irijzen.
uiker
lemind.
n v. Roosmalen
lansche Orgels
erman v. Roosmalen
iwe Malta
rdappelen,
(MA
JVo. 57.
Dinsdag 14 Mei 1907.
Derde d aargang.
Vtrschijnl lib MAINDAS-. WBENSDAG- n VlIIOAGAVOND
BUITENLAND.
per pond.
tZIEKTE.
Zoetermeer.
post 40 ct.
ide Pekela.
li and.
eehouders.
DE VISSER Jz.
Intvan jen
ent per pond.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
De trek nair de steden en Rath. Soc. Actie
op bet platteland.
UIT DE PERS,
ïarkt, Goes.
tC. BOUMA.
ts van het huis
BRUSSON.
r. JEUNE.
VILLEWUR
(Hte GARONNE).
In depots.
Htstreeks van de fabriek,
(tend,
|oor Diabeteslijders.
ich» 1874.
»orten.
fijf jaar garantie.
[lUREN, ENZ.
lappen en niemand weet
po is het ook met inyne
Jen. Wie die niet kent
l, want niet alleen tegen
jpk tegen gevatte koude,
ge ontlasting enz.
Jl)ij NV. Hnbregtse, Korte
Liuek bjj C. de Fouwte
f, te Vlissingen l>ij A. C.
plag bjj M. Riemena Pa.;
Ir; te Camperland bij A.
itli bij I Vogel OzIe
lueüt en melkvee met Je
feilde Veekoek merk:
f" belangrijke korting bij
en afhaling uit wagon.
jevvenHcht.
ii verkor» p
Hansweerd.
H1.IK s lleeretiboek
SMITS, HeinkeiiBzand.
roede doos waarin
Kinadrujpels van
R[J verkocht wor-
A niets anders
m//M0
ndere is namaak.
ukelmarkt. Goes.
Abonnementsprijs per 3 maanden, voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant „0X15
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonaé'ff f 0.371/», voor niet-abonné's045
Burtau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
J i 1
P. fr. lldefonsus schrijft onder dit op
schrift in het „K. S. W.":
In no. 12 van dit Weekblad wijdde ik
onlangs eenige regelen aan: „Nederland-
sche arbeiders in het Buitenland". Ik wees
op een voorwaarde, die m. i. absoluut
noodzakelijk vervuld moet worden, wil
men met vrucht iets voor die menschen
gaan doen, n.l. het ontluiken, de
groei en bloei van het katho
liek vereenigingsleven op, het
platteland, vooral daar, vanwaar ve
len naar Duitschland trekken, opdat de
emigranten eenig begrip van veree-
nigingen en bonden hebben en voor aan
sluiting daarbij iets voelen, zoodat er
gegronde hoop bestaat, dat zij ook over
de grenzen voor het vereenigingsleven op
godsdiensligen grondslag zullen gewonnen
worden.
Ons artikel mocht zich over een waar-
deerend naschrift der geachte Redactie
verheugen, hetwelk eindigt: „Doch ook
onze groote taak tot ontwikkeling en or
ganisatie van het platteland, noodig, ze
ker ook met 'toog op „het Duitsche ge
vaar", maar noodig niet minder ook voor
hen, die onze landspalen niet zullen over
schrijden, deze onze groote en zware
taak worde door niemand, op wien in
deze eenige verantwoordelijkheid rust, uit
het oog verloren 1"
Dit deed mij besluiten om andermaal
en al zoo spoedig de gastvrijheid van het
„Kath. Soc. Weekblad" te vragen.
Reeds den vorigen keer hadden wij de
aandacht erop willen, vestigen, dat het
geen wij geschreven hadden in betrekking
tot de Hollandsche werklieden in Duitsch
land ook van toepassing was op hen, die
van het platteland, uit de dorpen
naar de steden en fabrieksplaat
sen trekken. Bij nader inzicht oordeelde
ik het echter beter en nuttiger, dit on
derwerp liever inj een afzenderljjke bij
drage te behandelen.
