os komt
inos komt.
debat
liging „Goes".
iche Courant.
sch geld
No. 40.
Donderdag 2 April 1908.
Vierde Jaargang.
den
A AT". "^1
Spek en Reuzel.
ION, Utrecht.
Vnsctiijnl ellen MAANDAG-, IGENSDAG- en UHMND.
FEU1LLET0K
BUITENLAND.
te half 8 uur,
ulo en omstreken
nkoop van Effecten.
TH. HENDRIKSE.
MIDDELBURG.
I. DE KEUNING.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Het Geheim van het Paleis.
UIT &E PERS,
WIJNBERGEN, lid van
Rjaar worden niet toegelaten.
Ir R. K. Kiesvereeniging.
in de
|t „Znid-Beveland".
lekelijkscke dienst.
t-Rotterdam-Gonda-Arasterdam
mil i'.li tunehantiggendt pliitsin.
Fertrek van (iOKS
dagmiddag 12 uur.
lek van AMSTERDAM
dagmorgen 5 uur.
ek vnn KOTTEKUAM
[•dagavond 8 uur.
te Amsterdam bij W. DE
3. VERSCHURE, Kloveniers-
kotterdam bjj de Directie J. en
IHUIJT, te Dordrecht bij S.
Zn. en te Goes bij den Aeext
ELD.
Iliden borgtocht,
lhade.
|3s in het hötel de Kinderen
trlchfen der
R. K. Patronaten
Irland.
bij vooruitbetaling.
klversum.
lilo k f 0.64, bij 10 Kilo f 0.62,
luO Kilo a f O 59 per Kilo.
lilo A f 0.72, bjj 10 Kilo A f O 70,
100 Kilo f 6.67 per Kilo.
PNSREUZEL
nco één veer A f 6.50 per bus, bjj
|r Kilo.
ien rembours.
Ien. Tel. Interc. 209
orting toegestaan.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes fO.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant-0.05
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën Tan 1—5 regels f 0.50; iedere regel moer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct, p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Katholiekendag in het bisdom Haarlem.
Aan de leden van hist A 1 g e m e e n C o-
mité voor Katholieken-dagen in het bis
dom Haarlem is namens het hoofdbe
stuur een schrijven gericht, waarin o. a.
den leden van het Algemeen Comité wordt
verzocht te willen bevorderen, dat Ka
tholieken in hunne omgeving zich verbin
den tot het betalen ©ener jaarlijkschó bij
drage van f X, ten einde te voorzien in
de zooals het schrijven zegt „niet.
onbelangrijke uitgaven voor de i n s t an d-
houding der Katholiekendagen in het
bisdom Haarlem".
Deze bijdrage van f 1 geeft den contri
buant het recht, op eene gereserveerde
plaats voor de Algemeens Vergadering
van den Katholiekendag. Daartoe zal hem
ter gelegener tijd op vertoon der kwitantie
voor het loopende jaar eene bijzondere
toegangskaart worden uitgereikt.
Contribuant is dus ieder die jaarlijks
één gulden afstaat, voor de instandhou
ding van onzen Katholiekendag.
Degene, die voor dit hooge doel zich
dit kleine offertje getroosten wil, moet
zich opgeven aan het plaatselijk-
Algemeen Comité-lid, dat hun na
men opzendt naar den penningmeester
van het. Hoofdbestuur, den heer A. G i 1 i s-
sen, Mauritsweg, Rotterdam.
De heer Gil is sen dan zal bij ieder,
die zich, laten we zeggen als „donateur"
voor f 1 's jaars opgeeft, bij een der plaat
selijke Algemeen,? Comité-leden, per kwi
tantie over dat bedrag beschikken.
De leden van het Algemeen Comité,
door Z. 1). H. den Bisschop van Haarlem
benoemd, zijn:
voor Goes: dhr. Claessen
voor M i d d el b u r gdhr. Vroome.
voor Vlissingen: dhr. van Nieuw-
kuijk
voor Zierikzee: dhr. de Crane.
