No. 89.
Dinsdag 30 Juli 1907.
Derde Jaargang.
BINNENLAND.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Beginsel?
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes fO.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers A contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f0.371/,, voor niet-abonné's,.045
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels £0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclamebe richten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Ondier dit opschrift schrijft de „Stand."
ieen meesterlijk artikel.
In toenemende mate, zegt 't. blad, doet
zich 't verschijnsel voor, dat onder onze
tegenstanders 't. pittigst element der jonge
ren met 't socialisme sympathiseert, niet
't minst ondier de gestudeerden. En dit niet
enkel onder de studenten, maar evenzoo
ondier hen die de academie achter den
rug hebben.
Nu vindt dit voor een deel ongetwijfeld
zijn verklaring in de neiging van 'tjonge
hart, om de „papa's" en de „oomes" voor
uit te loopen. 'tExcelsior wenkt, en
hij voorkeur loopt men met wie 't verst
gaat mee. Aan de Universiteit maakt de
radicaalste onder de hoogleeralen op meer
dan één heetgebakerd student den onver-
beterlijken indruk van een reactionair man.
Later bekoelt die eerste overmaat van
gloed dan wel, en met elke kwarteeuw
verspringt de naald op den graadmeter.
Van 25 op 50 jaar, en evenzoo van 50
op 75 jaar is er gemeenlijk verzwakking
in het vonken en winste in bezadigdheid.
Mr. Van Houten is hiervan het meest il-
lustre voorbeeld. In 1871 verheerlijker der
Commune te Parijs in de Tweede Kamer,
en nu 'als te star reactionair zelfs uit de
Eerste Kamer verwijderd.
Maai' welk aandeel in deze sympathie
voor het socialisme ook op rekening van
het jonge vuur worde gesteld, het dwe
pen, aan jonger jaren eigen, verklaart het
verschijnsel toch allerminst geheel; en
verklaart vooral niet het opmerkelijk feil,
dat zoo telkens juist de geesten van die
peren zin door het socialisme bekoord
worden. Met name dit laatste kan zijn ver
klaring slechts daarin vinden, dat het so
cialisme zelf dieper gaat, en, bezit wat
de overige liberalistische groepen zoo
kennelijk misseneen absoluut
beginsel.
Dit komt niet uit bij de. stembus. De
overgroote meerderheid van wie socialis
tisch stemmen, zijn wat de apostel noem
de „klagers over hun staat", kiezers in
dienst van 't publiek of van particulieren
die opslag van inkomen verlangen. Aan
alle deze ontevredenen spiegelt de soci
aal-democratische propagandist op mee
tings of bij de huizen gouden hergen voor.
En dan stemt de belezen kiezer voor den
sociaal-democraat, zonder iets van de the
orie of van het beginsel der sociaal
democraten te begrijpen.
Maar op de fijne koppen onder de jon
gere liberalisten heeft dat beginsel; wel
vat, te meer daar ze bij den liberalen,
grootvader of bij den vrijzinnigen papa,
op kondschap uitgegaan, er nooit achter
konden komen, wat. dat dan toch eigen
lijk het wezenlijke, het heusche begin-
s e 1 van deze oudere liberalistische groe
pen was.
Telkens en telkens is aan de groep van
Tydeman, van Borgesius en van Drucker
gevraagd 1' o n e e r dan toch u w be
ginsel! Dat is gevraagd in de Staten-
Ileneraal, in de dagbladpers, op meetings,
in maandschriften, in gesprekken. En dan
kwamen er 'wel woorden, en ook wel een
spel met woorden, maar liet. eigenlijke
beginsel kwam nooit.
Het heette danOns beginsel is de
vrijheid! Maar natuurlijk was dit altoos
met restrictie bedoeld; werd het bloot
negatief tegenover dwang of privilegie
genomen; en bleef het puur formeel.
