaterdag 2 Mei I908 van de oorradig in joorten. ak van 3 HINGINRICHTIN6EN. 1 Prijscourant gratis, I Gratis gemaakt. n$e Vorsfstraaf GOES =1 >ames-Kleedinj. -paletots, (kostuums. umrokken. CQRSEfVERVAHGERS 231,232, 233. ILOLSEN, IUSSCHEN- CEIN- IN en alle fn in soorten. „Alfa jubelen. GOES. OEST, BORSTSIROOP AFZETGEBIED EN PRIJS. ARBEIDSLOONEN. FEUILLETON IIIT DE PERS, BUITENLAND. IJTEN, LINOLEUMS, S TAFELKLEEÜEN, NEN, enz. oote keuze: 'ndere Japansche modellen, zijden Lift Boy's. antelf. Klndar-Mantels. abtist- en Mouseline-Blouset n Ecru-Kostuums. iFBETALINC. "ÜE ,s hebben de minste sljW dus vereiscbcD de minste reparatie* kosten. Weegbruggen. f Geneeskunde, te Selzaete. middel, zeer aangenaam ing der Luchtpijpen, Aam- ronchitis, hardnekkige en Terneuzen, verzekert ons een geweldige slijmhoest, één fleschje van Dokter sreid aan al wie twijfelen LVE 50 CENT. te Middelburgen verder 'WIELER en BENlEbTj jij RAASte Rilland bB ibbendjjke bij DE COCK HUE IEEUWSCHE COURANT Afzetgebied en prijs zijn twee hoofd factoren voor de nijverheid. llij vele «economische beschouwingen en in de meeste staathuishoudkundige leerboeken wordt gelet op en gesproken, van prijs, doch wordt aan den anderen i oven belangrijken tailor, hel. afzetgebied, geen voldoende aandacht geschonken. Hoe belangrijk die factor is zullen wjj (foor een uiterst eenvoudig voorbeeld dui delijk maken. j Stel, een fabrikant maakt. 100 stuks fabrikaat, die hij verkoopt met ft winst, dan verdient hij f 100. Nu wordt echter zijn afzetgebied vergroot, zoodat. hij 200 t stuks gaat maken, die .hij verkoopt, met f 0.7,1 \Vinst per stuk. Hij verdient, dan f 150 en de verbruikers betalen f 0.25 minder. Doordal h.ij zijn prijs f0.2ö Jager stelde, kan hij niet alleen binnenslands, maar ook op de wereldmarkt, met meer succes mededingen. Zijn export, zal toenemen ten in sommgie gevallen zal bet exportieeren van een artikel kunnen plaats hebben, waar dit Vroeger niet. mogelijk was. Door vergrooting van het afzetgebied wordt dus verkregen, meer winst, lager prijs ten nicer export. Nog sterker wordt die prijsvermindering en bet vermogen tot exporteenen, ivaji- 1 neer men in aanmerking, (neemt, dat bij grooter productie ook de kostprijs ver mindert. Ook die prijsvermindering zal in dezelfde richting voeren, namelijk tot.voor- doel van den verbruiker en yergrootingt van den export. Onze vrijhandels-staathuishoudkundigen schijnen niet te beseffen, dat afzetgebied een schier even belangrijke bestaansvoor waarde van de nijverheid is als prijs. En toch zijn er in onze samenleving zoo veel feiten aan te wijzen die (lit ten dui delijkste aantoonon. Waartoe zouden bij voorbeeld do miUioenen dienen, die voor reclame worden uitgegeven, dié de on, kosteurekening der fabrikanten verzwaren en dus aanvankelijk den kostprijs van him product feitelijk verhoogen? Zouden die miUioenen worden uitgegeven wan neer de fabrikanten niet doordrongen'; waren van de waarheid, dat een groot, en vergroot afzetgebied even onontbeer lijk is als een redelijke prijs? Men ziet dus hoe nauw afzetgebied en i. prijs samenhangen en hoe een groot af zetgebied een voorwaarde is voor goed- koope productie. Wat. doen dan ook daarom bijna alle landen Zij vergrooton bun afzetgebied door een belasting (invoerrecht.) te leggen op buifenlandsche fabrikaten, op de uit het buitenland aangevoerde artikelen, die bin nenslands in voor het verbruik voldoende hoeveelheid tol. concurreerenden prijs kun nen worden voortgebracht. Het gevolg van dat invoerrecht, is, (lat de buitenlander moeiojijker kan 'concurreeren, dat de bin