Het ligt niet alleen in de bedoeling,
maar hef is zeer wenschelijk, zelfs nood
zakelijk, dat de Katholieken buiten
I de bovenvermelde plaatsen in deze van
hun offervaardigheid doen blijken; en dat
velen van buiten voor onzen Haar-
lemschen Katholiekendag jaarlijks een
guldentje over hebben.
jVlet name Z u i d-B eveland telt b u i-
'ten Goes veel Katholieken.
Welnu, we twijfelen er niet aan, dat die
„buiten-Katholieken" achterwege zullen
blijven.
Deze hebben slechts, zooals iedereen,
hun adres op te geven aan het Algemeen
Comité-lid der plaats, waaronder zij in
deze meenen te behooren.
Dat al degenen, die, tot instandhouding
van den Haarlemscheri Katholiekendag,
jaarlijks een gulden bijdragen, een hoogst
f. verdienstelijk werk steunen, behoeven we
zeker wel niet te bepleiten.
Al eerder hebben we het nut en de
noodzakelijkheid der Katholiekendagen
besproken.
Zij bevorderen krachtig de zoo noodig,
eenheid onder ons; zij wekken op tot
do studie van althans tot de belang
stelling "in zaken, Katholieke onderwer
pen op allerlei terrein, over welker ur-
34
lk wond mij dan ook niet verder op,
maar verboemelde den morgen heel ver
genoegd op het Markusplein, maakte des
middags een gondeltocht en vermaakte
mij tot het diner in de bibliotheek. Daar
vond ik op een reusachtigen rol d<en stam
boom der familie della Spada, waarop ik
natuurlijk dadelijk „mijne" Yolanta zocht.
Haar dood was in het jaar 1491, op een
„onbekenden datum, waarschijnlijk in
Smyrna" opgeteekendliaar man en moor
denaar, de aartsschelm Michele was in
1506 gestorven en in 1500 voor de tweede
maal gehuwd met een markgravin van
Montferrat. Negen jaren scheen hij dus
nog naar zijne koninklijke tante ge
vrijd te hebben, tot hij tot de erkenning
kwam, dat zij niet voornemens was om
zijnentwille den vruchteloozen kamp om
de koningskroon met de republiek te aan
vaarden of had zij iets vermoed van
het raadselachtige verdwijnen der lief
lijke Yolanta?
De markgravin van Montferrat zij
heette ook Yolanta en moet hem met haar
gentie veten nog niet hebben gedacht, en
zoo ja voor welker oplossing zij het
heilaanbrengende middel nog niet hebben
gevonden.
Enorm veel geeft ©en Katholiekendag
te loeren; en 'waar de Haarlemschie staat
onder de protectie van onzen Bisschop,
is elk aanbevelend woord onzerzijds ver
der misplaatst.
W© vertrouwen dan ook, dat veten zich
zulten opgeven ieder aan het Alg.
Comité-lid in zijne omgeving als con
tribuant voor f 1 's jaars.
Christendom en Socialisme.
Da heer Vliegen, socialistisch lid van
den Amsterdamschen Raad, onlangs socia
listisch Kamer-candidaat in Tietjerkstera-
deel, beeft een boekje uit het Duitsch
vertaald, geschreven door Prof. Anton
Menger, welk boekje bedoelt „de socia
listische moraal in groote omtrekken nit
te werken" en de grondslagen te leggan
voor een „werkelijke volksphilosophie".
Over die nieuwe zedieteer wordt, naar
Het Centrum aanhaalt, in dat boekje
o. a. gezegd
De socialistische ze-doleer ziet af van
eiken religieusen grondslag, van de voor
stelling, dat de zedelijke geboden van een
Godheid afkomstig zijn, van verwijzing
naar een toekomstig teven, waar bet
menscbelijk doen -en laten zijn rechtmatige
belooning of bestraffing wacht Daaren
tegen zal het socialisme de overgeleverde
sociale machtsverhoudingen zóó omwen
telen, dat uit de nieuwe machtsregeling
een hooger zedelijk teven miet natuur
noodwendigheid zich ontwikkelen moet.
Dit laatste zal, meent Het Centrum,
voor iedereen nu wel niet even duidelijk
zijn; maar wél duidelijk is, dat deze
nieuwe zedeleer regelrecht tegen het
Christendom ingaat.
