No. 146.
Dinsdag 10 December 1907.
Derde Jaargang.
Verschijnt eiken MAAHDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
FEUILLETON.
Het (ielioim van liet Paleis.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes (9.76, daarbuiten f 0.96
Afzonderlijk* nummers A contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f0.371/», voor niet-abonné's045
Bureau: LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels (0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfdo advertentie 3 X geplaatst, wordt 9 X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels rooi 86 Ct. i toiitant.
Reclamebericbten 33 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjja.
Woningtoestanden in Zeeland.
Met prijzeoswaaidigeii ijver is het vo
rig jaar door het Centraal Bureau
der K. S. A. een onderzoek in het werk
gesteld naar de slecht© woningtoestanden.
Een werk van groote sociale beteekenis.
Immers, belangrijke vraagstukken als
b.v.alcoholisme, zedelijkheid, enz., han
gen met het woningvraagstuk samen.
Ook in Zeeland valt ten opzichte
van het woningvraagstuk nog heel wat
te doen.
Op eetnige Noordelijke provinciën na
(Friesland, Groningen en Drente) heer-
sohen in ons gewest de slechtste
woningtoestanden.
Daarom de volgende gegevens:
Van alle woningen (nog geen 47000)
over geheel Zeeland bestaat meer
dan V3 uit woningen van niet
moer dan ÉÉN kamer, als zoo'n
vertrek tenminste nog „kamer" mag wor
den genoemd.
Dat het met die éénkamerwoningen in
de genoemde Noordelijke provinciën nog
slechter ds gesteld, is zeker geen re
den, om den toestand te dezen opzichte
in Zeeland niet allertreurigst te noemen.
In onze provincie met een bewoners-
getal van globaal 215.000 zielen zijn er
meer dan 6 2.1 2 5 personen, die slechts
èèn énkel vertrek ter bewoning
hebben.
Er zijn hier minstens 16.250 éénkamer
woningen, van welke ongeveer 33 procent
door 5 of meer personen worden
bewoond.
Deze cijfers zijn te sprekend, dan dat
we nog gewag hoeven te maken van de
éénkamerwoningen door 3 en 4 personen
bewoond, of van de statistiek der circa
15.800 woningen, die slechts uit tweè
vertrekken bestaan, keuken, slaapplaats,
salon en alles inbegrepen.
Over heel Nederland; genomen woont
ongeveer 1/i der geheele bevol
king in woningen, bestaande slechts uit
één vertrek.
De christelijke naastenliefde, en met
haar de K'. S. A. vindt hier werk voor
den ploeg.
Waar in Zeeland het percentage
der één- en twéékamerwoningen
om ons nu hierbij slechts te bepalen
respectievelijk ongeveer 35 en 34 per
cent bedraagt, daar mag voorzeker- het
woningvraagstuk ook in onze streken wel
van actueel belang heefcen.
Het was dan ook een voortreffelijk werk
der K. S. A. het woningvraagstuk bij de
horens te vatten.
Maar nu verder gegaan.
Want het moet er toe komen, het bij
Misschien had hiji dezelfde opmerkingen
omtrent mij gemaakt, want ik geloof, dat ik
er altijd goed heb uitgezien. Niemand kon
mij mijn vierentwintig aanzien; de men
schen en de spiegel vertelden mij dat ik
knap was, mijn rijk, aschblond haar viel
overal op, vooral daar -mijn wenkbrau
wen en wimpers donker waren; mijn teint
was onberispelijk, al had ik niet veel klem-,
maar ik was zeer blank, waarop ik vooral
prijs stelde, en waarop menigeen jar
üoersch -was; ik zag er uit als een dame
uit de wereld, waartoe ik ook behoorde,
hoewel ik in het juk der onafhankelijkheid
mij onafhankelijk had gemaakt.
„Ecco la Ca'd'Oro", zeide mijn begelei
der links heenwij'zend.
Ja, daar lag zij in het zachte, opaalach
tige .schemerlicht, wit en sierlijk aan den
oever van het kanaal, de beroemde Casa
d'Oro in geheel hare Byzantijnsche schoon
heid ik herkende haar dadelijk naar de
photographie die ik van het bekoorlijke
Paleis bezat.
de horens gevatte monster van woning-
ellende te knevelen en onschadelijk te
maken.
Gebeurt dit, dan is een goed stuk der
sociale quaestie „opgelost" en van de
baan.
Wde, die hiertoe niet zou willen mede
werken
ITALIË.
