Dinsdag 24: September 1907.
Derde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en YRI1DAGAV0ND.
GELOOF EN WETENSCHAP.
NNENLAND.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
BUITENLAND.
No. 118.
NIEUWE ZEEUWSCHE COUP
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes {0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant „0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f0.371/!, voor niet-abonné's„045
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertenüën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Reeds dikwijls is het gezegd, dat geloof
en wetenschap met elkaar in onmin zotp
den leven, ei:ger, dat ziji met elkaar in
strijd zijn.
Het verschijnen der jongste Pauselijke
Encycliek tegen het Modernisme heeft
sommigen gereede aanleiding gegeven te
decreteeren, dat de geleerde Katholie
ken pu genoodzaakt zijn uit de Kerk te
treden
Er kan geen strijd zijn tusschen Geloof
en Wetenschap.
Dat is dan ook de meening van geleieil-
den, zoowel van leekien als geestelijken;
en dp meening niet slechts van Katholieke
geleerden, maar ook van dezulken, die
vijandig staan tegenov.er het Katholi
cisme.
Op dit stuk ontmoeten elkaar mannen
als de Katholieke geleerde Brunetière en
mannen als Poincaré en D.uheni.
In ,de vooisjede van. zijn „Questions
Actuelles" schreef Brunetière:
„Men moet vreezen, dat elke poging om
godsdienst en wetenschap met elkaar te
vergelijken, of tegenover elkander te stel^,
len, pitloopt op verbastering van beide.
Dit wil volstrekt niet zeggen, dat de we
tenschap bankroet heeft geslagendat haar
grootheid of vorderingen worden ontkend
noch dat (de Christen de wetenschap te
mistrouwen heeft.
De wetenschap, .vervolgt Brune
tière, is souverein op haar d,o.':
mein, evenals |de godsdienst
het op het hare is.
Maar dat wil zeggendat de uitgestrekt
heid van het domein der wetenschap, hoe
uitgebreid dit overigens is, nooit zal gelijk
staan met de algeheelh,eid der menschet-
lijke wetenschap, wat weer beduidt: dat
er problemen bestaan, welker beschouwing
niet bekoort aan de wetenschap, en dat
deze onmachtig zou staan ik zeg niet
om ze op te lossen maar om ze te
stellen, zooals ze gesteld moeten wort
den.
Dat wil zeggendat de Christen, onder?
vraagd over de Godheid van Christus en
over het mysterie der Alenschwording geen
antwoord zal kunnen vinden in een „ver
handeling over embryologie" (de kennis
der kiemstoffen).
Dat wil zeggen: dat de overtuiging van
den mees t pminemten scheikundige, als
zijnde geen argument tengunste der waar
heid van den godsdienst, evenmin tegen
den godsdienst kan worden aangevoerd.
De ontdekkingen van een Berthelot hej-
wijzen niet meer voor de vrijdenkerij, dan
die van een Pasteur voor den godsdienst".
De zoogenaamde schuchterheid der Ka
tholieken bij wetenschappelijk onderzoek
bestaat dan ook slechts in de verbeelding
der anti-,cleaical)&n. L-
Mgr. Mercier, primaat van België, heeft
in April 1903, in een polemiek met de „In-
dépendance Beige" met kracht de vrijheid
van den wetenschappelijken Katholiek ten
opzichte van wetenschappelijke problemen
bevestigd.
Reeds meer dan twintig jaar ben ik in
het onderwijs, schreef mgr. Mercier. Tal
rijke geslachten van studenten heb ik voor
mij zien voorbij gaan. En ik roep hen allen
op, om te zeggen, of ik niet altijd hun
heb ingeprent diepen eerbied voor de we
tenschappelijke waarheid, van waar zij ook
mocht komen, of wélke zij mocht zijn.
Een mijner geliefkoosde woorden is de
korte spreuk door Herbert Spencer boven
een zijner werken geplaatst: „Er is in
elke d waling een kiem van waar
heid".
En Leo XIII heeft in Zijn Encycliek
„Aeterni Patris" uitgesproken, dat men
gaarne en dankbaar elke wijze gedachte,
elke nuttige ontdekking moet ontvangen,
van welken kant zij komen.
