i
Donderdag 2 Mei 1907.
Derde Jaargang.
immer).
[ER, Goes.
CRANE,
NOS
Iburg.
BUITENLAND
BINNENLAND.
UIT ZEELAND.
stuks f1.—
JVo. 52.
Oude Haven.
TTEN.
lid-Beveland".
ZOON, Goes.
ZOON,
G. J. EGBERTS.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAAHGAG, WOENSDAG- in VRIJDAGAVOND.
sr of bij abonnement
nd.
J van bet instrument
l.vordt gegarandeerd,
n mede tut billijken
an deugdelijkheid.
|n in Schouwen en
ferpand van Effecten
Ijjke voorwaarden.
NMUMNN(
jaren-Magazijn
lOUTS, Goes.
Iche dienst.
dam-Gouda-Amsterdara
tutiehinliisinde plutiii.
van GOES
iddig 12 uur.
AMSTERDAM
orgen 5 uur.
ROTTERDAM
(vond 8 uur.
nsterdam bij W. DE
|SCHURE, Kloveniers-
i bij do Directie J. en
to Dordrecht bij S.
Ito Goes bjj den Agent
PsMAAFMACHINES
verbeteringen.
ISMAAIMACHINES
in zwaar gras en
■ver.
SMAAIMACHINES
lichter dan machines
s modellen en worden
Jeze eigensehnppen
ito plaats verzekerd,
lit fabrikaat. Levering
verouderde systemen
Flöther's Paarden-
llen en één- en twee-
v
MARKT C 12.
Iionpen,
Aeeaglazen,
ices A Main,
18 Toorielirlft
'errekijker»,
n Baroscopen,
ran
Thermometers,
ak behoort. "Tpg
IGKTJNDIGEN.
per kilo.
f 0.60
- 0.58
- 0.72
- 0.70
- 0.61
- 0.60
- 6.25
- 1.15
0.80
- 0.85
25 K».
|0 K°.
per bus
20 by 3 stuks.
vorden niet, manden en
Rembours.
Is toegezonden.
i. Interc. 519.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten I 0.95
Afzonderlijke nummers k contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.371/», voor niet-abonné's045
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Recl-ameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale pqjs.
Voor ons bijzonder Onderwijs.
Vanwege het Centraal Bureau der K.
S. A. is een vliegend blaadje uitgegeven,
als verweerschrift tegen een door den Bond
van Ned, Onderwijzers in duizendtallen
verspreid geschriftie, waarin deze Bond op
listige wijze de openbare school
tracht op te hemelen, en de ouders te ver
lokken hun kinderen aan de openbare,
godsdienstlooze school af te staan.
Het vliegend blaadje van het centraal
bureau zet eenvoudig maar klaar de feiten
recht en toont den voozen inhoud aan van
het schrijven dezer openbare onderwijzers.
Moge dit blaadje door middel der ver
schillende plaatselijke Comité's der K. S.
A. een ruime verspreiding vinden.
Nu de .Middelburgsche Crt"
plaats inruimde voor het lokaas dezer
„frontmakers", kunnen in 't bijzonder de
comité's te Middelburg en Vlissingen voor
afdoend tegengif zorgen door het vliegend
blaadje van het Centraal Bureau in veler
handen te brengen.
En daardoor zullen zy handelen in den
geest van het hooge kerkelijk gezag, naar
de duidelijke uitspraak onzer Bisschoppen,
welke luidt:
„De Katholieken kunnen en
mogen zich, wanneer demoge-
lijkheid van Katholiek onder
wijs bestaat, niet tevreden stel
len met 't neutraal onderwij s".
Een laffe redactie.
Het ingezonden stuk, dat wij zonden
naar de redactie van de „Goesche Crt",
en dat betrekking had op de in dat blad
voorgekomen onware insinuatie, als
zouden in de „Nieuwe Zeeuwsche
Crt." en „de Zeeuw" „dezelfde hoofd
artikelen" zijn voorgekomen, is door de
redactie niet opgenomen.