Christelijke arbeiders, zoo zegt het blad;
zullen door deze leer wel niet van do
wijs w.orden gebracht.
Een dwaze vergoding van de „meer
derheid" ligt aan deze leer ten grond
slag, en in zoover is zijn niet bepaald
nieuw te beeten, maar een uitvloeisel van
de zoogenaamde „volkssouvereiniteit".
Christelijke arbeiders zullen wel niet de
slachtoffers worden van deze liberaal-
socialistische dwaling, welke de moraal
en het recht niet doet steunen op vaste
door God gegeven wetten, maar ze af
hankelijk maakt en tot speelbal verlaagt
van wisselende mesrderheidsgrillen.
Merkwaardig acht Het Centrum het,
dat die nieuwe zedeleer ook van Vrijzin
nig-Democratische zijde boel weinig waar
deering vindt. Land en Volk zegt van
het boekje
Wat hier ons wordt voorgezet., is een
gevaarlijk prul, waarvan vooral moet
worden betreurd, dat bet gedekt is door
den wetenschappelijken naam van een
professor. Deze „nieuwe zedeleer" is noch
nieuw, noch zedelijk, noch een leer.jHet
is do ergerlijkste kleppermansfilosof'.e dip
men zich denken kan.
naam een vreeselijfce wroeging geweest
zijn had hem ©en zoon en twee doch
ters geschonken, waarvan de een in het
klooster gestorven was, de andere ©an
Doge van Venetië had gehuwd, terwijl de
zoon het geslacht der Spada had voort
geplant.
Het ging mij eigenlijk niets aan, maar
ik verheugde mij, dat Michele Spada te
vroeg was gestorven, om invloed te kun
nen hebben op de opvoeding van zijn
zoon, die op hoogen leeftijd stierf en na
zijn zwager den Dogen troon beklom. Ja,
het was toch een groot en machtig ge
slacht., de della Spada, en als de scha
duw van Donna Yolanta den glans niet.
verduisterd had ja, wist ik dan, of
dit de eenige schaduw was?
Den volgenden dag ging ook nog ge
makkelijk genoeg voorbij, want ik liet mij
door Danieli de familieportretten uitleg
gen, wat hij met zooveel genot deed, dat
ik dra ontdekte, dat ik hem in zijne zwakke
zijde getroffen had. Wat wist die man
niet allemaal van de kroniek van dit
huis! Ik liet mij door hem Michele Spa-
da's portret wijzen, geschilderd door
Bordono, eene riddergestalte, schoon
als Lucifer, maar met koude, harde,
wreede oogen en een trek om den schoo-
nen, glimlachenden mond, die niets goeds
voorspelde. Toen wij voor het schoon©
En van het „godsdienst privaatzaak"
zegt Land en Volk onder meer:
„Godsdienst is privaatzaak". Bedoelt
men met deze uitspraak, dat de sociaal
democraten voor de toetreding tot de partij
ntet als eisch stelten, dat de. candidaat
met alten godsdienst heeft gebroken, dan
is zij juist.
Maar deze eisch geldt niet uit propa
gandistische overwegingen alleen. Wie in
hst gevolg van Marx meetrekt, wie zijn
economische teer van de ontwikkeling der
maatschappij langs den weg van den klas
senstrijd tot de zijne maakt, hij is nood
zakelijk tevens materialist. Hij verklaart,
met den schrijver der „Nieuwe aedeteer",
de zedelijke verschijnselen, die de ont
wikkeling der maatschappij te zien geeft,
langs niaterialistischen weg. Hij ziet de
ontwikkeling niet mede 'door zedelijke
krachten bebeerscht.
Daar ligt de klove tusschen de sociaal
democratie en het christendom. Gods
dienst is privaat-zaak; goed; maar ook
de sociaal-democratie, Marxistisch als zij
is, is privaat-zaak, dat wil zeggen, zij
beheerscht ook bet zedelijk denken.
Wie het marxisme verwerpt, verwerpt
de .sociaal-democratie. Hij kan commu
nist zijn, sociaal-democraat is hij niet.
En wie den tempel van Marx binnengaat,
legt het vrachtje godsdienst, dat hij hij
zich dragen mocht, aan den ingang neer.