Ieder jaar, in een eerste les van psycho
logie vervolgt mgr. Mercier zeg ik
tot mijn leerlingen met al de warmte, waar
over een oprechte ziel kan beschikken:
Vraagt nooit ten opzichte der feiten, die
we te beschouwen hebben: waar is dat
goed voor? Feiten zijn feiten; en hel is
genoeg, dat zij het zijn, om te verdienen
bestudeerd te worden".
En de eminente prelaat herinnerde niet
zonder trots, in welke termen hij, tijdens
het Congres van Mechelen, de grondge
dachte ontwikkeld had van het Instituut
Leo XIII, door hem op verzoek van dezen
grooten Paus gesticht, „om de beoefening
der wetenschappen, ook der moderne, te
huwen aan de wijsbegeerte der schoonste
eeuwen van het Christendom".
Er heerscht, sprak hij toen, een vooroor
deel in zekere kringenmen meent, dat de
wetenschappelijke Katholiek slechts sol
daat is in dienst van het geloof; en dat
de wetenschap in zijn handen slechts een
wapen kan zijn ter verdediging van zijn
Credo.
Het beste antwoord op dit vooroordeel
is de wetenschap te beoefenen om haar
zelve, zonder er direct eenig apologe
tisch belang in te zoeken.
De belijdenis van het Christelijk geloof
mag geen hindernis zijn voor het initiatief,
zelfs niet voor de stoutmoedigheid van
den geleerde.
De dwaling kan de voorgangster zijn en
is vaak de gezellin der waarheid, en om
een brokje waarheid aan het onbekende
te ontrukken, moet de menschelijke geest
meermalen zich bewegen op lange en moei
lijke paden, waarop, bij 'teerste gezicht
hij schijnt te zullen verdwalen".
En vervolgens Kardinaal Newman citee-
rend, sprak mgr. Mercier nu óók Jid
van het H. College tot de Katholieken
„Laat ons afzien voor immer van de ge
schiedenis, van de wetenschappen, van
de wijsbegeerte, indien wij niet er van
overtuigd zijn en niet de zekerheid hebben,
dat de Openbaring waar genoeg is, om
absoluut niets te duchten te hebben van
de conflicten der menschelijke meeningen.
De godsdienstige waarheid kan dan eerst
de geesten beslissend veroveren, wanneer
zij heeft gezegepraald over de tegenwerpin
gen, tegen haar zelve aangevoerd".
Sprak prof. de Groot niet in zijn ma
gistrale openingsrede der jongste Sociale
week, dat God niet uitsluitend aan óns het
privilege geschonken heeft omhetware
te ontdekken; dat ook aan tegenstan
ders veel ontdekkingen te danken zijn;
en spoorde hij vooral degenen, die zich
pp studie toeleggen niet aan, om overal,
dus ook in wetenschappelijke producten
van andersdenkenden, goed rond te
zien?
De jongste Pauselijke Encycliek richt
zich dan ook volstrekt niet tegen de
wetenschap; ook niet tegen de mo
derne wetenschap.
"En daabom is het een grove onwaarheid,
wat b.v. Zaterdag de „Middelburg-
sche Cour an t", naar aanleiding van
dezen zendbrief schreef:
„Er zal voor velen iets Middeleeuwsch
klinken in de veroordeeling door den
Paus van alles wat de moderne weten
schap op het gebied van godsdiensüeer
langzamerhand had veranderd. Men
denkt onwillekeurig weer aan de oude
geestelijke rechtbanken, die op grond
van de kerkdogma's veroordeelden wat
als wetenschappelijke waarheid nu zoo
onomstootelijk vaststaat als een rots".
De Paus kan de moderne weten
schap niet veroordeelen, wel de mo
derne dwalingen.
Hij heeft dan ook niet veroordeeld, „wat
de moderne wetenschap op het gebied van
godsdienstleer langzamerhand had ver-
anderd"( I
Maar de Paus heeft veroordeeld:
het modernisme en wat het modern
isme, dat is de moderne DWA
LING aan pogingen aanwendde, om bres
te schieten in het oude geloof.
En nu kan de „Midd. Crt." bij deze
encycliek denken aan „oude geestelijke
rechtbanken, die op grond van dogmata
(wij spatieeren, Red. „N. Z. C.") veroor
deelden, wat als wetenschappelijke waar
heid nu vaststaat als een rots" zij denkt
dan slechts verkeerd, wat wij nader
hopen aan te toonen.
