No. 69.
Donderdag 13 Juni 1907.
Derde Jaargang
Verschijnt eiken MAANDAG-.JfOEHSDAG- en V8IIDAGAV0HD.
De Uitslag.
FEUILLETON.
SLAVENKETENEN.
BUITENLAND,
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes fO.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant s u 0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f0.371/,, voor niet-abonné's 04,5
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
De Staten-verkiezingen, voor zoover die
in Zeeland en Zuid-Holland gister plaats
hadden, zijn gunstig voor ons uitgevallen
de uitslag heeft de verwachting verre over
troffen.
Vooral het district Goes, waar de vrij
zinnigen minstens twee zetels dachten te
winnen, hield zich uitstekend.
Alle vier onze anti-liberale candidaten
wonnen; en dat zelfs zonder her-
stemming!
Dat is van groote beteekenis.
Want niemand zal ontkennen het tee-
kenende, dat 2 liberale mannen van klin
kenden naam tegen onze nu gekozen can
didaten ver in de minderheid bleven.
Dat is voor ons het blijde toeken, dat
het beginsel de schaal heeft doen
overslaan.
Dekker in Goes meer stemmen dan
Kakebeeke 1
En een. tweede voor ons blijde tesken
is het feit, dat de coalitie hechter staat
dan ooit.
De Katholieken hebben zich niet laten
bedotten en afschrikken door het stoken en
het pogen tot tweedracht-zaaien der vrij-
zinnige bladen.
Ze hebben dat spelletje doorzien.
Ze hebben gehandeld naar de ver
pande trouw; ze hebben hun woord
ridderlijk gestand gedaan.
Ziet de cijfers onzer dorpen!
Ze spreken er van hoe daar, met ter
zijdestelling van persoonlijke symphatie-
on, de Katholieken als één man gestemd
hebben op de anti-revolutionairen.
Ze toonen aan, dat daar is doorge
drongen het diepe besef van den gewich-
tigen eisclidat het in de allereerste plaats
zaak is d e R e c h t e r z ij de te versterken.
Dat stemt tot vreugde en dankbaarheid.
En men zal ons vergunnen hier ter
plaatse, mede uit naam onzer R. K. Cen
trale KiesveTeeniging 'n woord van diepge-
voelden dank te richten tot de kiezers,
die hebben medegewerkt tot deze schoon©
overwinning.
Middelburg moet op zijn tellen;
passen.
Daar moet al 't mogelijke alsnog worden]
gedaan.
Want men zal daar inzien, da,t de socia
listen op de liberalen overgaan.
Vlissingen is gered. Zierikzee
bleef natuurlijk liberaal. In T h o 1 e n werd
de aftredende liberaal herkozen. In
Zeeuwsch-Vl a anderen staat de
80.)
„En van welke wapenen zult gij u be
dienen, om de schuldigen te treffen?"
„Van de papieren die mijn koffer bet-
vatte, welke nog altijd aan het Victoria-
station op mij wacht, ik had anderen
üaarmede kunnen belasten, maar dan had-
oen zij ook mijne overige geschriften moe
ten zien, en er waren er bij die voor geen
vreemde pogen bestemd waren".
„Die aarzeling is u noodlottig geweest"
Demf°ö somber; „alles schijnt ten.
voordeele der schurken mede te werken".
"omPeldc Heltin verschrikt,
terwijl zij zich met moeite op den elle
boog overeind hief. 1 eue
„Herinnert gij u niet den heer Nieu
met 6611 0pdracht Mast te
ik "stiérf".aar Sl<XhtS V°°r het «eval da't
„Welnu, hij heeft uwe vrijheid bedreigd
geacht, en gevreesd dat die papieren u
konden berwdeelen, zoodat hij uw koffer
heeft afgehaald eu de stukken 'die het
bevatte, verbrandde".
„Groote God. Hoe hebt gij dat ver
nomen?' SJ e
zaak goed.
Welnu, wat betreft ons gewest, geeft
de uitslag ons alleszins reden tot tevreden
heid.
En nu Zuid-Holland! De provincie, die,
zouden de liberalen daar de meerderheid
verkrijgen door 6 zetels te winnen
de Eerste Kamer zou hebben doen om
gaan I
Zuid-Holland! waarvan de „N. Rott.