Dit is, zegt Het Centrum, volkomen
juist. Het wordt nu eens gvzegd van een
zijde, die absoluut niet van „clericalisms"
verdacht worden kan, en die in den grond
geen pricipieel verschil met bet socialisme
heeft. Toch zullen de roode vogelaar-s zich
blijven opstellen in de buurt van de Chris
telijke arbeiders, en trachten dezen aan
het verstand te brengen, dat Christendom
en Socialisme heel best vereenigbaar zijn.
Het blijvend gedeelte.
De Residentiebode juicht de aan
neming der noodwet op het blijvend ge
deelte, met unaniem© medewerking der
rechterzijde, van gehieler harte toe. En
wel hierom:
Wijl duidelijk óp den voorgrond treedt,
hoezeer het speten met de wet door de
heeren Staal en Van Rappard rechts ver
oordeeling vindt. Nu mochten de heeren
Marchant, Patijn, Thomson jammeren, dat
men met de beide vorige ministers op den
goeden weg was, omdat bet onnoodige
overboord was geworpen en men alleen
het strikt noodige behield, tegenover die
uitspraak stelten wij het woord van den
minister van Oorlog vermoedelijk in
Comité-Generaal waargemaakt dat de
Regeering haar wetsontwerp beeft inge
diend, „omdat zij het noodzakelijk acht,
om de mobilisatie te doen verloopen vol
gens de bestaande vastgestelde bepalin
gen en voorschriften". Waaraan minis
ter Sabron later toevoegde, dat het mi
nisterie van Oorlog rapporten bezit, waar
uit blijkt, hoe er in den winter van 1906
op 1907 toestanden zijn voorgekomen,
welke „zeer erg zijn geweest", ien „het,
voor het leger wierkelijk nadeelig is ge-
weesf, dat men het Blijvend Gedeelte had
portret van Donna Y'olanta stonden zag
ik dat de goede Danieli een harden strijd
streed, of hij mij van haar dwalende geest
zou vertellen of niet maar ik gaf hem,
om zoo te zeggen, moreel© suiker, en hij
bezweek voor de verzoeking. Ik liet mij
de geschiedenis viertellen, zondier een
woord te zeggen, maar- ten laatste hield
hij het niet langer uit, en hij waagde aar
zelend en verontschuldigend de vraag, of
ik haar gezien had, en bekende mij met
een, dat dit sedert mijn komst „beneden"
dat wil zeggen bij de bedienden, het ge
sprek van den dag was. „En", voegde
hij er op geheimzinnigen toon bij, „mijne
goede vrouw houdt vol, dat de signorina
de bevrijdster van Donna Yolanta is.
Mijne goede vrouw is clair voyante, en zij
heeft veel voorspeld, wat later uitgeko
men is, maar in de laatste jaren beeft
zij toch velerlei gezegd, wat zich niet
goed samen rijmen laat. „De blonde
meesteres is gekomen, die den geest tot.
rust zal brengen en het palazzo Spada
tot nieuwe teer zal voeren, zegt zij on
ophoudelijk. Ik hoop dat de signorina. haar
hare driestheid vergeeft, maar als de geest
over mijne goede vrouw komt, spreekt
zij, zonder hare woorden te wikken of
te wegen. Zij zegt dat de Signorina Donna
Yolanta gezien heeft, maar Formosa, dat
.domme fling, en Attiiio, die lummel, be-
beperkt". Daarom dan ook, aldus gene
raal Sabron, heeft minister Van Rappard
het Blijvend Gedeelte, door generaal Staal
aangewezen, versterkt. Zooals men b.v.
met het legergoed en de wapenen om
ging, had nergens naar geleken, terwijl
onder-officieren en korporaals vloeren
moesten dweilen, omdat er geen perso
neel was. Dit nu werd door generaal
Sabron in openbare zitting aangevoerd.
Of dienaangaande meer in Comité-Gene
raal is medegedeeld is natuurlijk niet be
kend.
Maar in elk geval is ons de in 't open
baar afgelegde verklaring van een be
kwaam en een correct man als generaal
Sabron meer waard dan de ontboezemin
gen der drie Kamerleden, welke in deze
eenie verantwoordelijkheid hebben in de
onderhavige zaak van geringer beteekenis
dan die, welke de Minister van Oorlog
dragen moet.