In ons voorlaatste nummer beeft men
uit het stukje zelf kunnen lezen, dat be
doeld niet-geplaatst schrijven, om voor
plaatsing in aanmerking te komen alleszins
voldeed aan den meest minutieuzen jour-
nalistieken eisch.
Op zeer onhebbelijke wijze komt hier de
g e 1 ij k h e i d in 't gedrang, die dit blad
als „liberaal" orgaan toch in haar vaan
moet geschreven hebben.
Want in een naschrift op een ingezonden
stuk in haar voorlaatste nummer vestigt
deze redactie zelf de aandacht er opdat
de plaats om met een blad in debat te
treden is dat blad zelf!
En nu wy hebben ingeslagen den weg,
die juist door de redactie der „Goesche
Crt." werd aangegeven, om haar te wijzen
op onjuistheid, daar wordt ons zonder
meer, zonder nadere opheldering zelfs
onder de correspondentie-rubriek, botweg
elke gelegenheid ontnomen, om door een
simpele vraag om bewijs, voor haar
lezers te rechtvaardigen ons beweren,
hetwelk in lijnrechten stryd is met het
hare.
De „Goesche Crt." kan dit ge
vraagde bewys niet leveren.
Laten we aannemen, dat ze zich ver
schreven heeft; maar wat is dan meer
ridderlijk dan rondweg een vergissing of
onjuistheid te erkennen en te herroepen
Immers ook zij kan beroep doen op het
privilegie van elk journalist op het
voorrecht zich te kunnen en mogen ver
gissen
Zooals het geval nu staat, zal ieder
onbevooroordeeld lezer ons willen toegeven,
dat wij recht hebben de redactie der
„Goesche Crt." van lafheid te beschul
digen.
Dat heet nu „liberaal"!
•Uaan A Le Cointre, Goes,
FRANKRIJK.
Het is juist in Frankrijk, dat het karakter
der hangende stakingen wel 't- ernstigst
van al is wijl het ambtenaren, zelfs onder
wijzers zijn die daaraan mede „werken"
en het doel politiek is, dus revolutionnair.
De regeering hield zich tot nog toe ver
standig, maar zal wel moeten wijken.
In een zeer stormachtige vergadering
van de besturen der radicale en sociaüstisch-
radic le partij te Parijs werd besloten de
regeering uit te noodigen de vervolgingen
tegen staatsambtenaren wegens het vormen
van vakvereenigingen, te schorsen, tot de
Kamer een wet op het vereenigingsrecht
van ambtenaren zal hebben aangenomen.
En die wet zal dan natuurlijk den amb
tenaren staking toestaan. Een nieuwe stap
op den weg ten ondergang.
De corr. der „Resb." schreef onlangs
Langzaam maar zeker gaan we naar
den dageraad.
Koningschap? Het woord zelfs wordt
hier niet meer geduld. En de republiek
Die heeft al veel te lang bestaan. Weg
met de Republiek! begint hoe langer hoe
meer de leuze van den dag te worden.
Elke staking wordt hier geïnspireerd
door het idéé: „als het ditmaal eens
gelukte? Telkens gelukt het niet, tot
eindeljjk op een goeden dagDe
nieuwe guillotine is klaar, een hoofd
per secmde. Hervé heeft dezer dagen
beloofd voor het verbranden van alle
papieren van waarde te zorgen; Yvelot
is voor verdrinken der bourgeoisie. De
onderwijzers willeD zich bij de revoluti-
onnaire Arbeidersbeurs aansluiten. Dat
is al een heele stapl
In de kazernes zyn overal biljetten aan
geplakt, waarop o. m. te lezen staat
„Beter is het op een Franschen generaal
te schieten dan op een vreemden soldaat".
De onderzoekingscommissie in zake de
papieren van Mgr. Montagnini zwoegt nog
altijd over haar dorren, nutteloozen en nu
ook vrywel bespottelijk geworden arbeid.
