Dinsdag 15 October 1907.
Derde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, JVQENSDAG- en VfiIJBAGAVOND.
BUITENLAND.
jVo. 122.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
ONTWIKKELING-CURSUS.
Schandelijke persmanieren.
Abounoinentsprijs per 3 ntaanden toot Goes 10.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant 0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné'8 f0.371/!, voor niet-abonné's„045
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Adverientiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Cl
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reckmeberickten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
We noemen bet een verblijdend teeken,
dat meer en meer in den lande het hooge
nut van meerdere ontwikkeling ook onder
ons volk wordt ingezien en dat ty in het
Katholieke kamp een ernstig streven valt
waar te nemen om aan het volk meerdere
ontwikkeling bij te brengen.
Onze tegenwoordige tijd behoeft goed
onderlegde mannen, die ook in de „questi
ons brulantes", in de brandvraagstukken
van onzen tijd een goed inzicht hebben,
en pen woordje welen mee te spreken over
de vele en „velerlei quapsties en dezer
oorzaken, die in onzen tijd de maatschap
pij beroeren.
Zooals ihet jongste Vlugschrift der
K. S. A, zegt, is volksontwikkeling vooral
noodig om vier redenen, en wel in 't belang
1 o. der sociale hervormingen,
2o. van het Staatkundig leven,
3o. van de volkswelvaart in 't algen
meen,
4o. van godsdienst en zedelijkheid.
In 't belang van al deze punten is in
derdaad volksontwikkeling een gebiedende
noodzakelijkheid.
En we verheugen er ons zeer over, dat
ook hier ter plaatse p'ogingen zijn in 't
werk gesteld om ontwikkeling-cursussen
in 't leven te roepen.
Opdat deze prijzenswaardige pogingen
met succes bekroond worden, is veler
steun en hulp dringend noodzakelijk.
Nog niet eens zoozeer van den kant der
genen, die aan een ontwikkeling-cursus
wenschen deel te nemen.
Natuurlijk, hoe meer deelnemers hoe lie
ver en hoe beter; en niets zal den leiders
dier cursussen aangenamer zijn, dan zich
te mogen verheugen in een talrijk belang
stellend gehoor.
Maar zelfs met een tiental, desnoods
nog minder menschen van goeden wil zal
het werk van ontwikkelingscursussen rijipe
vruchten afwerpen.
Hier is van toepassing: in semente
messis, in het zaad ligt de oogst, en al
zou deze in te stellen cursus worden ge
volgd door slechts een klein, een zeer ge
ring aantal leergierigen, toch zal in de
toekomst een schoone, rijke oogst kunnen
worden binnengehaald.
Zoo klaar en duidelijk is dit, dat we
hierover wel niet verder behoeven uit te
weiden.
Het groote bezwaar is in den regel ge
legen hierindat degenen, die bij afwisse
ling den ontwikkeling-cursus moeten leb
den, in kleinere, plaatsen wat men in de
wandeling noemtniet voor 't oprapen zijh.
Maar met veel goeden wil en een wei
nig zelfvertrouwen zijh in Goes wel lei
ders voor dit vruchtbaar werk te vinden,
rneenen we.
Redenaars behoeven ze niet te zijn.
'tGaat in deze niet om mooie woorden
of welsprekendheid, maar om door eenvou
dige, klare, duidelijke uiteenzetting, op
verschillend gebied zooveel mogelijk ken
nis bij te brengen.
Hopen we dan, dat wanneer eerlang aan
enkelen het dringend verzoek zal toeko
men, om terwille dier algemeene volksont
wikkeling zich aan een schoone en vruchtr
bare taak te geven door iets van hun tijd
af te zonderen voor het werk' van een ont
wikkeling-cursus, vertrouwen we dan, dat
bereidwilligheid en opofferingsgezindheid
mogelijk maken de definitieve totstandko
ming van deze zoo noodzakelijke en heil
zame instelling.
immmmmmmm
Voor eenigen tijd hebben we tegenge
sproken de klakkeloos neergeschreven be
wering van Pen Ka,tholi©k weekblad uit
Zeeuwsch-Vlaanderendat de Paus in Zijn
jongste Encycliek de „vooruitstrevend
heid'^!) zou hebben veroordeeld.
In datzelfde artikel van „Zei an dia"
werd duidelijk gewezen naar een bepaald
Katholiek persoon, en misbruik ge
maakt van 's Pausen Encycliek.
