Wiet
buitenland.
'trecht.
Donderdag 7 November 1^07.
Derde Jaargang.
iber 1907,
ilGING
ur precies
en
adres
VERSDIJK.
loefffcke,
lie No. 28,
te Leiden)
Hoefffcke.
Vetwaren.
iene partij
Goes.
No. 132.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
De Vijanden van ons Geloof.
BINNENLANdt"
-
Ifecies,
„V. 0. V."
.TELET,
)ER BERG,
LLTHER,
r p en.
al verkrijgbaar
;ugel is uit het
IJKEN en DE
uj.
ids aan de zaal.
BESTUUR.
ÏICOLAAS; als-
bij
straat C 196.
Hink rabat.
05
6
2
w
S
g.®
CD
S
S"
c#
n'
CD
S
j®D
LTIiriUKV is
Koornbeurs" bij den
November.
I „De Abdij" bij den
sg 6 en Donderdag
i in Hotel „Prins van
Vrijdag 8 November,
i avonds 6 uur, tot
Breukbanden,
leken Kousen,
die borst en maag
ngename drukking
■dende Corset-
p) die de verkrom-
Dames, dieonge-
aan buis komen.
Kilo
ser, per bus f 6.40
opig rembours.
ÏBERTS ZOON,
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten f 0.96
Afzonderlijke nummers A contant 0.06
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's 10.371/,, tooi niet-abonnè's046
Advertenties van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclamebericbten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
i.
Wanneer wij beweren, dat het Katho
lieke geloof in onze dagen een strijd te
verduren heeft bitterder wellicht en ge
vaarlijker dan ooit in den loop der eeuwen
het geval geweest is, dan spreken wij een
waarheid uit, welke wel door niemand
zal worden betwist
Alles, wat maar eenigszins dienen kan,
wordt in het werk gesteld om het Katho
lieke geloof afbreuk te doen.
En de vijandelijkheden zijn niet beperkt
tot deze of gene landstreek, maar strek
ken zich uit over de geheele wereld. Laat
het al waar zijn, dat de strjjd niet overal
even fel is, ongemoeid gelaten wordt het
geloof, wordt dej kerk nergens.
Ons vaderland kent, Goddank, een ge
loofsvervolging piet, waardoor, helaas,
Frankrijk zoo schrikkelijk geteisterd wordt;
de belijdenis van ons geloof wordt ons niet
verboden, de uitoefening van onzen gods
dienst ons niet onmogelijk gemaakt; onze
priesters worden niet' verdreven, onze
kerken ons niet ontnomen.
Maar dwaas zou het zijn en kortzich
tig, zich door zulk een schijn van vrede
te laten misleiden.
Neen, ook in ons vaderland, ook in onze
naaste omgeving staat ons geloof bloot
aan de bitterste aanvallen, aan de ernstig
ste gevaren.
Mogen wij, katholieken, nu daarbij lijde
lijk toezien? Mogen wij het dulden, dat
langzaam maar zeker ons onze heiligste
en. kostbaarste goederen worden ontroofd?
Neen, duizendmaal neen. De tijden zijn
voorbij, dat men kon volstaan met zijn
geloof te b e 1 ij d e n.
Het geloof moet in onze dagen worden
verdedigd. En die verdediging, dat verweer
tegen vijandelijke aanvallen kan niet aan
enkele weinigen worden overgelaten.
Neen, zoo ooit en ergens, dan geldt hier
thans het beginsel van persoonlijkon en
algemeenen dienstplicht.
Aan de verdediging des geloofs mag
ten slotte niemand zich onttrekken; dat
is een heilige plicht, welke rust op allen
en een ieder. En al kan niemand, zooals
bij de verdediging des vaderlands het ge
val is, tot het vervullen van dien plicht
worden genoodzaakt, de plicht is er.
En wie er zich vrijwillig aan onttrekt,
pleegt verraad aan de heiligste zaak der
wereld.
De strijd dus zij er, ook onzerzijds, en
de deelname algemeen.
