Eikenbiels
I
Do Goesche Oorlog.
1 ij d e r s.
„Zuid-Beveland".
pek en Reuzel.
Utrecht.
]>To.F 49.
Zaterdag 25 April 1908
Vierde Jaargang.
a Verfkwast"
e Verfkwast"
e Verfkwast"
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Milt eiken MI1RIMG-. WHISOU- en MUM).
Bij i miner toehoort een BpepeL
„Dominica in albis".
FEUILLETON
VOORKOMEN IS BETER DAN OENEZEN.
s partgliggende op de
itpost 42, Voorstad
d d i n g
voor
helpen voor 't hevig
Jvdbeid, het piepen der
verslg men der longen,
krevelingen in de keel.
andere middelen niet
idan in vertrouwen
PVA.1I AKK.V,
•jSelzaete, oud-leerling
[luizen van Gent.
et het Eere-diploma op
oonstelling van Luik
fluimen gemakkelijk
ledig verminderen. Ze
genezen alzoe de ont-
Q gei
de Apotheker!
ed one nog een doosje
tegen hevigen hoest)
hebben zeer veel goed
jijne zuster, die al van
londerhevig was aan een
en al bij twee dokters
bn dat al jzon ier te hel
en haar ons doosje ge-
nog hadden en een
bonden hebt en nu hoest
maar wij willen niet
lis bljjven en moeder
jailing. Wg zouden dus
zgn, ze zoo spoedig
ebben.
terzelfder tgd den prys
lbers (0.62Vs).
ledankende, aanvaard in
3a groeten van
ÊM1LE VERMEULEN.
I Oïh' de doea.
voor Holland Firma
Co. te Middelburg;
oes bij Gebr. Mulder;
bg J. DE ROOS te
lij LUITWIELER en
Ite Ovezand bij RAES;
j DE GOFFAU; te
POTTER; te Krab-
DE COCK.
keiyksche dienst.
Mterdam-Gouda-Amsterdam
lilt tutaehinliggendi plutsin.
rtrek van ROES
igmlddag 12 uur.
van AMSTERDAM
igmorgen 5 uur.
van ROTTERDAM
lagavond 8 uur.
Ite Amsterdam by W. DE
VERSCHURE, Kloveniers-
itterdam bg d« Directie J. en
jUIJT, te Dordrecht bg S.
u. en te Goes bij den Ageat
ILD.
f 0.62, bg 10 Kilo k f 0.60,
filo k f 0 57 per Kilo,
f 0.72, bg 10 Kilo k f 0.70,
Kilo f 67 per Kilo.
5UZEL -WO
dn veer k f 6 25 per bus, bij
llo.
rembours.
1 - Tel. Inlere. 209-
toegestaan.
t.
ilve bussen k 30 cent.
Irma C. A SCHULT <fc Co.,
Nieuwendgk.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten £0.95
Afzonderlijke nummers a contant- 0.05
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Gt. p. r. Bg abonnement speciale prijs.
Na de plechtige wijding van het water
voor den doopvont op Paasch-Zaterdag,
werd in vroeger jaren den Catechumenen
het H. Doopsel toegediend.
Catechumenen waren zij, die zich voor
bereidden om door het H. Doopsel te wor
den opgenomen in de Katholieke Kerk,
waren dus volwassenen. Had gen geen
reden-en om te twijfelen aan hunne op
rechtheid, stond hun Christelijk leven bij
allien boven verdenking, dan werden zij
in het begin van de vasten afgezonderd,
om op Paasch-Zaterdag gedoopt te wor
den. Bij dat ontvangen van het H. Doopsel
droegen zij dan witte kleederen (vestes
albas). Deze witte kleederen moesten hen
niet alleen herinneren aan de onschuld,
welke zij door het Sacrament des Doop
sels verkregen, maar ook aan den plicht
om die reinheid des Doopsels ongeschon
den to bewaren in het volgend teven.
Daarop doelt de ook nu nog gebruikelijke,
ceremonie, waarbij de priester over tien
doopeling een wit kleed uitspreidt an dan
zegt: „ontvang het witte kleed, en draag
„het onbevlekt tot voor den rechterstoel,
„van onzen Heer Jezus Christus, opdat
„gij het eenwig leven rnoogt verwerven".
