JVo 115.
Zaterdag 28 September 1907.
Derde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANOAG-JfOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BUITENLAND
BINNENLAND,
UIT ZEELAND.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
G. VAN DE PUTTEN.
Korte Inhoud Zondagsblad.
UIT DE PERS.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f0.76, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant „0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonaé's f0.371/,, voor niet-abonné's«045
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
De kiezers in het tweede dis
trict te VLISSINGEN moeten
Woensdag stemmen voor een
lid van den Raad.
Hun zij daarvoor ten dringend
ste aanbevolen de heer
Platen: .Verschillende fotografieën van
het Koninklijk bezoek aan Zee
land komen hierin voor. Plechtige ope
ning der Staten-GeneraalVorstelijk bezoek
aan Veere, aan Middelburg, aan „de Schel
de" te Vlissingen; op het stoomschip
„Kawi";de trommeimarsch te Middelburg;
op de Markt te Goes; te Koudekerke; op
de stoomboot „Westerschelde"herfstda
gen in het druivenlandH. M. de Koningin-
Moeder te Amsterdam; de onlusten te Ant
werpen; hond van gemeente-ambtenaren;
Congres van oud-Katholieken met tekst.
Verhaal(Mededingers.
Geloof en Wetenschap.
De „Middelburgsche Co urant"
sprak dezer dagen van „oude geestelijke
rechtbanken, die op grond van k e r k d o g-
ma's veroordeelden, wat als wetenschap
pelijke waarheid nu zoo onomstootelijk
vaststaat als een rots".
Het is weer "de oude taktiek: wanneer
men iets tegen Kerk of Godsdienst in
brengt, 'dan schrijft men iets meer, waar
over men wel eens de klok heeft hooren
luiden, maar waarvan men den klepel niet
weet te hangen, en 't ergstemen schrijft
dat maar neerzonder eenig bewijs.
Dat is onwetenschappelijk in
hooge mate.
Het blad heeft zich die onwelenschapper
lijkheid wél op den kerfstok moeten halen,
omdat er geen enkel deugdelijk bewijs voor
zijn bewering bestaat.
Nooit of nimmer is door een
Kerkdogma een eiikele wetenschappe
lijke waarheid veroordeeld.
Laat de „Midd. Crt." er één noemen.
Maar wij waarschuwen vooruitLaat het
blad niet komen aandragen met de veroor
deeling van Galilei.
Natuurlijk: er kunnen besluiten geval
len zijn door de Romeinsch© Congregaties,,
die verkeerd waren, maar door een d o g-
m a t i s c h 'besluit is nimmer aan de we
tenschappelijke waarheid te kort gedaan.
Het Katholicisme heeft in een dogma
nooit bv. een bepaald wereldstelsel ge-
eischt.
Men moet overigens wel bevooroordeeld
of verblind zijn, of wel - wat gewoonlijk
mede 't geval is geen kennis van het
Katholicisme hebben, om te beweren, dat
de Kerk tegen den vooruitgang der weten
schappen is.
Een geschiedenis van negentien eeuwen
hebben wij tot bewijs, dat de Katholieke
Kerk de wetenschappen en kunsten heeft
beoefend en trevorderd en langs de rechte
baan geleid.
Wie dit ontkent kan evengoed loo
chenen, dat de Zon aan den hemel staat.
"D e T ij d" meent, dat het modernisme,
ook in zijn gematigden vorm, hier te lande
nooit inheemsch is geweest.
Het is gebleven bij losse gedachten en
gevoelens, tot een eigenlijk systeem heeft
het modernistisch geliefhebber zich, voor
zoover wij althans weten, bij niemand en
nergens ontwikkeld. Op het privaat of
openbaar katholiek leven heeft hot geen of
nauwelijks eenigen invloed gehadhet ve
nijn heeft niet doorgewerkt. Niet zoodra
bespeurde men, dat het met een of ande
ren „moderne" en met eene „vooruitstre
vende" beweging falikant uitkwam, oï men
bond in en liet zijn mislukten held in
den steek.
Een treffend bewijs van den echt gods-
dienstigen zin en de Hollandsche dege
lijkheid der misleide enthousiasten. Maar
wat sterker voor hen pleit is, dat. bij al
dat dwepen en drijven uit dienzelfden
kring men moet het gaarne en danklxiar
erkennen ook een krachtige beweging
irf' een werkelijk goede vooruitstrevende
richting is uitgegaan.