Het was negatieve leiddraad voor be-
stuursregeling. In de „Aurore" bulderde
Clemenceau eerst tegen allen politie-
ilwang, en straks als Minister treedt hij
forscher tegen elke woeling op dan Wal
deck Rousseau ooit deed.
Een beginsel moet dan toch iets zijn,
waarmee iels 'begint, waaruit iets opkomt,
uit wordt, uit groeit, en waaruit ge, om
dat. er het leven uit opkomt, u hel leven
verklaren kunt.
Nu kan hoogstens gezegd, dat de Libe
ralisten zulk een genereerend beginsel ne
gatief belijden in hun onverzoenlijken cle-
riealenhaat. Hiermee toch verzetten ze
zich mordicus tegen elke poging om als
beginsel van alle leven, en (lus ook van
het politieke en sociale leven, den Schep
per van hemel en aarde te erkennen. Im
mers al blijven ze ook hier bijna altoos
hij de negatie staan, door te zeggengeen
dienst van God 'in de politiek, noodgedron
gen hebben ze op dit pas dan toch den
mensch tegen God overgesteld, en in
zooverre kan men zeggen, dat ze in den
mensche 1 ijken wil het beginsel
poneeren, waaruit de staat en liet sociale
leven moet opkomen. „Niet uit den wil
van God", sloot van zelf de belijdenis
in: „maar wel uit den wil des men
sch e n. Dit kwam in de tegenstelling
van Humaniteit tegenover Chris
tendom dan ook tot uitdrukking.
Doch ook hiermee kwam de Liheral'ist
geen stap verder. Immers de mensch zelf
is een samengesteld wezen. Hij is
lichaam en ziel. De vraag naar het eigen
lijke absolute beginsel keerde al-
zoo aanstonds terug: Wat heerscht? Is
de geest het beginsel van de stof oftewel
de stof hel beginsel van den geest?
Eerst zóó komt ge toe aan de principi-
eele vraag. Eerst zoo nadert ge h e t be
ginsel, dat beginsel waarin alles zijn be
gin, de wording van zijn aanzijn, zijn
krachtsbron en zijn determinanten vindt.
Hieraan nu toegekomen, belijden de
Christelijke partijen eenparig, dat de
geest het beginsel van de stof is, dat
de ziel het lichaam moet beheerschen,
en dat uit God, die zelf Geest, de Va
der der geesten is, al wat aanzijn heeft,
moet worden verklaard.
En even beslist nam de Socialist hier
positie: Alle geestelijke verschijnselen
vinden hun oorsprong en hun determinatie
in de stoffelijke bestaanswijs. Religie, ze
delijkheid, wetenschap, smaak voor kunst,
't vindt alles zijn bepaling in de stoffe
lijke en sociale gesteldheden.
Zoowel bij de Christelijke partijen als
bij de Socialisten, is alzoo een primordi
aal beginsel tot heerschappij gekomen,
waaruit alles afgeleid, alles verklaard
wordt en dat aan alles richtsnoer geeft.
En tusschen die beide in slingeren en
zwiepen de Oud-liberalen, de Unielibera
len en de Vrijzinnig-Democraten, niet we
tende van waar ze komen, en niet weten
de waar het alles heen moet.
Negatief de vrijheidsmuts met allerlei
cocardes en „dusgenaamde" beginselen
gesierd, maar zonder één positief, abso
luut beginsel in het hart. Tegen de cleri-
calen, tegen protectie, tegen inmenging
van de religie in de staatkunde. Tegen,
tegen, tegen. Altoos negatief. Maar nooit
een positief beginsel, waaruit alle leven,
ook het politieke en sociale leven, met
terdaad begint, opkomt, voort
gaal en zijn volmaking zoekt.
Hierover zijn nu de ouderen heen. Ze
denken niet meer aan de diepte onder
den bodem van hun scheepken. Hun
scheepken is hun één en al, en in dat,
scheepken verkneuteren ze zich.
