I
I
tsidam1
Pi 8.
No. 17.
Zaterdag 8 Februari 1908.
Vierde Jaargang.
Veischijit illen UU1U-. «HG- en «>1101(1(01.
Bij flit immer Behoort m BppL
FEUILLETON,
BUITENLAND.-
DAMME.
n
en.
condsfe en
im CENT.
lil
geld
van Effecten.
HENDRIKSE.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Het Geheim van het Paleis.
RING gehouden
zich als zoodanig
STUUR.
bdhoven.
Hulst.
ran verzekering op
gevens, berekende
pipitaal.
jjks of maandelijks,
recht op vrije uit-
it gewenschte «pen-
aar aan het kantoor
aarden.
nnenboomen,
In.
pboomen voortdurend
zen hebben daardoor
ijskrachf.
Labevolen).
SMALEN, Kreukel-
lieuwe NATUURZEEP
emend,
bdeelig.
als men ze
rin een lepel
fcn, wanneer
Ier geplaatst
EEP A. S.
ZERK enz.
indien men
■DENNEN-
ÏNENZEEP
Ig in de holte
Ihtig dit met
jjd flink rond,
[h a a r is ie
A. S. is ook
i te wasschen
pile flesschen,
A. S. aan
zettend),
jstiek (zon-
ond),
o sr m
as 58
2. n
sr s -
P3
o
CP. I—
Jj* m ipf-
F4 B «E:
3 Cv
«5
5?
ST
g,
ds 2
£1
3
B CP
0, bt
cc cp
Ö- CP
9 B
2
B
leren, linnen en
i en het schoon-
az.
iorgtocht.
ret hotel de Kinderen
HIEUWC ZEEUMSCHE COURWIT
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes (0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant „0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's (0.371/,, voor niet-abonné's„046
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 16 regels (0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Daar degene, die ons 't Zon
dagsblad levert, ons heeft teleur
gesteld, zjjn wjj heden, niet in staat
den aboné's dit blad toe te zenden.
Verzoeningsgezindheid of oppositie.
Toen het gebeurde, dat na eene zeer dé-
loyale oppositie, na een verkiezingscam
pagne van vrijzinnige zijde, die den toets
eener serieuze kritiek niet vermag te door
staan toen het dan gebeurde, dat het
ministerie-Kuyper viel, toen was het
oogenblik daar, dat een „verzoeningsge
zind" ministerie weer vrede en rust en
kalmte zou neerstorten over onze lage
landouwen.
Die periode van „verzoeningsgezind
heid", waarvan overigens weinig of geen
tastbare bewijzen zie bv. naar de be
noemingen nog in de laatste dagen!
aanwezig zijn, die periode schijnt afge-
loopen.
Moge de ministerieele verzoeningszin al
weinig te beteekenen hebben gehad, de
heftigheid van den strijd tegen de „cleri-
calen" in de veelsoortig gepluimde vrijzin
nige pers daalde geen gijaad op den vrij
zinnigen thermometer.
Daar was de verzoeningszin niet inge
slagen.
Is het dan te verwonderen, dat, nu een
vrijzinnig kabinet is komen te. vallen, de
vrijzinnige pers van die geconfijte verzoe
ningsgezindheid heelemaal niets schijnt
willen te weten? Dat zij sterke oppositie
voert
Zoo draalt de „Middelburgsche
Crt" niet het volgende te schrijven:
„Alleen een „christelijk" ministerie
kan redding brengen". 18881891, 1901
1905, wijzen ons enkel aan ontred
dering, door kerkelijke regeeringen ge
bracht. Zou een kabinet-Heemskerk met
geen meerderheid kunnen, wat een mi-
nis terie-Mackay en een ministerie-Kuy
per met benijdenswaardige meerderheid
niet kondenvruchtbare wetgeving bren
gen en een deugdelijk beleid .voeren!?
