banden
Utrecht.
No. 28.
Donderdag 5 Maart 1M08.
Vierde Jaargang.
JACHT!
water,
(R, Goes.
d-Beveland".
lendamme.
en Reuzel.
geld
van Effecten.
oorgtocht.
HENDR1KSE.
inf door!
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
De afstamming van den Mensch
FEUILLETON.
Het Geheim van het Paleis.
0e R. K, Ifclksbond.
3UltENL~AND~
en 15 cent.
lasm., Middelburg.
ÏINOSE
fHONING
IROOP
nz. 2
.e dienst.
m-Gouda-Amsterdam
:*ektiib'||«Rrfi pluim,
n GOES
dag 12 uur.
HSTERDAM
■gen 5 uur.
OTTERDAM
and 8 uur.
sterdam bij W. DE
CHURE, Kloveniers-
bij de Directie J. en
|to Dordrecht bij S.
Goe* bjj den Agent
JONG!
Iwart, blond, bruin.
75 cent.
I Vlasm., Middelburg.
It, bij 10 Kilo a f 0.62,
I f 0.59 per Kilo.
B, bü 10 Kilo A f 0.70,
f 0.67 per Kilo.
5EL "3WJ
Ier a f 6.50 per bug, bij
II. Interc. 209.
gestaan.
Ihet hotel de KindereD
ISPHALTP A-PIER
Vlasm., Middelburg.
1.28
1.55
1.28
8.48
i'9.51
10.01
D
I
f10.50
11.02
tlO.14
D
r Hamburg, Z. Duitschl
Ierland via Roosendaal
an 11.20 voor meer dan
0.38
0.21
1.40
2.38
2.54
1.10
2.6
1.29
3.09
3.42
3.58
4.12
6.17
6.03
7.16
7.47
8.01
8.15
WE ZEEUWSCHE COURMIT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten £0.95
Afzonderlijke nummers a contant-0.05
Adv ertentien van 15 regels £0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
(Ingezonden.)
Het ontstaan van den mensch 1 Dit is een
ondvrwerp, waarmee men bij al wal zich
eenigszins wetenschappelijk onderlegd
denkt, gerust schijnt te mogen aankomen,
en dan op succes rekenen.
Toevallig waaide mij dezer dagen een
program aan uit den Haag over een „popu-
lair-wetenschappelijke voordracht met
lichtbeelden", met den titel: Een kijkje
in de Voorwereld en iets over
de Afstamming van den Mensch.
Ongelukkig noemdet do voordrager, F. G.
Geerling, als zijne kwaliteitnatura
list©, Membre de Ja „SoeitAs-
tronomique de France". Dit zegt,
dunkt me genoeg, dat we met een dilettant
te doen hebben, die mooie lichtbeelden zal
laten kijken en daarbij iets zal vertellen,
wat hij links en rechts in boeken en ge
schriften heeft opgegaard, dus derde-,
vierde-hands bewijzen.
Werk van dit gehalte over „de Afstam
ming van den Mensch" overstroomt let
terlijk de wereld: en als veel en dixwijls
't zelfde deuntje voordragen kon helpenj
om den inhoud van het deuntje waar te
maken, dan wist al lang heel de wereld
hoe 'tnu toch precies was gegaan met dat
afstammen, of dat ontstaan, of dat ontwik
kelen van den Mensch. 'tls maar jammer
dat een telkens herhaalde misvatting
tot aan den jongsten dag toe een misvat
ting blijft en nooit een waarheid
wordt 1
Op denzelfden dag waarop het zoo-
veelste-hands deuntje in den Haag werd
voorgedreund voor al wie er f 1.25 of
fO,75 of f0.50 voor over had, namelijk
Maandag 24 Febr. 11., trad ook een
e er s te-hands spreker op over 't zelfde
onderwerphet ontstaan van den mensch.
(Zie „Middelburgsche Courant"
van Vrijdag 28 Febr. '08).
'tWas niemand minder dan prof. Dr.