Ds Paus heeft de deelnemers aan het
anti-slaven-eongres in audiëntie ontvangen.
Ze waren 300 in getal.
Z H. drukte zjjn groote voldoening uit
over 't vele goede, dat door den anti sla
venhond is tot stand gebracht.
„Wanneer de mensch, zoo zeide de Paus,
zich overgeeft aan 't egoïsme van zijn ge
noegen en hartstochten, offert hy andeie
menschen op aan zijn lusten. Zoo is de
slavernij in lynrechten strijd met de ge
voelens van naenschelykheid hetgeen de
noodzakelijkheid aantoont van een geeste
lijke macht, sterk genoeg om de mensehe-
lijke hartstochten te houden onder 't juk
van rechtvaardigheid en sociaal gezag."
Met ontroering sprak de Paus daarop
van de toewijding der missionarissen, die
alles verduren om hun brooders in slaverny
te helpen.
Van verschillende zyde werd bevestigd,
dat Z. H. er uitstekend uitzag.
Koning Victor Emmanuël in
levensgevaar. Een Florentijnsch
blad deelt bijzonderheden mede over een
automobielongeluk, waarbij de koning van
Italië slechts op het randje af van een
wissen dood is gered; eene gebeurtenis;
welke tO't nu toe steeds onbekend geble
ven was. Voor korten tijd keerde de koning
per automobiel over Viterbo, naar Rome
terug. Toen het voertuig in snelle vaart
een steilen weg afdaalde, bemerkte de
chauffeur plotseling, dat de rem weigerde;
Recht voor hem uit kruiste een muur met
een groot ijzeren hek den weg, 'die een
zeer scherpe bocht maakte. Bijl zulk een
razend tempo, kon de chauffeur den draai
niet nemen. Een verschrikkelijk ongeluk
scheen onvermijdelijk; de wagen moest
tegen den muur of het ijzeren hek botsen
en niemand der inzittenden had er dan
waarschijnlijk het leven afgebracht. Ge-
Ijukkig behield de chauffeur zijne tegen
woordigheid van geest en zag, dat het hek
half openstond. Hij' wenkte degenen, die
binnen het hek met angst het ontzettende;
ongeluk tegemoet zagen, uit den weg te
gaan en het gelakte hem, het voertuig be
hendig door de smalle opening in den
tuin te voeren. Hier reed Fiij zoolang rpnd
eene fontein, tot het hem gelukte, het riji-
tuig tot staan te brengen.
FRANKRIJK.
Men weet dat de Fransche regeering de
militaire aalmoezeniers heeft afgeschaft en
daarentegen niet alleen de seminaristen,
maar zelfs de priesters naar de kazerne
heeft gedreven.
De bisschop van Verdun heeft daarop
een heel raak en practiBch antwoord ge
geven.
„Wanneer de d'Oro's het vermoed had
den, dat eene danseres den ouden glans
van hun huis vernieuwen zouMarie Tag-
lioni, gravin Boisinl" zeide ik drooinend.
„Vele paleizen van groote Veneliaansche
familie's zijn op het oogenblik niets dan
pensions of hotels, als dat beter klinkt",
antwoordde dokter Marino schouderopha
lend. „Er zijn niet veel oude Veneliaan-
sche palriciërgeslachten die hun oud stam
huis in eere kunnen houden".
„Maar onder die weinigen zijn de „della
Spada", zeide ik diep ademhalend. „Ieder
verval is treurig ik heb; het. in mijn eigen
familie ondervonden. Mijne voorouders za
ten als „Vrije hoeren" op eigen grond
zij hadden een tijdlang zelfs het munt
recht ik, hunne achterkleindochter,
moet mij mijne gaven ten nutte maken om
niet verplicht te zijn het genadebrood bij
rijke verwanten te eten of ellendig te ver
hongeren".
Doctor Marino zag mij vluchtig aan. „Gij
hebt de afhankelijkheid gekozen en u daar
mede vrij gemaakt", zeide hij ernstig.
„Zoo vat ik het ook op", antwoordde
ik vroolijk, „en heb zelfs daarvoor den
kamp met den draak zonder vooroordeel
aangebonden".
„Waartoe meer moed behoort dan. tot
„Ge wilt geen aalmoezeniers in het leger,
welnu, ik geef er u honderd zegt hij.
Ziehier het schrijven, dat hy tot de pas
toors van zijn bisdom gericht heeft:
„Een maatregel, welks wettigheid terecht
wordt betwist en die in elk geval werke
lijk hatelijk is, heeft een aantal priesters
naar de kazerne geroepen. Welnu, zij kun
nen daar gelegenheid vinden hun heilig
ambt, inzonderheid dat van do biecht, uit
te oefenen bij hun kameraden.