Nauwelijks had ik achter mijn vorige
verhandeling een punt gezet en ze nog
eens met allo aandacht overgelezen, of
de gedachte kwam bjj mij op„ge zult
zien, nu zullen velen zeggen: in ons dorp
is het een hooge uitzondering, dat iemand
naar Pruisen trekt; dus wij kunnen de
patronaten en de vereenigingen wel mis
sen".
Daarom verklaren wij thans met na
druk patronaten, volksbonden, vereeni
gingen, in één woord krachtige Katholie
ke Sociale Actie, is niet slechts gebiedend
noodig daar, waar aspiranten zijn voor
Duitschland, maar op het geheele
katholieke platteland, in alle
dorpen, en wel om hen, die zich in de
steden gaan vestigen of hun brood
gaan zoeken in, fabrieksplaatsen.
Wij vergen allerminst, dat men dit ?oo
maar voetstoots aanneemt. Niemand heeft
zich gewonnen te geven, alvorens wij op
goede gronden bewezen hebben, dat
bijna in ieder dorp de trek naar
de stad bestaat en dat ditjuisto. m.
een hoofdreden uitmaakt, waarom
ook het platteland flink dient
georganiseerd. Maar slagen wij er
in een en ander afdoende aan te toonen,
dat men dan piet terugdeinze voor de
consequentie, doch overal de handen uit
de mouwen steke en aanpakke.
Het trekken naar Duitschland vindt lang
niet overal plaats; althans wat van eeni
ge beteekenis is; dat zijn hoofdzakelijk
bepaalde streken. Maar er zullen weinig
dorpen zjjn, welke niet een niet onbedui
dend aantal werkkrachten van allerhande
soort leveren aan de stad.
Wie ook maar een weinig met de toe
standen in de stad op de hoogte is, geeft
dit gereedelijk toe. Hij weet al te goed,
dat de arbeidende klasse in de steden
volstrekt niet uitsluitend bestaat uit per
sonen, in de stad geboren en getogen;
doch dat er velen van buiten komen uit
de omliggende plaatsen, maar ook even
goed uit ver verwijderde dorpen.
Zeer practisch kan men zich ook hier
van overtuigen, wanneer men zich op
hooge feestdagen, bjj gelegenheid der ker
mis, wanneer het gilde teert, of bij een
of pnder dorpsfeest, toevallig daar be
vindt. Het aantal personen van beider ge
slacht, die dan thuis zijn uit de stad om
ouders en familieleden te bezoeken en
t 1 i 1
mee te feesten, is dan veeal niet gering.
Men reflecteert er zoo niet opdoch
uit ieder dorp dienen en werken er ge
woonlijk meer in de stad dan men erg
in heeft.
Ik heb voor de aardigheid het ver
slag van den toestand der Pro
vincie Gelderland over 1905
(dat over 1906 is nog niet verschenen) er
eens op opengeslagen, hoofdstuk
XIII: Bevolking. O. in. kan men
daar zien, hoeveel mannen en vrouwen
zich in deni loop van 1905 in de ver
schillende gemeenten gevestigd hebben en
hoeveel er vertrokken zijn.
Mij bleek, dat Gelderland 116 gemeen
ten telt. Daarvan vertrokken uit. 69
meer mannen dan er zich vestig
den, en in 82 gemeenten was het aantal
vertrekkende vrouwen grooter
dan het getal van haar, die er zich
metterwoon vestigden. Opmerke
lijk is het, dat deze plaatsen bijna alle
ressorteeren onder de dorpen. In de
steden integendeel, eveneens in de
grootere dorpen en, op aantrek-
kingspunten en in de fabrieks
plaatsen was het juist anders-
o m. Daar vestigden zich over het al
gemeen (T i e 1, W a g e n i n g e n en Zul
f en uitgezonderd) meer personen dan er
vertrokken.
In het geheel vertrokken uit de
verschillende gemeenten 499 mannen en
655 vrouwen meer dan er zich vestig
den.
Dat schikt nog al, zal misschien iemand
opmerken; wanneer dit loopt over resp.
69 en 82 gemeenten, bewijst deze statis
tiek weinig voor de ontvolking van het
platteland.