L. Bolk van de universiteit van Amster
dam. Van znlk een man verwacht men
ander werk dan na-praterijdaar ver
wacht men eigen gevonden of althans
eigen verwerkte bewijsstukken, al moet de
voordracht ook in zekere mate populair
blijven.
Nu heb ik, helaas, van die voordracht
van een onzer wijdbekende hoogleeraren
niets te weten kunnen komen dan wat
er over aan de „Middelb. Courant"
is meegedeeld. Maar in dit weinigje is toch
het thema aangegeven, al ontbreekt de
uitwerking.
Daarom kunnen we de bewijsvoeringen
Maa:r Michele schijnt niets daarvan
te zien en bereidt zorgvuldig hel valsche
gerucht voor, dat de tijding van Yolanla's
dood in Egypte brengen zal. Dat is den
laa.tstan steen 'van het stoute gebouw zijner
eerzuchtige hoop op de koningskroon van
Cyprus, maar ik wil alles wat ik op deze
wereld bezit verpanden, als hij zijn doei
bereikt, want Caterina Comaro heeft in
zijn zwarte ziel gelezen, en afgezien van
het feit, da' ik niet geloof, dat zij haar
weduwenslaat. zal prijsgeven, durf ik hem
uit alles wat ik heb opgemerkt toch wel
te voorspellen, dat hij met haar hart en
hare plannen niets uitstaande heeft en dat
Yolanta tevergeefs is opgeofferd.
Ik schud echter het stol van mijne
zolen on verlaat het Palazzo Spada voor
altijd. En daar- ik, gebonden door mijn
eed, niet spreken kan en mag, heb ik dit
neergeschreven en verberg het in de
.oubliëtte der oude Dogaressa, in de hoop
dat Gods hand eenmaal een mensch deze
bladzijden zal' doen vinden. Wie het echter
des hooggeleerden sprekers niet nagaan.
Maar als de verslaggever goed weergeeft,
wilt behandeld werd, - al ontbreekt ook
het hóe dan is er dien avond alweer erg
royaal met millioenen van jaren ge
speeld of 't zoo niets was, om dé geologi
sche perioden te meten.
Nu is 't altijd plicht van de ééne weten
schap om! de deugdelijke gegevens van een
andere wetenschap niet voorhij te zien.
En do geologen willen die millioenen
en millioenen, die de evolutionisten
moeten hebben, niet zoo gereiedelijk toe
staan! Doch dit in 't voorbijgaan.
Dat de hoogleeraar beweerd heeft, dat
het „eigenlijk de vraag (is) óf ook de
mensch niet reeds in liet tertiair tijdperk
is opgetreden" (zie 1. c.), begrijp ik niet
goed, omdat dit alleen een antwoord zou
geven op de vraag wanneer? terwijl
toch door iedereen „eigenlijk" gevraagd
wordt naar hoe?
Hoe is de mensch ontstaan? Daar
draait alles omEn dit is ook wel degelijk
„eigenlijk de vraag", die Prof. Bolk
besprak, gelijk blijkt uit de laatste woor
den van het aangehaald verslag: „De
mensch werd geboren, toen hij zich be
wust werd van goed en kwaad".
Uit dit ééne zinnetje spreekt ons genoeg
heel de theorie door Prof. Bolk voor
zijn hoorders ontwikkeld.
't Is weeir de oude methode om 1 i -
chaam en ziel niet te onderscheiden,
en zoodoende een onverkwikkelijke ver
warring van vraagstukken voor den dag
te brengen. Ik zou iedereen, ook den hoog
geleerden spreker, wenschen kennis te zien
nemen van het onlangs verschenen
werkje„Die morphologische Ab-
s t a m m u n g d e s M e n s c h e n. Kritische
Studie iiber die neueren Hypothesen, von
Dr. J. H. F. Kohlbrugge, Stuttgart
1908. Verlag von Strecker Schroder.
Eén zinnetje van K o h 1 b r u g g e's pag.