Hit> KKl.J JK.
Clemenoeau beleeft moeilijk© dagen.
In de Kamer is weer het amnestie ont
werp aan de orde gekomen: het wets
voorstel waarmee, zooals men zich herin
nert, is getracht dit ministerie weg te
kegelen. Het bleef echter stil zitten en een
paar dagen later had het de Kamer weer
op zijn hand. Nu begint het spel opnieuw:
Combes zal wel weer doen wat hij kan
om zijn mededinger naar de staatsmans-
kroon weg te dringen, maar Cleinenceau
gevoelt zich sterk; hij handhaafde zijn
weigering om de oproerige ambtenaren'
en de anti-militairisten te begenadigen*
Misschien ook was hij van plan, toch
niet heen te gaan, al nam de Kamer een
besluit tegen zijn geest. Maar de Kamer
gaf hem zijn zin.
Een andere stemming wierd eerst ge
houden over een amendement Devere, die
„lasteraars" wild© uitsluiten. Dat werd
aangenomen.
Maar wat zijn lasteraars? Of liever wie
worden als zoodanig door d^ Kamermeer
derheid beschouwd?
Aan Clemenoeau werd verweten, dat
hij zelf zooveel tegen het vaderland had
geschreven en dat hij ©en bijdrage had
gegeven aan het anti-militaristisch Con
gres te Amsterdam.
Maar hij antwoordde dat hij erg los
omsprong met een stukje van 10 francs
en datLoubet ook 5 francs had bij
gedragen.
Vandaar het woord: Staatslieden.
BKLUIÈ.
Wij lezen in de „Vlaamschie Gazet":
„Dat ziet er lief uit! Te Brussel, in
de Nationale Bank, is men tot de over
tuiging gekomen dat er minstens een vol
ledig alphabet, dat is te zeggen een serie
van duizend nagemaakte bankbiljetten van
1000 frank in omloop moet zijn 1 Nog ieder
OiOgenblik komen er van links en rechts
voor den dag.
Minister Helleputte heeft een maatregel
genomen die zeer zeker heel wat die uit-
weren, dat de signorina niets gezien heeft,
omdat gij niet dadelijk van schrik het pa
lazzo hebt verlaten; maar dat jonge volk
praat naar het verstand heeft dat kan
men ben niet zoo kwalijk nemen".
„Beste Signor Danieli", antwoordde ik,
„of en wat ik in het palazzo Spada ge
zien heb daarover kan ik niet eerder spre
ken, voor ik daartoe de vrijheid gekre
gen heb. Eén ding kan ik n echter nu
wel zeggen: Donna Yolanta zal niemand
meer door hare verschijningen veront
rusten!"
Mijn kalme besliste toon miste zijn© uit
werking niet de oude majordomo keek
mij met bijna, eerbiedige schuwheid aan.
„Assunta heeft weer gelijk gehad. Dio
mio, dio mio", prevelde hij voor zich
heen.
Niettegenstaande het aangename gevoel,
dat ik opwinding gebracht had in de be
nedenverdieping, was ik toch blij "toen de
dag om was. Ik had op een paar woorden
van Marino- gerekend, dat had ik, ja
en dat ik niets, geen woord van hem
hoorde, dat maakte mij onrustig. Had ik
ten minste maar geweten, waarheen hij
gegaan is! Ik had dit wel is waar aan
Danieli kunnen vragen, maar daar Marino
zelf er niets over geschreven had, stond
het mij tegen, bij dienstboden informa
ties in te winnen. En dus zweeg ik.
gave van die waardelooze papiertjes be
moeilijken zal. Hij heeft namelijk aan alle
postkantoren in de hoofdsteden des lands
een lijst doen zenden bevattende drie
bankbiljetten: een echt, links, een valsch
in het midden, en rechts een afdruk van
het nieuwe model dat in den maak is
en dezer dagen in omloop zal gebracht
worden. Dit nieuwe model is geteekend
door James Ensor; wij mogen er dus wel
op rekenen dat niemand profeeeren zal,
het na te bootsen.