Men mag echter niet uit het oog var-
liezen, dat het totale vestigings-
cijfer het getal der vertrekkenden
zoo nabij komt, omdat men in zoo b r e e-
de rijen naar de grootere plaat
sen trok. Vandaar het geringe verschil
tusschen vestiging en vertrek.
Ten slotte, als de trek uit de dorpen
niet zoo algemeen was, waarom hoort en
leest men dan tegenwoordig zoo herhaalde
lijk over de, ontvolking van het platte
land? Mij dunkt, dat geeft te denken en
zeide op zichzelf reeds meer dan genoeg.
„Een merkwaardig sociaal verschijnsel",
merkte voor een paar jaar S. in dit week
blad op, „isl de voortdurende trek van
plattelanders naar de> steden, 't Is een
breede stroom van meest frissche, jonge
krachten, die niet tevreden met de een
voudige levenswijze op het platteland, of
uit hoop op beter levensomstandigheden,
naar de steden golft". En even tevoren
had dezelfde S. geconstateerd: „We zien
tegenwoordig een volksverhuizing, veel
grooter in omvang en beteekenis dan die
in do eerste eeuwen onzer jaartelling.
„In drommen trekken de nauwelijks de
schooi ontgroeide knapen naar de stad
en vullen de werkplaatsen als leerlingen
en de koopmanshuizen als bedienden. De
geschikste jongelingen vinden plaatsing
als huisknecht, magazijnknecht, koetsier,
voerman, daglooner, opperman, of komen
in de fabrieken; terecht, 't Is opmerke
lijk, hoevelen van hen, die als soldaat ge
diend hebben, als werkman of beambte
in de stad blijven hangen, 't Stadsleven
heeft hen bekoord.
„Bij velen is 't enkel de zucht naar hoo-
gere verdiensten dan door den landbou
wer "kunnen gegeven worden; bij ande
ren is het de lust om lichter en prettiger
werk te hebben; bij anderen de zucht om
vrijer te leven, om te kunnen profiteeren
van do gemakken en genoegens, die de
stad boven 'tdorp heeft; bjj vele anderen
is het enkel de idee, dat de toekomst be
ter, de zorg minder is voor den arbeider
in de stad dan op 'tland, die hen drijft.
De trek van het land naar de stad is on
loochenbaar. Wij kunnen het met eigen
oogen zien".
(Wordt vervolgd).
Theorie en Practijk.
Het is wel grappig de liberalen en hun
ne bondgenooten in deze dagen te hooren
spreken en te zien schrijven over de anti
these.
Verschrikkelijk vinden zij het, dat er
een antithese bestaat. Zij verfoeien haar,
zij willen haar-doen verdwijnen, hoe eer
hoe beter; immers, ze bederft de politiek,
verdeelt het land in twoe kampen, beeft
i i. i...ii.ri.J1 j.' -J,.l
een 'ongezonde, een verderfelijke uitwer
king.
Geen kwaad genoeg kunnen de vrijzin
nigen van de antithese zeggen.
Maarvoorloopig willen zij ze toqh
handhaven.
De verkiezingen zijn in aantocht, weet u.
En nu is de antithese wel een verschrik
kelijk ding, maar nog verschrikkelijker is
de meerderheid d£r Rechterzijde in de
Eerste Kamer, en die hoopt men nu, juist
door de antithese, te doen verdwijnen.
Daarom: „Weg met do antithese" in
theorie, maar „leve de antithese" in de
praktijk.
Heel aardig komt dit uit in een artikel
van V*. D., die, volgens gewoonte, tezelf-
der tijd in „Arnhemsehe" en „Mid
delburg sche Courant" zijn poli
tieke wijsheid verkondigt.
V. D. is tegen de antithese; hij wil een
andere partij-formatie; hij verzekert, dat
Rechts en Links al te ongelijksoortige ele
menten op een hoop worden gedreven.
Maar en nu komt het fijne, de pointe
van zjjn redeneering de vrijzinnigen
moeten toch de antithese in toepassing
brengen.
Zij worden daartoe gedwongen
door de christelijke politiek, die, zegt V.
D.' „ons heele staatkundige leven bederft".
Welnu V. D. weet raad.
De „kerkelijke coalitie" moet uit elkaar
worden gehaald door haar te overwinnen!
