s :rs! ne Coes^ ffen. OffEN Donderdag 28 Maart 1907. Derde Jaargang. •■J [azun latisme. FEUILLETON. SLAVENKETENEN. No. 38. op maat. Kraag) van der Hoop, emesting, Goes. GOES. IEN-COSTUUMS. welke netjes KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN. Verschijnt eiken MUND1S-, WSEHSDAG- en IIVUUfOH. Toestanden op het Platteland. BUSTÊNLANDr «A.VHHOKI»Ky lafljn omboord. a een fijne dagelijks Lie plaatsen. en. per kilo. f 0.60 - 0.58 i - 0.72 - 0.70 - 0.63 - 0.62 per bes - 6.50 1.15 - 0.95 - O.90 :n niet, manden en hours. iegezonden. if. J. EGBERTS. iterc. 519. :'!ij 3 stuks likrijk, UJK (N.B.), pl end, ïent, dat bij rooral in ge- LUMBAGO vormen van Eumatiek, ook AS e. d., de rassende re- eeft. massage. 1ULDER, L. LA Len bij J. GROE- üITWIELER; te ven. an L«i Cointre, Goes. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95 Afsonderlgke nummers k contant0.05 GEÏLLUSTREERD ZÓNDAGSBLAD voor aboriHé's f0.371/», voor niet-abonné's„0<5 BureauLANGE V0RST5TRAAT, GOES. Advertentiën van 15 regels 10.50; iedere regel meer 10 Ct Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. i contant. Reclameberichten 2S Ct. p. r. Bg abonnement speciale prigs. Het is een treurig, en toch door dra ondervinding helaas maar al te dikwijls bewezen feit, dat de katholieke plattelan der zoo spoedig bedorven wordt als hij' in eene andere omgeving komt. In de groote havenplaatsen van ons land, vooral in Rotterdam, wordt dit op, groote schaal waargenomen; de katho lieken, die uit de steden komen blijven hunne godsdienstplichten trouw waarne men, maar die uit de dorpen verwaarloo- zen ze zeer dikwijls al heel spoedig. Ook in Duitschland treft men ditzelfde verschijnsel. In het laatste nummer van het „Kath. Soc. Weekblad" verhaalt Pater lldephonsus uit Habberich hierover het volgendej „Ik woon hier in Babberich met mijn. geachten confrater Innocentius, die reeds; bijna 'n drietal jaren onder de Nederland- sche arbeiders in Duitschland voor hun, geestelijk welzijn werkzaam is, die geregeld; 'tRuhrgebied (Sterkenrath, Styrum, Ober- hausen, Duisburg, Hambom, Meidrich, Ruhrort) intrekt, daar huisbezoek doet in de kazernewoningen, in de fabrieken door dringt, in de mijnen afdaalt, de havens afloopt. Wanneer hij aan het vertellen is,, wat hij daar hoort en ziet, wat hij daar ondervindt, welke diep rampzalige toestan den daar op godsdienstig en zedelijk gebied heerschen, dan slaat men eenvoudig de handen in elkaar en staat verpletterd. Onwillekeurig, al hebt ge u zelf ook nog zoo leeren bedwingen, schiet u een traan in het oog". De oorzaak van dit treurig verschijnsel ligt voornamelijk hierin, dat de jonge man uit onze dorpen niet evengoed gewapend; is tegen de verleiding als d© jonge man uit onze steden, die van jongs af in grooter gevaren heeft verkeerd en daardoor voor-, zichtiger is geworden en vooral geleerd, heeft, zich aan te sluiten bij katholieke, vereenigingen. En dit geldt nog meer voor steden met gemengde bevolking, dan voor onze katho lieke steden, wijl in de eerstgenoemde de1 behoefte aan grootere zelfstandigheid en het zich niet storen aan anderen van jongsaf meer gevoeld en dientengevolge ook meer geleerd wordt in den huiselijken kring en in vereenigingen. Een der hoofdzaken van bovenbedoeld' treurig verschijnsel vindt pater lldephon sus dan ook ia het nog niet voldoende begrip van vereenigingsleven in onze klei-- 63) Hij naderde aanstonds de tafel; schoof zgn vriend een armstoel en sigaren toe en greep naar de couranten. Het duurde vrij lang aleer hij de kolommen gevon den had, waarin sprake was van de jonge vrouw; maar toen zijn oog daar eenmaal op gevallen was, verslond hij eiken regel, ontging hem geen enkele lettergreep meer. Emile Delfosse had gaarne over zijn schouder meegelezen; doch hij verstond geen woord engelsch, en hij moest zich dus tevreden stellen met zijn vriend nauw lettend gade te slaan. De jonge man was zeer bleek geworden zgn gelaat