Maar een eerste vereischte om met kans
op een goeden uitslag te strijden is: dat
men zijn vijanden kenne, dat men wet©
met wie men te doen heeft.
Vandaar, dat we ons voorstellen, in
eenige artikelen aan onze lezers de vijan
den van ons geloof aan te wijzen.
Moge het velen d© oogen openen en aan
sporen tot bet doen. van hun plicht.
J. T.
Een anti-cleric aal.
Het „Weekbl. van Z.-Vl. 0. D." (ro
dacteur dhr. Vorsterman van Qyen) geeft
de volgende ontboezeming ten beste:
„De clericalen, die geleid door poli
tieke dominees en geestelijken, niet te
vreden zijn met| de sleutels van den
hemel hiernamaals, maar die ook op
burgerlijk gebied het hoogste woord
willen' voeren, slechts machines gebrui
ken, die hun wil uitvoeren en weinig
acht gevende op de belangen van het
gros hunner volgers, de quasie-leiders
tot vriend houden om door hun on
der voorwaarde van stipte gehoorzaam
heid de macht in handen te spelen,
eigen macht te bevorderen".
De heer Van Oyen is een taktisch man.
Als hij in Goes en omstreken als spre
ker moet optreden, zal hij zich wel heilig
wachten zooveel moois te verkondigen.
Dan speelt hij den gematigde, den vrien
delijke, den verdraagzame.
Maar in zijn Wad trekt hij 't harnas
aan ,en vertoont hij zich als fel en on
redelijk anti-clericaal.
Men onthoude zijn Janus-figuur, en zijn
bovenstaande ontboezeming!
Overigens zijn er ook veel vrijzinnigen,
die door „politieke dominees" worden gej
leid, en meenen wij, dat juist de vrij-
zdnnigen ofschoon numeriek
in de minderheid „het hoogste
woord willen voeren", zooals te doen de
heeren zich immer hebben veroorloofd.
FRANKRIJK.
Zonder moeilijkheid, zoo seint Ha.vas,
werden d© drie eerste paragrafen van het
eerste artikel der nieuwe roofwet aange
nomen. En wat behelzen die? Door para
graaf één worden de goederen van ker
kelijke instellingen overgedragen aan ge
meentelijke instellingen van weldadigheid.
Door paragraaf twee worden de gebouwen
voor den eerdienst bestemd en de roe
rende goeederen, die zij bevatten, toege
wezen aan de gemeenten. Door paragraaf
drie wordt bepaald, dat het roerend goed,
dat aan de kerkelijke instellingen behoord
had, eigendom moet worden van staat,
departementen of gemeenten. Daarmede
is dus feitelijk reeds de publieke diefstal
voltrokken.
Bijna ongelooflijk is, wat omtrent de
Fransche Kamerzitting van eergisteren
wordt gemeld.
Daar heeft en dat is niet verwon
derlijk Briand nog eens staan betoo-
gen, dat de katholieken zeiven de schuld
waren van den toestand, waarin zij thans
geraken, doordat zij de scheidingswet niet
hebben aanvaard. "Wil de Fransche „minis
ter van ©eredienst" niet hooren naar wat
de katholieken zeggen daar is hij ook
eigenlijk te verlicht, te beschaafd, te vrij
zinnig voor hij luistere dan naar het
woord van een Calvinist als onzen dr.
Kuyper ©n zal misschien eindelijk iets
gaan begrijpen van wat zelfs Combes
moest erkennen: dat de Paus, door de
wet te verwerpen, zijn heiligen plicht heeft
vervuld.
Briand weet trouwens wel beter, maar
hij wist ook, dat in den tijd van één maand
door verschillende Fransche rechtbanken
niet minder dan vijftig vonnissen waren
geveld waarbij het recht der schenkers of
van hun erven op goederen die thans aan
de Kerk zijn ontroofd, wordt erkend.