Men schij.nl 'trechts te gelooven. Bij
zonder groot moet de aandrang zijn om
zitting te nemen op het gestoelte der
eere. Het land moet immers gered, heit
schip van slaat is in gevaar! De mannen
broeders staan gereed als de redders
aan den Hoek van Holland. De red
dingsmedaille lokt maar laat ze voor-
loopig opgeborgen. Woorden, groote
woorden hebben we gehoord. Toont nu
uw daden eai eerst dan,
De schrijver V. D. heeft de „gToote
woorden" over de redders van den Hoek
van Holland blijkbaar noodig, om met 'n
sierlijk gebaar- van welwillendheid de red
dingsmedaille te hechten op de borst
der nieuwe ministers I
Zeker, een reddingsmedaille ver
dient iedereen, die zich nu als minister
beschikbaar gesteld heeft, om mede te
helpen het staatsbestuur te houden uit
de handen van dezulken, die het in moe
rassen en zandbanken brachten.
22
De rede der oude vrouw ging over in
een onverstaanbaar gemompel, zij scheen
onze tegenwoordigheid totaal vergeten te
zijn, verzonken in haar eigen gedachten
en herinneringen.
„Is zij niet heelemaal hier in orde?"
vroeg ik eten dokter, op mijn voorhoofd
wijzend. „Zij schijnt ons beiden voor heel
andere persoonlijkheden te houden, en de
zin van haar rede is heel duister.
„O, zij is anders bij de hand genoeg",
antwoordde hg. „Maar zij is, wat de men-
schen eene clair voyante noemen ove
rigens .eene zeer onschuldige liefhebberij
daar zij er nooit ipaand schade mee bo
rokkend heeft".
„In ieder geval bezit het palazzo meer
specialiteiten dan men vermoeden zon"
zeide ik ©enigszins huiverend.
Dokter Marino glimlachte. „Het is alles
maar eene kwestie van gewoonte", zeide
hij. „Wij Zuidlanders, in 't bijzonder wij
Venetianen schijnen vreemdelingen altijd
zeer zonderling met onze „speciali
teiten", zooals gij ze zeer juist betitelt.
Maar wees eerlijkhet Noorden heeft even-
Het waren „woorden, groot© woorden",
die V. D. heeft gehoord.
En nu er weer een Rechts Kabinet staat
op te treden zegt V. D.: „toont nu nwe
daden".
V. D. is zeker nog onder den indruk der
schitterende regeeringsdaden van het mi
nisterie-de Meester, datal heel wei
nig tot stand bracht.
V. D.'s woorden zijn dan ook wel wat
verregaand.
En 'tis niet minder verregaand - zoo
als „het Centr." zegt dat men thans aan
een Rechtsch ministerie durft verwijten
op te treden, hoewel het geen meerderheid
heeft in de Tweede Kamer, terwijl men
juist Links vooral alarm sloeg, zoodra, er
sprake kwam van een onmiddellijke ont
binding.
Maar waarom drong men er dan niet
bij de eigen geestverwanten o,p aan, ,die
teugels van het bewind in handen te hou
den, of een beroep te doen op die kiezers
De Linkerzijde toonde zich onmachtig
om de crisis met haar 51 man op te
lossen en tot het uitlokken van een Kamer
ontbinding bleek het ministerie, dat hier
voor aangewezen was, moed noch lust
te bezitten. Van Links was dus geen uit
komst te verwachten; de Kroon moesteen,
beroep doen op de Rechterzijde. Maar
desniettemin acht men het thans zeer ge
past aan deze laatste zijdelings te ver
wijten, dat zij optr eedt zonder meerderheid
in de Tweede Kamer en met geen voor
uitzichten op oen vruchtbare wetgeving
en een deugdelijk beleid!
Waarlijk, de nieuwe oppositie wordt
treurig ingezet.
Wanneer men echter ter overzijde zoo
bevreesd is voor een onvruchtbare periode
in de wetgeving en ondeugdelijk beleid,
laat men dan niet lang aarzelen, maar het
Rochtsche kabinet terstond zijn minder
heid in de Tweede Kamer doen gevoelen.
De stembus kan dan het liberale „be
leid" in eer© herstellen, al betwijfelen wij
voor ons zeer, ef zij het ook z a 1 doen.