De zeven dagen, die nu o-p het ontvan
gen van het H. Doopsel volgden, waren
voor de nieuw-gedoopton dagen van gees
telijke oefeningen. Zij konden zich des
te beter geheel hieraan geven, omdat in
oude tijden slafelijke arbeid gedurende die
dagen verboden was. In geheel die week
moesten zij witte kleed-eren dragen, waar
door zij, en die hen zagen met hen
zouden herinnerd worden aan de ge
naden van het Doopsel en aan hunne
toen afgelegde beloften.
Dagelijks verschenen zij zoo met bran
dende kaarsen in. hunne handen in de
vergaderingen der geloovigc-n, ontvingen
dan het H. Sacrament des Altaar-s en
luisterden naar de vermaningen, die men
hen voor het volgend loven gaf. De achtste
dag na deze plechtigheden was dan ©en
Zondag.
Met dien dag werd volgens getuige
nis van den H. Augustinus de
Paaschtijd gesloten: dan wisselden
de nieuw gedoopten weder hunne klcede-
iren, nochtans zoo zegt hij dat wel
de witte kleur met de kleed-eren werd
afgelegd, maar toch de onschuld bleef in
het hart.
Aan dit afleggen van de witte kleede
ren heeft de Zondag na Paschen
zijn naam, te danken van Dominica in albis
Zondag in witte kloederen nu af te
leggen.
Deze Zondag, wordt ook genoemdquasi
inodo, en dan zijn dit de 2 eerste woor
den van den Introïtus der H. Mis
op dezen dag.
Die woorden slaan ook nog op de nieuw
gedoopten, die bij de H. Geheimen tegen
woordig waren en beteeken/en met wat
er op volgt.als pasgeboren kinderen weest
begeerig naar de geestelijke, onvervalscht»
melk. Daardoor werden zij herinnerd aan
i.
Vreemde of zelden voorkomende gebeur
tenissen en voor de menigte onverklaar
bare natuurverschijnselen hebben steeds
bange verwachtingen gewekt van aan
staande rampen. Verscheen er een staart
ster aan den hemel, men dacht aanstonds
aan oorlog, hongersnood, besmettelijke
ziekte, waardoor do menschheid ging ge
teisterd worden.
Zoo was er ten jar© 1734 groot© onrust
in den lande, in Friesland zoowel als in
Zeeland, overal, zelfs in het buitenland
Er was sprake van een vieeselijk bloedbad
dat ging aangericht worden, van een ge
welddadige omkeering van het Staatsbe
stuur. De Roomschen zouden de Gerefor
meerde kerken weer innemen en het stad
huis overweldigen, de regeeringspersonenj
verjagen en zelf weer de zetels bezetten.
Een terugkeer derhalve tot den toestand
van vóór de Reformatie, niets minder!
Het was voor den vreedzamen burger een
den vromen kinderzin, welken zij zich
moesten eigen maken, overeenkomstig het
woord van Christus„als gij u niet be-
keeirt en wordt als kinderen, zult gij het
hemelrijk niet binnengaan".
Men verhaalt nog, dat men o-p dien
dag aan de nieuw-gedoopten uit een kelk
melk met honig vermengd te drinken gaf,
om hen te herinneren aan „het land der
belofte, dat van melk en honig over
vloeit", d. i. het htómeisch vaderland, dat
God hen' schenken zal na een deugdzaam
leven hier op aarde.
Daarover zijn we het allen eens. Voor
komen moet worden, dat onze kinderen,
liet ouderlijk huis verlatende, terecht
komen bij mensehen, die zich niets aan
hen laten gelegen liggen, ja, erger nog,
misschien wel hu,n val op 'toog hebben.
Jaar op jaar trekken honderden meisjes
uit dorp of gehucht naar de stad om
e>r te gaan. dienen, of een® betrekking te
zoeken. De hooger loonen, de meerdere;
afwisseling en de vermaken van het stads
leven lokken hen aan. - Of ze er ^ich
gelukkiger zuljlen gevoelen?
We willen niet zwartgallig oordeeten.