Zij heeft met den besten of met den
slechtsten? wil der wereld in die stukken
niets kunnen ontdekken, dat voor den H.
Stoel of voor Mgr. Montagnini eompromit-
teerend kon worden geacht. Dat de pause
lijke zaakgelastigde aan kardinaal Merry
del Val getrouw verslag uitbracht over
zijn gesprekken met aanzienlijke Fransche
Katholieken 'tis een onthulling van
niet de minste beteekenis. Dat de H. Stoel
een onwrikbaar standvastige houding aan
nam tegenover al de perfiede pogingen
der Fransche Regeering om in de Kerk
scheuring te verwekken door de stichting
der „vereenigingen voor den eeredienst",
wie weet het niet reeds lang? En welk
onpartydige geest in welk land ter wereld
ook heeft daarvoor aan den H. Stoel niet
den tol van rechtmatige bewondering
betaald
En dezelfde anticlericale buitenlandsche
bladen, die moesten erkennen dat het resul
taat van den arbeid der enquête-commissie
allerpoverst is geweest, gaan met onge
neeslijke kwaadwilligheid voort in hunne
beschouwingen te spreken over de „onster
felijke blamage der pauselijke diplomatie" 1
Dat schryft er maar op los tegen beter
weten in.
Vr ij gesproken. Mgr. Delamaire,
Coadjutor van Z. D. H. den aartbisschop
van Kamerjjk, voor de rechtbank van
Hazebroek vervolgd omdat hy in die stad,
in de Kerk van den H. Eligius, den 14
December 1905, zonder verklaring de H.
Mis had opgedragen en tot 15 francs boete
was veroordeeld, is vrijgesproken.
De priesters, die met hem waren ver
oordeeld, deelen eveneens in de vrijspraak.
Dank zij Clemenceau hebben de vrijmet
selaars van Orleans verkregen wat zij
wilden. Na een lange en roerige discussie
h,eeft de gemeenteraad besloten, dat ook
de vrijmetselaars aan de feesten ter ©ere
Van Jeanne D'Arc kunnen deelnemen.
De geestelijkheid kan er nu in geen ge
val aan deelnemen.
ITALIË.
De „gouden roo s". Naar de R o-
meinsche bladen melden, worden tegen
woordig in het atelier van den vermaarden
goudsmid Tanfani te Rome in opdracht
van den H. Stoel, twee gouden rozen ver
vaardigd. Deze rozen welker waarde
geschat wordt op 100,000 lire per stuk
bestaan uit een langen gouden stengel,
waaraan zich de reproductie bevindt van
een roos in vollen bloei, benevens eenige
knoppen en bladeren. De roos bevat een
doosje met rozenolie. Een dezer rozen is
bestemd als geschenk voor de koningin
van Spanje.
DUITSCHLAND.
Op 't bureau van den rijksdag is een
belangrijk wetsvoorstel of liever een wijzi
ging op een wetsvoorstel ingediend. Ein
delijk zal men er n 1. toe overgegaan het
artikel uit het strafwetboek over de ma
jesteitsschennis meer naar de eischen des
tijds te moderniseeren.
Het nieuwe wetsvoorstel bevat maar èèn
artikel, hetwelk bepaalt dat voortaan
alleen dan een vervolging zal ingesteld
worden, wanneer majesteitsschennis uit
boosaardigheid en met voorbedachten rade
begaan wordt.
Zoodoende blijft de mogelijkheid om
beleedigingen door de pers te straffen
bestaan, aangezien de voorbedachte raad
daar meestal wordt aangenomen. Beleedi
gingen die niet in het openbaar geschieden,
kunnen alleen nadat het hoogste gerechts
hof zijne toestemming gegeven heeft, ver
volgd worden. Daarmee is een eind ge
maakt aan de leelijke aanbrengersprak
tijken.
ENGELAND.