En de Prov. Staten moeten zoodanig wor
den samengesteld, dat men de Eerste Ka
mer kan ontbinden met de zekerheid er
een liberale meerderheid te zien terug-
keeren.
Daarvoor moet nu de antithese nog die
nen.
En daarna
Ja, daarna zal zij misschien een tijdje
worden opgeborgen.
Want dit willen wij gaarne van V. D.
en andere soortgelijke schrijvers en spre
kers aannemen, dat de vrijzinnigen nog
meer waarde hechten aan een krachtige
meerderheid in Eerste en Tweede Kamer,
dan aan de antithese. (Centr.).
FRANKRIJK.
De Jeanne d'Arc-feesten te Orleans zijn
rustig verloopen. De Katholieken hebben
zich waardig onthouden van elke rumoerige
betoogiug. De toeloop van vreemdelingen
was veel minder groot dan gewoonlijk, zor-
dat zelfs de radicale afgevaardigde van die
stad Rabier, aan den verslaggever van de
„Croix" verzekerde„Ik voor mij had veel
liever dat het gebleven ware bij het oude
met enkele kleine wijzigingen... het volgende
jaar zullen we er iets anders op moeten
vinden." Het eerbetoon der troepen aan
het vaandel van Jeanne d'Arc op den
avond van den 7. en de feeststoet van
Woensdag hebben zonder incidenten plaats
gehad. De vrijmetselaars waren bij hun
voorbijtrekken overal het voorwerp van
ondeugendeu spot en vooral een neger onder
hen, had groot lachsucces. Er bad slechts
één arrestatie plaats.... van een straatjongen,
die onder het groepje vrijmetselaars een
voetzoeker had geworpen. In tal van maga-
zijnen en particuliere woningen waren uit
vrees voor ongeregeldheden an hij wijze van
protest, de vensters gesloten en om de vjjf
huizen hing er een vlag.
Wat er in Fransche scholen
gebeurt. De onderwijzer iB gehuwd. Zijn
vróuw draagt zorg voor de kinderen beneden
de zes jaar, hij zorgt voor die van 6 tot 13
jaar. Hij is secretaris van den burgemeester
waardoor zjjn invloed nog stijgt. Ieder kind,
door de ouders naar de kerk gezonden,
wórdt gewaarschuwd, dat zoo het bljjft vol
harden, of zjjn Eerste H. Communie doet,
het geen certificaat zal ontvangen, om be
vorderd te worden.
De ouders durven natuurlijk niet klagen.
De meesten hunner zjjn arm. Velen zjjn
gemeente-ambtenaren. Het hoofd der schoei
zou zich niet alleen kunnen wreken op hunne
kinderen, maar ook op hen zeiven.
Daarenboven kunnen zij bij niemand hun
klacht indienen, want al de gemeente-auto
riteiten loopen onder een socialistisch, anti
godsdienstig hoedje.
In het dorp Légé der Beneden Loire
zal een pastoor voor v jj f cent vervolgd
worden.
Bjj de in beslaggenomen kerkgoederen
behoorde ook een stukje weiland waarvan
de sequester evenwel het genot aan den
pastoor liet.
Eenigen tjjd geleden plukte de dienst
bode van den pastoor een bosje gras van
dat weiland, ter waarde van vijf cent.
Zeker in een jjverige bui liet de se
quester proces-verbaal opmaken van deze
misdaad.
Dat is nu het regime van verdraagzaam
heid en vrjjheid, door Briand aangekon
digd
Pausen Boer. In een hofstede in de
Vendeé was droefheid en beproevingtwee
meisjes waren er ernstig ziek, de oudste
zoon, de kostwinner moest in dienst, en
de jongste zoon, die den anderen aan de
ploeg zou kunnen vervangen getuigde van
het verlangen om priester te worden, en
zender te aarzelen gaven de ouders hier
voor hun toestemming.
Het kruis was dus zwaar. De oudste
zoon wilde naar Lourdes gaan, maar hij
was in de onmogelijkheid die vrome reis
te ondernemen.