Zij hebben zich wel eens vergist en
zij zijn wel te ver gegaan, maar op hun
credit-zijde dient geboekt, dat zij en
dit is niet weinig iets, d. w. z. veel
gedaan hebben, bepaaldelijk op sociaal ge
bied. Het getal van de modernistisch ge-
tinten was in ons land trouwens betrekke
lijk zeer gering.
Wij streven hier naar 'een eerlijke en
onpartijdige appreciatie, en ons dunkt, dat
hij, die dit doet, geen gevaar loopt om
prat te gaan op eigengerechtigheid en an
deren, die zich meer vergisten dan hij,
maar die bij al hun werken en schrijven en
spreken wellicht ook meer in de gelegen
heid waren om 'zich te vergissen, zijne
achting en waardeiering te onthouden. Ver
der prijst „de Tijd" onze Ka,th. Soc.
Actie.
De „Maasbode" noemt de Encycliek:
Een stuk vol van waarheid en licht.
Onverzettelijk en klaar in de argumen
tatie.
Een meesterwerk van compositie.
Glansrijk in heel de uitvoering en ont
wikkeling der gedachte.
Rijk en overvloeiend van menschenken-
nis en velerhande wetenschap.
Scherp en snijdend soms, maar altoos
majestueus en hoog van toon.
En dit al overspreid met den warmen
gloed als van Pinkstervuur, onverschrok
ken en zonder aanzien des jpersoons, als
toen He Apostelen voor het eerst het dqpo-
sitium fidei aan "de wereld kwamen ver
tolken en de groote Apologeten den ge
loofsschat beveiligden tegen de dwalingen
en ketterijen der eerste tijden.
En daarom, roemen wij op een Atha-
nasius, als den geduchten bestrijder van
'tArianisme, wij roemen niet minder op
dezen Pius, den even geduchten bestrijder
van het modernisme, door hem zelf de
samenvatting van .alle ketterijen genoemd.
Voor deze Encycliek, een daad van
Apostolischen geloofsmoed en onmiddel
lijk uitvloeisel van 's Pausen goddelijke
zending over de wereld, hebben wij allen
als goede katholieken hem onze eerbiedige
dankbaarheid te brengen.
ITALIË.
„Aan vreesachtige vrienden".
Onder dit opschrift publiceert de „Osser-
vatore Roraano" een artikel over de jongste
encycliek, waarin het blad waarschuwt voer
verkeerde gevolgtrekben, die sommigen door
een valsche uitlegging van de encycliek
zouden bunnen maken.
Met name noemt het blad een vrij zun-
derlinge dwaling van enkele personen, die
veronderstellen dat men nu geen ge
bruik meer zal mogen maken van de ver
schillende uitvindingen, die in de jongste
tijden zijn gedaan.
„Enorme dwaasheid, hersenschimmige
vrees", noemt het blad een dergelijke mee
ning. En het wijst dan op de onafgebroken
steeds hernieuwde pogingen door den H.
Stoel in 't werk gesteld om den vooruitgang
van de wetenschap te bevorderen. De „Os-
servatore" maant aan 't slot dan ook de
vreesachtige vrienden aan al hun angsten
twijfel te laten varen.
Zondagmorgen heeft kardinaal V a n n u-
telli in de St. Pieter een plechtige H. Mis
opgedragen, om Gods zegen af te smeeken
over de feesten van het priester-jubilé van
P i u s X
Zondag is feitelijk het jubilé-jaar ingegaan,
maar de bedevaarten die waren beraamd,
zijn voor de eerste, maanden zooals men
weef, afgezegd. Een nieuw staaltje van de
wijze, waarop men den Paus durft behan
delen, is thans weer openbaar geworden.
De Katholieke Werbliedeavereeniging van
het Borgo zond een telegram van hulde
aan den H. Vader, toen den 20 September
Paus en Kerk in 't openbaar werden be-
leedigd.
Dat telegram is niet overgebracht maar
aangehouden, omdat het beleedigeud was
voor deD Italiaanschen Staat.
Ziedaar de vrijheid van den Paus in het
huidige Italië.
Francois Veuillot geeft in den
U n i v e r s weer een aardig beeld van hen
die meenen, dat de Paus met de Encycliek
feitelijk de Kerk en het Geloef in gevaar
zou brengenzij gelijken op een dwaas,
die, over boord in zee kijkend en de vis-
schen ziende spartelen, hen met afkeer of
met medelijden zou toeroepenpast toch
op, ge zult verdrinken.