En ook schikken zich hierin de opper-
vlakkigen 'onder de jongeren bij hen. Voor
deze steekt in het examen en in den
meestertitel al hun wijsheid.
Maar het pittiger element onder hun
jonger geslacht voelt oen leemte, laat
over boord het dieplood naar den bodem
zinken, en merkt dat de beslissing over
het zijn en het, denken niet aan boord
van 't liberalistisch scheepken, maar
daaronder en daarbuiten moet
liggen.
Én dan van Lweeën één.
Dan kome.n ze óf tot de conclusie, dat
de geest de slof, en alzoo de Vader der
geesten heel den kosmos beheerscht, en
sluiten zich aan bij (le Christelijke par
tijen.
Oftewel, ze vinden de determinanten
voor 'den geest in liet stoffelijke, maar
kunnen dan ook met het halfbakken libe
ralisme geen vrede meer hebben en gaan
schuilen in de lente der sociaal-demo
cratie.
Hcn ou^e beschuldiging.
„Het hedendaagsche Catholicism© kan
niet met de ware wetenschap overeen
stemmen, tenzij hel.tzich,bervbrme in |ee)r,
niet-dogmatisch Christendom, dat is in
een breed en liberaal Protestantisme".
Dit zinnetje knippen we uit. de „Goe-
sche Crt."
De beschuldiging daarin neergelegd is al
oud; we wisten reeds lang, dat een Katho
liek een domper moet zijn, en niet weten
schappelijk wezen kan; althans dat „vrij"-
zinnigo kranten dat zeggen.
Maar 'tis Wel loevallig, dat juist de
grootste geleerden, ook in de zgn. exacle
wetenschappen, als wis-, naluur-, schei- en
sterrenkunde, juist Katholiek waren.
Onkunde of verblindheid kunnen alleen
doen zeggen, (lal Katholicisme en Weten
schap elkaar uitsluiten.
Slechls de ongeloovige atheïs
tisch e wetenschap sluit het Katholicisme
uit; daarom dan ook stemt het Katholicis
me, volgens de vrijzinnigen, niet met do
ware wetenschap overeen; want, ziel u,
de ware wetenschap, dat is uitsluitend
de ongeloovige!
FRANKRIJK.
Hoe men de Katholieke kerk lastert en
bekladt leert het volgende
Een kindsche vrouw van 77 jaar te Sant
Hilaire (Vendeé) liet den pastoor komen,
want ze was ziek. Toen ze den geestelijke
zag, stoof ze op, raasde en tierde en be
weerd p, dat de pastoor haar 3200 fr. had
ontstolen. De geestelijke ging natuurlijk
naar huis met een gebed in het hart voor
de arme zieke. Maar de zoon dezer vrouw,
zoo'n type papenhater, liep dadelijk naar
den officier van justitie. Die zond de gen
darmes, welke den pastoor uit zijn woning
haalden en in de gevangenis stopten. En
liberale kranten seinden het nieuwe cleri-
cale schandaal de wereld rond zoo kwam
het ook in onze liberale pers. Maar de
justitie heeft den priester weer dadelijk
moeten loslaten, zoodra zij de zaak had
onderzocht. Kr was geen sprake van dief
stal. Maar dat seinen die liberale bladen
niet rond.
ITALIË.
De nieuwe Syllabus. Romanus
schrijft o. a. in „Het Centrum"
Onwillekeurig gevoelt men dan neiging,
om deze twee Pausen (Leo XIII en Pius
X) met elkaar te vergelijken. Een verge
lijking, die zoodra zij een tegenstelling
wordt, noodzakelijk onrecht doet aan de
grootheid van één van beiden. Wil men.
een treffend en actueel bewijs? Juist de
nieuwe Syllabus kan het ons leveren.