Niets ration,eeler alzoo, dan dat deze
op onedele Wijze aangevallen Katholiek
zich wilde verdedigen in de kolommen van
„Zelandia" zelf.
Daartoe zond hij een stuk in, datge
weigerd werd!
Deze weigering geschiedde doch to
ten we liever mr. A (al be r se) aan het
woord, die in het jongste no. van het
„Kath. Soc. Weekblad" aan „Zelan
dia" de volgende afstraffing toedient:
Mr. A. schrijft dan volkomen ad rem:
f
„In een onzer katholieke bladen werd,
naar aanleiding van de Encycliek „Pas-
cendi", op een katholiek persoon met de
vinger gewezen, en onder de valsche leuze
„de vooruitstrevendheid is nu
vero ordeeld" 11) een smet op hem,
op zijn katholiciteit, geworpen.
Natuurlijk zonder zijn naam te noemen.
Dat is veiliger, en iedereen begrijp t toch
wel, wie bedoeld wordt. En komt de nood
aan den man, dan kan men altijd nog
zeggen: „gunst neen, hem bedoelde ik
niet!"
De aldus aangevallene wilde echter zich
in het blad zelf verweren. In de „Corres
pondentie" van dat blad staat nu, met zijn
voorletters er bij, dat zijn stuk naar de
prullemand is verhuisd.
Doch, zoo heet het:
„Wie de schoen past, trekt hem aan",
terwijl het „qui s'excuse, s'accuse" ook
in deze waar schijnt te zijn. Ook zal de
inzender naar wij1 vertrouwen ons
zeer dankbaar zijn, dat wij zijn stukje
niet plaatsen, wijl hij anders het levend
bewijs zou zijn voor de waarheid van het
spreekwoord: „qui se facbe, a tort".
Schandelijker journalistiek is moeilijk
denkbaar.
Openlijk randt men iemands katholici
teit, dus zijn eer en goeden naam aan.
Wil hij zich verwenen, dan antwoordt men
„wie de schoen past, trekt hem aan,
wie zich verontschuldigt, beschuldigt zich
zelf. Wie boos wordt heeft ongelijk".
En men weigert 't verweer op te neinen.
Had de aangevallene gezwegen, dan
zou dezelfde nobele redactie misschien
even triomfeerend uitgeroepen hebben
„wie zwijgt, stemt toe!".
Zóó verschaft men zichzell altijd het
grootste gelijk van de wereld.
Ook een gerust geweten 1
■Maar in aile geval moesten dergelijke
onchristelijke persmanieren toch niet onder
ons voorkomen".
K. S. A. en VOORHOEDE.
In de jongste aflevering van de „Mede-
deelingen van het Centraal Bureau van de
K. S. A." treffen wij onder bovenstaande^
titel het navolgende aan
In sommige katholieke bladen is, bij be
sprekingen, aan het nieuwe, door „Fu-
tura" uitgegeven weekblad „De Voor
hoede" gewijd, herhaaldelijk ook de „Ka
tholieke Sociale Actie" genoemd.
Tweeërlei grief troffen wij daarbij aan:
lo. dat er verwarring zou in de hand ge
werkt worden tusschen K. S. A. en „Fu-
tura", en 2o. dat de organen van de
K. S. A. zich door „Futura" zouden to
ten misbruiken om propaganda voor „De
Voorhoede" te maken.
Beide grieven zijn geheel ongegrond.
Dat er, hetzij door de K. S. A„ hetzij
door „Futura" verwarring zou in de hand
gewerkt worden, is beslist onwaar.
Meermalen, na de oprichting van het
Centraal Bureau van de K. S. A„ is er
in de „Mededeelingen" met nadruk op ge
wezen, dat de Uitgeversvennootschap „Fu
tura,", ©venals de Maatschappij „De Kath.
Illustratie", niets met de, K. S. A. had uit
te staan, doch dat beide, als particuliere
ondernemingen, geheel van haar- onafhan
kelijk waren.
En ook „Futura" deed alles om deze
verwarring te voorkomen. Immers in 't eer
ste nummer van „De Voorhoede" werd het
uitdrukkelijk verklaard:
„DE VOORHOEDE is NIET een uitgave
„van de K.S.A., doch van de Uitgeversven-
nootschap FUTURA De K. S. A. draagt
„dus niet de minste verantwoordelijkheid,
„noch voor de uitgave, noch voor den inhoud
„van DE VOORHOEDE".
