No. 123. Donderdag 17 October 1907. Derde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
St. Vincentius-lfereenigingen, K. S. A.
enJe Voorhoede".
B ÜTf E N L A N D
BINNENLAND
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
GRONDWETHERZIENING.
Abonnementsprijs per S maanden voor Goes 10.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant „0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
roor aüoa&é'e f 0.371/,, Yoor niet-abonné's„045
BureauLAHGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën ran I5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde adrertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclameberickien 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Het is gebeurd zooals we schreven in
een beschouwing na de laatste Troonrede
nü, reeds in het begin van het derde parle
mentaire jaar zijn de voorstellen tot grond
wetherziening aan de Tweede Kamer toe
gezonden.
Daarmee zijn we weer gekomen in de
sferen der „hoogere" politiek, hoe vreemd
deze uitdrukking in het onderhavig geval
ook klinke; want de „blanco"-politiek,
door deze grondwetherziening naar den
voorgrond geschoven is meer een bij-de?
grondsche politiek; politiek van inferieure
qualiteit; het lijmstokj© waarop de vrijzin
nige vogels van diverse, anti-clericale
pluimage zich broederlijk neerzetten, ge
lokt door vogelaar Borgesius.
We zullen nog volop in de gelegenheid
zijn deze „schoonste uitvinding der eeuw"
met haar gevolgen te bespreken.
Voor heden geven we de voornaamste
voorstellen der grondwetherziening.
Deze zijn:
Het veel besproken artikel 80, het „blan
co artikel", wenscht de Regeering aldus
te doen luiden
De leden van de Tweede Kanier wor
den rechtstreeks gekozen door de
kiezers, die de wet aanwijst.
Uit dat artikel vervallen dus alle in de
tegenwoordige Grondwet opgesomde be
perkingen ,en aan den gewonen wetgever
wordt overgelaten, wie van de uitoefening
van het kiesrecht zullen zijn uitgesloten.
Voorts dient opmerking, dat uit arti
kel 84 is vervallen het woord „mannelijke"
zoodat, ook, volgens het Regeeringsvoor-
stel, vrouwen tot lid van de Tweede
Kamer verkiesbaar zijn.
Volgens prt. 85 worden de leden der
Tweede Kamer gekozen voor v ij f jaar,
in plaats zooals thans voor vier jaar.
Het artikel 88 der bestaande Grondwet,
bepalende, dat de Voorzitter der Tweede
Kamer wordt benoemd door den Koning,
vervalt.
De veieischten voor het lidmaatschap,
van de Eerste Kamer zijh in art. 90 d e-
zelfde geworden als die, voor het lid
maatschap van de Tweede Kamer gesteld.
Ook de benoeming van den voorzitter
der Eerste Kamer door den Koning ver
valt, zoodat elke Kamer voor het tijdvak
eener zitting haar voorzitter benoemt.
Arlikel 112 bepaalt, dat de Tweede
Kamer het recht heeft wijzigingen in een
voorstel des Konings te brengen, zoodat
de Regeering in haar voorstel niet heeft
overgenomen het voorstel der Staatscom
missie om ook aan de Eerste Kamer het
amendeeringsirechl toe te kennen.
Ook voor de verkiesbaarheid der leden
van de Provinciale Staten en van de Ge
meenteraden is het kenmerk „mannelijk"
vervallen.
oorts werd voorgesteld te bepalen, dat
ontbinding van de Eerste Ka
mer van rechtswege, ontbin
ding van de Provinciale Sta
ten ten gevolge heeft.
Werd dit laatste voorstel aangenomen,
dan zouden om voor 'toogenblik de
aandacht slechts op één punt te vestigen
de Statenverkiezingen voortaan p o 1 i-
heke verkiezingen gaan worden; want het
leven van een Ministerie zou dan afhan
gen, althans veel meer afhankelijk kunnen
z,jn van den uitslag der provinciale
stembus.
Waardoor de kans, da,t een Kabinet
spoediger komt te vallen vergroot wordt.
Men stelt vvel voor de zittingperiod©
er Tweede Kamer te verlengen tot vijf
jaar, terwille van de vruchtbaarheid van
en welgevenden arbeid.