Crt." profeteerde: .„het gaat ons goed!
Zuid-Holland, waar de vrijzinnigen datóhj-
ten zeker te zijn van de overwinning,
de liberalen hebben gr op gevoelige wijze
klop gek regen
De „N. Rott. Crt." van dezen mor
gen spreekt dan ook van „de slag in
Zuid-Holland.
De anti liberalen zullen in de Staten
van Zuid-Holland nog meer ver
sterkt worden. Thans hebben er
zitting (de gekozenen er bij gere
kend): 21 liberalen en 45 anti-liberaljen.
Er moeten 16 herstemmingen plaats
hebben, loopende over 14 anti-liberalen,
16 liberalen en 2 sociaal-democraten.
De stand van de Staten was vóór de
verkiezing: 4G rechts en 36 links.
„De uitslag daar is een bittere te
leurstelling geweest", aldus dezelfde
„N. Rott. Crt." en het blad gaat verder
voort
„In stede van winst valt slechts verlies
te boeken. Ja, één zetel winnen wij in Rot
terdam II, waar twee vrijzinnigen met el
kaar in herstemming komen, doch die zetel
(van den heer Voorhoeve) was te voren
door onze voornaamste tegenpartij; prijs
gegeven.
Verder is het schier alles misère. Wij
behielden den Briel, zullen met zeker
heid in Rotterdam II en Rotterdam IV
(waar, gelijk in district II, bij de herstem
ming tusschen twee vrijzinnigen valt te
kiezen) twee zetels hebben, en dan han
gen wij voor de rest van de herstemmin
gen af.
Rotterdam I ging voor ons verloren; de
liberale candidaat behaalde .1700 stemmen
minder, dan de christelijk-historische pn
zelfs 500 minder dan de sociaal-democra
tische. Er moet tusschen de beide laatsten
herstemming plaats hebben.
In Rotterdam II werd de heer van Sta
veren, het aftredend lid, opnieuw in de
Staten gebracht. De geabandonneerde zetel
van den heer Voorhoeve zal, gelijk gezegd,
door een vrijzinnig man worden bezet.
Rotterdam III levert herstemming op
tusschen den vrijzinnigen candidaat en den
roomsoh-katholieken.
Ook Rotterdam IV hield zich slecht. Het
aftredend antirevolutionair lid van der
Pols werd met stevige meerderheid geko-
„Het werd uit Londen aan den heer
Holm geschreven".
„Door hemzelf".
„Neem, hij was daartoe niet in de mo
gelijkheid; men nam hem in hechtenis,
juist omdat hij door die daad den schijn
verkreeg in betrekking te staan tot u en
uwe vroegere partijgenooten, of althans
de justitie in hare taak te willen dwars-
boomen. Gij ziet dat gij geen geluk aan
brengt, aan degenen die u liefkregen, Olga,
want ik twijfel er niet aan of ook die
man is onder uwe betoovering geraakt".
Zij had zich achterover op hare kussens
laten vallen en hield het gelaat met de
handen bedekt.
Sergius Demiroff trad nader op haar
toe.
„Hebt gij mij niets meer te zeggen,
Olga?" vroeg hij1 met toonlooze stem.
„Neen: gij weet thans alles".
„Mag ik u eene vraag doen?"
„Gij hebt slechts te hevelen. Er is niets
wat ik u weigeren mag".
„Hebt gij Eernst Nieuwenheim lief?"
Zij' schudde ontkennend het hoofd.
„En heeft hij reeds op zijne teederheid
voor u gezinspeeld?"
„Ja, maar het was dwaasheid, de op
welling van een oogenblik. Ik was nog
zoo goed als stervende".
„Ik weet wat die opwelling van; een
oogenblik beteekent, helaas. En ik beklaag
zen. Het aftredend liberaal lid van Stolk
komt met den liberaal de Monehy in her
stemming.
En zelfs in Rotterdam V wist men den
liberalen candidaat niet verkozen te krij
gen. Tusschen hem en den chiistelijk-
historische.tr candidaat zal de herstemming
beslissen.
