- KEVELAAR.
garen-Magazijn
IEVERF
itemmen.
ie Courant.
asterflaii".
No. 105.
Donderdag 5 September 1VH)7.
Derde Jaargang.
(KER, Goes.
DER,Does
B U IT E KLAN^
31NNENLAND
e en Thee.
k en Sigaren.
'urfkade, Goes.
Zuid-Beveland".
en omstreken
idhoven.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
De Sociale Week.
indag 9 Septem-
GDEVAART mede
ien daarvoor kaarten
gent, op Woensdag
pij P. APENS te
Donderdag 5
II. RAAS te Ove-
6 September bij
GE te Heinkens-
9 tot 11 uur.
C. DE BAAR Cz.,
Regent.
E S.
[NGEN-ROUTS.
hoeveelheid.
keer of bij abonnement
itemd.
ng van het instrument
g wordt gegarandeerd,
eden mede tot billijken
van deugdelijkheid.
-LIMONADE
I WAST. 4
ksche dienst.
erdam-Gouda-Amsterdam
e tusschenliggende plaatsen.
i van GOES
nlddag 12 uur.
n AMSTERDAM
norgen 5 uur.
n ROTTERDAM
avond 8 uur.
Amsterdam bij W. DE
RSCHURE, Kloveniers-
lam bij de Directie J. en
te Dordrecht bij S.
te Goes bij den Agent
in de
M*(MH
te Eindhoven.
I a m.
iten, te Hulst.
volgens zeer billyke
andpremie.
ligen op het gebied van
leiding de jaarlijksche
van kapitalen dus z oo
lND: p. de baar;
v. POELJE.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes (0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers h contant „0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f0.37x/i, voor niet-abonné's„045
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Maandag 2 September 10'/4 uur v.m.
in den St. Jozephskring.
Was gisteren de rede over het „Katho
licisme als levens- en wereldbeschouwing"
meer een feestrede, nu was het echte
sociaal-onderwijs begonnen.
Aan de bestuurstafel paten Mr. Aal-
berse, prof. Aengenent, Dr. Liesker, Prof.
v. Dam, jhr. mr. Octave v. Nispen tot
Sevenaer, Mr. Regout en pater Emmanuel.
Om 10'/4 uur nam Mgr. Dr. Nolens het
woord over de Sociale kwestie.
Doceerende behandelde hij eerst hare
beteekenis in ruimeren pn daarna in en-
geren zin.
Zooals in alle dingen bestaat in deze
Sociale Week een ordie en mijn taak is de
orde aan te toonen in onderdeelen en den
samenhang daarvan. Ik za! mij bepalen
tot de beteekenis en omvang. Dit is noodig
om scherp omgrensd de begrippen aari te
geven wil men misverstand voorkomen.
Spi'. behandelt verder de oorzaak om
te komen tot oplossing. Er moeten wor
den aangegeven de onderdeden in onder
ling verhand. Deze onderdeelen moet men
voor oogen houden vooral wanneer men
te doen heeft met de belangen van den
mensch, wil men niet eenzijdig worden.
Er zijn verschillende groepen menschen
en belangen wier belangen strijden (Nij
verheid, handel, landbouw) en men mag
zich niet plaatsen op het standpunt van
één groep.
Het stelsel moet. pok beoordeeld wor
den. Vele menschen volgen onbewust een
stelsel en staan achter bij die welke be
wust een stelsel volgen.
I. Beteekenis en omvang van 'tMaatsch.
vraagstuk.
Wat is sociaal in de eigenlijke betee
kenis, vooral niet te verwarren met so
cialistisch? Sociaal is in tegenstelling met
individueel dus niet persoonlijk. Een
mensch heeft doel en werkzaamheid als
gemeenschappelijk wezen, dienende stiul,
gemeente, staat in alle corporatiën. Ge
meenschap is middel voor het individu.
Op verhoudingen, plichten, rechten past
men 'l woord sociaal toe.