Den 7 Mei zal Birrell, minister voor
Ierland, het Engelsche Parlement een wet
aanbieden, dat aan Ierland een Kamer
van afgevaardigden schenkt, die een eigen
machtig beheer zal hebben in tinancieele
zaken. Dit is een ernstige stap, zoo ver
zekert men, naar de zeliregeering voor het
zoo lang verdrukte, voor 75 pet. uit katho
lieken bestaande Ierland.
RUSLAND.
Twee meisjes, de eene men lette wel
van 13 en de andere van 14 jaar, zijn
in een meisjeskostschool te Petersburg uit
een venster van de derde verdieping ge
sprongen. Ze hadden een brief nagelaten
waarin ze verklaarden verbitterd te zijn
wegens het strenge regime van de school,
dat in strijd was met haar onafhankelijk
karakter en haar viijzinnige meeningen.
Het eene meisje is op een balkon van
een lagere verdieping gevallen en is kort
daarna gestorven. Het andere is slechts
licht gekwetst.
AMERIKA.
Heidenseh. De senator Kennedy
van San Francisco zal in de eerstvolgende
zittingen der wetgevende lichamen een
wetsvoorstel indienen om alle zwakhoofdig
geboren kinderen door chloroform te
dooden.
Tot dat oud-spartaansche denkbeeld is
deze moderne heiden gekomen na een be
zoek aan het idiotenhuis te Olen Ellen.
Ook afgescheiden van het heidensche der
idéé, zou het bovendien moeiljjk vallen
met vastheid te bepalen, dat bij dit of dat
kind de zwakhoofdigheid van blyvenden
aard zal zyn. Bij sommige kinderen toch
werkt het ontwikkelingsproces der hersenen
zeer langzaam, maar toch gestadig voort,
zoodat ten slotte toch een graad van ont
wikkeling wordt bereikt, waarbij van
zwakhoofdigheid geen sprake meer is.
AFRIKA.
Moord in Marokko. Een Portu-
geesche jood te Casablanca, in Marokko,
is vermoord door een neger. De neger was
omgekocht door een inlander, voor een
franc.
Nu mag Portugal zeker ook een stuk
land komen bezetten.
Uit alle buitendistrioten van Transvaal
komen hartbrekende berichten omtrent de
sprinkhanenplaag. Zwermen van 14 tot 20
uren lang trekken het land door. De men-
schen die zoo dapper hadden meegedaan
aan het vernietigen van gansche zwermen
voetgangers (dat zyn sprinkhanen in het
tijdperk waarin zy nog niet vliegen kun
nen) beschouwen hun arbeid als nutteloos.
Miljarden sprinkhanen die de zon verdui
steren maken hen moedeloos. Nu gaan
regenjaren altijd gepaard met een sprink
hanenplaag. Men verklaart dat uit de om
standigheid dat sprinkhaaneieren lange
jaren in den grond kunnen blijven zonder
hun levenskracht te verliezen. Als sprink
hanen ergens in de Kalihar-woestjjn
eieren gelegd hebben en er volgen negen
droge jaren, dan zullen zelfs nog in het
tiende jaar, als dat een regenjaar is, de
eieren uitkomen.
Tweede Kamer. Tiendrecht.
Minister Veegens dankend voor den steun
van verschillende sprekers stelde voorop
dat dit wetsontwerp als voornaamste doel
beoogt den landbouw te bevrijden van den
druk der tienden, betoogende hij dat het
tiendrecht daarom werkt als een rem op
de ontwikkeling van den landbouw wijl
bet drukt op de bruto opbrengst van den
grond.
Spr. weerlegt de grondwettelijke be
zwaren; zette uiteen dat de afschaffing
geen onteigening is in den zin van art.
151 der Grondwet omdat dit alleen betrek
king heeft op lichamelijke zaken, die den
eigendom raken, maar niet op onlichame
lijke als het tiendrecht.