Zie daar Rotterdam. Met inspanning van
alle krachten kan per slot van rekening
de geheele gemeente evenveel vrijzinnigen,
als anti-vrijzinnigen naar de Staten zen
den. Maar wat baat het Zuid-Holland, dat
op Rotterdam had gerekend?
Buiten Rotterdam, ook verlies; geen
plaatsje ging aan ons over.
In Leiden ging een zetel verloren. Het
aftredend liberale lid van Dissel is uit
geworpen; een christelijk-historisch man
komt in de plaats.
In Schiedam heeft het lid van Gedepu
teerden, de heer Versteeg, voor pen
roomsoh-katholiek het veld moeten ruimen.
Dordrecht, waar twee liberalen af treden,
levert herstemming tusschen twee libera
len, een antirevolutionair en een socialist,
Oud-Beijerland (aftredenden: één liberaal
en één antirevolutionair) herstemming tus
schen liberalen en antirevolutionairen.
Over Gorinchem, dat een liberaal en ©en
christelijk-historisch man naar d© Staten
afvaardigde, zal eerst hij de herstemming
(tusschen twee liberalen en twee kerkdij
ken) worden beslist. Zelfs den Haag wist
er de liberale candidaten niet in eens door
te krijgen; zij komen met hun vijven in
herstemming met drie korkelijken en twee
sociaal-democraten.
Alle andere districten zijn in eens aan
de kerkelijke partijen ten deel gevallen.
Leiderdorp, Zoetermeer, Vlaardingen, Al-
fen, Middelbands, het was niet veel anders,
te verwachten/Delft gaf nooit veel kans.
Ridderkerk; men had er hoop, doch, naar
nu blijkt, ten onrechte. De antirevolutio
naire candidaat bracht het 900 stemmen
verder dan de liberale! Zelfs in Slie-
drecht en Gouda mochten onze candida
ten niet eens de herstemming halen.
'tls alles misère. Waarom het ver
bloemd? Twee zetels zijn wij reddeloos
kwijt. Of er nog meer gaan, zal van de
herstemmingen in Rotterdam, den Haag,
Dordt, Gorinchem en .Oud-Beijerland p£-
hangen. Er zal dus hard moeten gewerkt
Worden, of er gaan er nog meer".
Er zullen er nog meer gaan.
Men kan nu zeggen, dat de Eerste Kamer
niet zal omgaan; integendeel, dat
haar anti-liberale meerderheid versterkt
wordt.
En waai- nu 'tliberale „Vaderland"
schreef, dat de overwinning van 1905
slechts een Jialve was, en d,a:t
deze verkiezing de beteekenis
had van een beroep op de kie
zers, daar is de uitslag der verkiezingen,
een geduchte nederlaag voorde
Regeering.
Zal deze nu aanblijven?
hem. Tracht hem te redden, zoowel uit
de handen der politie als voor .uzelve,
indien gij ten minste nog ©enig geweten
in u omdraagt. Wat mijzelf betreft, ik ga
u vaarwel zeggen voor altijd, wij zullen
elkander hierbeneden niet wederzien. Ver
geef mij de wraakplannen, die ik tegen u
koesterde; uwe bekentenis heeft hen tot
zwijgen gebracht, want zij zeide mij ten
minste het gevoel dat gij mij in die dagen
toedroegt, niet gehuicheld was. Ter wille
van de liefde die u, zij het ook slechts
enkele dagen, vervulde, zal ik het ver
leden vergeten, en zal het verder voor
mij zijn als waart gij reeds. dood. Tegen
dooden koestert men geen wrok meer".
„Waar gaat gij heen?" fluisterde zijl ver
schrikt.
„Ik keer allereerst naar Frankrijk terug,
om aldaar mijne zaken te regelen".
„En daarna?" hield zij aan.
„Daarna zal ik naar verre landen gaan
tot die maagdelijke wouden van Amerika,
waar Chateaubriand vertroosting zocht,
voor de revolutie ,die hem zijn dierbaarste
bloedverwanten had ontrukt, waar ik zelf
vergetelheid hoop te vinden voor hetgeen
de monschen elkander aandoen".
Sergius maakte een gebaar alsof hij haar
de hand wilde toesteken, maar bedacht
zich, en vergenoegde zich voor haar te
buigen, waarna hij' de kamer verliet, zon
der ook een laatste maal om te zien.
