1,00.
mm.
Dinsdag 30 April 1907.
Derde Jaargang.
s 7 uur.
aan de hoogste,
laCaJ°filTTEIi
BINNENLAND.
"E le Arnhem.
JVo. 51.
voor GROEPEN
lekend*
dbouwers.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
De Kerk en het geld.
UIT DE PERS.
BUWENLANDT
pllenden en allen die
geworden van de z.g.
Ruche" en andere
in es met belofte van
he bericht ik dat een
|de handelingen dezer
Rn brochurevorm is
1 bij mij verkrijgbaar
van IO ets. Deze
pehines worden door
l en geene vergoeding
Inkoop der uitstekende
Ichines „systeem R.
|em". Handelaren die
beien dit op de een of
wgoed hebben. Oud ijzer
tenwaarde, geen 10 pro-
le prijs dezer zwendel-
Imachine „R. WITTE,
j alles breien, een goed
|n verdienste verschaffen
Iren, winkeliers, fabri-
l'en en meisjes en ge-
vering franco huis met
J voor volledige brei-
rijzen van f 70 tot f 180,
Van twee weken onder
per aan huis, vijf jaar
rantie. Betaling na leer-
ibevinding. Bekroond
oonstelIingLeeuwarden
ngen tegen portover-
het Technisch Bureau
■drijf
ers
acht dat de tijd gekomen
|te voorzien van het be
id Poeder voor het aan-
In koeien en paarden van
VAN AKEN, Apotheker,
erzekerden uitslag.
I centen de bus.
"baar bij de firma SCHUL-
te Middelburg; verder te
JiEBR. MULDER te Middel-
|DE ROOS; te Vlissingen
STELERte Ovezand bij
Rilland bij DE GOFFAU
bij W. POTTER; te
Ijke bij DE COCK.
aar bij
A. V. KALMTHOUT
Café TUKKEN.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afaonderljjle nummers 4 contant 0.O6
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f0.371/», voor niet-abonné's045
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. 4 contant.
Reclameberichten 2ï Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Men hoort wel eens in gezelschap het
woord: „Ons geloof is een goed geloof,
maar het is ook een duur geloof". Komt
men dan ook niet telkens bij u om geld,
dan voor dit en dan voor dat. 't Staat
werkelijk niet stil aan de deur voor de
missiën, voor liefdadige vereenigingen,
voor genootschappen en broederschappen,
voor de kath. sociale actie, voor tal van
katholieke uitgaven, voor kerkegeld enz.
enz.
1 Maar wat heeft dat nu eigenlijk met
ons geloof als zoodanig uit te staan?
Als ooit toch zich een goede gelegen
heid voordeed, om lasterlijke praatjes te
weerleggen, dan is deze te vinden in het
geen thans in Frankrijk tusschen de gees
telijkheid en de regeering wordt afge
speeld. De categorische weigering van de
Fransche geestelijkheid om de vereenigin
gen voor den eeredienst op te richten,
welke door den Paus verboden zijn, was
een afdoend antwoord op elke insinuatie:
dat het de Kerk en hare priesters om
geld te doen is.
Waarlijk, de Fransche regeering heeft
de proef op de som gekregen, dat de
geestelijkheid niet koopbaar is. Naar goed
ingelichte personen beweren, ging het bij
het al of niet aanvaarden van de „asso
ciations cultuelles" om een som van niet
minder dan 200 millioen franken, onge
rekend de pensioenen en toelagen. En
dat alles werd onvoorwaardelijk afgewe
zen, omdat daarvoor verkocht zou ge
worden zijn het onvervreemdbaar recht
der kerkelijke hiërarchie. Neen, voor geen
hand vol zilver, voor millioeneu en mil-
lioenen zelfs, verkoopt de Kerk haar rech
ten niet. Liever armoede en ontbering en
vervolging, dan veil zjjn voor het judas
loon der wereld.
En dan praat men, dan durft men on
der katholieken zelfs te praten van. de
Kerk en de priesters, die zich goed laten
betalen. Waar is dan die hebzucht, en
die gelddorst? Toon ze, tenzij bijl en
kele ongelukkigen onder de priesters, die
hun ambt en. waardigheid verloochenen
en wegwerpen om den mammon te die
nen.
Het Frankrijk van heden staat niot al
leen in de geschiedenis der Kerk om de
eer en goeden naam onzer Moeder te doen
uitschitteren.