Wij hebben van middag de drie briefjes
gezien bij den ontvanger in het postkan
toor der Groenplaats, en kunnen verze
keren, dat valsch© biljetten zich vrij ge
makkelijk laten herkennen".
Een der onaangename gevolgen van
deze heele geschiedenis is dat de dage-
lijksche likwidearing der beursoperaties
fel belemmerd wordt, door de moeilijk
heid om de echte brieffcens van de val
sch© te onderscheiden.
Er worden dus geene betalingen in
briefkens van 1000 fr. gedaan en alles
moet met biljetten van kleiner bedrag ge
beuren, wat een heel tijdverlies te weeg
brengt.
Zal, vraagt het „H. v. Antw.", de Bank
do valsche briefjes uitbetalen?
De kwestie is betwistbaar.
De Bank kan aanvoeren dat zij geen
briefjes moet uitbetalen, die zij niet heeft
uitgegeven.
De particulieren kunnen antwoorden
dank aan het papieren geld, dat zij mag
uitgeven, doet de Bank ontzaglijke win
sten, -en, brengt die uitgifte bedrog mee-,
dan moet de Bank het verlies dragen*
Overigens, hoeveel wint de Bank niet per
jaar op 'de briefjes, die verloren gaan of
vernield of verbrand geraken?
Ditmaal zijn de briefjes zoo goed na
gemaakt, dat de Bank ze overal zelf heeft
ontvangen -en terug uitgegeven; hoe. wil
men nu dat de gewone menscben er uit
wijs worden?
'tls om al 'die redenen dat de l>a.nk
gewoonlijk 'de valsche biljetten betaalt,
ten minste gedurende zekeren tijd, tot
dat het publiek verwittigd is. Denkelijk
zal men hu niet anders handelen.
Binnen enkele dagen zullen ©en nieuwe
soort bankbiljetten van 1000 frs. ver
schijnen.
Een belangrijk Wetsvoorstel, door
Woeste ingediend betreffende het kerke
lijk huwelijk, heeft in de afdeelingen der
Kamer een gunstig onthaal gevonden.
Krachtens de Grondwet moeten de bur
gerlijke formaliteiten altijd 't kerkelijk hu
welijk voorafgaan, „behoudens uitzonde
ringen, bij de wet vast te stellen, indien
,*r termen zijn". De strafwet bedreigt met
50 tot 500 frs. boste elke bedienaar van
den ©eredienst, dis behalwa in de wette
lijke uitzonderingsgevallen, de kerkelijke
vóór de burgerlijke voltrekking zal heb
ben verricht.
In verband hiermede wordt het volgende
voorval vermeld. In ©en Vlaamsch ge
hucht, Overboelaiere, vroeg een man, die
zich stervensziek gevoelde, om ©en pries
ter en gaf aan dezen den wc-nsch tie ken-
De derde dag verliep ook zonder be
richt, zonder ©en levens toeken, hoewel ik
het niet waagde, uit te gaan, om geen
mogelijk komende boodschap te verzui
men. Ik had 's middags gelezen tot het
daglicht mij begaf, en in de schemering
naar het ave-luiden geluisterd, en wilde
juist mijn lamp aansteken, toen Formosa
als een pijl in mijn© kamer schoot.
„Signorina, signorina," riep zij buiten
adem, „de marchesa is aangekomen en
verzoekt u in het salon t© komen!"
De marchesa! En zoo plotseling, zoo
heelemaal zonder ©enig bericht I Ik maakte
mij haastig ©en beetje „netjes" ien begaf
mij toen, niet zonder hartkloppen, naar
het salon, waar Formosa reeds weer aan
©en in der haast, aangerichte theetafel
stond en eene mooie, oude dame met
sneeuwwit, krullend haar, bij mijn binnen
treden opstond, uit den stoel, waarop zij
gezeten had. Maar waar ter wereld had
ik deze dame meer gezien? Zij had in den
blik harer mooie, donkere oogen zoo iets
bekends voor mij, in 't bijzonder echter
in den lieftaltigen lach, waarmee zij mij
hegrojette, en die mij heelemaal Ln de war
bracht.
(Wordt vervolgd).