1, eii dan behoef ik niets meer te zeggen:
„Ik hen overtuigd, dat de moeste mor-
phologisch geschoolde lezers deze schei
ding (tusschen lichaam en ziel) overtollig
zullen vinden, want vele morphologen ken
nen volstrekt geen ander standpunt dan
het materialistische, vinden zelfs ieder
ander standpunt den natuuronderzoeken
onwaardig".
Onder de „vele morphologen" valt
Prof. Bolk: en ons standpunt heet
„den natuuronderzoeker onwaardig"!
Doch lees daar Kohlbrugge eeins
over na, of ons standpunt zoo „onwaar
dig" isl
Oudenbosch. H. B o 1 s i u s, S, J.
ook zij, die dit leest, dien bezweer ik bij
zijn eeuwige zaligheid, het lichaam der
vermoorde en onschuldig zwaar belasterde
Donna Yolanta delta Spada, uil het edele
huis van Tiepolo, de Christelijke begrafenis
to geven, die ik haar, niet tegenstaande
mijne in haar stervensuur gedane belofte
niet geven kan, want ik voel het, ik zal
niet eerder rust in mijn graf vinden, voor
deze belofte vervuld is. Dagelijks komt
zij bij mij, mij ©r aan te herinneren ik
zie haar dan voor mij staan in haar nacht
gewaad met de bloote voeten en bet lang
afhangende gouden haar, waarin de span
gen van' de koningin van Cyprus fonkelen
en haar altijd zoo voor mij te zien. dat
gaat mijne krachten t© boven, zelfs wan
neer ik het had kunnen uithouden met
haar moordenaar onder een dak dezelfde
lucht In te ademen.
Zoo ga ik dan, om een vreemd land
mijne krijgs- of andere diensten aan te
bieden. Doch gij, vreemdeling of een Spa
da zelf, gedenk mijne bedel Wanneer gij in
in de Stanza d'Oro rechts van den haard
tegen de ananas drukt, die in het paneel
is ingelegd, dan zal de wand wijken en
u een gang en een trap onthullen, die
naar hare lustplaats voeren. Alleen van
daar kunt gjj naar beneden, want in het
Het is heden de dag, dat voor twintig
jaren de schoone instelling, de R. K.
Volksbond, werd gesticht.
De grondlegger was de heer W. C. J.
Pass too rs, sinds dien tijd voorzitter
van het Centraal Bestuur.
Omtrent de rechtslrceksche aanleiding
der opr.chtng van den Bond wordt in
het Jaarboekje van 1891 hst volgende,
medegedeeld
„Wij schreven Februari 1888. De Leo-
feesten waren voorbij err ook te Amster
dam had men daaraan deelgenomen.
Hoofdzakelijk echter de moargegoede bur
gerij; de belrekkoljjk hoog© enirée-geldenj
bij de verschillende feestelijke bijeen
komsten geheven, maakten de deelneming
voor vele min-gegoeden onmogelijk. De te
leurstelling, onder een breed© schaar ka
tholieke Amsterdammers daardoor veroor
zaakt, gat' den heer W. Passtoors aan
leiding om te beproeven, of er iels te doen
viel om'een herhaling ervan in de toekomst
te verhinderen. Ten gevolge van een uit-
noodiging, door hem naar verschillend^
zijden gericht, sloten zich 45 personen bij
hem aan, en na de eerste bijeenkomst
in 't lokaal „De oude Graaf" in de Halver
st raat, was dit getal spoedig tot 100 ge
klommen. Op de tweede bijeenkomst kreeg
de jonge Veieeniging den schoonen naam
van Nedeltlandschen K o o in s c li-
Katholieken Volksbond. Ofschoon
uit den werkmansstand en de kleine bur
gerij xoortgekomen, w-rd die. Bond to: gan-
kelyk gesteld voor ade klassen der bur
gerij".
Van mgr. Bottemanne z.g. en van
mgr. Gallier mocht de Bond veel be
wijzen van bescherming en genegenheid
ondervinden.