Het wetsontwerp op de tienden kan der
halve beslissen zonder met de Grondwet
in botsing te komen. Onoverkomelijk be
zwaar heeft de regeering tegen beperking
van de taak der Tiendcommissies; terwijl
de minister betoogde dat deze commissies
beter en op korteren termijn dan de rech
ter werken, de partijen bij geschil tot el
kander zullen brengen, en ook op minder
kostbare wijze.
Een combinatie van rechtskundigen en
deskundigen in deze commissies acht de
Regeering verkieselijk, waarborgend zake
lijke en onpartijdige beslissing.
Het stelsel der vaststelling van schade
loosstellingen zooals in bet regeerÏDgsont-
werp is voorgeschreven, werd door den
minister verdedigd.
In deze kan niet anders dan een alge-
meene schatting worden voorgeschreven.
Bij die schattingen zou rekening gehou
den moeten worden met den toestand van
het oogenblik en noch met 't verleden, noch
met de toskomst worden gerekend.
Nog zette de minister uiteen dat het
niet mogelijk is anders te handelen dan de
opheffing van het tiendrecht te doen ge-
schieden en eerst later de schadeloosstel
lingen vast te stellen; anders zou bij de
vaststelling toch met de toekomst moeten
gerekend worden, hetgeen juist dit ont
werp niet wil.
Ten slotte bestreed de minister dhr.
Reyne, betoogendo dat opheffing van het
tiendrecht zonder schadeloosstelling zou zijn
een onrechtmatige verarming der tiendhef-
fers en een verrijking der tiendplichtigen.
Minister De Meester verdedigde het voor-
schattings stelsel en verklaarde onder an
deren dat aanvragen om te cenfereeren
dienen gedaan te worden voor 1 April
1908 terwijl men tot 1910 daartegen op
kan komen. Onbillijk is 't niet om eigenaars
van tiendplichtige gronden die immers door
dit ontwerp worden bevoordeeld te laten
bijdragen in do schattingskosten.
Wijziging der lager onder
wijswet. Bij de Tweede Kamer is in
gekomen een wetsontwerp tot wijziging
der Lager Onderwijswet.
Volgens dit wetsontwerp zullen de on
derwijzers, die het hoofd der school bijstaan
minstens moeten hebben:
Onderw. met minder dan 5 dienstj. f 500
met 5 tot 10 dienstjaren - 600
10 15 -675
15 20 - 750
20 en meer - 825
Voorts wordt bepaald, dat bij aanstelling
tot hoofd de dienstjaren als onderwijzer
van bijstand doorgebracht, zullen meetellen
voor de berekening van het salaris.
Dit voorstel geldt niet slechts voor onder
wijzers aan gesubsidieerde bijz. scholen,
waarvoor deze wijziging door den minister
in uitzicht was gesteld, maar ook voor de
openbare onderwijzers.
In de Memorie van Toelichting wordt
gezegd, dat eigenlijk bij de wet van 1905
deze regeling behoorde gemaakt te zijn,
doch daar elke verhooging van het mini
mum salaris ook verhooging van het sub
sidie meebrengt, dus zelfs een geringe ver
hooging dezer minima een grooten last op
het Rijk legt, schrikte dit de regeering
destijds af.
De gunstige uitkomsten van het dienst
jaar 1905 doen het bezwaar echter minder
wegen en daarom kon de Minister de
bovenbedoelde toezegging doen.
De bepaling omtrent het aantal dienst
jaren door het hoofd als klasse-onderwijzer
doorgebracht, strekt om te voorkomen, dat
benoeming tot hoofd financièelen achter
uitgang tengevolge kan hebben.
Een der misstanden bij het
loodswezen. Een inzender in het „Han-
delsbl." klaagt er over dat bij het loods
wezen als kommissaris of adjunkt-kommis-
saris in den regel benoemd worden stuur
lieden der rijksmarine en daardoor mannen
die nimmer eenige verantwoordelijkheid voor
schip, lading of opvarenden hebben gehad,
te bevelen krijgen over praktisch ervaren
zeelui.