Viel een H. Thomas van Canterbury niet
als martelaar aan den voet des altaars,
slachtoffer van koning Hendrik van En
geland voor dezelfde rechten der Kerk?
En stierf een. H. Gregorius VII niet als
balling der Duitsche keizers voor dezelfde
zaak? en Bonifacius VIII en Innocentius
XI en Pius VI en Pius VII?
Heeft Frankrijk 120 jaren geleden niet
glorievolle bladzijden zien volgeschreven
door zijn bisschoppen en priesters, die
weigerden den eed op de constitutie af
te leggen, waarbij hun ruime geldelijke
voordeelen en hooge tractementen werden
toegekend, maar waardoor de rechten van
Pans en Kerk geschonden werden. Zij
protesteerden niet zoozeer tegen de ver
beurdverklaring hunner inkomsten, welke
een schandelijke diefstal was aan de Kerk
gepleegd, maar voornamelijk tegen de aan
slagen van den wetgever op de godde
lijke constitutie van de Kerk. Het overige
was voor hen van geen waarde. Ja, zoo
grootsch was dat schouwspel, dat Mira-
beau, die getuige was van dien zielen
adel, niet kon nalaten uit te roepen: „Wij
hebben de bisschoppen hun goederen ont
nomen, maar zij hebben de eer bewaard".
Ook Pius VI, dien wij zooeven noemden,
schreef in zijn breve aan Lodewijk XVI,
dat alle zorgen van tijdelijken aard, op
zijd# behoorden gezet te worden en voor
té wt u -:J ta*
alles de beginselen gered moesten wor
den.
De geestelijkheid van heden treedt nog
in die zelfde voetstappen. Gelukkig met
de beslissing door Pius X genomen, roe
pen allen in bewonderenswaardige groot
moedigheid uit: „De armoede baart ons
geen vreeze. Slechts één vijand duchten
wij: de scheuring. Wat geeft het te ster
ven van honger; slechts één zorg heb
ben wij: onverlet te bewaren ons geloof
en één te blijven met onze Moeder de
H. Kerk.
Wie durft nog bij dit heldenschouwspel
te spreken van een geloof dat duur is,
van een Kerk, waar alles geld kost. In
tegendeel, zij heeft altijd geofferd en nog
offert zij op geld en vrijheid en leven bij
de onverwinbare verdediging van hare
onvervreemdbare rechten en hare godde
lijke instelling.
Maar men moet toch alles betalen in
de Kerk? Alles betalen! Sinds wanneer?
Betaalt gij voor het H. Doopsel uwer
kinderen, waardoor zij worden kinderen
van God en leden der Kerk, broeders en
mede-erfgenamen van Jesus Christus?
Betaalt gij voor het H. Vormsel, dat
door den bisschop u wordt toegediend en
dat u tot strijders maakt van Jesus Chris
tus?
Betaalt gij voor biecht en zondevergif-
fenis, waardoor gij verzoend wordt met
God en waardoor u de Hemel heropend
wordt, welke gij door uwe zonden ge
sloten hadt?
Is ooit gedurende 19 eeuwen betaald
voor het H. Oliesel en de laatste H.
Teerspijze, die de priesters brengen aan
onze zieken en stervenden, zelfs te mid
den van de hevigste besmetting met ge
vaar voor eigen leven?
Wie betaalt het H. Priesterschap, dat
onzen zonen den weg opent tot het hei
ligdom, tot de waardigheid van bisschop
en Paus, zelfs voor de armsten der on
zen, zooals de herder Gerbert, (lie Sil
vester II werd, zooals voor den zoon van
den armen eenvoudigen Sarto, die thans
op Petrus' stoel zetelt in Pius X.
Betaalt een arme voor het huwelijk,
dat hij .sluiten wil voor zijnen herder?
Werd ooit betaald door den loop der
eeuwen voor de H. Mis, welke wij op
Zon- en feestdagen verplicht zijn bij te
wonen en die de priesters verplicht zijn
op te dragen voor u en voor geheel de
parochie, welke aan hunne zorg is toe
vertrouwd?
Ja, de Kerk laat u betalen de plaatsen
in hare kerken, de was, welke gij laat
ontsteken, de luister, welken gij wilt dat
bjj hare plechtigheden voor u wordt ten
toongespreid; maar dat is onontbeerlijk
voor de bediening en het onderhoud van
den eeredienst, dat is een vrijwillige bij
drage, die gij op moet brengen voor door
u gevorderde diensten. En zoo is het ook
met de H. Offeranden, welke gij laat op
dragen, waartoe de priesters niet ver
plicht zijn. Gij betaalt de Offeranden niet,
die kunt gij niet met al uwe schatten be
talen, maar gij beloont den priester, die
u in zijn ministerie dienst bewijst en gij
doet dit onverplicht, vrijwillig. Wat durft
gij van betalen praten?