FRANKRIJK.
Uit de „cultuurkamp". In het
klooster der „Grande Chartreuse" houden
de handlangers der sectarissen vreese-
lijk huis. Volgens de schildering van be
zoekers in de „Univers" moet de door
de regeering benoemde huisbewaarder
machteloos toezien, hoe de gevolmach
tigden der liquidateurs niet alleen kunst
voorwerpen van groote waarde van de
wanden rukken en beschadigen, maar ook
deuren en vensters als behoorende tot
de „roerende" goederen, heel genoeglijk
meesleepen. De bewoners der omstreken,
wien door de kloosterlingen arbeid en
brood verschaft werd, en die zelfs op
hun ouden dag pensioen kregen, kunnen
het met den „vooruitgang" en de „ver
lichting", waarmede zij zoo ruimschoots
worden bedeeld, maar niet erg vinden.
Voor vele burgemeesters en gemeente
raadsleden zijn ook de kruizen en hei
ligenbeelden langs de wegen ©en doom
goed zijne eigenaardigheden, en ook daar
zal men nog plaatsen vinden, die onbe
roerd door den stroom van den tijd, hunne
bijzonderheden gekoesterd en heilig ge
houden hebben als in Venetië".
Daarin moest ik den dokter gelijk ge
ven, en ©en menigte voorbeelden daar
van kwamen mij in de gedachte. Maar
dat behoort hier niet ter plaatse.
Wij rolden de bladzijden van het door
eene reeks van „toevalligheden" gevon
den manuscript uiteen en streken ze glad.
Het schrift met al zijn krullen en versie
ringen zag er op het eerste oog als Chi-
neesch uit. Maar wanneer men er wat
langer op tuurde kon men ten slotte en
kele letters en woorden ontcijferen
eene kunst waarin dokter Marino liet,
door voortdurende oefening en de omstan
digheid, dat het zijne, al was het dan
verouderd© moedertaal waarin deze blad
zijden waren beschreven, veel verder had
gebracht dan ik. Deze voordeelen gaf ik
hem dan ook grif toe, en hij stelde voor
het manuscript te lezen en mij te dictee-
ren, dan kon ik het in leesbaar Itali-
aansch weergeven.
Papier was spoedig voor den dag ge
haald, ik nam plaats aan de schrijftafel,
dokter Marino ging naast mij zitten en
het werk begon.
Toen het tijd werd voor den lunch wa
in het oog, en in meerdere gemeenten zijn
deze dan ook opgeruimd. Een lid van
den gemeenteraad van Cherbourg, de
edelachtbare heer Bourgogne, wilde zelfs
het kruis op het kerkhof door een an
der „teeken der waarheid" vervangen.
Daar echter de andere gemeenteraadsle
den eerst wel eens wilden weten, hoe)
dat andere „teeken" er uit zou zien, ge
raakte hij in verlegenheid en kwam er
niets van 't mooie plannetje. Ons heer
schap was daarover zoo nijdig, dat hij
aanstonds zijn ontslag inam.
Ziehier het oordeel van den Franschen
correspondent van een Hollandsch libe
raal blad, „de Zw. Crt." over de uitban
ning der religieuzen uit de ziekenhuizen.
Hij schrijft:
„Ja., Frankrijk is nou werkelijk een
land, waar les extremes se touchent", zei
onlangs een Hollandsch geneesheer tegen
me. We zaten gezellig te hoornen over
alles-en-nog-wat, en hadden het o. a. over
de medische, speciaal de ziekeuhuistoe-
standen in Frankrijk. De dokter had zelf
o. a. een ziekenhuis in Parijs bezocht en
versteld gestaan over het ordinaire „rnei-
den"-type van de verpleegsters daar".
Het Frankrijk onzer dagen.
Het is reeds tal van malen gezegd, dat
de ondermijning der fundamenten, waar
op het gezag steunt, in Frankrijk op den
duur er toe moet leiden, dat alle begrip
en elke praktijk van autoriteit verdwijut.