Da,t deze verklaring aan duidelijkheid
niets te wenschen overliet, blijkt uit 'tfeit,
dat, toen „De Voorhoede" mededeelde, (5
Oct. 1.1., dqt zij reeds 10.000 ahonné's
had, van deze allen niet een zich bij
het Centraal Bureau van de K. S. A. had
opgegeven.
Blijkbaar bestaat de verwarring, waar
voor men vreest, dus hoegenaamd niet;
in elk geval blijkt uit 't boven meegedeelde,,
dat beslist onwaar is, dat die ver
warring door d© K. S. A. of „Futura"
zou zijn in de hand gewerkt.
Blijft de tweede grief: dat de organen
van de K. S. A. zien door „Futura" zou
den hebhen toten misbruiken, om propa
ganda voor „De Voorhoede" te maken.
Ook dit kunnen wij, na ingesteld onder
zoek, met de meeste beslistheid ontkennen.
De organen van de K. S. A. zijn fte
Plaatselijke Comité's.
Welnu, geen dezer heeft voor of met
„De Voorhoede" gewerkt of toten werken.
Wel is dit in ongeveer 80 van de ruim
900 gemeenten, waarin „De Voorhoede"
verspreid is, door Propagandaclubs ge
schied, waar-van echter verschillende niet
eiens bij een PI. Comité zijn aangesloten.
Had de K. S. A. het Centraal Bureau
of 't Diocesaan Bestuur dit dan niet aan
die Propagandaclubs kunnen verbieden?
Neen.
lo. Omdat de K. S, A. daartoe, volgens
hare Statuten, onbevoegd is. In de
Offieiëele Toelichting 1, blz. 13) staat
uitdrukkelijk„De autonomie aller
bestaande en op te richten ver-
eenigingen blijft ongeschon
den". Steeds is hier dan ook streng aan
vast gehouden.
2o. Omdat de K. S. A. daardoor zeer in
consequent zon handelen. „De Voorhoede"
is een Katholiek weekbladdit waar
borgt ons ten volle het feit, dat door Z. D.
H. den Bisschop van Haarlem ,als censor
aan dat weekblad is toegevoegd Prof. J.
D. J. Aen g enen t, van Warmond. Waar
nu de Propagandaclubs, ja zelfs verschil
lende Plaatselijke Comité's, in den afgeloo-
pen winter krachtig propaganda voor al-
ierlei Katholieke bladen hebben gemaakt,
(ook voor die bladen, die zich nu tegen hen
koeren), zonder dat daartegen eenig protest
opging, zou er toch waarlijk geenerlei mo
tief zijn, om hun dit nu alleen ten opzichte
van „De Voorhoede" te gaan verbieden.
Volgens de gegevens, aan 'tCentraa|l
Bureau verstrekt, is in de afgeioopen win-
ter-campagne door de Plaatselijke .Connif
té's of de Propagandaclubs o, a. in ver
schillende gemeenten gewerkt voor yer-
schiilende bladen.
Dan volgt een opsomming in well®
plaatsen door de pl. comité's op propa
gandaclubs voor verschillende Kath! blv
den gewerkt is.
Er blijkt uit, dat de verschillende Co
mité's en Clubs met prijzenswaardige on
partijdigheid voor allerlei bladen gewerkt
hebben. Waarom zij1 'tnu alleen met zou
den mogen doen voor „D© Voorhoede",
is niet duidelijk.
De K. S. A. ondersteunde deze actie
voor de Kath. Pers door de verspreiding
van niet minder dan 35 310 Vlugschrif
ten, ,D,e Katholieke Pers", van welk ge
tal er ruim 3 4 00 0 verspreid werden van
1 Januari tot 31 April, dus zeker niet
ten bate van „De Voorhoede", van welks
toekomstige verschijtaing toen nog niets
bekend was.
mui:.
Italiaansche sociale week. Ge-
ljjk wjj reeds bericht hebben, is onder leiding
van Prof. Toniolo en met hooge goedkeu
ring van Z. H. den Paus, door de K. S. A.
in Italië ook een Sociale week georgani
seerd.
Thans, na afloop, zond Mgr. Endrici,
Prins-Bisschop van Trente, aan Prof. Toniolo
hot navolgende schrijven
„Hooggeachte en Hooggeleerde Heer
„Ik heb uw telegram, zoo hofi'eljjk ge
steld, ontvangen en ik gevoel mij verplicht,
u te bedanken voor de vriendelijke wijze,
waarop gij aan mijn geringe persoon hebt
gedacht.