Er is in de stad voor menig meisje veel
te leeïen, dat haar in het volgend leven
te pas kan komen. Maar ook, helaas, veel
nooit meed te herstellen kwaad. Hoevefen
denken roet wroeging terug aan de dagen
harer onschuld, toen ze nog niets wisten
van al de verleidingen van het groote
stadsleven
Van het. hoogste belang is daarom voor
alle ouders, die dien schoonen naam ver
dienen, de vraag of zij hun kind met ver
trouwen kunnen laten gaan naar het ge
zin, waar het eene plaats kan vinden.
Onbegrijpelijk is de zorgeloosheid van
Vele ouders, die hunne kinderen maar
op goed geluk naar een groote stad stu
ren, bijna zonder geld, met alleen bet
adres van een of andere besteedster of
verren bloedverwant in den zak. 'tls ean
wonder dat alles dikwijls nog goed terecht
komt en niet veel meer meisjes veronge
lukken.
Er zijn ook andere ouders wian bet
zedelijk welzijn hunner kinderen zeer
zeker ter harte gaat, maar die den weg
niet w-eten' hoe de gewenschte inlichtingen
te bekomen. Tijd, gelegenheid en reiskos
ten ontbreken de moeder, om zich per
soonlijk te gaan vergewissen of haar kind
wel in een goede omgeving komt
Welnu, hierin is thans voorzien. Ge
dreven door de gemeenschappelijke over
tuiging dat het hier een algemeen en
ernstig volksbelang geldt, hebben verschil
lende protestante, katholieke en ander©
vereenigingen de handen ineen geslagen.
Zij vormden samen een Comité, het Na
tionale Comité tot bestrijding van den
handel in vrouwen, en richtten, twee jaar
geleden op: het Nationaal Infor
matiebureau tot bescherming
van vrouwen en meisjes, thans
Ingezonden door het „Nationaal Co
mité tot bestrgding van den handel in
vrouwen".
verschrikkelijk vooruitzicht, dat moet get-
zegd worden.
Maar waarin vonden die ijselijk© geruch
ten van moord en brand m doodslag nu
wed hun oorsprong? Van het jaar hadden
we, zooals iedereen weet, „een late Pa
schen" (19 April), maar in 1734 viel deze
feestdag op 25 April, zoo laat mogelijk.
Dat gebeurt zelden, zees- zeiden. Het
Pinksterfeest zou dus eerst gevierd wor
den op 13 Juni, en H. Sacramentsdag en
St. Jan (24 Juni) zouden samenvallen.
Hierin zat het hem eigenlijk, twee feest
dagen tegelijkertijd, niemand der levenden
had dat nog beleefd, hoe oud van dagen
dan ook, en wanneer zou het nogmaals
gebeuren
Wagenaav zegt in zijn Vaderlandsche1
Historie, dat het „de bijgeloovigsten onder
de Roomschgezinden" waren, die aan een
herstel van het Katholieke Nederland op
St. Jan geloofden. Het is inderdaad zeer
wel mogelijk, dat eenvoudige Katholieken'
bij het! naderen van deze zoo zeldzame ge-
f®®'® een onbestemde hoop gekoesterd
»n, dat het voor hen weer vrijheid,
blijheid zou zijn. Schoon zij de oudste
poortersbrieven konden, toonen, van ouder
tot ouder op onzen vaderlandschen bodem
gewoond hadden, konden zij niet dan ter
gevestigd Weteringplantsoen 22
te Amsterdam.
Ieder noteere dit adres.
Dit bureau, dat door de Regeering ge
steund wordt, verstrekt kosteloos in
lichtingen betreffende de betrouwbaarheid
van betrekkingen aan vrouwen of meisjes
in binnen- of buitenland aangeboden.
En wilt ge w-eten, waar uw dochter vei
lig logeeren kan, waar zij hare vrije avon
den zonder gevaar kan doorbrengen onder
geloofsgenooten, of wat v-eïder van belang
is te weten op het gebied van voorko
ming, of ook van bestrijding of redding
van gevaren, die het zedelijk teven be
dreigen, het. genoemde bureau geeft u
gaarne alle voorlichting. Onthoud dus dit
adres:
Nationaal Informatiebureau,
Weteringplantsoen 22 te Am
sterdam.