Een bewijs dat bet inderdaad zóó gaat,
wordt nu weer door de feiten geleverd.
We lezen
De leerlingen der eerste afdeeling van
de school voor kunsten en ambachten
te Chalons-sur-Marne hidden zich één
verklaard met de leerlingen die uitge
sloten waren, omdat zij met ©en zwaar
stuk ijzer naar ©en der toezicht hou
denden hadden gegooid, en zijn aan het
muiten geslagen. Nadat de prefect te
vergeefs getracht had de opgewonden
jongelui tot bedaren te brengen, ont
sloeg hij de heele afdeeling. Die school
werd door soldaten bezet en de ont
slagen leerlingen gingan onder militair
geleide naar het station om naar huis
gezonden te worden.
Juist toen de laatste leerlingen van
die eerste afdeeling naar het station
vertrokken waren, 'twas toen half een,
gingen ook de leerlingen van de tweede
afdeeling zich verzetten. De prefect
weer dadelijk naar de school, waar hij
zag dat de „oproerlingen" zich ver
schanst hadden in het. houtmagazijn,
van waaruit zij met stukken ijzer gooi
den en zij zich onledig hielden met het
inwerpen van de ruiten: dit alles onder
het zingen van revolutionaire liederen.
Vergezeld van den directeur der school,
liet de prefect de deuren openmaken en
begaf hij zich te midden van de mui
tende schaar. Hij wilde, dat ze onmid
dellijk aan het werk zouden gaan, maar
dat wilden de leerlingen juist niet; ze
weigerden het vlakweg. -Toen bepaalde
de prefect, dat ook de tweede afdae-
ling ontslagen was en dat de Ieerlin-
ren wij nog niet half gereed met het ma
nuscript, welks inhoud ons meer dan eens
vol verbazing deed ophouden en ons van
louter 'spanning bijna den adem benam.
Toen Attilio kwam zeggen, dat de lunch
gereed was, en wij dus moesten ophou
den, zeide ik„Dokter, ik weet niet, hoe
gij er over denkt, maar ik zal geen rust
hebben, voor ik weet wat Jacopo Nani
nog te zeggen heeft, voor ik de tragedie
ken, die in deze bladzijden is opgetekend
ik kan niet tot morgen daarmee
wachten".
„En ik kan u door deze zaak niet ziek
laten worden", antwoordde de dokter
vriendelijk. „Laat ons een vergelijk tref
fen. Na den lunch zet gij u netjes im den
gondel, die reeds voor u besteld is, en
u laat u daarin rondroeien, zooals ik u
gelief t© lasten. De vaart naar het Lido,
die ook op het programma stond, zal dan
ter eere van Jacopo Nani geschrapt wor
den, en ik verwacht u dan met. uw schrijf
gereedschap om vijf uur in het salon naast
de kleine eetzaal, waar Formosa voor ons
en Signora Danieli ©en kopje thee zal
schenken. Voor het diner weten wij dan
wat in deze bladzijden staat, of wij kun
nen het werk na het diner afmaken. Vindt
gij het zoo goed?"
Ik geloof dat ik het niet anders dan
goed had kunnen vinden, want het voor
gen onmiddellijk haar huis gezonden
zouden worden. Eenige stokebranden
van de derde afdeeling werden even
eens weggestuurd. Strenge tuchtmaat
regelen zullen ten aanzien van de lei
ders van dit relletje genomen worden.
Vooral de laatste zin is merkwaardig:
strenge tuchtmaatregelen zullen ten aan
zien van de leiders worden genomen.
Welke leiders?
De dichters en uitgevers misschien van
de revolutionaire liederen die wierdien
gezongen?
Of de Kamerleden die de redevoeringen
hebben uitgesproken, waardoor het gezag
is geschokt, overal, in alle kringen der
maatschappij
Of de regcerings- en onderwijsmannen
die uit de schoolleerboiekjes den naam
van God hebben geschrapt?
PORTUGAL.
De Koningsmoord.
Er komen zooveel en zooveel tegelijker
tijd tegenstrijdige berichten in omtrent den
gruwzame® aanslag te Lissabon, dat het
wel niet .mogelijk is het ware van het
onjuiste te onderscheiden.