Jfear die wetgevende arbeid loopt kans
0 ^ij een vijfjarige periode zelfs minder
vruchtbaar te zijn, dan hij nu reeds is,
indien men het leven van een Kabinet
afhankelijk gaat stellen van de Provin
ciale verkiezingen.
Wij meenen, dat er storm in aantocht
is, die dit goede zal meebrengen: zuive
ring der politieke atmosfeer.
„De Tijd" neemt over hetgeen wij om
trent den Hoofdraad der St. Vinc.-Vereeni:-
ging en de K. S. A. in ons vorig nummer
schreven.
Alleen neemt „de Tijd" NIET over het
laatste gedeelte van ons artikel, waarin
gewezen werd op een inconsequen
tie van „de vroede mannen".
Namelijk deze: dat door den Hoofdraad
der St. Vinc.-Vereeniging aan de voorzit
ters der verschillende plaatselijke Vinc.-
vereenigingen wordt afgeraden pri-
v a t i in, als persoon, zitting te nemen in
een Comité van IC a t h S o c. Actie, dat
niet aan „politiek" doet, terwijl de voor
zitter en de secretaris van denzelfden
Hoofdraad, trots deizes advies, in poli
tieke colleges zitting hebben.
En dus wèl aan „politiek" doen.
Dat gaat niet op.
„De Tijd" zegt dan als naschrift:
„In tegenstelling met het Zeeuwsche
blad moeten wij, in het licht der tegen
woordige gebeurtenissen, de voorzich
tigheid van den Hoafdraad der St. Vin-
centius-vereenigingen bewonderen. Het
is, alsof deze vroede mannen drie jaren
geleden reeds vóórgevoelden, wat nu
plaats heeft.
De beteekeuis, welke de Hoofdraad
hecht aan het beginselpolitieke en so
ciale actie moeten gescheiden blijjrcn!
is te eng en zelfs onjuist, wanneer wij
die interpretatie toetsen aan de gewone,
traditioneel© opvatting omtrent den om
vang dier scheiding. Ook volgens de
leiders der „K. S. A." beteekent onthou
ding van politieke bemoeiing zooveel
als: de „K. S. A." moet zich houden
buiten en verheffen boven de verschil
lende politieke stroomingen, welke in de
Katholieke Partij bestaan; zij mag niet,
gelijk een dagblad, een eigen politieke
richting voorstaan, welke tegen de an
dere richtingen onder de Katholieken in
gaat; zij mag op geenerlei wijze een ka
tholiek blad boven andere bevoorrech
ten en nog minder, direct of indirect,
zelf een politiek orgaan aan zich ver
binden om de politieke denkbeelden van
hare leiders aldus gemakkelijk onder het
volk te verspreiden.
Dit is de oorspronkelijke en nog
altijd eenig ware beteekeuis van
het hoofdbeginselde politieke en so
ciale actie dienen gescheiden te blijven!
Het schijnt evenwel, dat de Hoofdraad
van meet af voorzien, althans gevreesd
heeft, dat hier gelijk dikwijls de
practijk niet heelemaal aan de theorie
zou beantwoorden. De geschiedenis met
„De Voorhoede" heeft hen, in dat ge
val, in het gelijk gesteld!"
Het zinnetje, waar het op aankomt is
het laatste: „de geschiedenis met „de
Voorhoede" heeft hen (de Hoofdraad)
in het gelijk gesteld".
Begrepen we nu „d T jj d" goed, dan
ligt in de beschouwing van het blad opge
sloten de beweringDe Katholieke
Sociale Actie gaat haar boekje te
buiten, ze doet aan politiek, omdat de
uitgeversmaatschappij „F utur a" een
propagandablad uitgeeft, waarin ook poli
tiek behandeld wordt.
Wij hegrijpen die redeneering niet.
In den gedachtengang van „de Tijd"
wordt „Futura" bij de K. S: A. gean
nexeerd en exclusief beschouwd als DE
spreekbuis der K. S. A„ waaruit gieen
enkel politiek geluid zou mogen vernomen
worden. Maar waarom vragen we
hebben we dan nóch van „de Tijd", nóch
vqn eenig ander Katholiek orgaan een
enkel woord van protest vernomen, toen
„Futura" haar heele reeks „Politieke
Studiën" uitgaf?
En de 5 verkiezingsbrochures van „Fu
tura", waarbij van Jhr. van Nispen tot
Sevenaer, Baron van Wij'nbergen eh mr.