II. Vraagstuk, waarbij1 het geldt de moei
lijkheden, onrechtvaardigheden weg te ne
men en te veranderen.
a. men spreekt van oplossen van het
sociaal vraagstuk, ofschoon de definitieve
oplossing wel zal uitblijven met onvol
maakte menschen met hunnen onvolmaak-
ten wil.
Wij moeten beginnen de sociale toestan
den te toetsen aan den norm, aan den
regel dus, doch daarbij veel generalisee-
ren mot builenlandscihè sociale toestanden.
b. opsporen van .oorzaken.
De maatschappij is een organisme uit
verschillende deelen bestaande, die soms
funclionneeren. De mensch is zelve ook
organisme en heeft goederen en richtin
gen waarnaar hij kan streven voor haar
voortbestaan en dat noemt men het eco
nomisch leven va,n den mensch en van
de gemeenschap. I)it is de ondergrond en
het onderling verband.
A. Sociaal vraagstuk in ruimen zin. De
verhoudingen van de economische facto
ren zijn verschillende elementen die moe
ten samenwerken tot voortbrenging .van
stoffelijken rijkdom. Wij zetten dus naast
elkaar Kapitaal en Arbeid.
De economische faktoren van de be
drijfsgroepen, hijzonder met hot oog op
de zwakkeren.
De grondslag van het sociaal vraagstuk
is de voortbrenging en verdeeling van het
maatschappelijk inkomen, dus het vraag
stuk is van economischen aard, maar dan
opk van zedelijken aard omdat liet vraag
stuk is onderworpen aan de zedenwet.
Maandagmiddag, 2 Sept., 2 u.
De middagvergadering was flink bezet.
In de zaal merkten wij verschillende Rot
terdammers op, die zeker naar hier waren
gekomen om mr. Regout, die zich in Rot
terdam zulk een groote populariteit, heeft
verworven nog eens te hooien, en dit nog
zooveel te liever, wijl hij sprak over het
muldenstandsvraagstuk, dat. den Rotter
dammers steeds bijzonder te interesseeren
schijnt.
Do levendige, overtuige-ndc voordracht
van mr. Regout was een genot om aan te
hooren.
Zijn rede, klaar, duidelijk, bevattelijk
hier en daar even satyriek-humoristisch
werd met onverdeelde aandacht aange
hoord, ondanks de benauwende zaal-
atmosfeer.
De voordracht van Mr. Regout lijkt ons
wel het aangename model, waarnaar de
sprekers van de Sociale Weck zich hebben
te vormen, willen zij zeker zij'n van 'de
attentie der hoorders.
Het begrip middenstand, was moeielijk
te omschrijven, doch ,op d© vraag wie. er toe,
behooren klonk het antwoordgeen amb
tenaren, maar allen die zich daarbij moeten
interesseeren, d. i. de zelfstandige onder
nemer in het klein en middenbedrijf. Ar
beiders als niet zelfstandig vallen ook daar
buiten evenals de hoofden van groote za
ken. Kleine zelfstandige ondernemers in
handel en nijverheid (lat. zijn de Midden
standers, dus de belangensfeer vereenigt.
hen iot een categorie.
De spreker behandelde vervolgens den
bestaanden toestand van den middenstand
en welke oorzaken medewerken het. le-
vensbestaan van dien middenstand voort
durend te bedreigen. Warenhuizen, Ver
bruikscoöperatie en oneerlijke concurren
tie werden in dit verband genoemd.
Mogen de soc.-democraten (leerstoeren,
dat er geen plaats is voor den midden
stand dan noemt spreker die stelling
valsch, want. de Middenstand heeft recht,
van bestaan, is een nuttig element in de
maatschappij, krenkt niemand, en is de
voortdurende schakel tusschen het kapi
taal en den arbeid. De Middenstander mag
niet verdwijnen want de arbeider, tot wel
ken hij afzakt, wordt daardoor benadeeld.
De Middenstand blijft staande niet
tegenstaande de machtige Verbruikscoöpc-
pcia.tie in Engeland 10 millioeti personen
omvat.
Er zullen Middenstanders verdwijnen
maar hoeveel, zal van hunzelven afhan
gen. Doen zij niets, dan gaan er vela om
zeep.