En laat niemand nu meer zijn dochter
op goed geluk naar de stad laten gaan,
waar de weg om vertrouwbare inlichtin
gen te bekomen thans zoo gemakkelijk is
gemaakt.
Met enkele voorbeelden zij het ons nog
vergund u aan te toonen hoe noodig een
arbeid als deze is.
Een meisje nit ©en provinciestadje zou
onlangs te Amsterdam in betrekking gaan.
Zij informeerde bij de politie, die zich tot
ons richtte. Het bleek dat ze in handen
zou zijn gevallen van een paar zeer ge
vaarlijke personen.
Een ander meisje zou zonder onze tus-
schenkomsl bij een gewezen bordeelhoud
ster te Haarlem, een© z-eer slechte vrouw,
zijn aangeland.
Een derde was in onderhandeling met
eene familie te Amsterdam die zeer on
gunstig bekend staat. De man is houder
van verschillende verdachte huizen. Tijdig
konden wij haar waarschuwen.
Een onderzoek voor eene dienstbod©
bracht aan 'tiicht, dat zij zich verhuurd
zou hebben in een gezin, waar vader en
zoon beiden een groot gevaar voor iedere
jonge vrouw opleveren.
fn een hotel had oen der gasten een
kamermeisje gebuurd. Den volgenden dag
reeds zou ze naar 't buitenland vertrek
ken. Onze tusschenkomst werd ingeroe
pen we informeerden langs tetegrafischen
weg en; kond-en nog juist bijtijds waar
schuwen tegen het gevaar, waaraan zij
zich zou hebben blootgesteld.
Ook in andere opzichten gaven wij
voorlichting. Een meisje zag zich gedwon
gen onze hulp in te roepen om haar te
beschermen tegen haar eigen vader, die
haar den slechten weg op wilde drijven.
Wij brachten baar in veilige haven en
namen maatregelen dat deze ontaard©
dronkaard niet langer misbruik kon ma
ken van zijn vaderlijk gezag.
Men vroeg ons van uit het buitenland
inlichting betreffende een jonge vrouw,
die van de familie geregeld onderstand
ontving. Wij bevonden dat zij in eetn be
ruchte buurt een openbaar onzedelgk
leven leidde.
En zoo zonden we nog lang kunne»;
voortgaan.
Ten slotte nog eene opmerking.
sluiks en met groote moeite hun gods
dienstplichten vervullen. Zij wisten zeer
goed, dat hun voorvaderen die prachtig-ei
kerkgebouwen opgericht hadden, welke nu
wel ontdaan waren van alle versierselen,
en daar nu stonden met naakte, gekalkte
muren, kaal en koud, maar zelfs in dien
verweesden toestand de bewondering op
wek ejn van alle kenners. Bot was hun Vol
strekt niet onbekend, hoe de wees- en
gasthuizen oorspronkelijk Katholieke in
stellingen, en hoe de vele kloosters óf
verwoest, óf aan hun bestemming geheel
onttrokken waren. En er is niets vreemds
in, dat deze landzaten, die niet meetelden,
die uitgeslo,ten waren van alle posten en
bedieningen, ook de geringste, die gere
geerd werden, en de hunnen van de re gee -
ringsbanken nauwkeurig zagen uitgeslo
ten, die maar al te dikwijls bemoeilijkt
werden door al te ijverige overheidsperso
nen, als zij bij nacht en ontgd© neerkniel
den in een boerenschuur of op een arme
lijke bovenkamer tier bijwoning van de H.
Mis, die hun Priesters zagen rondzwerven,
als werkman en arbeider vermomd enj
maar al te vaak beboet en verjaagd, ter
wijl zij hun medeburgers ter kerke zagen
gaan bij lichten dage en zoo dikwijls zij
verkozen, terwijl zij de Predikanten ge-
Dc „Nederlandsche Vrouwenbond ter
verhooging van het zedelijk bewustzijn",
de „Vereeniging ter behartiging van de
belangen der jonge meisjes" de „Roomsch-
Katholieke vereeniging tot bescherming
van meisjes" zijn sinds jaren in denzelf
den geest werkzaam. Het komt niet bij
ons op, iemand er van terug te houden
raad te vragen bij eene van de genoemde
vereenigingen. Te zamen met nog tal van
andere organisaties zijn ze in ons bestuur
vertegenwoordigd.