Aalberse
Deze werden juist door de Katholieke
bladen warm aanbevolen'
Zooals gezegdwij beschouwen K. S. A.
en „Futura" naast elkaar, en dan heb
ben de vroede mannen van den Hoofd
raad ook nu ongelijk, die in 1904, toen
zij hun advies gaven wel niet van „de
Voorhoede" zullen gedroomd hebben.
Door bondgenooten veroordeeld.
Nog niet alle liberale bladen gaven hun
definitief oordeel te kennen over de voor
stellen tot Grondwet-herziening door de
regeering ingediend, om aan den gewonen
wetgever de bevoegdheid te geven het kies
recht te regelen en door het „blaneo"
de deur open te zetten o.a. voor het al
gemeen kiesrecht.
Het liberale „Handelsblad" steekt der
„bevriende" regeering als volgt een stok
tusschen de beenen. Het schrijft:
„Dus het h 1 a, n c o-artikel in zijne
voile blankheid, zonder eenige andere
grondwettige beperking dan
dat het kiesrecht „rechtstreeks" moet
worden uitgeoefend. Maar verder zelfs
geen uitsluiting van niet-Nederianders,
van niet-ingezetenen, van minderjarigen,
van krankzinnigen, van bedeelden, van
wanbetalers bij de rijks-, provinciale en
gemeentebelastingen, van gevangenen,
enz. In al deze opzichten wil het Mini
sterie aan den gewonen wetgever alge
heel© vrijheid laten.
Ofschoon ons een aantal der voorge
dragen wijzigingen juist voorkomt, ach
ten wij zulk een u 11 r a.-blanco-arlikfel
hoogst bedenkelijk, en betwijfe
len ten zeerste of voor zulk een radicale
bepalingin de eerste 25 jartein eene meer
derheid, zelfs in de Twieede Kamer, zal
te vinden zijn".
De groote liberale „Nieuwe Rotterdam
mer" is ook volstrekt niet oiver de voor-
stollen te spreken.
Het blad profeteert:
„Dat de kansen op aanneming van het
„blanco-artikel", nu het zoo volstrekt
blanco gehouden is, dat het schier geen
artikel meer kan worden genoemd, zul
len zijn verhoogd, zal wel niemand kun
nen gelooven.
Als vaststaande mag men wel aanne
men, dat op het oogenhlik in de Tweede
Kamer om niet eens van de Eeiste te
spreken eene zelfs eenvoudige meer
derheid voor het blanco-artikel niet is
te vinden, of de regeering moet wat wa
ter doen in haar wijn.
Maar dat deze voorstellen de Eerste
Kamer, laat staan het Staatsblad zul
len bereiken, lijkt ons allerminst waar
schijnlijk".
En het liberaal „Utrechtscli Dagblad"
zegt:
„Nu zou men met veel moeite en om
slag het Tweede-Kamer-stelsel behou
den, Men zou de getrapte verkiezing der
Eerste Kamer behouden en de Provinci
ale Staten als haar kiescollege. En bij
de eerste gelegenheid, waarbijl de Eer
ste Kamer haar rol zou moeten vervul
len van bezadigde overweging te hand
haven tegenover den stroom van ©en
volkswaan van den dag, van een valsche
leuze, die regeering en Tweede Kamer
had meegesleept, zou men haar op zij
zetten om de beslissing aan dienzelfden
volkswaan in handen te geven!
Voor zulk een handelwijze is waar
lijk het woord „absurditeit" (bespotte
lijkheid) niet te sterk!
In elk opzicht wenscht dus de inge-
diendie voordracht tot grondwetsherzie
ning, om het met de woorden van mr.
Troeistra. uit te drukken „de politieke
macht in handen te brengen van het
proletariaat".
Zoo hopen wij, dat niet tot wet wor
den zal dit door de regeering voorbe
reide voorsteldat naar ons oordeel
strijdt met; de wezenlijke, dpurzame be
langen van den staat" ennietbeant-
woordtaan d e wer k el ij ke we n-
schen en de welbegrepen be
hoeften des volks".
Het blijkt al meer te zullen gebeuren,
wat we hebben voorspeld, dat de „blanco"-
politiek dit ministerie zal om hals
brengen.
FRANKRIJK.