Enkele groote mannen (mr. Aaibars©,
Dr. Kouwens) hebben echter hun aangezet
iets te doen, vaak zonder succes. Zij zijn
echter zoo ver, dat zij voor de toekomst
iets beloven, maar voor het heden zijn
zij nog heel weinig. De Middenstand hecht
nog te veel aan de Liberale Economische
leer. De Middenstand moet daarentegen
hebben een bond, in plaats van een een
zelvig standpunt, waar isolement verval'
van krachten veroorzaakt.
En welke zijn de oorzaken van dat
lauwe vereenigingslevien
De. Middenstand is nog in goede doen,
en ziet daarom het gevaar niét van Waren
huizen en Coöperatie. Eerst verdrinken en
dan dempen is het. oude liedje.
Heeft de Middenstand getoond iets Ie
kunnen prestoeren dan zal de Staat mede-
helpen. De f 15000 op de begrooting, hoe
nietig ook, is daarvan een bewijs.
De Middenstandsbond moet dan Vak
scholen openen en Ambachtscholen hou
wen, en inlichtingen voor onderzoek naar
waren in 't. leven .roepen. Koop- en am
bachtslieden opleiden, dat is de taak van
de komende Middenstands-organisatie.
De middenstand moet een credietinstel-
üng in 'lieven roepen. Men voorkomt wei
geringen aan de Bank, doch als de midden
standers samenwerken, krijgen ze wel cre-
diet en overal. Dit is geen utopie, want
Boerenbonden en -leenbanken zijn feiten.
Dien weg moeten de middenstanders op.
Doch ook de overheid moet ingrijpen
waar self-help onmogelijk is, als maatre
gelen tegen oneerlijke concurrentie, on
voor billijker verdeeling van belasting,
strafbepalingen tegen de afbetalingsmanie,
vliegende winkels, venten langs de deur,
en het. zoogenaamde uitverkoopen, terwijl
vak- en handelsonderwijs moeten gesteund
worden.
Doch men moet ook komen lol een rnid-
denstandspolitiek, d. i. bestudeering van
het. middenstandsvhaagstuk en het bewer
ken der publieke meening.
Boven alles staat echter dat de orga
nisatie moet zijn Katholiek. Do wensch
der bisschoppen is in deze alleen reeds
voldoende, doch het is ook noodig, want
naast de geldelijke belangen rijfzen de hoo-
gere belangen voor onze hoogene bestem
ming. Daaraan moeten wij ons houden,
willen wij geen egoïst worden of wars
zijn van alle naastenliefde.
Een bond, maar één Katholieke hond
met. reuzenkracht door reuzenorganisatie,
tot heil van ons zelve, de heilige Moeder
kerk en het Vaderland.
Geen traditioneel applaus maar donde
rende salvo's van handengeklap beloon
den den spr. voor zijn moesleepende les
in. het middenstands vraagstuk.
Avondvergadering.
Om 8 uur was 'teen stik-volle zaal,
waarin ook vele arbeiders de verdediging
wilden hooren van de stellingen van prof.
dr. G. .1. Liesker, betrekking hebbende op:
„Het arbeidersvraagstuk in verband met
de Sociale Kwestie".
De spreker vond het ©ene moeilijke taak
voor werknemers en werkgevers tegelijk
te moeten spreken, doch hoopte objectief
de zaak te behandelen, en vooral zonder
phrases, om onrust te vermijden.
Stelling I luidde: De moderne arbeiders
beweging moet in de groep der verschijnse
len, welke het. sociale vraagstuk der heden-
daagsche maatschappij vormen, als een
logische ontwikkelingsfactor beschouwd en
gewaardeerd worden.
Die moderne arbeidersbeweging ver
toont zich verschillend in karakter naar
de groepen. Maar de groepen zijn één in
het. streven naar verbetering. Die drie groen
pen zijn de sociaal-democraten, anarchis
ten en de christelijke arbeiders.
De soc.-dom. arbeidersbeweging predikt
den strijd der klassen, werkt door een
stelsel van dwang en tyrannie in plaats
van door liefde en matiging. In de practijk
is iets van die theorie wel prijsgegeven.