„Ten einde hun de uitoefening er van te
veroorloven, verleenen wij aan allen die in
dit bisdom verblijven, de bevoegdheid van
militaire aalmoezeniers, maar alleen in de
kazerne en voor de soldaten.
„De eerw. heeren pastoors, die in hun
parochie priester-soldaten hebben, gelieven
dezen bekend te makon met de bevoegd
heid, die wij meenen hun te moeten ver
leenen in het belang van het goede en om
hun priesterlijken jjver op te wekken."
De sociale politiek io fran
krijk. Yiviani, de socialistische lantaarn-
uitdoover, ondervindt ook al dat critiseeren
makkelijker is dan doen. Hij werd ten
minste in de Kamer door zyn partijgenoot
Vaillant in gebreke gesteld ten aanzien
van een heele reeks sociale maatregelen,
waaromtrent Viviani inderdaad slechts slappe
zelfverdediging kon voeren.
We zullen aanklacht en verdediging eens
tegenover elkaar stellen.
Vaillant klaagde over:
1°. Gebrekkige invoering van het verbod
van het zweetstelsel. (Viviani antwoordde
Ik heb al een ontwerp uitgewerkt, maar
kon het wegens de moeilijkheden nog niet
indienen.)
2°. Onvoldoende arbeidsinspectie bij ge
brek aan personeel. (VivianiInderdaad
konden de 130 beambten slechts 27 pCt.
der voorgeschreven bezoeken afleggen, maar
meer dan 6 nieuwe kan ik toch niet aan
stellen.)
3°. Onverschilligheid ten opzichte van
den huisarbeid. (Vivianide bestaande wet.
telijke voorschriften zyn niet toereikend
om de misstanden te keeren.)
4°. Nalatigheid ten aanzien van het werk-
loozenvraagstuk. (Viviani: een commissie
overweegt maatregelen
Verder werd nog geklaagd over: traag
heid en de regeling der arbeidsvoorwaarden
van spoorwegpersoneel en mijnwerkers;
gebrekkige doorvoering der sociale wetten,
zooals betreffende het arbeidscontract, den
wekelykschen rustdag enz. Minister Barthou
antwoordde: „Overweging en onderzoek."
Ja, ja. critiseeren is makkelijker dan
doen. Dat ondervindt hy ons ook minister
K. S. W.
Het begint in Frankrijk werkelyk op
zyn Russisch too te gaan. Het is namelijk
gebleken, dat er weer een aanslag op een
trein heeft plaats gehad. Misdadigers hebben
getracht een sneltrein te doen ontsporen,
die van Parijs naar Marseille stoomt. Deze
trein bevat de heele post met de geld-
verzendingen voor de koloniën.
Even vóór het station VilleneuveSt.
Georges was een stuk spoorstaaf ter lengte
van 2.60 meter op de rails gelegd en daarop
bevestigd. Gelukkig liep dé trein met een
snelheid van 70 kilometer in het uur, en
uitdaging van het levende fabeldier", zeide
doctor Marino lachend en voegde er bij':
„Zoo, nu buigen wij rechts af van het
Canal© grande links dat Irotsch© 'ge
bouw is het Palazzo Corner della, Regina,
dus de residentie van Catarina Cornaro als
weduwe van koning Jacob van Cyprus,
wanneer zij1 er niet den voorkeur aan gaf
in het haar veel lievere Asolo bij Treviso
haar schitterend en geestrijk hof te hou
den. Thans is het paleis een magazijn,
maar voor het Venetiaansche volk, dat
trouw aan zijne tradities vasthoudt, is en
blijft het Pallazzo Corner della Regina".
Ik zag op naar een grauw, somber
rusliekgebouw, dat de schitterendste doch
ter voor de republiek Venetië gehuisvest
had binnen zijne, van eeuwigheid spreken
de muren, die haar trotsch geslacht over
leefd hadden. Een koude rilling ging mij
over den rug, niettegenstaande de herfst
avond warm was als een zomernacht in
het Noorden dat kwam waarschijnlijk
door het nauwe kanaal, waardoor onze
gondel nu gleed. een donker water-
straatje, begrensd door hemelhoog© huis
muren, waarover ons groen gondellicht
spookachtig heengleed. Wij gleden weder
een paai- lage brugbogen door, bogen on
der de langgerekte waarschuwing van on-
daaraan is het toe te schrijven, dat er geen
groot ongeluk beeft plaats gehad. Nu voelde
men enkel een geweldigen schok en werd
de locomotief ernstig beschadigd.