De rechtbanken moeten beslissen, zei in
dertijd Briand, en hij rekende erop, dat
de rechtbanken zouden beslissen in den
geest der regeering, maar de rechtbanken
beslisten in den geest van het recht, ja,
al hielden zij) zich ook slechts aan de
letter der wet, dan konden ze niet anders
en daarom wordt nu de schandelijke uit
zonderingswet gemaakt, die op 'toogen-
blik in bespreking staat.
Als een bewijs, hoe grof de ambtenaren
der regeering tegen de Kerk en hare pries
ters durven op te treden, kan dienen wat
uit Roubaix wordt gemeld. Daar kwam
de ambtenaar Halley bij den pastoor van
Saint Martin en verlangde de schenkings
akten, huurcontracten, rekeningsboeken,
eigendomsbewijzen der parochie.
De pastoor protesteerde en verklaarde
dat niet hij, maai' abbé Benistant het be
heer der parochiegoederen voerde. Deze
bevond zich in de kerk en gaf catechis
musonderricht. Onmiddellijk ging de heer
Halley de kerk binnen, opende de brand
kast met den sleutel, die erin stak en nam
alles mee, wat zich daarin bevond.
In Frankrijk heeft, men de zieken huizen
„verwereldlijkt". Dit woord heeft in de
laatste jaren bij ons burgerrecht verkre
gen door de buitensporigheden, die zoo
dikwijls uit Frankrijk te vermelden vie
len. Het beteekent in dit geval zooveel
als de zusters en broeders er uit drijven
en 1 eekenverplegers en verpleegsters er
in zetten. Zoo werden ook de scholen ver
wereldlijkt, door het katholiek onderwijs
onmogelijk te maken. Zelfs heeft men
het met de Kerk zelve geprobeerd. Maar
zooals men weet,' is dat zoo glad niet
gegaan.
In de ziekenhuizen is dan leekenperso-
neel gekomen. Vroeger 'konden nonnen
en broeders zich daar rijk maken, nu
mochten de leeken het eens probeeren.
Wacht even! De leekencommissie voor
de ziekenhuizen te Amiens, die sinds 1905
verwereldlijkt zijn, hebben van den ge
meenteraad een subsidie gevraagd van 126
duizend frank. En nog wel om de in
1906 gemaakte schulden te kunnen beta
len. Het moet er in het laatste jaar ©en
ware janboel zijn. De raad heeft dit som
metje toegestaan. Maar nu is de commissie
direct teruggekomen en vraagt opnieuw
100 duizend frank om een fatsoenlijke
begrooting te kunnen maken voor 1908.
Dit werd den gemeenteraad te machtig.
Dat zou een verhooging van 8 opcenten
tengevolge hebben. Daarom werd slechts
30 duizend frank toegestaan.
Het schijnt toch, dat onze nonnetjes
en broeders nog ©en andere reden heb
ben om ziekenhuizen te houden dan om
rijk te worden.
En wat moet, het wel een ziekenver
pleging zijn, die wordt uitgeoefend voor
het meerendeel door personen, die het
als een vak beschouwen.
ITALIË.
De Paus en de huisvaders.
Eenigen tijd geleden heeft zich te Rome
een ..nationale bond van huisvaders" ge
vormd „tot bescherming der zedelijkheid
een bond, die zich in het belang der jeugd
vooral richt tegen het steeds driester optre
den der meest schaamtelooze «penbare on
zedelijkheid in woord, afbeelding, vertoo
ning of geschrift. Het centraal-comité van
dezen Bond werd op den 28en October
door den Paus in bijzondere audiëntie ont-
vangen. Z. H. hield daarbij als ant
woord op een toespraak van den voorzit
ter - een in al haren eenvoud treffende
rede, waarin Z. H. o. a. sprak
„Men hoort in onzen tijd uit den mond
van elke klasse van personen geen klacht,
die meer algemeen en meer gerechtvaardigd
is, dan die over de zedeloosheid en de los
bandigheid niet slechts van opgeschoten
jongelieden, maar oek vat jeugdiger kin
deren, onder welke men er ongelukkiger
wijze ziet die reeds in de prille jeugd be
smet zgn met verfoeilijke ondeugden, van
inderdaad verderfelijken invloed, die allen,
aan wie het bestuur der maatschappij is
toevertrouwd, doen huiveren. Deze alge
meen© ontreddering, deze vroegtijdige boos
heid bjj de kinderen, waaraan moeten wij
haar toeschrijven? Waar de H. Geest ge
zegd heeft, dat de kinderen gelijken op de
vaders daargelaten een enkele uitzon
dering van bedorven takken, die niet over
eenkomen met de natuur van den boom
waarmede zij verbonden zijn daar moet
de slechte gezindheid der kinderen geweten
worden aan de nalatigheid, aan de onbezorgd
heid en God gave dat het niet zoo ware
ook zelfs aan de boosheid der ouders.