De anarchistische arbeidersbeweging voert
den strijd veel heftiger, het bommen-anar-
chisme, doch in zich zelve zonder dwang,
die wel sympathiek aandoet doch zoover
gaal. dat het waanzin wordt.
Doch de derde groep en de Christelijke
arbeidersbeweging welke werkt, door de
Christelijke liefde, door overreding, gelei
delijkheid, omdat zij weet dat geweld reac
tie wekt.
De praetisehe grondslag van die Chr.
arbeidersbeweging is krachtig te worden
door onderling overleg.
Elke arbeidersbeweging heeft tot. basis
de misstanden, dus moesten allen gelijk
zijn doch de macht der ideeën heeft in
deze een groote rol gespeeld.
De spreker vond de arbeidersbeweging
een logische, ontwikkelingsfactor, zoolang
zij redelijk blijft, (loch onlogisch wanneer
zij met onredelijke middelen werkt, zooals
de S. I). en Anarchistische arbeiderspartij1.
De Katholieke Moderne arbeidersbeweging
voldoet aan alle eischen als uiting voor
logische ontwikkeling.
Daarom ook de hooge waardeering der
Pausen Leo XIII en Pius X in het arbei
dersvraagstuk en de beweging, door de
encycliek „Reru m-No vain m en het
groote woord van Pius X „Alles herstellen
in Christus".
Vervolgens verdedigde de spreker de He
stolling, welke luidt:
De natuurlijke verhouding welke er be
staat tusschen meer algemeen© volksont
wikkeling en grootere levensbehoeften mag
hij eene zedelijke beoordeeling van de so
ciale eischen der arbeiders niet buiten be
schouwing blijven.
Hoe groofer volksontwikkeling, hoe groo-
tor de behoeften zijn van het volk. De
stelling dat de arbeider vroeger tevre
den was, dus hij moet nu ook maar tevre
den zijn, heeft afgedaan. Doch zij stijgen
niet evenredig.
De spreker stond even stil bij de eischen
van den arbeider en vroeg voor deze het
behoorlijk en redelijk bestaan met een nor
maal gezin, aandeel in den rijkdom en le
vensgenot". Hij eischt voor hem „kunnen
sparen", zich opwerken. De arbeider
vraagt, ja eischt ontwikkeling, omdat de
ontwikkeling hem nader brengt tot God.
Sprekers 111e stelling zegt: Eene omzich
tige arbeidersbeweging gaat uit van de
gedachte, ila.t het. bestaande productiesy
steem in zijn algemeene lijnen zich moeie
lijk als een resultaat van menschelijko
willekeur of dwaling kon 'nebben ont
wikkeld.
Vinden de socialisten het. productie
systeem foutief, spreker haalde tal van
voorbeelden en bewijzen aan, dat het. rust
op redelijke basis, wat niet. verhoedt dal
misstanden voorkomen, welke zich telkens
verplaatsen. Het productiesysteem heeft
zoovele eeuwen bestaan en zooveel goeds
voortgebracht,
De misstanden moeten weg, doch het
systeem van productie kan blijven.
De IV stelling van den Eerwaarden spre
ker behandelt de economische ongelijk
heid der arbeiders, terwijl de pogingen die
ongelijkheid op te heffen moeten falen.
Niemand is gelijk van karakter of energie.
Niemand werkt met denzelfden ijver. De
harde werker komt. het verste. De onge
lijkheid wegnemen is de prikkel tot. ener-
gische arbeid buiten werking stellen en
dat is onmogelijk.
De V stelling. ,De organisatie der arbei
ders in beroepsgroepen moet aan lie t stand
punt der christelijke sociologie als een
terugkeer tot. de christelijke solidariteit op
gevat worden. De stelling sprak voor zich
zelve want de inleider zweeg daarover
verder.
De Vie stelling. Bij de ontwikkeling
©ener moderne wetgeving op het gebied der
beroepsstanden moet 't gevaar vermeden
worden, dat de christelijke arbeiders van
niet-christelijkc of anti-christelijke machts
factoren economisch en algemeen maat
schappelijk volkomen afhankelijk worden
gemaakt.
