E
mp
-No. 88.
Zaterdag 27 Juli IV07.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
UIT ZEELAND.
IEENEN,
der.
f 2.50.
n 9 gulden.
Derde Jaargaug.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOEHSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Korte Inhoud Zondagsblad.
Tentoonstelling van Huisarbeid.
HIEIIME 2EEIIWSCK COM
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant o 0-05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.371/,, voor niet-abonné's045
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.60; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale pnjjs.
Platen: Een Oostersch potentaat; zeil
wedstrijd; Antwerpsche burgerwacht; we
reldrecord per auto; bloemencorso; het
„dal va,n den dood"; een reuzenmeloen
de nieuwe auto-fiacre; spoorweg in
Duitsch-Afrika met tekst.
VerhaalMededingers.
Over dit onderwerp van socialen aard
is reeds in ons blad gesproken.
Aangezien het doel dezer tentoonstel
ling mede de Kath. Soc. Actie aan
belangt, meenen we goed te doen, dit
doel nog eens nauwkeurig uiteen te zet
ten, opdat men een blik krijge op de voor
waarden, waaronder hier te lande huis
arbeid wordt verricht.
De verschillende gegevens ontleenen
we aan de „Venl. Crt."
Met, het doel dan, om op die voor
waarden, waaronder huisarbeid verricht
wordt een goeden kijk te krijgen, worden
verschillende artikelen alsconfectie-goe-
deren, kleederen, schoenen, sigaren, kant
werken, enz., die door huisarbeiders of
arbeidsters vervaardigd zijn naar de ten
toonstelling opgezonden, terwijl op de ar
tikelen vermeld wordt het loon en de
andere omstandigheden, waaronder zij
vervaardigd zijn.
Men heeft in verschillende kringen
reeds veel geklaagd over de ellende van
den huisarbeid en de ervaring heeft be
wezen, dat die klachten gegrond zijn.
Sedert de machines in 't groot bedrijf
op zoo 'enorme wijze zijn uitgebreid, is
de huisarbeid niet meer ïoonend en waar
hij nog verricht wordt is hij in hoofdzaak
afhankelijk van 'tgroot kapitaal.
Welk een invloed het moderne machi
newezen op den huisarbeid heeft uitge
oefend willen wij hier met een paar voor
beelden duidelijk maken.
De handspinner der 18e eeuw had
elf uur noodig om één streen garen
te maken; de spinner die tegen
woordig in de fabriek met de mo
derne machine werkt (met de zoo
genaamde selfactor) vervaar
digt met behulp van twee gezellen
duizend streen in één uur.
De handwever der 18e eeuw weefde
acht el per dag.
De machinewever der '20e eeuw, die
in de fabriek meerdere weefstoelen
tegelijk bedienen kan 250 el.
Terwijl de dorpsschoenmaker soms
dagen werkt op een paar schoenen,
naait één arbeider aan de Ameri-
kaansche zooienmachine, die door
stoom in beweging wordt gebracht,
400 a 500 laarzen per dag. (Herck-
ner. Arbeiterfrage).
Zoo zouden wij nog verder kunnen
voortgaan, maar wij gelooven, dat deze
voorbeelden reeds voldoende bewijzen,
dat door de moderne ontwikkeling: van
het machinewezen de huisarbeid der oude
re tijden niet meer mogelijk is.
Er is echter een huisarbeid der nieu
were tijden ontstaan.
De Engelsche noemen hem het zooge
naamde sweating-system (zweetsy-
steem), welke benaming reeds genoeg het
ontzettende van dezen huisarbeid ken
merkt.
Wij wezen er hierboven reeds op, dat
deze huisarbeid gevoed wordt door het
groot-kapitaal. En gevoed op eene wijze,
die tot verderf der daarbij geïnteresseerde
menschheid strekt.
Weliswaar is de grootste ellende van
dien huisarbeid waar te nemen op de
zolderkamertjes onzer groote steden,
maar zooals mejuffrouw Jungius, Direc
trice van het nationaal bureau voor vrou
wenarbeid, duidelijk in haar boek over
vrouwenarbeid aantoont en zooals ar
beidsinspecteurs en inspectrices nadrukke
lijk getuigen, moet men den huisarbeid
in de kleinere steden niet onderschatten,
en bestaan ook daar tal van huisateliers
en afgelegen werkplaatsen, waar door de
arme huiswerkers en vooral werksters
gedurende een overmatigen arbeidstijd
tegen een karig loon gewerkt Wordt.