„Overigens, ik erken het, steeds heb ik
althans de goede wil gehad, om het volk
christelijk te organiseeren. Steeds heb ik
de diepe overtuiging gehad, dat de orga
nisatie, onder de omstandigheden, waarin
zich het maatschappelijk en zedelijk vraag
stuk in onze dagen aan ons voordoet, een
onmisbare factor is, om bij bet volk het
christelijk leven te bewaren en, waar noo
dig, een werk van redding voor het volk
te verrichten.
„Wat vervolgens de Geestelijkheid be
treft, is de christelijke organisatie van den
arbeid een noodzakelijke aanvulling van
haar pastorale werkzaamheid een belang
rijk hoofdstuk moet haar worden gewijd ia
de nieuwe leerboeken der pastoraal-theo-
logie".
1UAVKUM li.
Hedonisme. Deze oude leer van
Aristippes, een heidensch wijsgeer, heeft
in Frankrijk niet alleen aanhangers, maar
ook verkondigers gevonden.
In het kort samengevat, bestaat de we
tenschap van het „hedonisme" in
Eet, drinkt en wees vrooljjk, levenslus
tig, geniet van al wat de zinnen streelt,
want morgen kunt ge om zeep zjjn, en
dan is het te laat.
Een fransch afgevaardigde, de heer Paul
Meunier, woonde onlangs in een kanton
van het departement van Aube eene prjjs-
uitdeeling bij.
Men verzocht hem tot de leerlingen, die
hunne studiën aan die inrichtingen hadden
geëindigd, een opwekkend en bemoedigend
woord te richten.
De korte inhoud van zjjne gerekte toe
spraak was: Jongelui, verschaft u op uwe
verdere levensbaan door alle mogeljjke
middelen alle denkbaar genot. Luister niet
naar de leer der lui in het zwarte kleed
gestoken, dat zijn mannen, die de vreugd
in het hart willen versmoren.
Een burgervader zeide bjj eenzelfde ge
legenheid op een andere plaatsIndien gjj
in den wind slaat hetgeen de geestelijk
heid u geleerd heeft, en uw weg gaat
zonder u aan kleingeestigheden te storen,
dan zal uw weg hier op aarde steeds met
rozen bezaaid zijn.
Dat de toespraken dezer verkondigers
van het hedonisme met uitbundig gejuich,
gejubel en langdurig handgeklap door de
hoop des vaderlands, de lieve jeugd, werd
beantwoord, zal niemand verwonderen.
Eene groote vraag is, of de ouders der
leerlingen, die op hun verdere levensbaan
de leer van het hedonisme blijven in prac-
tijk brengen, veel vreugde van hen zullen
beleven. En eene tweede vraag: Wat heeft
de Staat te verwachten van onderdanen,
wier eenig doel is zingenot
De duizenden, die in Frankrijk reeds
den weg van het hedonisme zijn ingesla
gen, toonen nu reeds welke toekomst voor
het lieve vaderland is weggelegd. Omver
werpers van alle gezag, spotters met wet
ten van rechtvaardigheid en zedelijkheid,
heeft de maatschappij te wachten van het
opkomend geslacht, dat deze leer volgt.
Misrekeningen en teleurge
steld e n. Met grooten ophef, zegt het
V.N., werd door de Combisten en blok-
mannen in Frankrijk dag in dag uit ge
schreven over het millard der klooster
goederen. Na de scheiding van Kerk en
Staat zouden de duizend millioen francs
ten goede komen aan de behoeftige ouden
van dagen en invalide werklieden.
Duizend millioenDat was, naar eene
berekening van zeven behoeftige of inva
lide werklieden boven de zestig jaar op
duizend inwoners, voor ieder hunner een
kapitaal van 400Ó frs. a 4 percent uitge
zet 160 frs. intrest 'sjaars.
Maar nog is men steeds bezig met de
liquidatie, die overal erg tegenvalt. In het
Departemen: van de Ain hadden de inven
tarismakers de goederen der Kartuizers
geschat op 737.440 frs. Zjj hebben opge
bracht 110.000 frs.
De goederen der missionarissen vau La
Salette geschat op 154.000 frs., zjjn aan
geboden voor 30.000 frs. maar er is geen
kooper.
De eigendommen der Trappisten en Ma-
risten geschat op 292.000 frs. zjjn geble
ven voor 40 000 frs.
De bezittingen van de vier genoemde
congregatiën geschat op 1.760.000 frs. heb
ben niet meer opgebracht dan 150.000 fr.