Toen schreef hij rechtstreeks naar den
H. Vader, legde hem de beproevingen zjjner
familie uif, en vroeg hem om zijn heiligen
zegen. En de Paus schreef den armen
boer eigenhandig terug en zond hem zjjn
zegen en liefdevolle woorden.
De twee zieke meisjes zullen nu om niet
naar Lourdes vervoerd worden.
De „Univers" deelt mee het stelselma
tig plan dat men nu heeft om 't onderwjjs,
van den godsdienst beroofd, thans tegen
den godsdienst te keeren. Men wil dat doen
door onderwijs te geven in een soort ver
gelijkende godsdienst-geschiedenis, waarbjj
dan het Christendom als een minderwaar
dige gelijke geplaatst wordt tusschen hei-
densche bijgeloovigheden en kettersche
dwalingen.
En men kan er van overtuigd zjjn, zegt
Arthur Loth, dat dit programma onder
de heerschappij van het bloc tot uitvoe
ring zal worden gebracht.
Nog ernstiger dan dit noodlottig voor
nemen echter is het feit, door Roussel in
hetzelfde nummer van hetzelfde blad ver
haald, dat de bekende afdwalende priester
L o i s y zich thans door de moderne critiek
zóóver heeft laten wegvoeren dat hjj het
Hoogheilig Geheim der Menschwording niet
alleen ontkent maar op heiligschennende
wijze naast heidensche mythen en sagen
plaatst.
BELGIE.
De katholieke Parjjsche bladen melden
de bekeering van Adolphe Retté, een anar
chistisch schrijver. Na een leven geleid te
hebben van de grofste buitensporigheden is
hjj plotseling getroffen door Gods genade, op
het oogenblik, dat hij rondliep met gedach
ten van zelfmoord. Hij heeft thans het verhaal
van zijn bekeering gepubliceerd in een
boek, getiteld; „Van den duivel tot God".
Adolphe Retté gaat eeD retraite houden bjj
de Dominicanen bjj N amen, waarna bij naar
Frankrijk zal terugkeeren „om, zooals bij
verklaart, te strjjden voor mjjn Kerk en
voor mjjn geloof, en te aanbidden wat ik
vroeger verbrand heb".
De Belgische Regeering zit
weer vast in 't zadel.
Na een lange discussie over de vraag of
de intrekking van het mjjnwetsontwerp
wettig is, verwierp de Kamer met 78 tegen
69 stemmen een motie van afkeuring door
J a n s o n voorgesteld, waarin de intrekking
werd genoemd een beleediging van het
parlement en nara met 79 tegen 68 stemmen
een motie-W o e s t e aan, waarin voldoening
werd uitgedrukt over de uitleggingen, door
de regeering gegeven.
Trouwens de heele zaak is nu uit, want
de veelbesproken mjjnwet is, zooals de
Kamer haar heeft gewjjzigd, dus niet het
amendement B eernaeit, bjj den Senaat
ingebracht.
De Kamer heeft dus geen vergeefsch
werk gedaan en de behoudsgezinde katho
lieken zijn niet halsstarrig gebleven.
Ook in een vergadering der vereenigde
rechterzijde van Kamer en Senaat kwam
de ernstige wil en gemakkelijke mogelijk
heid om het eens te zijn en te blijven
duidelijk aan het licht.
Het Handelsblad van Antwerpen ver
neemt van zijn Luikschen briefwisselaar
Sinds eenige dagen bevindt hetlichaam
van StVincentius Paulo zich te
Ans, in het novieaat der Zusters, gesticht
door St.-Vincentids i Paulo, dat zijnen naam
draagt.
De kostbare relikwie verbleef in Frank
rijk en daar men een revolutionnaire schok
vreesde, iets wat in dat vervolgersland altijd
mogelijk is, heeft men die in het grootste
geheim naar hier gebracht.
De kas, die verscheidene millioenen waard
is, werd door de geloovigen gedurende
eeuwen verrjjkt met edelsteenen en andere
kostbaarheden.
Men heeft gevreesd dat het Fransche
gouvernement er ten eigen voordeele de
hand op zou leggen en zich meester maken
van dit kunstwerk, dat alleen aan de edel
moedigheid der katholieken te danken is.