Het kan wegens de bekrompen plaats
ruimte niet in onze bedoeling liggen een
aantal voorbeelden daarvan aan te halen.
Wij moeten het dus bij deze mededee-
üng laten.
Het zal dus het groote doel der a.s.
tentoonstelling zijn op dezen onrechtma-
tigen huisarbeid :het volle licht te doen
werpen.
Maar daarnaast zal die tentoonstelling
er ook naar dienen te streven invloed uit
te oefenen 'op den wetgever zonder wiens
werkdadige hulp aan deze onrechtvaar
dige practijken geen paal en perk kan
gesteld worden.
In Duitschland, maar vooral in Enge
land en Amerika heeft men in deze rich
ting gewerkt.
Zoo gaven o. a. de tentoonstellingen
voor huisarbeid, die in verschillende groo
te steden van Engeland (vooral in Lon
den) gehouden werden, het aanzien aan
een ingrijpende wetgeving tot. bestrijding
van den onrechtvaardigen huisarbeid.
Zoo bepaalt o. m. de Engelsche wet,
dat het den arbeidsters streng verboden
is na sluiting der fabrieken werk mede
naar huis te nemen, terwjjl zij eiken fa
brikant dwingt een lijst te voeren over
de buiten zijn fabriek werkende arbei
derspers )en deze lijst aan den inspec
teur van den arbeid ter hand te stellen.
Daarbij (en 'dat is wel de grootste kracht
der Engelsche wet) vallen alle bedrijven
zelfs de kleinste onder de bepalingen dei-
arbeidswet, zoodat niemand zich aan die
bepalingen onttrekken kan.
Verder bevat de wetgeving strenge
bepalingen omtrent licht, lucht en grootte
van 't lokaal, waarin huisarbeid verricht
wordt, terwijl de Amerikaansche wet nog
strenger optreedt en zelfs bepaalt onder
welk loon een werkgever door zijn per
soneel huisarbeid mag doen verrichten.
Zoo hebben deze wetgevingen met
steun der tentoonstellingen voor huisar
beid het kwaad weten aan te tasten, en
is zulks niet zonder resultaten gebleven.
Het ligt natuurlijk voor de hand, dat
de wetgever echter niet alles doen kan.
En ten slotte moeten vooral de betrok
ken personen zelf, met name de huisar
beiders en -arbeidsters tot de overtuiging
gebracht worden, dat de arbeid, dien
thans velen hunner verrichten eigenlijk
maar slavenarbeid is, en dat; in
deze toestanden eerst dan door overheid
en vereeniging verbetering zal kunnen
gebracht worden als die arbeid door mid
del eener groote, algemeene tentoonstel
ling in al zijn geuren en kleuren is voor
gesteld.
jf** Altijd tegen de Kerk.
De „G o e s c h e Cr t." heeft een stukje
overgenomen uit het lib. „Vaderland'".
Daarin wordt gehandeld over een Eind-
hovensche questie; en dan wordt zoo heel
liefelijk het stedeke Eindhoven geschilderd
als „het bolwerk der reactie,
waar de Kerk steeds oppermach
tig w a s"l
Het lust ons niet, op dezen onzin van
repliek te dienen, 't is ons slechts te
doen, om den lezers een geurtje te geven
van het genoegen, waarmede de „Goesche
Crt." alles overneemt, om de Katho
lieken te kunnen kwetsen!
Door de spreekbuis van „het Vaderland"
verkondigt de „Goesche Crt." n-g meer
nieuws.
N.l. dit: dat het den „ontwikkelden
Katholieken al lang een doorn in het oog
is, dat de R. K. geestelijkheid al meer en
meer een oveiheerschenden indruk tracht
uit te oefenen op bet oeconomische leven"!
Het „oeconomische leven"!
Zonder over dit vr oord te vallen, mogen
we toch wel opmerken, dat juist de Katho
lieke Kerk al het hare er steeds heelt toe
bijgedragen en nog steeds bijbrengt, al
haar krachten heeft ingespannen en nog
inspant,om juist de „oeconomisch" zwakken,
als men 't dan zoo noemen wil, op te hef
fen en dezer lot zich aan te trekkenen
vooral om de sociale misstanden te
verbeteren.