menlandsche fabrikant een belangrijk deel der clientèle bemachtigt, zijn afzetgebied vergroot, zijn prijs daardoor kan verla gen, dientengevolge hp "de wereldmarkt met beter gevolg kan mededingen. Die lagere prijs maakt dus alweder vte'rdrij- i ving van den concurrent, ook op de wc- Hoe laug reeds hadden de vreestolijkste geruchten van moord en brand de men- se hen met. schrik de toekomst, doen 1e- - gemoet gaan, maar (hans had ieen man het gezegd, dien allen kenden. Hij moest er meer van weten. In de achterbuurten, werd niet veel liefelijks aan 's mans adres gezegd; de vuisten begonnen (er to jeu ken, om hot den vent eens good in te peperen, en ook lieden, die Ier een schoon© gelegenheid in zagen tot. het meenemen' van begeerde voorworpen zonder beta ling, zullen wel niet ontbroken hebben. Het bleef den ongelukkigen zilversmid niet. lang verborgen, welke liefelijkheden men hem bereidde. Ilij achtte het. raad zaam de kostbaarste voorwerpen alvast l in te pakken en voor de zijnen een 011- E (leibomen Ie zoeken, mocht het noodig, i blijken, onder een bevriend dak. Inder- j tlaad werden de liedteigingen zoo being f ten laatste, dat hel, huisgezin elk oogen- blik handtastelijkheden kon verwachten. Met haar beide kinderen vluchtte de vrouw langs de achterdeur het huis uit neldmaikt, mogelijk, wat opnieuw uitbrei ding van afzetgebied veroorzaakt. En het is deze wisselwerking van vergroeiing van afzetgebied en verlaging v,a;n .den kostprijs, die de verklaring geeft van het meermalen door ons aangetoonde feit: dat ratio-neele bes,cherming en export veelal hand aan hand g a a n. Alweder wordt hieruit duidelijk hoe de rationecle bescherming van de pene itak van nijverheid bevorderlijk is aan de ont wikkeling van de- andere. Industrie kweekt, industrie. De industrieën hebben eikaars producten noodig en verlaging van den kostprijs dier producten is een voordeel voor allen. Hoe meer artikelen er in een land worden voortgebracht in overvloe dige hoeveelheid, zoodat. het exportarti kelen zijn, hoe voordeeliger (lil is voor de industrieën, die die artikelen noodig hebben. En het is juist een rationeel be schermend tarief, dat. dien groei der in dustrie in al zijn geledingen zoo krachtig ontwikkelt. Uiterst belangwekkend is het geen omtrent die algemeen© industrieels ontwikkeling Prof. Dr. Ernst von Hallo schreef in zijn Inleiding tot den „Amtliche Catalog" v,an de Duitse!» afdeeling der Wereldtentoonstelling te St. Louis 1904: Even volkomen en achterlijk als de ver deeling van den arbeid is in de klein bedrijven, waar één persoon, dei onder nemer, winkelier, herbergier, handwerks man en wat niet al te gelijker lijd is, even volmaakt vertoont zich do mo derne voortbrenging in de reusachtige samengestelde bedrijven (Gesamtbetrfebe) die onder één© leiding verschillende, or ganisch of technisch bij elkander behoo rende, industrieën veneeuigan. Terwijl in Duitschiland in 1891 de 89000 samenge stelde bedrijven slechts 3 pCt. van alle bedrijven uitmaakten, was een vijfde van.' alle industriëele arbeiders er in werk zaam. Onder die „Gesamtbelriebe" wor den in hoofdzaak aangetroffen de- groot bedrijven (met. meer dan 100 personen) waarvan het, aantal slechts 0.3 pCt. van het totaal aantal bedrijven uitmaakte, ter wijl het. daarin gebruikte aantal paarden krachten 58.7 pCt. van allo paardenkrach ten bedroeg. Niets is trouwens onjuister dan de door de vrijhandölaars verkondigde mciewin'g, (lal. door bescherming alles duurder wordl zoodat, do industrie niet meer kan mede dingen op de wereldmarkt. In No. 6 on zer uitgaven, getiteld „Bescherming