De Kerk sterft niet maar leeft te hooger
naarmate zij zich verdiept in het bo
vennatuurlijke.
Intusschen schijnen er nog te wezen die
zelfs in t licht der encycliek, dat hen be
straalt blind blijven voortgaan op den weg
die van de waarheid afvoert. Volgens de
Rivista di Cultura zijn de moder
nisten van meening, dat de jougste Ency
cliek des Pausen voor den vooruitgang der
wetenschap onder de Katholieken een groote
hinderpaal vormt.
Ze schijnen waarlijk beter te weten wat
voor de Kerk en hare kinderen nuttig is,
dan Christus' Stedehouder het weet
Anderen, zooals abbé Naudet, durven
schrijven, dat hetgeen zij geloofden en leer
den niet de minste betrekking heeft
met de veroordeelde leerstellingen.
FRANKRIJK.
Te Erves ie Moutier had onlangs een
feestje plaats gehad. Na afloop daarvan
wilde het gezelschap eens een kleine wan
deling gaan maken en zoo kwamen ze laDgs
de parochiekerk. Eens binnen kijken, een
der dames ging aan het orgel zitten en het
gezelschap zong: „de Carmagnole" De kerk
is buiten gebruik van den eeredienst gesteld.
De bisschop van Versailles, mgr. G i b i e r
heeft het plan gevormd om overal in zijn
bisdom nieuwe gebouwen te stichten, waarin
de godsdienstige plechtigheden verricht
worden. Het moeten maar eenvoudige huizen
zijn, zeer weinig verschillend van de gewone,
en wat de groote betreft geheel over. en-
komstig het zielenaantal der gemeente. In
die nieuwe gebouwen moet de pastoor zijn
kudde nauw om zich verzamelen aan den
voet des altaars. Ze moeten des winters
verwarmd knnnen worden. De bisschop
zegt: „Als ons volk bekeerd zal zijn, als
wij het weder het geloof der vorige eeuwen
gebracht zullen hebben, zal het volk ter
eere van Jesus Christus weer groote ka
thedralen gaan bouwen."
Hij wil ook alle voorzorgen nemen tegen
diefstal van den Staat en daarom die nieuwe
kerkgebouwen particulier eigendom laten
blijven, evenals de H. Vaten, die niet meer
aan de Kerk geschonken, maar in bruikleen
gegeven moeten worden.
Bedroevend is het te zien, wat vele
priesters al moeten doen voor het dage-
Ijjksch brood.
Een aantal Fransche pastoors zoeken in
beroepen, bedrijven of ambachten hulp
bronnen van een bestaan, waarvan zij door
de Scheiding verstoken zijn. Verschillenden
wijdden zich aan do vogelkweekerij, zooals
de pastoor van Castelnau-Bretenaux. Ande
ren houden hoenderkweekerijen en konijnen
fokkerij, terwijl de pastoor van Oelon han
del in huisjesslakken drijft.
De pastoor van Labourgade begint naam
te maken met zijne confituren en ganzen-
pastei; de pastoor van Pannonie is kunst
draaier die van Averdon maakt rijwielen
en naaimachines, die van Mayet-de-Mon-
tagne en van Serriera op Corsica vervaar
digt gashouders voor acetyleen en projec
tielantaarns.
De pastoor van Maurage is slotenmaker.
Een der meest onder de geestelijkheid
beoefende industrie is die van de horloge
makerij en juweelinlegging; zeven pastoors
houden zich daarmee bezig.
De pastoor van la Cadiere is kleermaker,
die van Negron behanger, een tiental van
hunne collega's breien kousenen jachtvesten.
De pastoor-deken van Hericourt is typograaf
gewordendie van Salvetat fabriceert en
veloppen nog een aantal andere pastoors
zijn boekbinders, velen zijn fotograaf. De
pastoor van St. Paul leeft van zijn penseel
en de pastoor van Magnies-Reigens is beeld
houwer.
Het is heldhaftig, maar het is een onge
zonde toestand, dat priesters voor hun eigen
stoffelijk bestaan moeten zorgen in plaats
van voor de zielen van anderen.
Treurig is ook de vooruitgang, dien de
anti-militairistische propaganda maakt.