Wie luchthartig zpu durven beweren,
dat Leo XIII niet licht tot uitvaardiging
van dezen Syllabus zpu overgegaan zijn,
vergeet ten eenenmale dat de veroordee
ling van wijlen professor Schell, wien
het vaderschap van enkele nu gevonniste
stellingen toekomt, onder den vorigen
Paus geschiedde. En dat Leo XIII reeds
zes jaar geleden, in 1901 zich persoonlijk
ten scherpste heeft uilgesproken legen
abbé Loisy, van wien de nu getroffen
dwaalleer meerendeels afkomslig is. Ja,
dat (le vorige Paus toen, uitdrukkelijk
heeft gewaarschuwd; „Als Loisy niet op
houdt zijn vermetele dwalingen te verkon
digen, zal ik hem formeel voor keiler
verklaren".
Zoo doel het derhalve niets hoegenaamd
af, welke Loevallig regeerende Paus over
een of andere dwaalleer onherroepelijk
vonnis strijkt. Toen op het Concilie van
Chalcedon (451), dat de ketterij van Euly-
ches zou veroordeelen, de beroemde zend
brief van paus Leo den Grooten werd
voorgelezen, stonden alle beschreven Va
ders eerbiedig van hunne zetels op, en
vol geestdrift riepen zij uit: „Dat is het
geloof der Apostelen. Zoo gelooveu wij
tillejn. Petrus heeft gespreken door Leo's
mond!"
Niet anders belijden wij, dat ook deze
Syllabus het werk is niet van een sterfe
lijk mensch, (toch van den II. Geest. Dat
in dit plechtig getuigenis van ons ka
tholiek geloof nog altijd de eeuwenoude
Petrus voortleeft en spreekt. Onverschil
lig of zijn tijdelijke spreekbuis Leo clan
wel Pius heet.
Gode zij dank I Hieraan bovenal erken
nen wij 'het imposante en ncrgens-geëven-
aarde in het gezag, de majesleit van den
onfeilbaren Paus.
RUSLAND.
Russische orde van den dag.
Op het station Rentowa aan do lijn Moskou
Nisjni Nowgorod werden, volgens een
bericht uit Moskou, twee beambten van een
fabriek in Rentowo. die een bedrag van
30,000 roebel bij zich hadden, do ar een
1 ende van twaalf gewapende mannen over
vallen. De roovers doodden een beambte,
roofden het geld en maakten zich vervol
gens in de richting van Moskou uit de
voeten. In het onderhavige bericht staat
wel, dat het de politie gelukt is 10,000
roebel van het gestolen bedrag weder in
handen te krijgen, maar dat de daders
gepakt zjjn, lezen we niet.
Te Pensa werden gedurende een voor
stelling in den schouwburgtuin door anar
chisten verscheidene bommen geworpen.
De ontploffing veroorzaakte groote paniek,
maar richtte overigens weinig schade aan.
Te Odessa is de chef van den recher
chedienst onder verdachte omstandigheden
ziek geworden. De doctoren gelooven, dat
hem een langzaam werkend vergif is toe
gediend. Men denkt, dat het hier een
wraakneming geldt van revolutionaire zijde.
De Nowoje Wremja. meldt, dat de politie
le St. Petersburg een nieuwe samenzwe
ring heeft ontdekt, welke, beoogde eien der
ministers om het leven te brengen en op
touw was gezet door een trevulutionaire
militaire veneeniging. Ér zij'n w'eer vele per
sonen in hechtenis genomen.
Te Moskou is (le revolutionaire socialiste
Froema Froemkin opgehangen. Froema
Froemkin pleegde indertijd te Kief den
aanslag op den wegens zijn wreedheid
beTuchten generaal Nowitski. Ze werd naar
Siberië verbannen, doch wist verleden jaar
te ontvluchten. Daarna stond ze onder
verdenking in een theater te Moskou, dal
ze opvallend dikwijls bezocht, een aanslag
te .willen doen op den stedelijken comman
dant Reinbóth. Nadat ze opnieuw in hech
tenis was genomen, trachtte ze den direc
teur der Butirski-gevangenis te Moskou te
dooden. Ze wilde vair het vonnis niet in
beroep gaan. Een verzoek om gratie, door
hare te Minsk wonende ouders ingediend,
werd afgewezen.