En dit volgt uit haar roeping, en is dus
haar plicht.
Een plicht, zoo trouw nagekomen, dat
het feiten regent, om diens vervulling te
bewijzen.
Toch 't is niet te verwonderen
spreekt de „Goesche Crt." trouw na, wat
het „Vad." schrijft over „het drijven der
Kerk, het aandrijven van een onzaligen
sectegeest" 1
Och, ja, dat doen w jj, en dat doen de
vrijzinnigen niet!
De heer J. Houbaer van Vlissingen
schrijft in „De Tijd" een ingezonden stuk
over het niet aanwezig zijn van Roomsche
couranten in sommige hotels. De reden
van dat gebrek wordt aangegeven met
de woorden: „De hotelhouder vertelde
mij, dat er nooit iemand naar genoemde
bladen vroeg".
Er is zeker een groot bewijs voor de
laksheid van veel Roomsche mannen in
die woorden gelegen.
Want het is toch zulk eene geringe
moeite, om in hotels, café's, herbergen
waar men eens een courant wil inzien, te
vragen naar een katholiek blad. En in die
klieine moeite zit een groot stuk propa
ganda voor de katholieke pers.
Zeg nietmen luistert er toch niet naar,
of dat geeft toch niets. Want bij de al-
gemeene zucht om het den bezoekers zoo
veel mogelijk naar den zin te maken, zal
men wel naar u luisteren en zal het wel
wat geven; vooral als men, zooals de
heer J. H. in „De Tijd", zijn voornemen
te kennen geeft om voortaan alleen van
die hotels, café's enz. gebruik te maken,
waar men een katholiek blad op de lees
tafel vinden kan.
Vooruit dus, mannen van katholieke
sociale actie in Zeeland, denkt nog eens
aan uwe goede voornemens, welke ge
hebt gemaakt, toen de heer Smits uit Lei
den u in het voorjaar sprak over den
steun, aan de katholieke pers door u te
geven.
Denkt vooral nog eens aan wat uw
Bisschop u voorhield bij het begin van
de Vasten: „zorgen wij met alle
kracht voor het steunen en sterken van
een eigen Katholieke Pers".
„Met alle kracht"
FRANKRIJK.
Een les voor Frankrijk. Naar
uit Rome wordt gemeld, ontving Z. H. de
Paus deze week (Dinsdag) in gala-audiën
tie den buitengewonen gezant van den
Mikado, Yasuya Uchida.
De Japansche, gezant overhandigde aan
Z. H. een eigenhandig schrijven van den
Mikado en hield een eerbiedige toespraak
van hulde, waarop de H. Vader zijn op
rechten dank betuigde, vooral wegens de
bescherming, in Japan aan het katholieke
missiewerk verleend.
Deze erkenning van en hulde aan den
Paus door het hoofd van een heidenschen
Staat treft des te meer, wanneer men
daartegenover stelt de vlegelachtige hou
ding, welke de Fransche staatslieden
zich ten aanzien van den H. Stoel ver
oorloven.
De regeering te Parijs verbreekt moed
willig de betrekkingen met Rome, gaat
den Paus opzettelijk voorbij, erkent hem
niet als een groote zedelijke macht, waar
mede rekening moet worden gehouden.
Zelfs de gewone vormen werden door
Clemenceau c. s. hij de opzegging van het
Concordaat en het terugroepen van den
gezant lompweg verwaarloosd.
Zoo toonden de bewindvoerders van
een christelijk land hun „grootheid" te
genover den souverein zonder leger.
Maar de gebieder van een heidensch
volk zelf buiten het Christendom staan
de toont op eclatante wijze, dat geen
Staat van beteekenis den beroofden, maai'
niet onttroonden 'koning van het Vaticaan
negeeren kan.
Het is een stevig lesje, dat de Fran
sche regeerings-mannen van den Japan-
schen keizer ontvangen.
Maar of het helpen zal, is de vraag.
Het anti-clericalisme maakt nu eenmaal
erg hardhoorig, erg kortzichtig eu erg
dom, zegt „het Centrum".
De desorganisatie van Frank-
rijk's weermacht. Behalve de opper
bevelhebber van Frankrijk's leger hebben,
naar gemeld wordt, ook de generaals Mi-
chal en Metzinger hun ontslag gevraagd.
Aan den „Gaulois" verklaarden de gene
raals Duchesne en Langlois de redenen,
die Hayron tot zijn besluit hebben geleid,
volkomen te billijken.