Ook is de kas verdwenen. Maar de nonnen
zjjn niet ongerust over haar lot. Wat er
van zijmen vindt er geen spoor meer van.
De nonnen hielden er niet aan dat de
overbrengst van de relikwiën werd rucht
baar gemaakt. Te rechte vreesden zjj eenen
al te grooten toeloop van volk, misschien
eerder gedreven door nieuwsgierigheid dan
uit godsdienstigheid.
Wij hebben ons naar het klooster begeven,
wel te verstaan niet als dagbladschrjjver,
maar als lid van beschermingswerken der
St-Vincentiusvereeuiging en die titel gaf
ons gelegenheid om bjj de overblijfsels van
den Heilige neer te knielen.
Dat is nu verscheidene dagen geleden.
Nu Zaterdag begon de zaak hier en daar
bekend te raken en zoo zijn wjj niet meer
verplicht, het geheim langer te bewaren,
zoo als wij ons zedeljjkerwijze hadden
voorgenomen.
Het ljjk van den H. Yincentius rust in
eene buitengewoon lange doodkist, geplaatst
achter het hoogaltaar van de kapel der
novicen
Zij wordt op gestelde tjjden, bjj groote
feestdagen geopend.
RUSLAND.
Te Kiëf hebben onbekenden den kassier
van de officiers-vereeniging in het gebouw
dier vereeniging van 12,000 roebel beroofd.
Te Kowno drongen Woensdagavond tien
gewapende jonge oannen bjj een koopman
binnen en gingen met 50,000 roebel aan
effecten en 1800 roebei in geld weg. Acht
verdachten zijn later in hechtenis genomen.
Voorts heeft de bevolking van het Kozak-
kendorp Kaukaskaia, dat in den laatBten
tjjd veel van rooverijen te ljjden had gehad,
21 menschen, die zij daarvan verdachten,
doodgeslagen en acht huizen in brand ge
stoken. Er zjjn troepen heen om de orde
te herstellen.
ITALIË.
In de Italiaansche Kamer eri-
tiseerde de afgevaardigde Barzilai scherp
de militaire eer, die te Lucca bewezen was
aan kardinaal Lorenzelli. Barzilai bracht
in herinnering, dat de gewezen nuntius te
Parijs indertijd tegen het bezoek van Loubet
geprotesteerd had op een manier, die in de
hoogste mate kwetsend was voor het huis
van SaVoië.
De premier Giolitti antwoordde, dat het
gebeurde niet de minste politieke beteeke -
nis had, doch eenvoudig een daad van
hoffelijkheid was jegens de bevolking van
Lucca, die gaarne den kardinaal gehuldigd
zag.
SPANJE.
Aan bet Koninklijk Echtpaar is Vrjjdag
een zoon geboren. Overeenkomstig het
ceremonieel 't welk reeds vroeger was voor
geschreven had, terstond na de geboorte,
de voorstelling van den kleine plaats. Nauw
had het kind 't levenslicht aanschouwd, of
het werd door de opperste hofdame op een
gouden presenteerblad aan den koning, die
op dat oogenblik door al de ministers en
andere hoogwaardigheidsbekleders van het
rjjk omringd werd, overhandigd. Hierop
presenteerde de koning het in zjjde en kant
gehulde wicht aan de ministers, terwjjl hjj
een tipje van den sluier oplichtte, die het
gezicht van het kind bedekte. Hjj sprak
daarbjj de volgende woorden: ,.Ik stel n
hier mjjn zoon voor, mjjn opvolger op den
Spaanschen troon, den prins van Asturië
wien mjjn dierbare gade, Hare Majesteit
de Koningin, zooeven het leven heeft ge
schonken".
Voor de regeling van de bekendmaking
naar buiten zorgde de commandant van
Madrid, en wel door de nationale vlag te
doen wapperen van de tinne van het paleis
en het lossen van 21 saluutschoten.
De grootvader van den kleine leefde
niet lang; en er zjjn er, die ook den vader
geen lang leven voorspellen. Indien er thans
geen feestvreugde en kindergehuil in't Ma-
drileensche paleis was, zou een strjjd over
de Spaansche t. jonsoprolging nog tot de
mogeljjkheden behooren. Die mogelijkheid