De Vlle stelling. Tegenover de meening,
dat de christelijke arbeidersbeweging met
de behartiging der stoffelijke belangen der
arbeiders hare taak vervuld heeft, moet
de stelling geplaatst, worden, dat. in het
samenstel der christelijke sociale werk
zaamheid ook de arbeidersbeweging een
middel tot hooger doel dient te zijn.
De gedachte hierin uitgedrukt is, dat. de
vakbeweging ook hooger doel moet. be
oogen dan het bevorderen va,n stoffelijke
belangen omdat de stoffelijke en d© zeder
lijke belangen nooit, gescheiden kunnen
worden.
De VlIIe, laatste stelling, luidt: Daal
de christelijke arbeidersbeweging meer dan
eenig andere naar duurzame resultaten
moet streven, heeft ze meer dan eenig
andere behoefte aan omzichtige leiding en
aan blijvend verantwoordelijke leiders.
En wie zijn de aangewezen leiders. Dat
zijn onze Bisschoppen. En de Nederland-
sche werkman volgt gaarne zijne leiders,
het wordt tot zelfs in het buitenland ge
prezen.
De bravo's voor de uiteenzetting van
het. arbeidersvraagstuk was een welver
diende hulde aan den Nederlandschen
Duitsch-professor Dr. Liesker.
(Wij' hebben bij deze tweede Sociale
Week een specialen verslaggever; door on
voorziene omstandigheden ontvingen wij'
echter geen verslag over de op Maandag
gehouden vergaderingen; het verslag over
de gebonden vergaderingen van gisteren in
ons volgend nummer. Wij ontleenen dit
verslag aan „de Maasbode". Red.)
ITALIË
Wetenschappelijke organisa
tie der Katholieken. Reeds in ons
vorig nommer maakten wij melding van
de slichting eener internationale vereeni-
ging lol bevordering van de wetenschap,
onder de Katholieken van Italië, welke
vereeniging onder protectoraat staat van
de kardinalen Rampolla, Mercier en Maffi.
Er heeft zich thans een comité ge
vormd van Ilaliaansche universiteitspro
fessoren, sterrenkundigen en prelaten, tot
liet doen van de nooclige stappen ter or
ganisatie. De vereeniging beoogt een in
ternationaal fonds te stichten tot het in
stellen van een generaal-secretariaat, dat
met de verschillende leden corresponden
tie houdt en hun betrekking tot biblio
theken, musea en archieven wil benutten.
Een internationaal wetenschappelijk pe
riodiek zal ten dienst© der leden worden
uitgegeven. Studiebeurzen voor minver
mogende jongelieden worden opgericht.
Verschillende prijsvragen worden uitge
schreven.
Iedere nationale sectie van de vereeni
ging heeft aan haar hoofd, een gedele
geerde en vier assistenten voor verschil
lende wetenschappen. De gedelegeerden
der verschillende landen kiezen den al-
gemeenen voorzitter van het internationa
le bureau te Rome, wien een geheele staf
van geleerden wordt ter zijde gesteld.
In de eerste algemeene vergadering zal
het voorstel worden gedaan tot volledige
uitgave van Eulers werken. Verder wordt
een premie uitgeloofd voor een theolo
gisch onderwerp en voor de critische ver
klaring van het edict van Constantijn uit
de jaren 311313,
BELGIË.
In de Antwerpsche Haven. De
toestand is, zooals de bladen melden, zoo
slecht als 't maar kan.
Reuter seint omtrent den toestand van
eergisteren 't volgendeDe aanslagen op
de vrijheid van arbeid en de aanvallen
met. revolverschoten op Engelsche werk
lieden, die zich naar hun werk begeven
of daarvan terugkomen, nemen meer en
meer toe.' Politieagenten, die Engelsche
werklieden begeleidden, antwoordden
met revolverschoten, waardoor de aan
vallers op do vlucht gingen.