„Godsdienst is privaatzaak".
Behoudt men in het partijprogram der
sociaal-democraten de stelling: godsdienst
is privaatzaak, dan doet men dit uit tak-
tiek, om de propaganda, om onnoozelen
te bedotten, maar het is in tegen
spraak met de grondprincipen
van het socialisme en kan dus niet
anders dan bedrog en huichela-
r ij1 genoemd worde n.
Dit heeft de sociaal-democraat B e rnl
stein in een rede: Is gods
dienst privaatzaak? onomwonden toe
gegeven. Volgens een verslag in de „Voi>
warts", zeide hij: „Degenen, die nog
vasthouden aan godsdienstige ideeën, zijn
een belemmering voor onze beweging.
Daarom moet de godsdienst niet als pii-
vaatzaak gelden. Uit .onzen eisoh: schei
ding van Kerk en Staat, volgt, dat wij ons
ook tegen den godsdienst moeten verkla-
ren, want Kerk en Godsdienst zijn onaf
scheidbaar. De eerste leiders van het so-
cialisme zijn allen vrijdenkers geweest, die
zich van Kerk en Godsdienst hebben vrij-
gemaakt. Toen de partij grooter werd, heb
ben 'wij, omdat de godsdienstigheid der
plattelandsbevolkingeen belemmering
was voor onze beweging, in het partijpro-
gram de stelling opgenomen: godsdienst is
privaatzaak. 'Alleen uit taktiek, om
stemmen te winnen bij' verkie
zingen, is dit een punt van ons
program geworden. Dat is niet
alleen onzin, maar ook
h uichel ar ij. Waarom zo uden jwij
den strijd tegen de godsdien-
stige elementen niet beproe
ven? Met godsdienstige domkoppen kun
nen wij niets beginnen, want wie onder
den invloed staat der geestelijkheid, kan
nooit een goed sociaal-democraat zijn. Het
winnen van bijloopers, het veroveren van
mandaten moet niet de hoofdzaak voor
ons zijn, hoofdzaak js het winnen van
goed© sociaal-democraten. Onze agitatie
moet niet steunen op de economische ven
beteringen, welke dezen en genen krijigen,
wanneer onze eischen worden ingewilligd,
maar wij moeten ontwikkeling brengen,
grondige ontwikkeling en daarop moet
onze partij steunen.
Wij moeten de mcnsclicn eerst
over den godsdienst tot andere
gedachten brengen, v o or w ij h en
politiek en economisch flink
kunnen ontwikkelen. Daaruit
volgt, dat die stelling: gods
dienst is privaatzaak, uit ons
program moet geschrapt wor
den.
Toen hij beneden kwam, vond hij vader
en dochter bij den stationschef pp het
kantoor.
Anna rees terstond overeind en zag hem
vragend aan.
Sergius verstond dien blik, want hij'
zeide
„Stel u gerust, juffrouw Holm; ik ge
loof dat ons gesprek de zieke vermoeid
heeft, maar meer ook niet. Hebt gij1 den
dokter heden gesprooken?"
„Ja, hij kwam hier van morgen".
„En wat meent hij te kunnen voor
spellen".
„Van morgen nog twijfelde hij1 niet aan
hare genezing".
Demiroff antwoordde niet, maar haalde
diep adem.
„Gij schijnt dat te betreuren, mijnheer",
sprak Lodcwijk Holm verwijlend.
„Dat doe ik inderdaad, om harentwil",
luidde het ernstige antwoord„Indien zij
hier mocht sterven, dan zou hot zijn om
ringd van trouwe vrienden, die haar tot
het eind toe vol liefde zouden bijstaan.
Indien zij échter her-stelt
„Welnu
„Dan lijdt het voor mij, en ook voor
haarzelve, geen twijbel of zij zal onder
do hand harer vervolgers vallen".
„Tenzij dat zij1 voor dien tijd in hech
tenis genomen wordt", mompelde de sta
tionschef.
FRANKRIJK.
Aan Viviani, „den uitdoover
der lichten aan den hemel".
Teneinde uit te rusten van zijn vermoeie
nissen heeft minister Viviani, de Franscho
socialist, in de bladen een buitenver
blijfje te huur gevraagd, voorzien van alle
gemakken en natuurlijk veraf genoeg
gelegen, opdat eventueele stakers hem niet
met hun moeielijkheden lastig zouden ko
men vallen.