ITALIË
De liberale pers had tegen den bisschop
van Napels groot geschreeuw aangeheven,
wijl hij het volk in een preek tegen den
staat had opgezet. Na een proces van 2
maanden is hij vrijgesproken, maar daar
leest men niets van in die liberale en waar
heidlievende bladen
Een telegram uit Rome meldt, dat de
heer Angelo Sarto, broeder van den Paus,
Dinsdag is overleden.
Angelo Sarto was vroeger Oostenrijksch
soldaat, daarna had hij een handel in krui
deniersartikelen Op 't laatst van zijn leven
was hij postbode te Asola, bij Mantua.
De schandelijke veldtocht tegen
de eerw, paters Salesianen is op een bescha
ming der anti-clericale lasteraars uitgeloo
pen.
L.l. Dinsdag is de eerw. pater Disperati,
de hoofdbeschuldigde in de beweerde schan
dalen van Varazze op vrije voeten gesteld.
Men lieett ook bij het scherpste onderzoek
niet de minste schuld in hem kunnen ont
dekken. Bij zijn terugkomst werd hij door
de bevolking met alle blijken van hoogach
ting en genegenheid ingehaald.
Een hartver heffendfeest! Vrij
dag hadden te Rome evenals elk jaar
op den gedenkdag van de inneming der
Pausenstad door de Italiaansche troepen
de gebruikelijke betoogingen plaats. De
optochten der monarchisten, der conserva
tieven en vrijmetselaars wezen op geringe
deelneming van die zijde. De sociaal-demo
craten trokken van de „Piazza del Popoio 1
op naar het kapitool tusschen een dubbele
rjj politieagenten. De socialisten zongen de
vrijheidsliederen en stieten verwenschingen
uit tegen den H Stoel en tegen de priesters.
De paleizen op het Corso, de gezantschaps
gebouwen en de consulaten waren als
voorzichtigheidsmaatregel bezet met mi
litairen.
FKAAKRUK
Uit Lourdes wordt gemeldt: Mevr.Sehons,
geboren Marguerite Theis, 32 jaren wonende
Champ des Oiseaux 340 te Lize-Seraing,
was sedert 6 jaren ziek en na verschillende
operatiën werd 24 April 1906 door dr. v.
Winniwarter in het Beiersch hospitaal te
Luik nogmaals een operatie beproefd. De
zieke bleef' ljjden aan brakingen en moest
het bed houden. Men sprak reeds van een
nieuwe operatie toen de zieke haar verlan-
gen om naar Lourdes te gaan openbaarde.
Zij werd naar Lourdes vervoerd en daar
aangekomen voor de grot en vol vertrou
wen neerknielende voor het beeld der H.
Maagd heeft zij hare genezing verkregen.
Na onderzoek van het bureau des consta-
tations heeft dr. Boissarie onmiddellijk ver
klaard dat dit een interessant geval van
genezing is.
Ars enaal-hra nd te Toulon. Te
Toulon zijn de branden en brandstichlin;-
gen chronisch geworden, naar het schijnt.
Woensdag brak er opnieuw een begin
van brand uit in het hoofdmagazijn van
het arsenaal te Toulon, een uit ij'zer en
steen opgetrokken gebouw, waar voor mi 5-
lioenen aan goederen worden bewaard,
's Ochtends te 6 uur bemerkte de wacht,
dat er onraad was, en waarschuwde hij
de brandweer, die onder de trappen, die
naar de eerste verdieping leidden, een aan
tal brandende katoenhalen vond, terwijl 't
in het gebouw sterk naar petroleum rook.
Korten tijd paidat de brandweer met. het
blussingswerk was begonnen, stortte de
trap 5n, gelukkig zonder dat er persoon
lijke ongelukken gebeurden. De brand werd
daarna spoedig gehluscht. Het vuur heeft
het op dat Toulonsche arsenaal wèl voor
zien 1
Een premie op moord. Naar aan
leiding der begenadiging van Soleilland
heeft een hooggeplaatst magistraat aan een
redacteur van de „Echo de Paris" de vol
gende opmerking gemaakt
Door op eigen gezag de doodstraf af te
schaffen, zonder de opklimming der straffeD
te wijzigen, heeft de president der Republiek,
zonder daar ongetwijfeld aan te denken,
een ware premie op den moord gesteld.