ITALIË.
Het stoffel ij k overschot van
L e o X111. Te Rome had zich het gerucht
verspreid, dat de overbrenging van het
stoffelijk overschot van Leo Xül op Dins
dag j.l. plaats zou hebben. Er had zich
daarom op dien dag een groote menigte
verzameld voor de poort van de base-
lick van St. Jan, die eerst laat in den
middag, het wachten moede, uiteen ging.
Tegen vier uur klonk een hevige slag,
die onder de talrijke nieuwsgierigen een
paniek veroorzaakte. Een bom in karton,
door een onbekende onder de rails van
een tram gelegd, was ontploft. Men ver
moedt, dat de vrijmetselarij manifestaties
voorbereidt voor den dag, dat de over
brenging zal plaats hebben. Een groote
anti-clericale meeting zen op dien dag
plaats hebben. Zou men dezelfde schan
delijke manifestaties willen op touw zet
ten als bij het overbrengen van het stof
felijk overschot van Pius IX.
ENGELAND.
Tot hiertoe werden loterijen voor een
weldadig of liefdadig doel steeds toegelaten.
De patere-passiomsten van het St Jozefs
klooster Higbgate, Londen, in de nood
zakelijkheid zijnde eene nieuwe school te
bouwen, wilden door middel van eene loterij
voor welke door weidenkenden prijzen wer
den gegeven, de daarvoor ontbrekende
gelden inzamelen.
Nauwelijks waren eenige loten verkocht,
of de autoriteiten lieten ze in beslag
nemen eu verboden verderen verkoop van
loten.
Maar daarbij za' bet niet blijven. Deze
wet zal binnenkort voor Ierland nog ver
scherpt worden, zoodat talrijke vereeni-
gingen van christelijke liefdadigheid hunne
liefdewerken zullen moeten staken en de
armen gebrek zullen lijden.
De invoering en verscherping dezer wet
op de loterijen is vooral voor het arme
Ierland te betreuren. Hunne godsdienstige
scholen willen zij om niets ter wereld prijs
geven, en voor het bouwen van zulke
heeft de regeeriug geene gelden beschik
baar, wel voor scholen zooals de „non
conformisten" die willen.
En desalniettemin verkondigt men van
de daken: gelijke vrijheid en gelijke rech
ten voor allen, zonder uitzondering.
Cynischl In Jiet „N. v. d. D." leest
men de volgende advertentie: „Werkelijk
ernstig gemeend I Een Heer, 26 jaar oud,
knap en aangenaam uiterlijk, flinke wel
gevormde gestalte, goed karakter, van vrij
zinnige beginselen, gezellig conversator,
ongefortuneerd, maar van goeden huize,
echter tot de conclusie gekomen dat geld
de eenige factor is 0111 in het leven te sla
gen, zoekt langs dezen weg in kennis te
komen met een Vrouwelijk Individu, pm
na wederzijdsch goedvinden een huwelijk
aan te gaan. Eenige vereischte: fortuin,
waardoor genoemde heer in slaat is zijn
studiën voort te zetten en zijn radicaal te
behalen. Leeftijd, uiterlijk of stand is van
geen aanbelang".
Toevallig, nietwaar, dat dit „mannelijk
individu" van „vrijzinnige beginse
len" is 11
De nieuwe Syllabus. Om misver
stand te voorkomen bij degenen, die geen
theologische studiën maakten, lijkt het ons
niet overbodig op te merken, zegt „de Tijd",
dat niet het contrarium, maar het contra-
dictorium van de veroordeelde stellingen
te houden is. Een voorbeeld zal de betee
kenis hiervan duidelijk maken.
Nemen wij de propositie: overal en ten
alle tijde is scheiding van Kerk en Staat
nuttig het eonlradictorium isniet over
al terwijl het contrarium van de stelling
luidt: overal en ten allen tijde is
scheiding van Kerk en Staat niet
nuttig. Het onderscheid is groot. Wij
willen dit nog ophelderen door een voor
beeld, uit den syllabus genomen. Waar
deze de stelling veroordeeltonder geen
enkel opzicht komt het aan de Kerk toe
een oordeel te vellen over de uitspraken
der menschelijke wetenschappen, is als
waar te houden de stelling: onder een
enkel opzicht (ten minste) komt het aan
de Kerk enz., en niet onder ieder opzicht
komt.