Zekere barones Dannery had zulk een
landhuisje leeg staan en de heer Viviani
wilde dat wel huren. Doch hij ontving
op zijn schrijven het volgende antwoord:
„Mijnheer de minister 1 Mijn landgoed is
inderdaad voor twee maanden te huur,
doch ik kan op uw voorstel onmogelijk
ingaan. 'Er zijn bij mij en in d© omstreken
van onze goede stad Quimper nog te veel
lichten aan den hemel en noch ik, noch
iemand van mijn bloedverwanten of vrien
den, zullen ooit op ©enigerlei wijze mede
werken aan het wer-k dat gij hebt onder
nomen om die lichten uit te dooven. iZooals
de heer Clemenceau zeideik heb wèl de
eer u te groeten.
Bar-ones Dannery, geb. Brimont".
Heeft 'de heer Viviani niet genoeg aan
den mooien tuin van het aartsbisschoppe
lijk palms als zomerverblijf? De leden van
den Algemeenen Arbeidsbond zouden er
wel moe tevreden zijn I De Regeering
vraagt een crediet van 700.000 francs om
dit socialistische heerschap in do bis
schopswoning te instalieeren en nog is
hij daar mede niet voldaan. Als de hoeren
baantjesjagers maar op het kussen komen,
krijgen zij al spoedig kapitalistische be
vliegingen!
De ware schuldigen. „Wanneer
het priesterkleed ook nog eenige zwakke
geesten verleidt, ze zijn toch weinig in
getal. En daartegenover dient het, om het
publiek te herinneren aan de misdadige
sectarissen, die leven van exploitatie der
menschelijke domheid, wezens, die niet
anders meer beschouwd worden dan als
oplichters, geboden zonder waarde ver-
koopende en plaatsen in een hemel, waar
aan zij zeiven niet gelooven.
„Wat mij betreft, ik zie nooit een pries
ter over straat gaan zonder dat ik denk,
„weer zoo'n nietsdoener", en dat spoort mij
aan, om hem te bestrijden. Zij gevoelen
thans zeiven wel dezen afkeer dien ze
inboezemen
„Ze worden zeldzaam, zoowel in de
steden als op het platteland, de menschen
die nog het priesterkleed groeten.
„Het is twee jaren geleden dat ik schreef
in den „Radical de '1 Allier", een blad dat
te Moulins verschijnt„Sommige maires
hebben besluiten uitgevaardigd om den
priesters het dragen der soutane op den
openbaren weg te verbieden maar voordat
we twintig jaren verder zijn, zal zulk een
verbod niet meer noodig wezen, doordat
de soutane die eertjjds, hetzij uit onwe
tendheid, hetzij uit dwaasheid, zoozeer
geeerbiedigd werd, dermate veracht zal
Demiroff keerde zich haastig naar hem
toe.
„Heeft men dan waarlijk het oog op
haar?" vroeg hij snel.
Ja, de detective, die hier voor de zaak
overkwam, zeide rrrij hoe men meende dat
zij1 aanvankelijk deel moest hebben geno
men aan de misdrijven der bende, en ik
beken zelf dai zich meermalen het ver
moeden aan mij opdrong, dat zij ©ene
zware schuld op het geweten had".
„Zij h;ul dat inderdaad", sprak Sergius
op gedempten toon: „in een uur van ver
blinding heeft zij de bevelen harer partij
genoten opgevolgd; maar haar aanslag
mislukte; de man tegen wren zij de hand
ophief leeft en schenkt haar vergiffenis.
Hij zal u zelfs een brief toezenden, waarin
hij haar van alle schuld vrijpleit, voor het
geval dat men haar ooit daarvoor mocht
aanvallen. Voor het overige is haar gansch
verleden vlekkeloos geweest".
„01 mijnheer!' 'riep Anna uit, wier
oogen zich met tranen vulden: „dat is
e©ne groote, eene edele daad van haar
slachtoffer, maar het is niet te veel, want
niemand heeft geboet zooals zij".
Eenig© oogenblikken later nam hij' af
scheid.
(Wordt vervolgd).