We laten er hier verschillende volgen.
De correspondent van de Daily Mail
seinde uit Lissabon: De buitengewone
moed, kalmte en onbaatzuchtigheid van
koningin Amelia, te midden van haar ver
pletterende smart, wekt algemeene be
wondering.
Ofschoon zij scharen van bezoekers ont
vangt, die haar hun deelneming komen'
betuigen, vergeet jzij de kleinste dingen
niet en spoort zelfs de bedienden aany
voor sommige zieke leden van de konink
lijke huishouding goed te zorgen.
De hertog van Oporto, de troonopvol
ger is onvermoeibaar in het oefenen van
toezicht ten paleize, het inspecteenen van
de troepen, die op wacht staan, en plaatst
zich onvoorwaardelijk ter beschikking van
zijn neef en van de Koningin.
Het is onmogelijk, wat naders over do
samenspanning te weten to komen. De
drie voornaamste boosdoeners zijn dood,
en de drie mannen die in hechtenis waren
genomen, zijn in vrijheid gesteld, aange
zien er tegen hen geen© bewijzen waren.
Van twee van de doode moordenaars,
Buica ©n Da Costa, vertelt men, dat zij
dikwijls in een kroeg samenkwamen met
een student, die in de jongste bomont
ploffing betrokken was, en die verleden
week op vermetele wijze uit de gevangenis,
ontsnapte en in een automobiel de wijk
nam.
Dezelfde correspondent meldt, dat de
nieuwe Koning in zijne omgeving zeer po
pulair is, om zijn levendigen geest en;
verdere aantrekkelijke eigenschappen.
Eienige jaren geleden zeide iemand, die
hem goed kende„Het is jammer, dat
Dom Mannel nooit koning zal worden,
want hij heeft het verstand en de goed
hartigheid van Dom Pedro V." Deze laat
st© Koning, die den bijnaam van den recht
vaardige had, was Portugal's afgod.
Do treffendste woorden, die koning Ma
stel werd zoo vriendelijk gedaan, wat ik
den dokter dan ook zeide.
„Nu", zeide hij glimlachend,, „het is
toch natuurlijk dat ik een beetje voor
u zorg. Wij zijn immers collega's".
- „Ja, als gij niet ©en vermomde prins
zijt", zeide ik plagend.
„En gij de prinses, waarvoor moeder
Danieli u hardnekkig aanziet", was het
antwoord.
„Neen, in dit opzicht is mijn geweten
heel zuiver", verzekerde ik vroolijk.
„Wie weet", was het lachend antwoord.
„Men heeft voorbeelden van zulke ver
mommingen ik zal Formosa opdragen
©ene erwt onder uw matras te leggen, als
gij die voelt, heeft moeder Danieli onher
roepelijk gelijk.
Het programma werd nauwkeurig vol
gens het ontwerp van den dokter uitge
voerd, en ik moest hem gelijk geven, want
ik kwam even voor vijf heelemaal opge-
frischt van mijn gondeitoeht terug en vond
mijn metgezel plus de doove duenna in het
salon, waar bet ontegenzeggelijk veel ge
zelliger was dan in het kelderachtige ar
chief met zijn steenen vloer, maa,r daar
om ook niet zoo „stemmingvol".
Maar de „stemming" kwam vanzelf,
hoe meer wij met het manuscript vorder
den, en toen wij er even voor het diner
gereed mee waren, toen ik schaam
nuel in de vergadering van den Raad Van
Stat© heeft gesproken, waren deze: „Gis
teren was ik adelborst, nu ben ik koning.
Ik weet niets van regeeren af en heb er
nooit aa,n gedacht, dat ik koning zou Wor
den. Ik verzoek u dus mijn© vrienden te
wezen en mij goeden raad te geven".
In diplomatieke kringen acht men den
toestand moeilijk, maar zonder recht-
streeksch gevaar voor bet vorstenhuis,
daar de meerderheid van de bevolking
niet van een republiek en van avonjturen!
wil weten en de troep©® trouw zijn.