Indien wij dan ook voor de maatschappij
iets goeds moeten verwachten, dan hebben
wij zulks voornamelijk te verwachten van
het huisgezin. Daarom indien elke ver-
eeniging, die wortelt in heilige beginselen,
lof verdient des te grooteren lof is de
uwe waardig gij huisvaders, die u vereenigd
hebt, om in uw huisgezin en dus ook in
ai de andere daaraan verwante huisgezinnen
te handhaven die beginselen van zedelijk
heid en godsdienst, waardoor uw kinderen
moeten opgroeien tot even goede Christenen
en voortreffelijke burgers als gij zrjt.
Uit Rome wordt geschreven aan „het
Centrum".
„Zeker heeft geen der Encyclieken van
den thans roemrijk regeerenden Paus zoo
veel indruk gemaakt als de laatst versche
nen „Pascendi Dominici Gregis". Op vele
vergaderingen van Katholiek-wetenschap
pelijke vereenigingen werden moties van
instemming aangenomenbisschoppen en
geestelijkheid zonden „attesten van adhae-
sie" en onderwerping aan Zijne Heiligheid.
Zeker zullen deze openlijke verklaringen
Pius X veel vreugde veroorzaakt hebben,
wjjl daaruit blijkt, hoe de geheele wereld
luisterend staat te wachten naar het woord
van den Opperpriester, om het dankbaar
te aanvaarden en als richtsnoer te nemen
voor het verdedigen der Katholieke Waar
heid.
„Tegenover deze bijvalsbetuigingen staat
het treurige feit, dat de Italiaansche moder
nisten hun dwaling niet willen inzien „de
Paus heeft het modernisme niet begrepen",
zeggen zij, en op Jansenistische wijze be
roepen zij zich van den Paus „Pascendi
Dominici Gregis, op den beter ingelichten
Paus.
„Dit geschiedt in een werk van 237 blad
zijden, voor eenige dagen verschenen
„II programma dei ModerniBti".
„Maar onze krachtige Paus staat vast en
onwrikbaaren ziende, hoe in deze aan
gelegenheid de katholieke leer en het Pau
selijk gezag op het spel staat, weerstaat hij
beslist allen, die tot het vervaardigen van
dit boek hebben medegewerkt. Dit geschiedt
in een „Decretum" in de „Osservatore Ro
mano", officieel orgaan van den H. Stoel,
31 October gepubliceerd":
Decreet Wijl het bij ons vaststaat,
dat het boek, hetwelk den titel voert „het
program der Modernisten - - antwoord op
de Encycliek van Pius X Pascendi Domi
nici gregis uitgegeven te Rome van wege
de internationale wetenschappelijk gods
dienstige vereeniging, gedrukt bij A. Frig-
geri, Via della Mercede 28. 29 te Rome"
in deze stad wordt verkochten wjjl wij
meenen, dat de lezing van dit werk den
Christenen zeer tot ergernis en nadeel is,
verbannen wij met Ons Gewoon Gezag dit
boek en verklaren het als verbannen.