pn Export" wezen wij er op, 'dat door Mr. S. van Houten in 1879, (Vragen dos Tijds hklz. 315321) werd voorspeld; „Duitsch „lano zal door zijn tarief den vreemden „invoer van ©enig© artikelen vermmite- „ren, het zal kunstmatig zijne eigene „markt, voor zijne- -eigene producten reser- „veeren en eenige industrieën aankwee- „ken, welke er tot. dusver niet konden) „beslaan, omdat zij in het buitenland „hare natuurlijke plaats hadden; maar op „de onbeschermde markten wordt het. „machteloos". De Duitschc industrie machteloos op de wereldmarkt 1 Ziedaar de voorspelling der vrijhandölaars van toen. Ziedaar ©en voorspelling die volkomen in overeen stemming is met do theorie van 'den vrij handel, zooals (li© ook thans ,nog wordt, gehuldigd, met de theorie die leert, dat en werd opgenomen hij ©en goied vriend, Sandijk zelf pakte in der haast ook d© overige kostbaarheden in doozen en gaf alles in bewaring aan een paar hoeren van het Stadsbestuur. Het was maar juist intijds. Den eigien avond wierpen opge ruide kerels voor "en achter de ruiten in maar eenige schutters, die het huis be zetten, voorkwamen verdere plundering. Nevens zijn handelsartikelen had de man het nieuwe testament, de .onschul dige oorzaak van al het rumoer, aan 'de regecringspersonen overhandigd. De hoe ren ondervraagden lnom naar het voor gevallene op de Hulsier reis en bekeken het handje nauwgezet met het gevolg, dat de -oude kleerkoo.ps ter ten stadhui ze ont boden werd. Men loonde haar ,hel- bij beltje en, als zij toegestemd had, dat het hetzelfde boekje was, waarover zij het. zoo druk had gehad, kon zij zich over tuigen, dat het geheel ongeschonden was, dat geen enkele bladzijde ontbrak. Zij had wel, met de steenen om den hals han,1 gende, een paar omgangen over de groote, markt verdienen te maken wegens haar aster, maar zij kon na „een zeer strenge. Berisping© en drijgementen" wieter gaan, want de beieren durfden haar niet vier der straffen „om den oproer" Hoe meer die yreeselijke St.-Jansdag na- er de, hoe talrijker de schrikbeelden door bescherming allo halffabrikaten len fabrikaten duurder worden en dat daar door de export met lamheid wordt, (ge slagen. l)e praktijk heeft het anders geleerd, Duitschland's industrie is 'schier opper machtig geworden. Maar daaruit blijkt dan ook tegelijk zonneklaar, dat die vrijhandelstheorie niet. deugt, dat dat duurder worden van alle industriëele producten, een fictie is. Daar uit blijkt, tevens, dat, wanneer men onzen arbeiders kunstmatig het werk laat. ont nemen en de loonen kunstmatig laat 'druk ken beneden den Ioonstand in het buiten land, dit n i e t. is in het belang der ver bruikers; want die verbruikers zijn juist gebaat door overvloedige binnenlandse!» productie tot zoo lagen prijs, (lat. con currentie op de wereldmarkt mogelijk is. In „Die Deutsche Volkswirtsc-haft am Schlusse des 19en Jahlrfiundert. bearbeitelj irn Kaiserlichen Statistischen Ambt Ber lin" vindt mart een© statistiek van ,cte fabrikaten die in 1892 in Duitschland werden in- en uitgevoerd, verdeeld in 35 groepen. Drie van deze groepen bevat tende petroleum, struis- en andere vede ren en. terpentijnolie, moeien in dit ver band buiten beschouwing blijven. Van üe overige 33 zijn er 32, zegge twee en dertig, welker artikelen, meer worden uitgevoerd dan ingevoerd. Duitschland, zijn afzetgebied vergroo- tetnd door de inlandsch-e markt voor zijn nijverheid t© reserveieren, maakte zijn industrie in op één na alle tak ken van nijverheid, tot pxport- i n d u t r i e. Het saldo-export dier fabrikaten be droeg niet minder dan 1.915 