De politie heeft, de draden in handen
gekregen va,n een nieuw komplot tegen het
leven van den Tsaar. Er zijn verscheidene
mannen en vrouwen in hechtenis geno
men, in wier bezit men o-, a. een tot in
bijzonderheden afdalende beschrijving
vond van hel keizerlijke jacht Alexandra,.
Een ingenieur, (lie klaarblijkelijk een van
de hoofdaanleggeis van het komplot was,
is in de. Peter en Paulus-vesting opgesloten.
OOSTENRIJK.
De socialisten roepen, dal zij het be
lang zoeken van bet arme vojk, maar
waarom houden zij dan de wonden des
volks schrijnend? Waarom stemmen zij
legien elke 'wet, die het lot van den werk
man tracht te verbeteren. Wat hebben
zij het arbeidscontract ten onzent afge
broken 1
En in 'Oostenrijk dezelfde comedie. Dr.
Lueger stelde in den Rijksraad voor om
lot viering van hel regeeringsjubileum
van Keizer Frans Jozef 100 mUlioen kro
nen uit te trekken, als fonds voor een
verzekering tegen ongeschiktheid en den
ouden dag. Dit voorstel werd stormachlig
toegejuicht en met algemeene stemmen
aangenomen, doch vooraf was 't grootste
gedeelte sociaaldemocraten 'de zaal uitge
gaan. Och nis het volk eens geen reden
meer had 'van klagen, dan was de aardig
heid van 'hun partij af.
AMERIKA.
Te Newport wordt dezer dagen, zooals
door de Amerikaansche bladen op hun
gewone luidruchtige wijze wordt Jiericht,
een merkwaardig jiibilé gevierdhet is
vijftig jaren geleden sedert Ida Lewis
den vuurtoren van New Port bewoont, en
bewaakt. Toen zij vijftien jaren oud was
werd haar vader benoemd tot een der
zwaarste ambten vol plichtgewicht en ver
antwoordelijkheid, die men ter wereld kan
bekleeden. Van de samenleving geschei
den, als een gevangene hoog in de lucht
met aan den voet van 't. eenzaam verblijf
de klotsende golven, moei de wachter daar
Wonen en werken en juist wanneer de don
der rolt. bóven zijki dak en de storm giert
om zijin toren, dan moet hij waken dat het
licht, de eenige bakten voor d© angstige
zeelieden, die niet weten waar ze zijta in
(te duistere vlakten van den Oceaan, dat
dat 'reddende en waarschuwende licht zijn
kostbaren plicht vervult.
Lewis nam zijn vrouw en zijn beide
dochters mee naar zijn nieuwe woning
buiten in zee. En zie, de vijftienjarige
Ida gewende spoedig aan haar eenzaam
levensloteiken dag roeide zij haar kleine
zusje (lie uog school moest gaan, des mor
gens naar land om haar des avonds terug
te halen. Deze dagelijksche tocht, ook bij
ruwer weer en hooger golven, gaf haar
een groote bedrevenheid, die ze spoedig
zou aanwenden lot een heldinnendaad.
Vier jongelui, kinderen van NeW-Porter-
burgers, waren in overschatting van kracht
uitgevaren op de zee; maar spoedig kan
telde hun boot en angstig geschreeuw
drong tot den vuurtoren rloor.
Ida sprong in haar vertrouwd vaartuig
en redde ze alle vier. Zij werd daardoor
plotseling de heldin van den dag en toen
na weinige jaren haar vader invaliede
werd, verlrouwde men haar (le taak van
lichtwachter toe, al kreeg ze ook vete jaren
daarna eerst va,n het Congres de officieele
aanstelling.