Derhalve is het niemand van welken graad
of stand ook, aan Onze Jurisdictie onder
worpen, geoorloofd onder doodzonde, dit
boek te verkoopen, te lezen of te hewaren.
Omdat daarenboven de bewerkers en
schrijvers van dit boek in het genoemde
Antwoord een systeem verdedigen, dat in de
Encycliek Pascendi Dominici gregis, als een
bijeenzameling van alle ketterijen wordt
gebrandmerkt, treft Onze H. Vader Paus
Pius X door dit Decreet de bewerkers en
schrijvers en al de anderen, die op welke
wijze ook tot het vervaardigen van dit boek
hebben medegewerkt met de straf van
Excommunicatie, waarvan Zijne Heiligheid
zich zeiven alleen de absolutie voorbehoudt.
Onze H Vader voegt erbij, dat dit Decreet
van kracht is, alsof het gegeven ware in
de hand van ieder de genoemde bewerkers
en schrijvers, die, mochten zij priester zijn
of tot een religieuze Orde behooren, de
Irregulariteit beloopen.
Niets echter zou toereikender zijn, zegt
Zijne Heiligheid, dan dat alle Bisschoppen,
ieder in zjjn Bisdem, deze verbanning af
kondigden en deze censuur bekend maakten.
Gegeven te Rome, den 29en October 1907.
Petrus Respighi, Card. Vic
Franci8Cus Can. Faberi, Secret.
De Osservatore Romano deelt mede, dat
de courantengeruchten over een minder
goeden gezondheidstoestand van den Paus
volkomen uit de lucht gegrepen zijn. 's Pau
sen gezondheid laat niets te wenschen over.
RUSLAND,
Hongersnood. De berichten uit ver
scheidene streken van het Russische rijk,
die door misgewas zijn bezocht, worden
steeds droever. Zoo wordt uit Jelez gemeld,
dat de graanprijzen schrikbarend snel de
hoogte ingaan. In Siberië kost de rogge
van 60 tot 80 kopeken, in Pensa 1 roebel
en meer, in Jeilez 115 tot 120 kopeken,
in de gouvernementen Smolensk, Tscherni-
gow en Witebsk zelf tot 160 kopeken per
pud.
Het volk is opgewonden over deze duurte
eu over het gebrek aan graan, en men zal
goed doen, zoo spoedig mogelijk hulp te
verschaffen, daar anders, naar aan de „No-
voje Wremja" wordt geschreven, ernstige
onlusten zijn te vreezen, die er al genoeg
zijn
Uit het district Slonim wordt bericht,
dat de toestand der boeren wanhopig is
de graanprijzen zijn ongehoord gestegen en
men betaalt voor rogge tot 2 roebel het pud.
Het ergste is, dat de bandelaars den
ellendigen toestand nog misbruiken en de
prijzen steeds hooger opdrijven, zozder dat
hiertegen iets gedaan wordt.
Terwijl van verschillende zijden klachten
over duurte en bitteren nood komen, liggen
aan de spoorwegstations 40,000 waggon-
ladingen graan.
Uit Jekaterinoslaf komt weer een bericht
van een trienaanval. Bij het station Tsjaplin
brachten roovers een trein tot staan (hoe,
wordt er niet bij gemeld) en beroofden een
kassiersbediende in den trein van een bedrag
van 26,000 roebel.
De Duitsche Keizer komt niet.
Gisteren is te 's Gravenhage een tele
gram ontvangen, waarbij bericht wordt,
dat het Z. M den Duitschen Keizer door
onvoorziene omstandigheden onmogelijk is,
het voorgenomen bezoek aan H. M. de
Koningin hier te lande te brengen.
De verloofde van prins August Wilhelm
is in het stedelijk paleis te Berlijn door
windpokken aangetast. De medici vreezen
dat de ziekte zich verder verspreiden zal.
Onder deze omstandigheden heeft de kei
zerin tot haar leedwezen er van af moeten
zien mede naar Engeland te gaan.