Ons doel was, door één algemeen,
nationaal adres een schakel te vormen
tusschen ouders en meisjes die voorlich
ting begeerten ©enerzijds, en anderzijds
tusschen de vereenigingen en correspon
denten die zich bereid verklaarden hen,
door onderzoek en voorlichting te dienen.
Voorts om eene instelling in 'tleven te
Poepen, waar alle belangrijke inlichtingen
van over 't geheele land kunnen worden,
b ijeengebrach tgecen traiiseerd
Het Comité verheugt zich hierbij te mo
gen rekenen op d-e moresle en financies!®
medewerking der Regeering.
Een tegenspraak.
In een artikel van „d e T ij d", dat ge
richt is tegen het algemeen kies
recht, leest men o-, m. bet volgende
„Wil -de beslissing van de belangrijk
ste, de meest ingrijpende en moeilijkst©
quaesties niet in handen gelegd worde»)
van onbevoegden; wil die oplossing de
kenmerken dragen van ernstig beraad en,
de,gelijken ernst; willen wij ons staat
kundig leven niet laten bebeerscben
door een onoordeelkundigen, blinden
volkswaan; wil de invloed van de ver
antwoordelijke, tot oordeel en beslis
sing geroepen en bekwame mannen niet
to,t een minimum gereduceerd worden
dan dient met alle kracht gereageerd
tegen bet drijven van sommigen, die o-p
volksvergadering, door moties en wen-
schen en adviezen van onbevoegden, de
richting van ons staatkundig leven, met
nam© in bet electorale vraagstuk, willen
aangewezen zien".
Na den leden onzer Katholieke kiesver-
eenigingen dit compliment gebracht te heb
ben, krijgen zij nog het volgende te Jiooren
„Er is nauwelijks ,een combinatie zoo
zonderling, of ge vindt ze in de beant
woording der bekende 15 vragen terug.
Do één© oordeelt met even groote stel
ligheid voor een goed en gezond staats
leven nuttig, ja, als noodzakelijk, wat
een tweede zonder aarzeling en met na
druk schadelijk, ja, verderfelijk zegt te
achten. Eenerzijds praat de een den an
der dikwijls gedachteloos na; anderzijds
is in de meest gewichtige en elementaire
punten de schakeering van de meenings-
verschillen eindeloos.
Niettemin wordt in verreweg de
meeste gevallen zonder bedenking ge
voteerd en geadviseerd en geformuleerd
men kan toch he.t antwoord niet schul
dig blijven en zichzelf een brevet van
onvermogen uitreiken!
Een en ander wijst erop, dat men
maar in het honderd weg proclameert
esn decreteert; er zit leiding noch sy-
eerd zagen en goed bezoldigd en heer-
schend zelfs over do burgerlijke overheid,
verwonderlijk is het geenszins, dat de
Katholieken zullen gedroomd hebben van
een herstel van den Roomschen godsdienst
op onzen vaderlandschetn bodem. Vaag en
onbestemd waren die verwachtingen en
men dacht allicht reeds aan de vervulling
er van nu die twee feestdagen samen
vielen.
Natuurlijk is daar druk over gesproken
in de huisgezinnen, en, hoewel de Room
schen gewoon walten veel voor de on-room-
schen geheim te houden, niet omdat het
het daglicht niet verdragen kon, maar om
dat men anders las dg gevallen werd in het
vervullen zijner plichten, moest zoo iets
toch ook de andersgezinde medeburgers
ter oore komen. En nu dachten de minder-
onlwikkelden en ook wel lieden, die
heel wat hooger stonden! al dadelijk
aa.n godsdienst- of burgeroorlog met al
den aankleve van dien, want, opgevoed
in de grootste vooroordeolen en onder
wezen in een soort van eigengemaakte!
geschiedenis, die zelfs thans nog voor een
goed deel wordt voortverteld, meenden!
zij van de Roomschen letterlijk alles te
kunnen verwachten. Dit kan geen ver
wondering baren, als men leest, h«e dezer
steern in deze wijze van kiesrecht-rege
ling. De oppervlakkigheid ligt
er dik op".