Na de Scheiding. Mgr. Fiard, bis
schop van Montauban, beeft zijn priesters
meegedeeld, dat hij geen geschikt locaal
voor de jaarlijksche retraite heeft kunnen
vinden. Ook wist hij niet, waar de theolo
ganten onder dak te brengen. De retraite
kon dus niet plaats hebben.
De bisschop van Coutanoes heeft in de
gemeente Mesnil-Ranfray geen nieuwen
pastoor kunnen benoemen omdat de pa
rochie geen voldoende som had ingeschre
ven voor 't onderhond.
Alweer een begenadigde in Frankrijk:
Zekere Alexis Renaud, die door de jury
ter dood veroordeeld was wegens diefstal
en moord gepleegd op een boerenknecht;
een bagatel dus, vergeleken bjj de mis
daden van Soleiland. Ziedaar nu reeds de
achttiende of negentiende begenadigde
binnen eenige maanden. De „Figaro" stelt
spottend voor, aan den honderdsten be
gunstigde een kleine onderscheiding te
verleenen vaa regeeringswege, het Legioen
van Eer bijv.
ITALIË.
Te Milaan was een groote staking uit
gebroken. Zoo brandde er 's avonds geen
gas en ook de treinenloop was ongeregeld,
omdat er ook al van het spoorwegper
soneel staakten. Er kwamen ongeregeld
heden voor. De onderkruipers werden
aangevallen en mishandeld. De trein, waar
deze in zaten, werd gerangeerd op een
zijspoor dat langs eene fabriek loopt, waar
800 werklieden, waaronder vele anarchis
ten, aan den arbeid zijn
Het was juist schafttijd toen de trein
langs kwam, en honderden arbeiders be
gonnen de „onderkruipers" in hun trein
te bestoken met steenen en andere projec
tielen.
Karabiniers, die in alle haast waren ont
boden, zagen zich genoodzaakt krachtig
op te treden. Er werd geschoten en er
zijn tal van gewonden.
Toen werd plotseling goedgunstig be
schikt op den eisch der stakers zoodat de
staking geëindigd was.
En nu wordt gemeldt, dat de gen
darmen die tegen de oproerlingen van hun
wapens hebben gebruik gemaakt, gearres
teerd zullen worden
Dat is de belooning voor hen, die hun
plicht deden, om de orde te handhaven,
'tls schandelijk!
Reorganisatie .Zeeland". Bij
de behandeling van het ontwerp omtrent
de Zuid-Amerikaljjn heeft de heer van
Bylandt ook de Stoomvaartmaatschappij
„Zee Dn d" ter sprake gebrachten den
wensch uitgesproken naar een geruststel
lende verklaring van de zijde der regeering
dat ook deze zaak in orde zou komen. Hjj
verlangde, dat de minister van Landbouw
enz. namens zijn ambtgenooten voor Water
staat en Financiën de verklaring zou afleg
gen, dat ten opzichte van een nieuw post-
contract met de „Zeeland" op coulante wjjze
zou worden gehandeld.
De minister van Landbouw ging op het
verzoek van dén heer Bylandt in en ant
woordde, blijkens deHandelingender Tweede
Kamer, woordelijk het volgende
„Ik heb na het vernemen van deze vraag
mijn bedoelde ambtgenooten geraadpleegd
en ben door hen gemachtigd het jvolgende
mede te deelen.
„De tijd om met de Stoomvaartmaat
schappij „Zeeland" een nieuw posteontract
te sluiten zal weldra daar zijn. Ten aanzien
van de vergoeding voor het postvervoer is
reeds overeenstemmig verkregen.
„Ten einde zooveel mogelijk de zekerheid
te hebben, dat de Maatschappij te allen tijde
in staat zal zijn aan de verplichtingen welke
het posteontract haar oplegt, naar den eisch
te voldoen, zijn mede onderhandelingen aan
hangig, welke beoogen den financieelen toe
stand van de Maatschappij op een geheel
gezonde basis te vestigen.
„De voorwaarden daaromtrent aanvanke
lijk van de zjjde der Regeering gesteld,
hebben van den kant der Maatschappij tot
bezwaren aanleiding gegeven. De Regeering
is hieraan door wijziging dier voorwaarden
zooveel mogelijk te gemoet gekomen en
thans mag gegronde hoop worden gekoes
terd, dat ook te dezen opzichte de vereischte
overeenstemming zal worden verkregen.