OCIT86HLMD.
In de „Ostpreuszische Zeitung" is on
der den titel „vuil" (Schmutz) een zeer
interessant artikel te lezen aangaande den
vuilhandel.
Het blad heeft opgemerkt dat voor de
rechtbank en de jury te Königsberg een
reeks van zaken was behandeld, waarbij
jonge menschen terecht stonden wegens
misdrijven tegen de zeden en 't vraagt wat
van dezen wanstand de oorzaak kan zijn.
„Om antwoord behoeft men niet verle
gen te wezen. Men bezie eens de uitstal
lingen voor menig winkelraam en men
zal moeten toegeven„er is iets rots in
den Staat" Het komt ons niet in de
gedachte, nu eens in de etalages van boek
handelaars naar onzedelijke afbeeldingen
rond te snuffelen, maar men kan toch
niet steeds blind voorbijgaan. En een
snelle blik is vaak voldoende om van
het onverkwikkelijke te veel 'te zien".
OOSTENRIJK.
Voor de stichting eener Kath. Hooge-
school zijn reeds 3 millioen kr. voorhanden.
Jaarlijks wordt tussohen de 150.000 en
200.000 kr. daarvoor opgehaald.
ENGELAND
Wij hebben onlangs gemeld, dat na den
dood van Lady Brampton het groote ver
mogen van haar man, den oud-rechter, en
haar zelf aan de R. K. Kerk in Engeland
verviel. De „Tablet", het voornaamste R.-K.
blad in Engeland, maakt nu bekend, dat
het geld vermaakt is aan den aartsbisschop
van Westminster ®m er mee te doen als
hij verkiest, maar bet echtpaar zyn wen-
schen voor de bestemming van 't geld
kenbaar heeft gemaakt. Daarnaar zal ge
handeld worden. Vooreerst zal er een rijk
fonds gesticht worden om jongelui, die
geestelijke willen worden, in staat te stel
len in Engeland of in 't buitenland (Rome,
Leuven, Freiburg in Zwitserland, Parijs,
Jeruzalem, Beiroet enz.) een universiteit te
laten bezoeken. Wat er overschiet komt
aan het gasthuis van den H. Johannes en
de H. Elisabeth.
ZWEDEN.
Een telegram meldt ons, dat koning
Oscar 11 van Zweden Zondag is overleden.
De overleden koning was de deken der
Europeesche souve'remen en. in 1829 ge
boren. Hij was de kleinzoon van den
Franschen maarschalk Bernadotte en
heeft gier zonen.
Oscar was in Zweden zeer populair en
vierde voor eenige maanden met koningin
Sofie zijn gouden huwelijksfeest.
Het was ©en slag voor hem, toen twee
jaar geleden Noorwegen zich van Zweden
afscheidde.
POLEN.
Vloekwaardige staatszucht dryft de Duit-
sche Regeering tot misdadige vervolging
en knechting der arme Polen. Dit volk,
vertrapt en vertreden eeuwen lang, kan
maar geen genade vinden in de oogen van
het Pruisische staatsrecht, neen staatsgeweld.
Men wil het zijn taal ontrooven, men
zen gondelier: „Guarda Guarda
een paar scherpe hoeken om, kwamen ©en
pleintje met eene kerk Piazza San Polo;
zooals doctor Marino verklaarde voor
bij, in een iets breeder kanaal, waarin
wij heel spoedig tusschen twee sierlijke
laniaarnpaien met brandende, gekroonde
candelabres voor een vlucht witte mar-
mertreden aanlegden, die naar ©en paleis
voerden, dat er als een verkleinde uit
gave van het dogenpaleis uitzag.
„Ca'Spada,,, zeide doctor Marino op
staande. „Mag ik zoo vrij zijn u hij het
uitstijgen behulpzaam te zijn?"
Nog heden is het mij als een droom,
wanneer ik er aan terugdenk, hoe ik dit
paleis betrad; de machtige, in half sche
merlicht gehulde hemel met den bleeken
maansikkel boven mij, lantaarnschijn, het
kabbelen van den vlcei tegen de marmer-
treden; de zich openende, prachtig besla
gen poort, daarachter een door zuilen ge
dragen, met wapens versierde hal, waar
in een witgebaarde majordomo in vlek
keloos zwarten rok, zwartzijden kousen mij
tegemoet kwam en mij mot eene diepe
buiging, als ware ik een vorstin, verzocht,
hem naar boven te volgen, om zooals de
marchesa het bevolen had, eene kamer
te kiezen.
wil het zijn recht op grondbezit ontrooven.