millioen, mark. Kan sterker bewijs worden gelevérd voor onze stelling, (lat. juist do bescherming de export-in.dustrien kweekt? Kan meer afdoende worden aangetoond (le ondeugdelijkheid der theorie, volgens welke Duitschland te duur zou gaan pro- duceeren en de Duitsche export, zou wor den vernietigd En aan die- foutief gebleken theorie, aan (lat. dogma, waaraan men, de andere landen ten spot, ten pnzent jnog maar steeds vasthoudt, moet onze nationale welvaart worden, ten olfer gebrachtI Wordt een tak van nijverheid door protectionistische maatregelen van het, buitenland, wat haar clientèle aangaat, lot haar land beperkt en laat men (le con currentie in de andere landen de voilé vrijheid, met haar op haar eigen "terrein mede te dingen, dan laat .men kunst.- m a t i g het afzetgebied van die industrie verkleinen. Haar afzetgebied wordt te klein,; de kostprijs van haar product wordt, te duur, waardoor haar clientele zich al meer en meer van haar vervreemt en de export, op (le wereldmarkt afneemt; en, deze wisselwerking van verhoogden kost prijs en verkleinerend afzetgebied geeft, alweder de verklaring van het meermalen door ons aangetoonde feit; dat eenzij dige vrije invoier en geringe ontwikkeling der n ij verheid veelal samengaan. Daarin ligt dan ook de verklaring van den minderen rang, die Nederland lang zamerhand op industrieel gebied onder de beschaafd© natiën begint in te nemen. werden, waardoor 'de menigte zich ge heel van de wijs liet brengen, geheel over stuur raakte. Bekcind was het, dat het. Slot Oostend© zeker reeds mieter dan een eeuw in eigendom behoorde aan de Katholieke familie Van ter Goes. Tij dens den eersten Pastoor va,n Goes, Jo annes Griffinus, kwam hier meermalen logeeren de Ut.rechl.sche Priester-edelmah Adriaan d© Renes, neef van Mevrouw van ter Goes, die er enkele kinderen, doopte. De tegenwoordige eigenares was Mevr. Anna Maria, van ter Goes, laatste afstammeling uit dit. adellijk geslacht ten die 7 jaar later in den ouderdom van 90 jaren te 's Gravenliag© overleed. Zij tvas gehuwd geweest met. heer Petrus dé Bye, op wiens naam het hoefj© te Ovezand gesteld werd, dat. de Katholieken, van het Land, nu een 40 jaar geleden, gekocht, hadden, om het tot. kerk en pastorie in t© richten, maar dat reeds 5 of 6 jaar (nadien met den grond werd gelijk ge maakt door de opgezette Onroomsche dorpsgenooten. Ongetwijfeld zal deze familie .meermalen de Katholieken ten steun geweest zijn, en da herinnering er aan was thans vol doende, om voor het Slot te hoop te loo- pen, de vuisten te hallen en luide, bedrei gingen (e uiten. Men meende, 'dat het al oud© verblijf van gravin Jacoba van Alleen ©en herziening van ons tarief van invoerrechten, waarbij fabrikaten aan een .rationeel© heffing worden onderwor pen, is in staat het afzetgebied per in woner te vergrooten, de kostprijzen .der industriëele producten te verlagen. Tege lijkertijd zal d© voortbrenging intensiever worden door de meer algemeen© harmo nische ontwikkeling der verschillende tak ken, van nijverheid, door de toepassing van verfijnde en geperfectioneerde ma chines, zooals die in gebruik zijn in lan den, waar de industrie op hoogen txa,p staat en waar (1© loonen hoog zijn. Dan zullen ile loonen ook kun nen stijgen, zonder dat dit -dp industrie belet te ex p o.r teeren. Dan zal het weer zijn als vroeger, dat (le werklieden van buitenslands naar bier komen om hooger loon te verdienen, 'ter wijl thans het. omgekeerde 'geschiedt. Hoogere. loonen zijn zoo'n groote factor voor hationalen bloei, omdat zoo'n groot deel der natie uit arbeiders jhestaat.i Zij, die