Het „Handelsblad van Antwerpen" geeft
van den toestand van eergisteren nog de
volgende mededeelingen.
Er wordt sedert dezen morgen overal
gevochten en aangerand en bescherming
van den arbeid bestaat er in de haven
niet meer.
Gister morgen, ten 7 ure, is in de Lon-
denstraat een char a banc met boeren,
uit (jen omtrek van Brussel, aangevallen
met steenen door eene bende stakers.
De politie was te weinig sterk en mach
teloos om de boeren te beschermen. Deze
zijn dan ook in wanorde naar het com
missariaat van politie gevlucht.
Vandaar werden zij met eene politie
macht naar hun logement, Handelslei, ge
bracht en, daar zij niet meer durven gaan
werken, zullen zij naar Brussel terug-
keeren.
Een wagen met gereedschap van de
Antwerp Grain Works is aan de dokken
aangevallen; de magazijnier werd ha,lf
dood geslagen en het gereedschap in alle
richtingen verspreid.
Eene bende van 50 zakkennaaisters, die
het tooneel bijwoonden, hebben het werk
gestaakt en zijn met. roode zakdoeken
aait slokken en een harmonicaspeler voor
op, gaan jouwen aan de bureelen der
Fédération Maritime, waar zij als echte
helleveegen te werk gingen, doch uiteen
gejaagd werden door de politie.
Ee,ne sterke bende dokwerkers, 500
man ongeveer, heeft een toer rond de
dokken gedaan, overal angst en schrik
verspreidend. Voor hen werd een kartel
gedragen met opschrift: „Hier zijn, de
hongerlijders".
Verder meldt het blad nog:
Het gerucht loopt, dat, ten gevolge der
stelselmatige inrichting van het beletten
der vrijheid van den arbeid, de leider
Chapelle in hechtenis zal genomen wor
den.
De dokwerkers loopen nog altijd, in
groepjes van 30 a 40 man rond de dok
ken en de vrouwen gaan voort met ru
moerige optochten te houden.
Gisteren had de Fédération Maritime
eene bijeenkomst met den burgemeester.
SPANJE.
Koning Alfonso. Naar de Lonilen-
sche „Tribune" uit, Madrid verneemt, is
dr. Moure, een chirurg te Bordeaux, naar
Hendaye ontboden om koning Alfons van
Spanje van adenoïde woekeringen in de
neuskeelholte te opereeren.
District Zevenbergen. De naast,
de R. K. Centrale kiesvereeniging kor
telings opgerichte nieuwe kiezersorgani
satie stelde candidaat voor de Prov. St.
den heer Jan Oomen.
De Centrale R. K. Kiesvereeniging te
's Hertogenbosch heeft, tot candidaat ge
steld voor het. lidmaatschap van de Pro
vinciale Staten van Noord-Brabant, den
heer-B. R. F. van Vlijmen, gep. generaal
te Schijndel.
Kamerverkiezing. De Minister
van Binnenlandsche Zaken, overwegende
dat ten gevolge van "het ontslag 'van den
heer mr. 0. J. H. graaf van Limburg
Stirum eene verkiezing moet plaats heb
ben van een lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal in het kiesdistrict
Schiedam, heeft bepaald dat die verkie
zing zal plaats hebben op Woensdag 25
September e.k„ de stemming, zoo: noo
dig, op Woensdag 9 October e.k., en de
herstemming, zoo noodig, op Dinsdag 22
October e.k. (St. Crt.).
Bij kon. besluit:
is benoemd tot voorzitter der Eerste
Kamer J. E. N. baron Schim me Ipenninek
van der Oije van Hoevelaken, lid dier
Kamer;
is aan mr. A. M. Sassen, op verzoek,
eervol ontslag verleend als president dei-
rechtbank te Breda, onder dankbetuiging;
in zijn plaats is benoemd mr. C. 0. Se-
gers, thans hoogleeraar in de faculteit dei-
rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversi
teit te Groningen;
•is benoemd tot procureur-generaal hij
den Hoogen Raad der Nederlanden mr.
T. .1. Noyon, thans advocaat-generaal bij
gemeld college.