Of vraagt gij soms onbetaalde diensten
aan den geneesheer, aan notaris en
rechtsgeleerde, die heel wat duurder zijn
en slechts voor tijdelijke stoffelijke zaken.
Schaamt u te spreken over het betalen
uwer priesters, die u om niet de H. Sa
cramenten toedienen en u de grootste
diensten bewijzen, de hoogste weldaden
schenken: geestelijke genaden, bovenna
tuurlijke eeuwige gunsten en zegeningen.
Hebben aldus onze vaderen gedaan?
Zie naar onze kathedralen, die zij God
en zijn eeredienst gesticht hebben. Zie
de rijkdommen waarmede zij den eere
dienst omringd hebben en die thans de
hebzucht der wereld opwekken.
Gij wijst op het gold, dat gevraagd
wordt voor de missiën? Maar is het niet
genoeg, dat de missionarissen alles ver
laten om onder de heidenen te gaan en
hun leven wagen voor de verbreiding van
het Rijk Gods? Voor liefdewerken: Maar
wilt gij soms in de plaats treden der re
ligieuzen, die geheel hun leven wijden
aan het onderwijs der jeugd, de armen,
de verzorging van zieken en ouden van
dagen in al de ellende daaraan verbon
den. Voor de kath. sociale actie? Maar
moet dan het socialisme niet bestreden
worden en moeten de toestanden voor
onze werklieden niet worden verbeterd?
Kath. uitgaven: Besteedt gij uw geld
soms liever om uitgevers van romans en
anti-godsdienstige werken rijk te maken?
Ja, ons geloof is een goed geloof. Maar
zeg niet dat 't duur is, want als gij over
eenkomstig uwe middelen volgens dat ge
loof zult handelen, zult gij u voor uwe
waardelooze rijkdommen des levens on
vergankelijke schatten verwerven, die
door geen roest of mot verteerd worden,
maar blijven zullen in eeuwigheid.
*t* Uit een brief.
't Loopt hoe langer hoe fraaier!
Nu het gaat om de Staten-verkiezingen
wordt ons zelfs een blik gegund in de
particuliere briefwisseling tusschen den
bij de vorige verkiezing „gevallen candi-
daad", dat is dhr. Ti mans, burgemees
ter van 's Heerenhoek (Kath. can-
didaat) en de redactie van de liberale
„Goesche Crt.'M
Dit blad publiceert uit een destijds tot
haar gericht schrijven door dhr. Timans,
de volgende zinsnede
„Het is zoo genoeglijk te zien, waar
men zooal doende geweest is met mij
te verd
wnr»'i
Of het den heer Timans genoegen zal
doen, dat de „G. C-." dit zinnetje publiek
heeft gemaakt, durven we sterk be
twijfelen.
Mogelijk heeft de burgemeester van
's-Heerenhoek nimmer verlof tot publica
tie gegeven.
Maar hoe dit zij, dat lieve zinnetje
wordt in ieder geval gebruikt door de
„G. C." in verkeerd verband.
Want het blad gebruikt het om te wil
len uitdrukken, dat bij die bewuste verkie
zingen de anti-revolutionairen de Katho
lieken zouden hebben bedrogen.
En dit is uit het zinnetje van dhr. Ti
mans volstrekt niet af te leiden.
Het is ook in 't algemeen onwaar.
En indien „de gevallen eandidaat" een
goed inzicht heeft van de verkiezingen,
die hem een nederlaag brachten, dan zal
hij moeten erkennen, dat hij, in hoofdzaak,
juist door de Katholieken werd
„verd
Wat overigens te laken valt.
Bondgenooten.
A»n de groepen der Rechterzijde wordt
van Links immer tot grief gemaakt, dat
zjj den godsdienst mengen in de politiek.
Daardoor, zoo heet het, wordt verdeeldheid
gezaaid, onverdraagzaamheid gekweekt, ge
loofshaat gewekt.
En men houdt deze bewering vel, of
schoon de ervaring sinds lang heeft ge
leerd, dat de samenwerking tusschen anti-
revolutionnairen en katholieken, ook in het
maatschappelijk leven veeleer tot weder-
zijdsche waardeering, dan verscherping der
burgerlijke verhoudingen leidt.