De vrije briefkaart. De nieuwe
voorschriften, aangaande de briefkaarten,
die met 1 Augustus in werking treden,
geven een zeer te waardeeren verbetering
en vooral verruiming aan de op dit ge
bied tot dusverre geldende bepalingen.
Vooreerst behoeft zij voorlaan niet eens
meer het opschrift „Briefkaart" te dra
gen. Een gewone correspondentiekaart,
mits binnen de voorgeschreven afmetin
gen vaUend, is van nu af even goed een
briefkaart als een die door het Rijk wordt
uitgegeven.
Want de kleur doet er ook niets meer
toe. De betrekkelijke vrijheid, die in dit
opzicht reeds heerschte, is nu ten aan
zien van de kleur ongelimiteerd.
Verder is de beschrijfbare ruimte uit
gebreid, doordat men behalve de rugzijde
niet de linkerhelft, maar voortaan het.
linker-gedeelte van de voorzijde daarvoor
mag gebruiken.
Photographieen, prentjes, plakzegels,
postzegels, merken en soortgelijke kleine
papieren mogen nu op de briefkaart wor
den geplakt, zoowel aan de voor- als aan
de achterzijde (van de voorzijde alleen
de linkerhelft, hetgeen in de praktijk wel
gelijk zal staan met het linkergedeelte).
De eisch dat ze behoorlijk vastgehecht
moeten zijn en daarmede over hun ge-
heele oppervlakte als het ware één ge
heel dienen te vormen, is alleszins billijk.
Kortom aan het begrip briefkaart zal
na 1 Augustus, dank zij de nieuwe voor
schriften, kunnen voldoen ieder blaadje
blanco carton, dat binnen de vastgestelde
afmetingen valt (14 bij 9 c.M. hoogstens
en 10 bij 7 c.M. minstens).
Succes der sociaal-democra
ten. Nu, de laatste verkiezingen en her
stemmingen voor de Gemeenteraden zijn
afgeloopen heeft „Het Volk" becijferd, dat
in verschillende colleges de sociaal-demo
craten in 't geheel 68 zetels hebben be
zet en deze partij dus met voldoening op
de campagne mag terugzien. „Het Volk"
is tevreden met dit succes, daar het de
sociaal-democraten vertrouwd zal maken
met het beheer en het samenstel der re-
geermachine en het ambt van gemeente
raadslid, met ijver vervufd, de werkkracht
der partij belangrijk verhoogt.
Een gemeenteraad in ons land is op
het kantje van sociaal-democratisch, die
van Leeuwarderadeel, waai- van de 15
leden 7 sociaal-democraten zijn. Nog één
en ze hebben de meerderheid.
GOES. Bij Kon. besluit zijn benoemd
tot tweede luitenant bij het wapen der
infanterie: bij het 3e regiment de cadet
P. C. Geus en bij het 9e regiment de ca
det J. H. Janssen.
De harmonie „Euphonia" geeft he
den avond een volksconcert op de Markt.
MIDDELBURG. De miliciens der lichting
1906, behoorende tot de tweede ploeg van
het blijvend gedeelte van de regimenten
Infanterie, keeren op Zaterdag den 27 Juli
a. s. met groot verlof huiswaarts. Aan hen,
die voor eigen rekening reizen, werd ver
gund reeds hedennamiddag te vertrekken.
In de zitting van den gemeenteraad
werd door den voorzitter medegedeeld,
dat H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins
Hendrik de uitnoodiging voor een maal
tijd, aan te bieden door de gemeente Mid
delburg hadden aangenomen. Tevens
deelde de voorzitter mede, dat B. en W.
besloten hadden om in verband met het
uitrijden der Vorstelijke personen, die stra
ten en pleinen te illumineeren, die daar
voor in aanmerking kwamen, alsmede het
aanbrengen van eenvoudige versiering
met vlaggedoek als anderszins.
Breedvoerig werd gediscussieerd over
het voorstel van B. en W., om de gym
nastiek op te nemen onder de verplichte
leervakken van het gymnasium. De hee-
ren Heyse, Gratama en Tak legden er den
nadruk op, dat dan de gemeente binnen
kort verplicht zou zijn een nieuw gym
nastieklokaal te bouwen, aangezien het
tegenwoordig gebouw rijkseigendom is en
zeer spoedig door het rijk zal worden