Welke gevolgen dit voor het loodsper-
soneel kan hebben blijkt uit een door den
schrijver gegeven voorbeeld.
Tijdens de stormdagen Woensdag 2,
Donderdag 3 en Vrijdag 4 Januari j 1.,
werd (den 3 Januari) van uit Amsterdam
per telephoon, door den inspecteur van het
loodswezen aan den commissaris bevolen,
dat de loodsscboener, naar het Engelsche
kanaal bestemd, moest naar zee.
Zulks te beslissen werd niet aan den
ervaren schipper en aan de loodsen over
gelaten. Dank zij het afnemende weer,
konden zij den 4den Jan. gaan.
„Kotters te IJmuiden, zoowel als hier
waren binnen wegens noodweereen En-
gelsch stoomschip, de „Starling", bestemd
naar Londen, bleef daardoor ter reede.
„Door de kustwacht werd gemeld dat
het Schulpengat niets dan breking en bran
ding was.
„De sleepbootreederij stond er niet voor
in, den schoener zonder ongelukken in zee
te krijgen, maar al had dit der sleepboot
mogen gelukken, wat vangt men dan nog
aan met stormweer van 't West met klein
zeil en de gevaarvolle gronden achter zich
Toch moest de schoener uit, op bevel van
Amsterdam
Zaterdag is met meerderheid van stem
men door de stakers bij de firma Terhorst
Co. te Rijssen besloten Maandag te gaan
vragen, het werk op de oude voorwaarden
te mogen hervatten. De staking brak 11
December 1906 uit, ze heeft dns tl/3 maand
geduurd. Vele stakers zullen niet meer
worden aangenomen.
Naar men mededeelt, hoeft zich een
comité gevormd met het doel gelden in te
zamelen ten einde aan d r. A. K u y p e r
op diens 70sten verjaardag, op 29 October
a. s., een huldeblijk aan te bieden.
Sociaal-demooratie en Gods
dienst. In Oostenrijk zijn er binnen
kort verkiezingen. Vreemde dingen ver
nemen wij uit dezen verkiezingsstrijd. Zoo
meldt de „Reichspost" (18 April 1907.)
dat de Sociaal-democraat Danszynski de
kiezersvergaderingen in landbouwdistricten
opent met den Christelijken groet: „Ge
loofd zij Jezus Christus
Ziet, dit bewijst toch wel overtuigend,
dat de Sociaal-democraten niet tegen den
godsdienst zijn in verkiezingsdagen.
(K.S. W.)
Het antwoord van „Het Volk".
Wij lezen in het „K. S. W." In „Het
Volk" van 24 April 1907 komt „Het
Volk" te spreken over het artikel „Wie
liegt
Na in enkele regels er een caricatuur van
te hebben gegeven, verklaart het
„Als men eens tijd heeft, gaat men dien
rommel eens na, maar als men wat beters
te doen heeft, doet men dat."
Als dat geen Jantje van Leiden is!
Evenals Mr. Troelstra zijn partijgenoot
Mendels onlangs toevoegdestraatjon
gensrepliek, meent „Het Volk" te
kunnen volstaan met de verzekering, dat
het artikel Wie liegt? „slechts waarde
heeft onder straatjongens."
Toch is er een groot verschil tusschen
„Het Volk" en ons.
Wanneer wij tot „Het Volk" zeggen:
g ij liegt, dan noemen wij man en
paard, en b e w ij z e n, dat „Het Volk"
gelogen heeft.
Doch wanneer „Het Volk" tot Ons roept
g ij liegt, dan blijft het in gebreke,
eenig bewijs aan te voeren.
Ziedaar het groote verschil.
„Het Volk" heeft blijkbaar nog niet
geleerd, dat een grofheid slechts is het
bedriegelijk nabootsel van een krachtig
argument.
GOES. Benoemd tot Scheikundige aan
het Rijks-Landbouwproefstation, te Wage-
ningen de heerdr. G. H. Leopold, assistent
aan het Hijks-Landbouwprocfstalion alhier.