den eenzijdigen vrijen invoer, den zoo.gienaamden vrijhandel, pro- pagandeeeren, laden dan ook een groote verantwoordelijkheid op zich tegenover de mindergegoeden. Het Kiesrecht-vraagstuk. Wij lezen in het Dagblad van Noord- Brabant" „Men zal zich herinneren, dat wij de vorige week een artikel van „de Tijd" samenvattende, opmerkten, hoe in de drie eerste kolommen de beraadslagingen der kiesvereenigingen in zake de kiesrecht kwestie werden gekleineerd, terwijl in de vierde een „flink votum tegen algemeen kiesrecht" Werd gevraagd. Hierin zagen wij tegenspraak. Ook het „Gtr." had aldus geoordeeld, maar de be kende medewerker X schreef aan het blad, dat ,de Tijd" bedoeld kon hebben: de menschen zijn niet bekwaam om zich in positieven zin uit te spreken ten gunste van een of ander stelsel, maar weten ge noeg van het algemeen kiesrecht af om zich daar tegen te kunnen verklaren. „De Tijdaccepteert den naderen uitleg van X., schrijft dat zij het zóó heeft be doeld. Wij achten ons verplicht onze lezers hiervan in kennis te stellen, omdat de vol strekte tegenspraak hiermee uit het artikel van „de Tijd" is weggenomen. Voorts vernemen wij nu, dat „de Tijd" na ernstige overweging ertoe is gekomen aan den Bond van kiesvereenigingen een flink votum tegen algemeen kiesrecht te vragen. „Wij hebben het voor en tegen over wogen en zeer wel beseft, dat ons beslist en krachtig partijkiezen oppositie zou uit lokken Maar ten slotte zegevierde bjj ons de zienswijze, dat het oogenblik om te spreken, en om zeer duidelijk te spreken, gekomen was. Lang, zeer lang zijn schier uitsluitend tegenstanders van onze opvat tingen omtrent de kiesrechtbeweging aan het woord geweest. Het werd eindelijk tjjd, dat hun eens in goed verstaanbare taal be duid werd, op welk verkeerd spoor de kiesrecht quaestie gebracht wordt door op zoo'n oppervlakkige en lichtzinnige wijze de moeilijkste en ernstige „vragen" te be antwoorden en op te lossen". Beieren was gemaakt tot ©en waar arse naal van allerlei oorlogstuig, waarmee men ook de kerk .daarnevens .opgevuld dacht. Misschien wanen daar needs Over- kanters en Brabanta's verborgen tot het gunstig tijdstip naderde, waarop <1© stad overweldigd, het. raadhuis bezet zou wor den. Wie weet ook, welk ©en rol in (fe kletspraatjes van bot volk 'de onderaard se!» gangen speelden, die van uit. bet Slot immers onder de wallen door naar de omgeving liepen? Ter voorkoming van; erger, achtte het .stadsbestuur het einde lijk geraden een onderzoek in t© stellen. Enkel© leden, daartoe afgevaardigd, gin gen inspectie houden, terwijl schutters bet volk moesten beletten het vernielings werk aan le vangen of binnen te dringen. Natuurlijk konden de boeren aa,n de wachtenden meededen, dat. d» geruchten valsch geweest waren, dat er hoegenaamd niets gevonden was in d© kerk en in het. Slot. Evenals elders waren hier brave mteis- jes, die den herder zooveel mogelijk bij stonden in de toen vooral moeielijke be diening en 'de geloovigen heimelijk waar schuwden, waar en wanneer het. H. Mis offer zou opgedragen worden. Deze klop jes of geestelijke dochters ©ensr wa ren er terzelfder tijd wiel 29 hadden, in, do kerk haar plaats vóór 'de Communie- Na lezing van deze zinnen hebben w(j de krant omgekeerd en naar den kop van het artikel gekeken. Er stond geen I boven. En aan het slot evenmin „wordt vervolgd". Toen hebben wij bovenstaand citaat her lezen: ja, het stond er werkelijk „het oogenblik om te spreken, om zeer duidelijk te spreken is gekomen Mogen wij de geachte redactie van „de Tijd" beleefdeljjk opmerken, dat het zeer duidelijke