Op de straten wordt overal verspreid een
stuk, waarop men o.m. deze stelling kan
lezen„Het is beter een Fransch generaal
te dooden dan een vreemden soldaat."
Waarom dat eigenlijk beter is vernemen
we niet
Zelfs in het pas geëindigd convent der
vrijmetselarij is met ontrusting over deze
propaganda gesprokende consequenties
van eigen beginselen en eigen gedrag aan
vaarden past dezen heeren niet.
RUSLAND.
De terroristen schijhen hun plannen tot
een moordaanslag op den Tsaar nog niet
opgegeven te hebben. In weerwil van de
terechtstelling der hoofdschuldigen aan 't
in Mei ontdekte komplot en in weerwil van
de tallooze arrestaties na de ontdekking
van het komplot, gaan de terroristen voort
geheime bijeenkomsten ïe houden in de
onmiddellijke nabijheid der keizerlijke re-
siden.de. Naar men uit Petersburg meldt,
is vlak bij Peterhof een geheime vergade
ring van samenzweerders ontdekt, waar
aan twaalf pis kozakken verkleede revo-
lulionnairen en eenige studenten deelnar
men. Allen werden in hechtenis genomen.
Wellicht staat de ontdekking van dit nieu
we komplot in verband met de oprichting
van een nieuwe lijfwacht voor den Tsaar.
In de gevangenis te Koepjansk hebben
de gevangenen oproer gemaakt. De gevan
genen waren pr op de een of andere ma
nier in geslaagd uit hun cellen te komen
en hadden zich verschanst in de badzaal.
Vervolgens trachtten zij' de gevangenis in
brand te steken. Hun opzet mislukte ech
ter. De gevangeniswacht slaagde er in,
geholpen door de militaire macht, de op
roermakers te (bedwingen en den brand
nog tijdig te blusschen. Bij het gevecht
weiden vier wachters en rijf gevangenen,
gedood.
Hoe het met de orde in het czaren-
land uitziet, kan uit de volgende cijfers
blijken
Van 1 Aug; tot 1 Sept. (Russische tijd
rekening) werden 31 personen door de
krijgsraden ter dood veroordeeld, daarvan
terechtgesteld 28.
In datzelfde tijdperk werden bij bot
singen tusschen politie en partikulieren'
gedood 309 personen, waarvan 107 po
litiemannen. Verwond werden 173 per
sonen, waarvan 77 beambten.
Hierbij is niet gerekend het aantal
slachtoffers der verschillende pogroms,
en de daarbij door de „Echte Russen"
gedoode joden en revolutionnairen.
_Kr werden 53 praal springstoffen ont
dekt en rooverijen .tot een gezamenlijk
bedrag van 800.000 roebels kwamen voor.
MAROKKO.
Te Melilla zijn in een gevecht tusschen
de opstandelingen en de troepen- van den
Sultan, laatstgenoemde verslagen. De op
standelingen sneden 38 hoofden af en
maakten 209 gevangenen.
Socialisme enGodsdienst. On
der dit opschrift lezen we in „Onze Cou
rant"
„Bebel, op 't congres van de Duitsche
S. D. A. P., had het ook over den gods
dienst. Hij zelf is atheïst, maar hij heeit
een ruim hart. Ziehier zijn meening
„Iedereen moge gelooven, wat hij wil.
Hij kan als sociaal-democraat katholiek,
christen, materialist en atheïst zijn. Dat
gaat geen mensch aan. Alleen, wanneer
hij Vtior zijn godsdienstige overtuiging
propaganda wil maken, komen we er
tegen op".
Is 't niet allerverdraagzaamst
Naar uw overtuiging, uw godsdienstige
meening vrAagt Bebel niet. Maar, o, wee
als ge voor die meening uw mond open
doet 1 Ge moogt ze niet verdedigen, niet
aanprijzen, niet verbreiden, ge moogt
er alleen over zwijgen.
Ge moogt gelooven, dat Jezus Christus
uw Zaligmaker is en dat Zijn bloed u
reinigt van alle zonden „niets tegen 1"
zegt de atheïst Bebel, met een medelij-
denden glimlach.
Maar wee u als ge een ander ook wilt
bekend maken met het heil, dat in Chris
tus is
Onvolledig.
We lezen tin een vrijzinnig blad van hier:
„Br o ederlij k e toon. Het wordt der
vrijiziimige pers nogal eens verweten dat
ziji met. niet genoeg eerbied over dominees
spreekt.