Behalve, dat zij door getrouwe bediening
van het havenlicht talloozen voor gevaar
bewaarde, kwamen er nog meer gelegen
heden om persoonlijk menschenlevens aan
de golven te ontrukken. Eens sloeg in
den nacht een bóót. met twee soldaten
tegen (te rotsen te pletter. Zij' ging er
vergezeld van haar boolsman, op uit en
zoo onstuimig waren de golven, dat haar
gezel verdronk: maar zij redde (le heide
soldaten.
Zoo heeft ze achttien menschen in het
geheel aan (le golven ontrekt, en haar
torenwoning is rondom met medailles en
diploma's en dankbare geschenken Ver
sierd. Nog veïvult de 68-jarige vrouw
trouw en eenvoudig haar plicht; van ver
toon is zij geen vriendin, maar thans ver
dient haar naam toch waarlijk te worden
gekend.
New-York lijdt nu al dagen onder een
ondragelijke hilte. Het is niet uit le houden
in de stad. Er slapen eiken nacht 90,000
menschen buiten in parken of aan het
strand van het Coney-eiland.
Moorden en zelfmoorden nemen toe. Een
rijke zijdefabrikant uit Lyon, Ernest Su-
rion, schoot zich voor het hoofd, na aan
zijn compagnon het volgende briefje- te
hebben geschreven: „Mijnheer, de hitte
maakt mij gek", en eenige menschen heb
ben hem dit nagedaan.
KOREA.
Korea, is dan een Japansche provincie
geworden, want het zoogenaamde traclaat
van 17 November 1905, waarbij Japan zich
belastte met. de regeling der buitenlandsche
aangelegenheden van dit Rijk, is thans ver
vangen door een ander, hetwelk Japan
tot onbeperkt heer en meester maakt ook
over het binnenlandsch bestuur.
De 2 voornaamste bepalingen van hei
nieuwe verdrag luiden:
1. Het bestuur van Korea wordt, gesteld
onder de beproefde leiding van den Japan-
schen resident-generaal.
2. Voor de afkondiging van alle wetten
en verordeningen, alsmede voor de afdoe
ning van belangrijke zaken wordt de toe
stemming van den resident-generaal yer-
eischt.
Patronaten. Woensdag j.l. had ite
's Hertogenbósch een© vergadering plaats
van de Diocesane Comités der patronaten
uit. (1© diocesen Utrecht, Haarlem, 's Her
togenbósch en Breda, onder voorzitter
schap van den Zeer Eerw. heer W. van
Stee.
Het doel van deze vergadering was om
voorlaan het maandblad „Het Patronaat"
uit te geven als officieel orgaan van de
4 beslaande Dioc. organisaties.
Tot hoofdredacteur werd gekozen de
ZeerEenv. heer A. J. darijs, pastoor
van Tholen met vaste medewerkers uit
ieder bisdom.
Verschillende maatregelen weiden be
sproken die zeker het nut en de aantrek
kelijkheid voor dit maandblad zulten ver-
hoogen.
Over het beletsel, dat de weten
schap van de Boekencensuur zou on
dervinden, zegt de Hoogleeraar S. I), van
Veen o. a.
„De boekencensuur, in strafrechterlijken
zin opgevat, doet aan d© wetenschappe
lijke studie van Ro o ms c h-K a th o 1 ie-
k e geleerden niet de minste
schade. De vergunning om verboden
boeken te lezen en te bezitten is voor
hen, wanneer het inderdaad om weten
schappelijke doeleinden gaat, zonder al te
groote bezwaren, zelfs betrekkelijk nog
al gemakkelijk te verkrijgen. Wie hunne
werken leest, 'zal erkennen, dat zij van
de geschriften van andersdenkenden ook
voor zoover deze tot de verbodene be
lmoren, wel degelijk kennis namen".
Toch is het Katholicisme in strijd met
de ware wetenschap, zegt de
„Goesche Crt.".