De zaak is deze
Art. 381 van het strafwetboek straft
mes levenslangen dwangarbeid diefstal, ge
pleegd met deze vijf verzwarende omstan
digheden bij nacht, in vereeniging, met
wapenen,doorinbraak, inklimming of valsche
sleutels, en bedreiging van de wapenen
gebruik te maken.
Opdat die bedreiging kan paats hebben,
moeten de misdadigers voor een persoon
komen te staan, die hen bij hun wanbedrijf
hindert. Dat gebeurt dikwijls. Totdusver
vergenoegden zij zich, uit vrees voor de
valbijl, bijna altijd met hun slachtoffer te
knevelen en het een prop in den mond te
steken, tn het vervolg zullen zij het zonder
aarzeling dooden. Zij kunnen er toch geen
verzwaring van straf door beloopen, en zul
len daarentegen bij den moord het belang
rijk voordeel hebben, een lastigen getuige
uit den weg te ruimen.
Trek hieruit een besluitEn wees
overtuigd dat de misdadigers van tegen
woordig in het algemeen de hun betreffende
bepalingen van het strafwetboek heel goed
kennen.
BELGIË.
Over de socialisten te Ant
werp e n en den poiitieken propagandastrgd
waartoe zij de loonbeweging der arbeiders
hebben weten te misvormen, schrijft het
„H. v A.":
Laat de socialisten het meesterschap ver
overen over de werkregeling, laat 't roode
syndicaat zijne wetteu kunnen stellen en
de scheepvaart, de bron van onzen voorspoed,
de hen met de gouden eieren, ontvlucht
Antwerpen.
Wij hebben het reeds gezegd, wij zeggen
het vandaag en we zullen het schrijven tot
de pen ons uit de handen valtZiet naar
Duinkei ken
Indien onze liberale bladen niet aan han
den en voeten gebonden waren door een
verbond met de socialisten, en indien ze
niet verplicht waren, aan den vooravond
der kiezing, hunne bondgenooten te sparen,
ze zouden met ons', zooals het hun plicht
is, luidkeels tot de bevolking roepen Ziet
naar Duinkerken
Dat is nu een haven waar dank aan de
misdadige toegevendheid der radicaal-socia
listische overheid, het roode arbeiderssyndi
caat heer en meester is en zijne wetten
stelt.
Men kan er geen sehip laden of lossen,
of men moet langs het syndicaat om, en wie
niet de voorwaarden en voorschriften van
het syndicaat aanneemt, il n'a qu'a se faire
pendre ailleurs, zooals de Franschen zeggen,
die kan elders een strop gaan zoeken om
verwurgd te worden.
De kapiteins bedanken er dan ook feeste
lijk voor, om nog naar Duinkerken te va
ren, de eene scheepsmakelaar na de andere
rolt er zijne matten op nijveraars van het
Noorderdepartement laten te Antwerpen
lossen en zoo met binnenschepen de koop
waar naar ginder brengen, om te „ntsnappen
aan die tyrannie en zoo komt het, dat het
gras groeit tusschen de steenen op de kaaien.
De gansohe nijverheid in het Noorder
departement wordt gedood door de socia
listen.
Wie zich niet wil onderwerpen aan hunne
wetten, die wordt afgebroken en ten onder
gebracht door de meest afschuwelijke mid
delen en niet het minst door sabotage, het
opzettelijk bederven van gansche ladingen.
BllSLAAD.
Zooals indertijd gemeld, zijn een aantal
revolutionnairen te .Petersburg gearresteerd,
omdat zij verdacht worden van 'n samen
spanning, waarvan het doel was de af'dee-
liug van het Winterpaleis, waar de geheime
politie ter bewaking van den tsaar is ge
vestigd, in de lucht te willen laten springen.
Daartoe zou een meisje, Wande gehee-
ten, verkleed worden als gendarmerie-offi
cier. De uniform werd bij een Joodsch
kleermaker besteldtoen deze echter ver
klaarde, dat, als hij 't meisje zelf de maat
niet kon nemen, de uniform zoo slecht zou
zitten, dat de zaak uit zou komen, werd
van het plan afgezien. Kort daarop kwam
de geheele geschiedenis de politie ter oore.
HET EERSTE JAARVERSLAG DER
K. S. A.
V. Diocesane en Plaatselijke
C o mi té's.