woord in de kiesrechtkwestie, een woord dat de quaestie, welke op „zoo'n oppervlakkige en lichtzinnige wijze" is „gebracht op een verkeerd spoor", weer op den rechten weg zon kunnen brengen, niet gesproken wordt door een opwekking om te stemmen tegen algemeen kiesrecht. Er dient gezegd te worden, zeer duide lijk gezegd, vóór welk stelsel moet wor den gewerkt. „De Gelderlanderschrijft over de onbe- voegdverklaiing o.m.: In ons persoverzicht gaven wj een artikel van „De Tijd" weer, dat de onbevoegd heid der kiesvereenigingen staande hield om over de kiesrechtquaestie te oordeelen. Dit is een gewaagde bewering. Vooral omdat „De Tijd later de hoop uitspreekt, dat de Bond van kiesvereenigingen een „flink" votum tegen algemeen kiesrecht zal afgeven. Zulk een votum van een bond van on bevoegden zou al evenmin waarde hebben, als de stem vóór algemeen kierecht van één onbevoegde. 't Is dus onlogisch van „De Tijd" zulk een votum te verhopen". Deze Katholieke bladen zijn het bijge volg eens met hetgeen wij kortelings schre ven over deze zaak. Aardsche nood in cijfers. In de „Parijsche Revue" leest men: Van sommige landen zegt men, dat zij rijk zijn van Duitschland bij voorbeeld. Nu bedraagt, echter het gemiddelde inkomen van een Duitscher per dag maar 33 centi mes, en er zijn in Berlijn woningen, waar in zes menschen in elke kamer huizen.. Er zijn er, die gelooven, dat de nood op aarde aanmerkelijk gelenigd zou worden, wanneer men alle inkomsten, hooger dan 10,000 frs. in het jaar, verbeurd verklaar de, om ze gelijkelijk te verdeeten, onder menschen, die minder da;n 10,000 frs. ver dienen. Het inkomen van deze minder be deelden zou da,n echter slechts met 12 tein honderd toenemen, zoodat. ©an werk man, die nu 2 frs. 'daags verdient, dan 2 fr, 24 c. zou verdienen. Met 24 centi mes meer kan men echter gjern grooter staat voeren. Men zegt, dat Pierpont Mor gan menig jaar een inkomen van 83 mil lioen, frs. heeft. Verdeelde men daze zui vere winst onder alle Amerikanen, dan zou ieder Amerikaan in het jaar nog niet een franc meer hebben dan hij nu heeft. Dergelijke cijfers zijn over den oecono- mischen nood van het menschdom aam to halen, In 1907 bedroeg 'de geheel© graamraortbrenging van de wereld 87 milliard kilogram. Wanneer men aan neemt, dat ieder mensch aan brood, meel spijzen enz. elk jaar 200 K.G. graan noo dig heeft, dan zon de voortbrenging 300 milliard K.G. moeten bedragen. Er is dus bank en zongen onder de H. Mis. Zonder twijfel hebben zij in die kommervolle da gen gewichtig© diensten bewezen. Of zij hier ook kenbaar waren aan haar (een voudige) kleeding en den 3©n regel van,1 St. Franciscus volgden, weet ik n'iet te zeggen. Den 17en Juni was de geestelijke doch ter Mej. Francisca Maria Eversdijk be graven, Zij behoorde tot een der voor naamste Goesche familiën. Een zoon van Cornelia Eversdijk, over wien we !need.s gesproken hebben, ontving de H. Pries terwijding en was de eerste Landspastoor (16521664). Hij liep, vinden we aange- leekend, ©enigszins mank en werd nadien. Pastoor in Goes, waar hij stierf en zijn bibliotheek naliet aan de stad. Niet alleen d© vader, maar ook een broer van Pastoor Jacobus Eversdijk was kunstschilder en wel portretschilder. Zooals de „N. Z. Ct." onlangs berichtte, zal de stad weldra in het bezit komen van drie hunner schil derijen, schutterofficieren en ledien van do boogschut temvereeniging voorstellende, welke sinds 1864 berustten in het mu seum Boymans te Rotterdam. Pastoors zuster Ludwina was religieuse te Leuven. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1908 | | pagina 5