E komt een wet in behandeling strek
kende om de grondbezittingen der Polen
te kunnen onteigenen. Boze cos Polske
God stryde voor Polen Zou het wonder
zijn, dat het ten alleruiterste gesarde en
getergde volk zich eindelijk eens opmaakte
ter zelfverdediging
Er zyn teekenen, dat er weer tiranniek
zal opgetreden worden tegen de Ruthenen.
Na de afkondiging der godsdienstvrijheid
zijn duizenden en duizenzen tot de Katho
lieke Kerk overgegaan. (In het Bisdom van
den verjaagden Mgr. Eduard Von Ropp,
ongeveer 20000, hetgeen de hoofdreden
zijner verjaging is geweest.) Na wil men
dan weer het prinoipaat Chelm gaan af
scheiden van Polen en voegen by het Rus
sische Rijk, hetgeen als een voorbode
beschouwd wordt van onrechtvaardige
dwangmiddelen om de Ruthenen weer aan
het Katholicisme te onttrekken. Velen toor
nen geweldig tegen de Russische anarchisten
en revolutionnairen, doch waarlijk, dezen
zijn in Rusland noch de eenige, noch de
grootste misdadigers.
Het eventueel bezoek van Ko
ningin en Prins aan Engeland.
Men schrijft uit Londen aan de „O.
H. Ct.":
In antwoord op mijn vraag in verband
met de vermoedelijke reis van H. M. de
Koningin naar Engeland, heb ik van lord
Knollys, den particulieren secretaris van
Koning Eduard, den volgenden brief ont
vangen
Ik heb de eer de ontvangst te berichten
van uw brief en u in antwoord mede te
deelen, dat voor zoover mij bewust is,
het courantenbericht, dat de Koningin
van Nederland zich voorstelt Engeland
het volgende jaar officieel te bezoeken,
niet waar is.
(w. g.) K n o 11 y s.
Tweede Kamer.
De heer v. Foreest klaagde over den
weelderigen bouw der postkantoren.
De minister zegt hierin te zullen voor
zien door het vaststellen van een bouw-
type.
Inzake de Rijkspostspaarbank bepleitte
dhr. Patijn een andere wijze van geldbe
legging der fondsen en in verband daarmee
opzegging der 17 millioen prolongatie die
hij niet zooi onschuldig en gevaarloos acht
als sommigen meenen. Hij vraagt meer be
legging in buitenlandsch papier en instel
ling eener buitenlandsch© wisseLporte-
feuille.
Spr. merkt op dat bij de Rijkspostspaar
bank van 1906 het deficit f 956000 be
droeg, afgescheiden van het feit dat de
reserves als sneeuw voer de zon zijn ver
smolten. Hij bepleit invoer van een che
que- en giroverkeer, en vraagt of de orga
nisatie der Rijkspostspaarbank wel dn alle
opzichten voldoende is.
De heer Pierson acht de verbeterings-
middelen door dhr. Patijn aan de hand
gedaan twijfelachtig en voelt meer voor
uithreiding van staatsschuldboekjes, waar-
Ik keek naar 'doctor Marino om hij
was verdwenen en met hem Luigi. Ik
volgde dus dezen meest volmaakten aller
majordomo's, die een jongen bediende op
droeg, mijn handbagage na te dragen,
maar voor wij den breeden, met dikke,
karmozijnroode loopers belegden (rap op
gingen, bleef hij voor eene zijdeur staan
en riep halfluid: „Formosal" waarop een
jong meisje in zwarte japon en witte
schort, mutsje en kraagje, eene brandende
kaars in de hand, naar buiten trad en
eene buiging voor mij maakte.
„Mijne kleindochter, Maria Formosa Da
niël", zeide de oude waardig. „Zij zal
de eer hebben, de Signorina gedurende
haar verblijf alhier te bedienen".
Ik knikte de kleine, sierlijke Formosa
toe; zij beviel mij best met hare don
kere oogen, haar krullend haar, hare nelte
manieren. Met z'n vieren gingen wij nu
den prachtigen, breeden, matverlichten
trap op, tot naar de tweede verdieping.
Boven op den galerijachtigen, met prach
tig ingelegden zoldering versierde gang,
stond de majordomo stil.
(Wordt vervolgd).