In Maart 1896 ontving de heer P a s-
s t o o r s een schrijven van Paus Leo
Xill z.g., door Z. H. zelf onderteekend, in
welk schrijven de woorden voorkwamen:
Ga voort op den ingeslagen weg
Naar die pauselijke woorden is gehan
deld en men zal ze niet vergeten in de
toekomst 1
„Voor God en Kerk, Vorstin en Land"
was steeds de leus van dien Bond. Wat
hij deed ter bestrijding van het socialisti
sche gevaar niet alken, maar ook en voor
al voor de rechten en belangen van arbei
dersklasse en zoogenaamde kleine bur
gerij is alleen aan God bekend.
Moge de R. K. Volksbond onder zijn
energiek Hoofdbestuur on met Gods mil-
den zegen groeien en bloeien tot heil
van het Katholieke volk.
Nog steeds
Geregeld kan men opmerken, dat
vrijzinnige bladen en blaadjes, het oude
wachtweord getrouw, zich beijveren, om d©
„verdeel-en-bétersch-taktiek" m praktijk te
brengen.
Zoo verlustigt men er zich in onze om
geving ©enerzijds in, do lloomschen op
te zetten tegen d© anti-revolutionairen, en
omgekeerd.
En zoo tracht men anderzijds de „Her
vormden" niet alleen, maar „alle Pro-
a'rchief heeft Michele zelf de geheime deur
vernageld. Beneden aan de deur gekomen,
zult gij rechts ©ene kleine nis vinden,
daarin heeft Michele den sleutel van be
doelde deur gelegd, welker slot verkeerd,
dat wil zeggen, naar- rechts opent, naar
links echter sluit. En schrijdt, gij over den
drempel, treedt dun eerbiedig in het ge
welfde vertrek, want het is het graf van
©en engel, die nauwelijks de vleugels hier
op aarde had ontplooid, en, door eene
wreed© hand getroffen, te vroeg moest in
keeren in haar zalig rijk.
Vloek echter mij, die dil alles moest
toelaten niet, maar schenk mij een mede
lijdende gedachte. Voor alles echter: ver
vul mijne belofte, opdat ik de rust in mijn
graf vind©, die mij anders ontzegd is.
J a co p o Nan i".
„Het is toch merkwaardig", zeide doc
tor Marino, toen ik het laatste woord van
dit manuscript geschreven had, en nu met
een hardnekkig dikken, vochligen sluier
voor de oogen mijn pen neerlegde, niet
in staat een woord te spreken, „het is
(och merkwaardig, dat gij geroepen waart
dit geschrift te vinden, dal het huis Spada
het eeuwenoude raadsel van Donna Yo
lanta oplost. Want deze bladzijden be
vatten geen slechten scherts, zrj spreken
testanten" tegen de Katholieken in het
harnas te jagen.
Altijd de oude, antieke taktiek.
Men make zich aan de overzijde intus-
schen geen illusies.
Het spelletje is inderdaad te doorzich
tig, dan dat het met kans op succes nog
gespeeld kan worden.
D© Katholieken hebben leergeld betaald
en zijn wijzer geworden.
Zo kennen het zoet gefluit van den
vogelaar-, maar ze vliegen niet meer in
het liberale net gevangen.
Wat men ook tegenwerpen moge, 'tis
nu eenmaal zóó en niet andersKatholie
ken, anti-revolutionairen ea ehristelijk-
historischen hebben inderdaad een ge
meenschap pel ij ken „wortel des
gel o of s".
En dat gemeenschappelijk geloof aan
God met, als logisch gevolg, de ge
meenschappelijke overtuiging, dat men
God niet in de binnenkamer kan sluiten,
maar dat, Hij ook in 't bestuur van den
Staat moet erkend, dat maakt de muren
rond onze coalitie zóó hecht, dat het be
kende stokevuurtje ze niet eens blakert.
ITALIË.