De gezameljjke goederen in het Departe
ment gesjhat op elf millioen frs. zjjn ver
kocht voor 935.000 frs. Deze moeten nog
verminderd worden met honorarium der
iventariseerders, de kosten der advokaten,
der deurwaarders, der huisbewaarders en
niet te vergeten de reis en verbljjfkosten
en daggelden der liquidatoren.
Tot op den dag van heden is er geen
centiem van de duizend millioen gestort
in het fonds voor de pensionneering der
werklieden. Zij zjjn bitter teleurgesteld.
De overstroomingan in Zuid-
Frank r jj k. Op het station van Alissas
staat sedert Dinsdagochtend een reizigers
trein, die vóór- noch achteruit kan, daar
aan weerszijden de rails op verscheidene
plaatsen in het ledige hangen, daar waar
de grond er onderuit is gespoeld. Het zal
minstens drie weken duren, alvorens de
weg weer in orde is gebracht.
In de vallei van de Loire en de vlakte
van Forez is de stroom meer dan 4 meter
gewassen, waardoor gansche dorpen zjjn
verzwolgen; overal zijn gendarmes bezig,
de in nood zjjnden met schuitjes te redden.
Tientallen menschen zjjn door het ver
raderlijke water verrast en jammerljjk ver
dronken.
Alle rivieren tusschen Saint-Etienne en
le Pertuiset zjjn buiten hare oevors getre
den; ondergeloopen fabrieken te Firminy
en Roanne hebben baar personeel moeten
ontslaan.
In de dorpen Camps en Valabrègues
staat twee meter water; er is van Nimes
uit 600 kilo brood heengezonden.
De berichten over kleine en over groote
incidenten ten gevolge van het hoogwater
uit St. Etiene, Lyon, Mayon, Clermont-
Ferrand en vele andere plaatsen, houden
aan. Overal hetzelfde tooneel: fabrieken
en werkplaatsen loopen onder water en
moeten worden stopgezet. Uit particuliere
buizen drjjft het meubilair weg, dat dan
op de rivieren wordt opgepikt of de brug
gen door opeenhooping in gevaar brengt.
Te Sury moest men een ljjk op een schuitje
naar de laatste rustplaats brengen.
Uit Macon bericht men, dat de Loire
ook nu nog onrustbarend bljjft was9en.
Te Teil werd een man m zjjn kelder
door het water verrast; hrj verdronk.
Te Ponzin staan de huizen weer tot de
eerste étage onder water. Bij Annoay is
de spoordjjk over een lengte van 600
meter weggeslagen. De gasfabriek is over
stroomd, zoodat men daar een paar nach
ten in volslagen duisternis heeft doorge
bracht de brug van Ponzin is verdwenen.
Te Saint-Bauzille is de honderd meter
lange handbrug over de Herault totaal
weggeslagen.
Te Aurec-Sur-Laire heeft de was van
de rivier 6 meter bereikt, een ongekende
hoogte sedert 1846.
De wateren van de Allier hebben bet
dorp Brassac-Sur-Mines geheel overstroomd.
Op de bergen valt overvloedig sneeuw.
BELGIË.
Bjj gelegenheid der heropening der scho
len heeft het hoofdorgaan der Belgische
socialisten, „le Peuple", den volgenden op
roep tot de ouders der schoolgaande kin
deren
„Vaders en moeders uit de werkersklas,
vergeet niet uit eigen beweging aan de
bestuurders en bestuursters der scholen de
formuul te zenden waardoor gjj uwe kin
deren van de godsdienstles ontslaat. De
onderwjjzers zullen er u niet aan herinneren,
want dat is hun bjj ministerieel dwangbevel
verboden en niemand zal aan uwe kinderen
denken, als gjj er niet aan denkt.
Vaders en moeders, neemt die zorg in
achtDe minste nalatigheid van uwen kant
zou voor gevolg hebben, dat uwe kleinen
zouden gedwongen worden het onderwjjs te
ontvangen van den priester die hun zou
preeken, dat er geene zedeleer bestaat buiten
de voorschriften en geboden der Kerk, alzoo
aan uwe kinderen loerende op te houden
u te eerbiedigen en wellicht u te beminnen
Vaders en moeders, verdedigt u tegen
de geesteljjkheid, verdedigt uwe kindereu
tegen haren noodlottigen invloed; laat niet
na aan de schoolbesturen op tjjd, d. w. z.
onmiddelljjk, de ontslaging van de gods-
diensles te zenden
Nietwaar, de socialisten zjjn heelemaul
niet tegen den godsdienst I