„Ik vlei mij, dat deze mededeelingen den
geachten spreker niet geheel onbevredigend
zullen voorkomen."
Benoemingen.
We lezen in de „Limb. Koerier":
De partijdige benoemingen te Wijchen
en Bemmel liggen nog versch in 't geheu
gen.
In 't katholieke 's-Hertogenbosch hadden
we de benoeming van een niet-katholiek
tot kantonrechter.
In «Breda met overwegend katholieke
bevolking, de benoeming van een niet-
katholiek tot president der rechtbank. Mr.
Pathuys Oremers (katholiek), een zeer ver
dienstelijk en achtenswaardig ambtenaar,
daar reeds jaren het presidium waarnemend,
werd gepasseerd en nam als protest daar
tegen reeds ontslag.
In Maart 1906 werd benoemd tot bur
gemeester aan het overwegend katholieke
Spaarnwoude een liberaal; in den raad
zaten in 1906 7 R.K. 2 A.R. en 2 liberalen.
In Klundert hetzelfde: de gemeente is
voor 1/15 liberaal; toch een liberale bur
gemeester.
In Naaldwjjk werd de christelijke bur-
gemaester door een liberaal vervangen.
In het district Maasland, waarvoor de
zelfde anti-rev. schoolopziener was, werd
eveneens een liberaal in de plaats gesteld.
Hetzelfde feit deed zich voor in de ar
rondissementen Goes en Middelharnis.
Te Zelhem werd dr. Brants, nu burge
meester van Schiedam, door een liberaal
vervangen.
Tot directeur der tuchtschool in Ginneken
werd benoemd een gepensioneerd ka
piteinluitenant ter zee; christelijke paeda-
gogen waren onder de sollicitanten, doch
werden gepasseerd.
(De heer Van Rij, die bij bijna ie 3ere
rechtvaardige benoeming door dr. Kuyper
een mond opzette als een schuurdeur, zwjjgt
nu als een pot.)
Een zoon van minister v. Raalte werd
rijksadvocaat te Rotterdam de compagnon
van minister Rink secretaris van den voog
dijraad te Tiel; de ex-compagnon van mr.
Rink, administrateur aan het departement
van Justitie; het neefje van den minister
van Buitenlandsche Zaken werd onder dak
gebracht aan genoemd ministeriede schoon
zoon van minister V an Raalte werd buiten
de voordracht om benoemd tot hoogleeraar
te Groningen.
Tweede Kamer. Gister was aan
de orde het wetsontwerp tot het instellen
van een fonds tot afwerking van de stelling
Amsterdam.
De voorzitter zegt dat hij na overleg met
de regeering zeggen kan vergadering in
comité generaal vooralsnog niet noodig te
achten, vertrouwende dat de leden wel
oppassen zullen niets te zeggen dat strjjdig
is met het landsbelang.
De heer v. Bylandt acht deze stelling
noodzakelijk. De verdedigbaarheid wordt
verhoogt door de aardewerken der forten
te veranderen in bomvrije kazernes. Het
voorbeeld van het buitenland heeft geleerd
dat overal de doode weermiddelen worden
versterkt.
Spr. vraagt of de minister, zooals 't ge
rucht gaat, plan heeft de Hollandsche
waterlinie te ontt looten, en of de kanonnen
van de stelling Amsterdam zullen ver
vangen wordenen wanneer de stelling
Amsterdam verplaatst wordt, of dan plan
bestaat een hulpfort te brengen te IJmuiden.
De heer Thomson bestreed het ontwerp.
Hg achtte de voltooiing der stelling uit
't oogpunt van veiligheid een misgreep en
meende dat wij eerst moeten hebben een
leger dat wjj met volkomen gerustheid de
landsverdediging kunnen toevertrouwen.
De heer v. Kol bestreed eveneens't on t
werp. Hij achtte de Amsterdamsche stol
ling in haar geheel van weinig nut, die in
't stelsel der defensie zeer nadeelig zelfs
noodlottig kan zijn.
Kamerverkiezing Franeker.
Bij de gister gehouden herstemming voor
de Tweede Kamer in het district Franekor
werden uitgebracht 6356 geldige stemmen.