Maar dit is niet het eenige. Er valt op
nog een ander verschijnsel te wijzen.
Immers, de liberalen die zoo gruwzaam
ontdaan zijn over de vermenging" van
godsdienst en politiek door de Rechterzijde,
aanvaarden zonder protest den steun vaD
de Bronsveldianen en andere „clericalen"
Met onverholen instemming worden tel
kenmale in hun organen de uitvallen van
den Utrechtschen predikant tegen de Room-
schen en dr. Kuyper overgedrukt.
Of die uitvallen van onverdraagzaamheid
getuigen, of zij tot godsdiensthaat moeten
opwekken, of zij een groot deel der be
volking in een allerongunstigst daglicht
stellen en dat deel kwetsen in zjjn dier
baarste gevoelens, komt er minder op aan.
Dr. Bronsveld, wiens politieke geloofs
belijdenis anti-papi8me is zonder meer, wordt
als bondgenoot in eere gehoudenzijn
woord is een woord van gezag voar de
„vrijzinnigen", die zoo hevig protesteeren
tegen de vermenging van godsdienst en
politiek!
Ook een orgaan als de Protestant ver
heugt zich in de liberale belangstelling.
Reeds door zijn naam duidt dit orgaan
aan, welk standpunt het in de politiek
inneemt.
Het is een zuiver, of liever cmzuiver
confessioneel, beter noganti-papistisch
standpunt.
Maar het dient zich aan als bondgenoot
der liberalen, en de links-liberale pers ci
teert dezen Protestant, die naar aanleiding
van de crisis schrijft, dat de Rechterzijde
zich van „een zeer treurige zijde" heett
doen kennen en oordeelt, dat het ministe
rie „volkomen gerechtvaardigd" is.
De Linkerzijde kan voortgaan met op de
hulp der anti-papistische groep te rekenen.
En van hun kant houden ook de liberalen
de vriendschap aan.
Maar inmiddels zjjn het toch departjjen
der Rechterzijde, die den godsdienst „ver
mengen met de politiek, verdeeldheid
brengen, onverdraagzaamheid kweeken
(Centr.)
FRANKRIJK.
Zooals men weet heeft het proces te
gen abbé Jouin voor de regeering een
allesbehalve opwekkend verloop gehad
de uitspraak was een slag in 't gezicht
van Clemenceau en zijn consorten. Den
aangeklaagden abbé werd niet alleen zóó
een kleine boete opgelegd, dat zijn veroor
deeling zedelijk mot een vrijspraak gelijk
stond, maar in 't vonnis zelf werd een
scherp oordeel uitgesproken over de par
tijdige politiek van de regeering in het al
gemeen en over de Scheidingswet, de wet
van schandelijke uitzonderingsmaatrege
len, in 't bijzonder. De geestverwante pers
in Frankrijk «n 't buitenland hoeft het
vonnis dan ook zooveel mogelijk doodge
zwegen, inwendig echter beschaamd door
de onafhankelijkheid der rechters, die de
waarheid hooger stelden dan het persoon
lijk opzicht.
Zoo iets kon men niet dulden. Het
openbaar ministerie heeft nu besloten,
zoo wordt uit Parijs gemeld, om cassatie
aan te vragen van het vonnis tegen abbé
Jouin, op grond van de critiseerende op
merkingen over de Scheidingswet, die in
het vonnis voorkwamen....
ITALIË.
Vreeselijke ontdekkingen, die jn pro-
testantsche kringen kippevel zullen ver
oorzaken, heeft de „Frankische Kurier"
gedaan, schrijft de „Köln. Volksztg." Ge
noemd blad laat zich n.l. uit Rome schrij
ven:
„De gezamenlijke leiding der Roomsche
Curie en Kerk is door de paters van de
sociëteit van den H. Ignatius van Loyola
veroverd".
Het sensatieartikel eindigt met het
schokkende bericht:
„In de redactie van elk Cenlrumsblad
in het Duitsche rijk zit een leerling of
een geestverwant der Jezuïeten, die zijn
geheime bevelen uit het Collegium Ger-
manicum bij San Niccolo da Tolentino te
Rome krijgt".
Zóó wordt de groote menigte onder een
soort hypnose gebracht, waarin zij Rome
ziet als een groot verscheurend monster,
dat de menschheid wil verslinden.
DUITSCHLAND.