Een woord van warme hulde en erken
telijkheid moet worden gebracht voor de
krachtige werkzaamheid van de Diocesane
en PlaatseHjke Comité's in het eerste jaar
van de K. S. A.
In Bijlage VIII volgt een volledig over
zicht van de totale organisatie dei' K. S. A.
In Mei 1907 bestonden in Nederland 90
Plaatselijke Comité's met 649 aangeslo
ten vereenigingen, tellende een aantal le
den van 56966. Hierbij moeten nog wor
den geteld de 10,300 donateurs van de Co
mité's en 't Centr. Bureau en de geassu-
meerde leden. Zoodat wij kunnen zeggen,
dat <jjj 1 Jan. 1907 de K. S. A. in een
rond getal in één organisatie vereenigd
had 64,300 Katholieken 1
VI. De Vereeniging tot bevor
dering van de K. S. A. i n Nederl.
Boven (blz. 10) is reeds ontstaan en
doei dezer vereeniging geschelst; zjj is
niet anders dan de Centrale Vergadering
van de K. S. A., met rechtspersoonlijkheid
gekleed. In de constitueerende vergade
ring werden benoemd tot Voorzittel' jhr.
mr. O. van Nispen tot Sevenaer, tot twee
den Voorzitter mr. H. J. Pelsber, en tot
Secr.-Penn. mr. P. J. M. Aalberse.
Toen mr. Pelster in 1905 ontslag nam,
werd in zijn plaats benoemd de heer Alb.
v. d. Kallen.
De taak dezer vereeniging is, het dus
genaamd „Stichtingsfonds" te beheeren,
en er van te maken een centrale reserve
kas voor de K. S. A.
.Bij de opening van 't Centraal Bureau
og 16 Oct. 1905 bedroog het fonds, vol
gens de goedgekeurde rekening van den
Penningmeester mr. Pelster, f22,549.266.
Volgt de rekening over het jaar- 1906,
volgens 't rapport van den accountant
Jules Nijst.
De verschenen vlugschriften en vlicgeii-
de blaadjes zijn aan dit ja,arvers;lag toe
gevoegd.
De Sociale Wetgeving.
„De Standaard" bespreekt in een
artikel de positie, waarin we nu verkeeren,
na de laatste Troonrede.
Wat de Sociale Wetgeving be
treft, die maar steeds den arbeilers niet
bereikt, schrijft het blad
„Het pijnlijkst is deze stand van zaken
voor de Sociale wetgeving, die almeer in
het gedrang komt. In het voorjaar van
1905 stond het voor de Sociale wetgeving
schoon. Reeds was over de Arbeidswet
verslag uitgebracht, en alle overige ont
werpen waren ingediend. Alle scheep-
kens stonden op stapel voor het afloopen.
De Kamer had „l'embarras dn choix", waar-
mee ze zou beginnen.
Sinds zijn nu meer dan twee en een
halfjaar verloopen, en uitgezonderd het over
genomen Arbeidscontract, heeft men nog
niets, en zelfs dit ontwerp kwam niet dan
gehavend in het Staatsblad.
Dit is vooral te wijten aan de onbezon
nenheid, waarmee het Kabinet, geheel on-
noodig, de militaire quaestie op den voor
grond schoof.
Minister Staal, met zijn impressionistische
natuur, is in dit opzicht voor het Kabinet
geen gelukkig genius geweest, en al be
groeten we thans in Minister Van Rappard
een rustiger en bezadigder minister, hij is
geen vrij man. Hij is gedwongen in den
Staal-toon door te gaan, en zoo wordt voor
de sociale hervormingen ook de militaire
quaestie almeer een sta-in-de weg.
Marine heeft zich daar nu bijgevoegd
met een plan tot betere kustverdediging.
Op zichzelf een kostelijk denkbeeld, maar
dat opnieuw heel wat stof zal opjagen,
vooral daar het Kabinet, als er meer geld
voor de landsverdediging moet gevoteerd,
door een deel van Links in den steek
wordt gelaten, en steunen moet op Rechts.
Een da capo van de positie in 1900.
Dat onder dit alles Mr. Van Raalte
steeds nieuwe korfjes van zijn juristiseh
fruit op de parlementaire markt uitstalt,
kan geen kwaad, omdat we hiermee in de
de neutrale zóne blijven, maar het te vreezen
eind is dan toch, dat ook dit weer opont-