Men laakt het nu algemeen, dat men
de koninklijke familie in een open rijtuig
zonder behoorlijk geleide liet rijden, na
dat men al een complot en vele wapens
had ontdekt.
Het eerste besluit van het nieuwe ka
binet zal de intrekking van alle dictato
riale maatregelen zijn.
Uit Lissabon wordt geseind, dat het
nieuwe ministerie slecht ontvangen is; de
oorzaak daarvan is, dat het veel te reac-
tionnair getint is. in de Portugeesche
hoofdstad toont de bevolking zich over
het algemeen zeer onverschillig over het
gebeurde, er hangen weinig vlaggen half
stok en ©veneens ziet men maar weinig
andere teekenen van rouw. Er is sprake
van, af te zien van de openbare tentoon
stelling van het stoffelijk overschot van
koning en kroonprins, nit vrees voor mo
gelijke vijandige manifestaties.
Ook spreekt men van eventueel© cle-
memtie-maafregelen, als het in vrijheid stel
len van een groot aantal politieke gevan
genen, vóór de teraardebestelling, ten
einde zeker te zijn van handhaving ,de!r
orde gedurende de begrafenis.
Admiraal FeTreira do Amaral, de nieuwe
president van den ministerraad, is de oud-
minister, die tijdens de muiterij op do
oorlogsschepen, achtlien maanden geleden,
zijn eerewoord gaf, dat de rebellen, als zij
de wapens inleverden, met v ©el clementie
behandeld zonden worden. Toen zij een
maal ontwapend en ontscheept waren,
werden alle matrozen, tot een getal van
zeshonderd man, gevangen genomen en
naar de bagno's de meest ongezond©
kolonies gezonden, de gebruikelijke de
portatie-plaatsen voor veroordeelde repu-
blikeinsch© journalisten.
Van dien datum dateeren de eerste be
dreigingen met den dood, tegen den ko
ning geuit.
Volgens de Mundo was de moordaan
slag te Lissabon het uitvloeisel van de
revolutionaire beweging. Het plan was,
dat de revolutionairen zich 31 Januari
zouden meester maken van telefoon en
telegraaf ©n de republiek uitroepen met
behulp van het garnizoen van Oporto.
D© koninklijke familie zou verrast worden
en aan boord van een schip het land
uitgebracht. Franco zou worden terecht
gesteld, de minister's gevangen genomen.
Het plan mislukte, doordat de politie ge
waarschuwd werd, maar men verwacht
nieuwe onlusten, wanneer slraks de
Cortes den nieuwen koning zullen uit
roepen.
D© correspondent van d© Daily Tele-
mij bijna het te erkennen toen huilde
ik, domme gans, als ©en bakvischje om
een© tragedie die moer dan vierhonderd
jaar oud was en misschien daarom zoo
sterk aangreep, omdat zij, door ©en oog
getuige gjeschilderd, met den polsslag van
dien vervlogen tijd tot het gevoel sprak.
Het manuscript luidde in de vertaling
als volgt:
„Ik, Jacopo Nani, cavelier van Messer
Michele della Spada, schreef dit neer op
den dag van Maria's geboorte in het jaar
des heils eenduizendvierhonderdnegientig.
En daar Michele Spada mij ©en heiligen
en vreeselijken eed heeft laten zweren,
dat nooit, een woord er van over mijn©
lippen zal komen, en ik bet op straffe
des doods aan geen levende ziel vertel
len mag, daarom schrijf ik het
neer en verberg bet in de oubliette van
de Dogaressa, waar zij hare papieren ver
borg voor de spiedersoogen van den Raad
van Drie, en als er gerechtigheid is in
hemel en op aarde, dan zullen menschen-
handen deze bladzijden vroeger of later
vinden, en mijne nooit gehouden belofte
vervullen ter wille van de gewetenswroe
ging die in mij knaagt en mij dag noch
nacht met rust laat, die mij haar liefelijk
beeld doet zien, waar ik ga of sta.
(Wordt vei-volgd).