De vertegenwoordigers van al de ka
tholieke vereenigingen te Rome hebben
Zondag besloten krachtig te ageeren legen
het besluit der Kamer, waarbij hel minis
terieel© reglement betreffende het gods-
diensltonderwijs werd goedgekeurd, en de
katholieke kiezers te organiseeren, opdat
dezen bij de eerstvolgende politieke en
administratieve verkiezingen die candida-
ten uitsluiten, welke hetzij in hun qua-
liteit van afgevaardigde, ofwel als gemeen
teraadslid gestemd hebben tegen het
geven van godsdienstonderwijs. Den 28en
Maart hoeft, een algenieene vergadering
plaats van vertegenwoordigers van alle
katholieke vereenigingen in Italië, ten
gunste van de christelijke opvoeding des
volks. Aldus een telegram uit Rome aan
de „Köln Volkszeitung".
U i t de ge b oo r te p 1 a a t s van I.co
XI11. Het vroeger zoo dikwijls genoemd©
Carpineto, de geboorteplaats van Leo XIII,
doet tegenwoordig veel van zich spreken.
Ontevredenheid der inwoners, vijandig©
demonstraties tegen de stedelijke overheid
onrust, huiszoekingen, enz. zijn aan do
orde van den dag. Tot herstel der orde
moesten militairen naar Carpineto gezon
den worden; de gemeenteraad werd ont
bonden en nieuwe verkiezingen uitge
schreven.
Deze verkiezingen leidden tot de vol
komen nederlaag van hiet oude stadsbe
stuur en op de eerste plaats van den
ouden burgemeester, die tegelijkertijd be
heerder is der bezittingen van graaf Pecci.
Nu hebben de sociaal-democraten de zege
behaald. Deze laatsten zijn achter prac-
tisch© opportunisten, want de meeste stem
men werden uitgebracht op graaf Ludo-
vico Pecci, den oudsten neef van Leo XIII.
De ontevredenheid der bevolking moet
daardoor ontstaan zijn, dat van de som
men, door Leo XIII aan zijne geboorte
plaats geschonken, niets overgebleven is.
integendeel van bloedigen ernst, en ik
hoop, dat eene Christelijke begrafenis van
het overschot dezer ongelukkige als
het nog te vinden is 'haar geest eindelijk
d© vurig begeerde rust zal verschaffen.
Maar te denken, dat gij, Ruth von Gerold-
sau, voorbeschikt waart, daartoe het werk
tuig te zijn, dat is ook ©sn van da raad
selen,; van die schakels van bet lot,
die altijd wedorkeeren, waarin lid na lid
zich tol. eene ketting vormt, zonder dat
wij haar zien worden, .laat slaan haar
kunnen begrijpen. Gij, voor acht dagen
nog zonder ©enig voorgevoel van het
„waarheen in Montreux ik, gedreven
door de plotselinge idee of gril, hoe gij
het noemen wilt, het raadsel van de Ca'
Spada te doorgronden dan de
plotselinge ziekte der verstin, gij wordt
daardoor hierheen 'gezonden, waar gij trots
uwe betrekking tot de marchesa anders
nooit gekomen waar. gij be reedt het
paleis in, zekeren zin met verbonden oogen
■en gaat toch vast en zsker, als kon het
niet anders zijn, daarheen, waarheen eene)
wonderbare voorziening u gezonden heeft,
als had een Engel uit den hemel u uwe
ouders in de wieg gelegd.
Verwonderd zag ik den doctor aan, die
tegenover mij. zat en dat alles zeide, alsof
FRANKRIJK.
Slachtoffer harer toewijding.
Vrijdagmorgen heeft in het hospitaal te
Lodève een zieke, Chabbal genaamd,
eenige oogenblikken voor de komst van
den onder-staatssecretaris van oorlog,
Henry Chéron, die het hospitaal zou komen
bezoeken, een der verpleegsters, zuster
Marie, op bet oogenblik, dat zij hem te
drinken gaf, een mes in do horst gesloken.
De toestand van de gewonde is ernstig.
Bij zijn komst te Lodève, heeft de heer
Chéron, de ©eremedaille van oorlog aan
zuster Maria, als slachtoffer harer toe
wijding uitgereikt Maar toch worden da
liefdezusters verjaagd.