Ziehier hoe, in de antirev. „Rotterdam
mer-" van Zaterdag, de eene (po
litieke) -dominee den andieren te lijf gaat.
Ds, R(udolph) .haalt een stukje aan uit
de door een christelijk-socialistisch pre
dikant geredigeerde „Blijde Wereld" en
zegt dan idaarhij
„Vooral dit laatste is al geheel brutaal.
Wan neer wij' niet Vermoedden, dat de
dominee-redacteur geheelonthouder was,
zouden wij werkelijk moeten denken, dat
hij dronken was, toen hij deze straattaal
neerschreef".
Collegialiter I"
Dit is onvolledig.
Het blad had er bij moeten zeggen, dat
die Chïistelijk(!)-socialistisehe predikant in
de „Blijde Wereld" geschreven had, dal
„Christelijk-socialisten" liever hooren
vloeken dan preeken 1
Straattaal, niet?
Onze Provincie zal in het volgend jaar
meer geld noodig hebben en Gedeputeerde
Staten stellen voor dit te vinden door
verhooging van de opcenten op
de gebouwde en ongebouwde eigendommen,
elk met 2, en van die op de personeele
belasting met 6,
Dat is geen kleinigheid.
Waarom niet liever opcenten geheven
van de vermogensbelasting?
Gedeputeerde Staten willen dit liever
niet doen uit vrees dat daarin „gegoeden
een motief zullen ontleenen om de Provincie
te verlaten of er zich niet te vestigen."
Het is de bekende redeneering van jaren
her, die nog altjjd bewezen moet worden.
Als hun belangen dit niet meebrengen,
of het niet met hun wenschen strookt, zul
len die gegoeden Zeeland niet verlaten, of
vermijden voor eenige meerdere belasting.
Daar zijn er reeds genoeg weggegaan,
al waren er nu ook niet zulke opcenten
geheven.
En ons komt het veel billijker voor dat,
naast vermeerdering van de opcenten op
de gebouwde en ongebouwde eigendommen
waarbij burger en boer zijn betrokken, de
meergegoeden worden getroffen door iets
meer te betalen in de vermogensbelasting
dan dat nogmaals de opcenten op de per
soneele belasting worden vermeerderd,
welke zoovelen treffen, die nu reeds ruim
schoots of eigenlijk te veel betalen moeten.
Die lasten zijn waarlijk al hoog genoeg
en de gemeenten-beheerders weten op dit
punt de belastingschuldigen ook al meer
dan draagbaar is te vinden.
Met de „Midd. Ort." zijn we dit geheel
eens.
De Provinciale Staten overwegen nog
eens ernstig het voorstel van Gedeputeer
den en men doe in de a.s. October zitting
liever een voorstel in dezen geest en neme
dat aan.
De winterdienst op de spoorwegen, aan
vangende 1 October, brengt de navolgen
de wijzigingen in den loop der treinen
inonzeom geving:
Op de lijn VlissingenRoosendaal ver
trekt de -trein van 5.15 's morgens voortaan
om 5.10 nit Vlissingen en die van 7.37
'savonds om 7.36.
Op de lijn NeuzenMechelen vertrekt
de trein van 6.30 's morgens om 6.35 uit
Neuzen, 6.49 uit Axel, 7.04 uit Hulst en
komt le St. Nicolaas 7.35 aan. trein van
1.28 uit Neuzen arriveert voortaan 3.57 te
Mechelen, terwijl de trein die 's Zondags
om 8.15 uit Neuzen naar Mechelen ver
trekt, wordt opgeheven.
In omgekeerde richting wordt opgehe
ven de trein die 's Zondags om 7.53 uit
Mechelen naai' Neuzen vertrekt, terwijl de
trein, die 's avonds om 6.03 uit Mechelen
gaat, te St. Nicolaas vertrekt 7.16, te Hulst
7.47, te Axel 8.01 en te 8.15 te Neuzen
aankomt.
De wijzigingen op de andere aansluiten
de spoorwegen bepalen zich tot enkele
minuten hier en daar.
GOES. Er schijnen hier nog geen bladen
genoeg te zijn: althans we zien aangekon
digd, dat met 1 October alhier voor dq
'provincie Zeeland zal verschijnen een
„christelijk weekblad in vrijzinnigen^)
geest", getiteld: „Ons godsdienstig
leven".