Naar het oordeel van „de Tijd" zijn
dan feitelijk de Kath. Kiesverenigingen
onbevoegd een oordeel uit te spreken
in zake de kiesrechtregeling.
Het Katholieke volk moet zich, volgens
„de Tijd" maar niet met het kiesrecht-
vraagstuk inlaten; de hoeren, de knappe
bollen zullen da,t wel bedisselen.
„De Tijd" spreekt zich echter in het
zelfde artikel tegen.
Want aan het slot schrijft het blad, 'dat
het „no.g genoeg vertrouwen in den ge
zonden, kaïmen, verstandigen zin van het
Katholieke volk heeft, om te ver
wachten, dat het zich tegen algemeen
kiesrecht zal uitspreken".
Dus
Wanneer he.t Kath. volk zich uitspreekt
naar den wenscli van „de Tijd", dan is
het verstandig, enz., dan is het dus tot
oordeelen wél bevoegd.
Dat. is een leelijke tegenspraak.
Overigens zijn wij van meening, dat de
methode om het Kath. volk in het hoekje
te zetten „uit den tijd" is, en dat artikelen
als dit van den „Tijd" do tegenoverge
stelde uitwerking hebben van betgeen (er
mede wordt bedoeld.
A/leen taktiek.
De lezer weet, dat bet socialistische kop
stuk Van der Goes op het jongste so
cialisten-congres beeft gezegd, dat Marxis
me en Godsdienst o n vereeni gb aar
zijn.
Dat hebben de voormannen der sociaal
democratie overigens bijna allen uitge
sproken.
Maar om zieltjes te winnen, of te wel
„taktisch" te zijn, moet de goegemeente!
worden voorgehouden, en liefst door af
vallige priesters, dat ook de geloovigen,
opperbest zich bij de roode garde kunnen
aansluiten.
Zoo heeft de soc.-dem. Van Kol -
volgens het verslag in „Het Volk" op
het Congres gezegd:
„Zoolang wij er niet in slagen de
godsdienstige mannen in onze rijen te
brengen, zullen wij nimmer het kapita
lisme overwinnen".
De „godsdienstige mannen" alzoo beeft
de sociaal-demokratie noodig voor haar
zaak.
En daaro m laat zij het doel de mid
delen heiligen door te verkondigen, dat,
godsdienst en socialisme wél vereenigbaar
zijn.
Deze taktiek is behalve oneerlijk, al te
doorzichtig.
Onzen dank en ons zwijgen.
We zijn het sociaal-democratisch or
gaantje voor Zeeland nog een kleine be
tuiging van dankbaarheid schuldig.
Voor een geruststelling n.l., die het ons
gegeven heeft
'tWas al zoo geruimen tijd geledeni
toch, dat we de eer genoten met die fijn©
pen, den socialisten eigen, door het blaadje
„bestreden" te worden, dat we haast gin
gen twijfelen, of we nog wel in de rechte
dagen dus niet in verkiezingstijd
een liberaal Tweede Kamerlid, Van Fo-
reest, in een openbare redevoering te Alk
maar verklaarde: „Het is spr. be
kend, dat' van uit Rome glroote kapitalen
beschikbaar zijn gesteld, om het vrije
Nederland hoe langer hoe meer in een
Katholieken Staat te veranderen". Een
zegen voor het vrije Nederland, dat de
vrijheidminnend© liberalen, die intusschen
de Katholieken liefst naar Siberië verban
nen zagen, zoo (rouw de wacht houden en
zioo goed ingelicht zijn
Hebben we dus getracht te verklaren,
hoe de gedachte aan een omkeering kan
zijn ontstaan en hoe vervolgens het vree-,
selijk bloedbad, de bewaarplaatsen van
kruit en wapens, de strikken, gereed ge
houden, om de overheidspersonen te wor
gen, in de verbeelding der ontsteld© me
nigte zijn opgekomen, wij zullen ons nu
verder bepalen tot het verhalen van de
gebeurtenissen op 2 u i d - B e v e 1 a n d,
waar het meer dan elders spookte in de
Juni-dagen van 1734.
(Wordt vervolgd.)