Vrijheid, gelijkheid, broeder
schap. Volgens de rechtspraak van het
hoogste gerechtshof in Frankrijk is hett
roepen van: „h bas la Calotte!" weg
met tiet priesters I) geen bekvedigende kreet,
noch eene over-trading van welken aard
ook.
Maar den 29 Februari heeft de strafka
mer van datzelfde hot beslist dat. d© kreet
„Acacia! boe! boe'" geslaakt voor een
vrijmetselaarsloge, wel degelijk is een he-
leedigend getier'
BEI.U1Ë.
De regeering is met den Koning tot vol
ledige overeenstemming gekomen op den
grondslag van eten aanvullings-verdrag,
dat zich aansluit aan hel traktaat, betref
fende d-e overneming van den Kongostaat.
De concessies, welke de minister-president
van den Koning heeft weten te verkrijgen,
worden allerbelangrijkst genoemd. Naar
luid van inlichtingen, ingewonnen in amb
telijke kringen, komen de hoofdpunten
van het nieuw getroffen vergelijk op het
volgende neer: De regeering zal aan die
Kamers voorstellen een speciaal fonds iri
het leven te roepen (bestemd voor cte
voltooiing der openbare werken, waarom
trent geschil is gerezen tusschen den Ko
ning en den aannemer Wouters. Dat fonds
zal bestemd zijn voor de voltooiing van
het Koloniale Museum en de „ecole mon
diale" te Tervueren, de voltooiing der wer
ken bei Laeken en de voleindiging der wer
ken tol, verfraaiing van Os lende.
Het speciale fonds zal beneden do
60,000,000 franken blijven. Gedurende vijf
tien jaar zal op de Kongo-begrooting een
jaariijksch bedrag van 3,030,000 franken
worden uitgelrokken, voor uitsluitend in
Kongo uit te voeren werken, als de bouw
van hospitalen 'enz.
Do Koning stemt er in toe, dat da be
grooting van Kongo door de Belgische
Kamers zal worden behandeld.
De Brusselsche „Matin" zegt: Men ver
zekert ons, dat de Kongostaat voorzie
ningen treft voor de mogelijkheid dat
Engeland tot dwangmaatregelen mocht
overgaan. Engeland zou de Belgisch©
schepen met kaoetsjoek kunnen aanhou
den. Daarom heeft de Kongostaat zich ver
zekerd van koopvaardijschepen onder
Fransche en Duitsche vlag om in dat geval
den dienst te onderhouden. De Kongostaat
heeft de stellige verzekering ontvangen dat
Duitschland zijn steun zal verkenen tegen
over d© aanmatiging van Engeland.
Duitschland heeft verklaard, dat het een-
het heelemaal niet tot mij gericht was.
„Heer, duister is der rede zin!" kon
ik niet nalaten uit te roepen toen hij even
ophield. Doch daar hij niet antwoordde,
vorschte ik ook niet verder, maar zeide
slechts„Ik ben heelemaal vervuld van
Jacopo Nani's ontroerende onthullingen
zij hebben een indruk op mij gemaakt,
alsof zij niet uit overoude tijden tot ons
door klinken, maar alsof het eene juist
plaats gehad hebbende gebeurtenis is."
„Ik zag hel aan de dapper, maar toch
maar half onderdrukte tranen in uwe
oogen," zeide doctor Marino.
„Ik schaam er mij niet over," verze
kerde ik, daar het verraderlijke nat weer
te voorschijn kwam en langs mijne wangen
stroomde. „Het is geen schande, aange
daan te zijn over het tragische lot. van
menschen. al hebben zij lang voor ons
geleefd. Ik heb innig medelijden met den
armen, zwakken Jacopo Nnni, wiens pen
zulke gevoelvolle woorden vond en
wat Donna Yolanta betreft, mijne tranen
gelden baar. Dat was eene Venetiaanscha
vrouw, waarop gij trotsch kunt zijn, doc
tor Marino.
Venetië's geschiedenis vermeldt pra
lend de namen van Caterina Cor-
naro en Bianco Capello en noemt haar