De keizer zal de reis volgens het op
gemaakte program uitvoeren en daarna op
raad van den dokter teneinde de nog
steeds voortdurende catarrh te doen ver
dwijnen, een paar weken incognito op het -
eiland Wight doorbrengen.
Loge-censuur.
De „Nieuwe Ct." schreef dezer dagen
het volgende:
„De Paus en de Modernen.
De aartsbisschop van München heeft dr.
Josef Muller, een bekend schrijver en
geestelijke, oprichter en redacteur der
modernistische „Renaissance", „uitge
bannen". De „Fr. Ztg." zet achter dit
woord terecht een uitroep- en een vraag-
teeken. Er zullen nog wel meer van die
leesteekens volgen."
Op gelijke wijs is het oud-liberale blad,
in bond natuurlijk met de onmisbare
,.N. R Ct.", al eenige weken bbzig de
geloofs-inquisitie der Roomsche Kerk be
spottelijk te maken.
Wat die modernisten leeren, waarom zij
worden veroordeeld en „uitgebannen",
raakt die pers niet, ze heeft er ook geen
begrip vnn.
Spreekt men die lieden van pragmatisme,
immanentieleer etc. ze snappen er geen
syllabe van, willen er ook niet naar onder
zoeken.
Maar het „vrije woord" mag niet ge
knecht worden, de „wetenschap niet ge
muilband
Nu hebben wjj de eer in verband hiermee
de „Nieuwe Ct." ter keuring het volgende
vrijmetselaars-document over te leggen, dat
onder dagteekening van 5 Febr. van dit
jaar door het Brusselsch Groot-Oosten aan
de Broeders is bekend gemaakt
..Ten einde niet in de pijnlijke nood
zakelijkheid te komen volzinnen en lee
ringen van medeleden, welke in strijd
zijn met de leeringen der orde te moeten
veroordeeien, schrijft het G.\ O.-, voor
lo. dat elke redevoering of publicatie te
voren door den senaat der orde moet
onderzocht worden, 2o. dat redevoeringen
of publicaties der medeleden door de
daartoe aangestelde organen aan een
dergelijk onderzoek moeten onderworpen
worden."
Beleefdelijk verzoeken wij de redactia
van de „Nieuwe Ct." nu ook deze censuur
en ook dit uitbanningsdreigement van de
onvervalschte vrijzinnigheid aan hare lezers
mede te d6elen.
Met de enkele mededeeling zijn wjj
content.
Uitroep- of vraagteekens behoeven er niet
achter te staan. (Msb.)
Uit den Zouaventijd.
Den 6n November, heden, memoreert H. in
de „Venl. Ct." zal het 40 jaar geleden zijn,
dat er eene ongewone drukte heerschte in
de Eeuwige Stad.
Een bericht in een Romeiusch dagblad
had de bevolking verwittigd dat de Pause
lijke troepen dien dag als overwi-naars
van Montana terugkeerden, en geheel Rome
toog hun tegemoet.
Van de Porta Pia tot voorbij de Porta
di Venezia, over eene uitgestrektheid van
omstreeks 8 kilometers, waren alle vensters,
balkons en daken, ja zelfs de kleinste
verhevonheden door toeschouwers inge
nomen.
De generaals Kranzleren deFailly
welke laatste het bevel voerde over het
Fransche ondersteuningscorps, gevolgd door
een schitterenden staf, waren de troepen
tot buiten de poort tegemoet gereden en
het kleine leger trok vervolgens met zjjne
generaals aan het hoofd, in dezelfde volg
orde de stad binnen als het die drie dagen
te voren had verlaten.
Toen de beide generaals de poort binnen
reden ging een door duizenden aangeheven
jubelkreet op en het „Evviva Pio Nono 1"
herhaalde zich als een eeho langs den ge-
healen weg, dien de troepen volgden.
Bij het naderen der zouaven van de
voorhoede scheen de geestdrift der menigte
nog te verdubbelen, bij het zien van hunne
verscheurde uniformen, die door slijk en