Een Duitsch predikant vertelt als resul
taat van een onderzoek door hem te Ber
lijn ingesteld, dat zoowel Berlijn als de
voorsteden thans met een dicht net, van
sociaal-democratische vereenigingen voor
de jeugd overdekt zijn. De predikant ver
telt ook van zijn ervaringen omtrent ont
moetingen, die hij met leden van die
vereenigingen heeft gehad. Het is hom
duidelijk geworden, dat zij daar stelsel
matig tot overtuigde en ijverige sociaal
democraten werden opgekweekt.
„Het nieuwe van den toestand is dit",
zegt hij:
In het werk voor de jeugd staan we
thans, in tegenstelling met vroeger, te
genover georganiseerd ongeloof.
Men vormt zich aan de overzijde een
goed gedrild leger; men rust de jonge
lingen met doelbewuste daadkracht en
groote schranderheid uit om eenmaal de
mannen te hebben.
Ik kan niet anders dan dringend aan
raden, 'j. met dien tegenstander ernstig
op te nemenTelkens en telkens
weer bleek mij uit de redeneeringen
van de jongelui, dat zij door de onde-
gelijkheid van de Christenen een ver
keerde voorstelling van het Christen
dom gekregen hadden. Moge dat bij ve
len maar napraterij zijn, bij velen is hot
ook bittere ernst.
RUSLAND.
Russische zeden. Op 14 April zijn
in het kleine plaatsje Romanovvskoje, in
Rusland, de zeven slachtoffers van
een waarlijk beestachtigen moord begra
ven. Het waren de vrouw, de vijf kinderen
en de schoonmoeder van een spoorweg
machinist. De ongelukkigen waren met een
mes letterlijk geslacht.
De moordenaars hadden den kinderen de
eogen uitgestoken en hun stukken vleesch
uit het lichaam gesneden, en wel, naar alle
waarschijnlijkheid, toen de kleintjes nog
leefden, en voor de eogen van de ramp
zalige moeder. Tot zelfs de zuigeling was
zoo gruwelijk verminkt.
Het geheele plaatsje verkeert in ontzet
tende opwindingalle inwoners en de
gansche omgeving, honderden personen
speurden naar de moordenaars, en wan
neer dezen worden gegrepen, worden ze
zonder meer in stukken gereten; me'" wil
ze niet eerst in de handen der oiciliaid
ie vei en.
Een der moordenaars is al gevatmen
laat hem echter nog in leven, totdat hij
zijn medeplichtigen heeft verraden.
De moord is te beschouwen als wraak
van een bende bandieten, waarvan eenige
leden op aanwijzing van den machinist
waren gevat en zonder vorm van proces
gelyncht.
Tijdens de afgrijselijke daad was de ma
chinist niet thuis; maar de moordenaars
wisten, dat ze hem doodelijker nog kon
den treffen door het uitroeien zijner ge
heele familie.
De inwoners zijn reeds lang ten hoogste
verbitterd tegen de boerenbende, welke
in 't geheel niet door de politie wordt
vervolgd, daar deze zich nog slechts met
„politieke aangelenheden" ophoudt.
Tweede Kamer. Wetsontwerp tot
opheffing der tiendrechten.
Dhr. Zjjlma constateert dat het breken
met het middeleeuwsche stelsel noodzake
lijk is gebleken. Vruchteloos heeft men
blijkens de lijdensgeschiedenis dezer zaak
getracht dit vraagstuk tot oplossing te
brengen en verder dan tot halve maat
regelen is men tot heden niet gekomen.
De algemeene strekking van het ont
werp juicht Spr. toe.
Dhr. Patijn die ook de strekking toe
juicht van dit ontwerp heeft nog eenige
bezwaren ten opzichte der waardebepaling
van den grond.
Zooals de wijze van schatting in het ont
werp is geregeld heeft zij eenige ongerust
heid gewekt in sommige gedeelten des
lands. Verder achtte hij niet prijzenswaar
dig de regeling van eerste opheffing bij de
toepassing der wet en daarna, pas na een
jaar de schadeloosstelling.
Ook keurt spr. af de voorgedragen wijze
van constateeren om te komen tot vaststel
ling der schadeloosstelling. De dooi de
regeering gekozen weg zal zeer lang en
moeilijk zijn.
Dhr. Tydeman heeft evenzeer dit ont
werp begroet met vreugde. Hij beveelt den
maatregel aan als een flinke welke radi
caal het tiendrecht met wortel en tak
uitroeit.
Hij is 't dan ook allerminst eens met den