verraadde echter niets van het geen er in hem omging, en reeds ver heugde de journalist zich bij de gedach te, dat hg thans overtuigd zou zijn ge raakt van zgn dwaling, toen hij langzaam de bladen dichtsloeg en zeide: „Ik vertrek morgen met den eersten sneltrein. „Hoe!" riep zijn toehoorder smartelijk verbaasd: „Gelijkt het portret dan toch waarlijk?" ..Zij is het," klonk het toonloos: „er blijft bij mij geen twijfel meer over."' „Maar noemt men dan ten minste haar naam?" nere steden en dorpen. Zij die naar! groote plaatsen, of in den vreem de, vooral naar Duitschland trek-; ken, dienen eenig idee van ware vereeni- 'ging te hebben en daar iets voor te yoelen.- En gaat de Pater voort: „Het vereenigingsleven heeft zich tot nu toe eigenlijk alleen nog maar ontwik keld in de steden. Slechts dorpen, waar fabrieken zijn of die aan fabrieksteden grenzen, kennen vakorganisatie of arbei- dersvereenigingen. Maar overal elders zijn de vereenigingen nog zeldzaam. Op het katholieke platteland, in de katholiek© dorpen, die het grootste contingent arbei ders aan Duitschland leveren, is van ver eenigingsleven óf wel nog geen spoor te, vinden óf wet is dit nog lang niet, wat het wezen moet. En dit is juist de grootste hinderpaal, welke de bescherming van Nederlandsche arbeiders in den weg staat en, wanneer daar geen verandering in komt, in den weg zal blijven staan. De praktijk zal hier wel de meeste be wijskracht hebben. Hoe is de toestand op vele dorpen, vooral op vele katholieke dorpen? Als de jongelui uitgaan en zij gaan uit, voornamelijk op katholieke dorpen dan kennen zij doorgaans geen ander ver- eenigings- en ontspanningsiokaal dan de herberg. En kieskeurigheid wordt hun hieromtrent niet geleerd. Want op een, katholiek dorp wordt bijna iedere herberg een geschikte gelegenheid voor samen komst geacht, omdat zij overal gezelschap: ontmoeten, dat Roomsch is. Ziedaar veelal hun vereenigingsleven; maar ziedaar dan ook alles. Vertrekken deze jongelingen, gedwon-, gen door economische wantoestanden in hun omgeving of aangelokt door de hooge loonen, pf omgepraat door vrienden ,die reeds „boven" werken en het daar zoo. „lollig" vinden, naar Duitschland, dan, komen zij daar aan zonder eenig begrip van en zonder het minste gevoel voor het, eigenlijke vereenigingsleven, met een door gewoonte gevormde onweerstaanbare nei ging om de herbergen af te loopen. En dit nu werkt zoo verderfelijk. Daar zit 'm voor 't grootste gedeelte de knoop, In tegenstelling met hun dorp, vinden zij daar niet altijd Roomsch gezelschap,, doch dikwgls andersdenkenden, die hen met andersdenkende zusters in aanraking brengen; socialisten, die de kunst ver staan om hen spoedig in te palmen; spot been; doch er zijn geen twee vrouwen op aarde, die het hierin beschreven uiter lijk hebben. En ook al zwoer de gansche wereld mij dat ik mij daarin vergiste; ik zou weten, dat ik gelijk heb, ik die haar eenmaal heb liefgehad." HOOFDSTUK XIV. De Zieke. Anna Holm had, in weerwil van het ongeluk dat haar zelve getroffen had, geen oogenblik haar liefdetaak laten varen. De ze was nog verdubbeld, nu zij ook haar vader moest bemoedigen en troosten, want de arme grijsaard was telkens als ver suft van smart. Geldelijk had hij wel is waar geen verlies geleden, maar de ver woesting der haardstede waaraan hij zoo zeer gehecht was geweest, had hem als een donderslag getroffen. Ook al zou er een nieuw huis verrijzen op dezelfde plek waar de oude woning had gestaan, al zijne herinneringen aan het verleden waren ver nield; nooit zou hij het hoekje weervin den, waar zijne vrouw zoo dikwijls aan zijne zijde had gezeten; nooit zou hij haar beeldtenis aan den aschhoop ontrukken, nooit weder het portret aanschouwen van zijn zoon, eene verbleekte daguerréotype uit Wouter's kinderjaren; nooit zou Moor, de trouwe wachthond, meer aan zijn voe ten nederliggen, of het leven wederkeeren tot de oude dienstbode, die zooveel lief en leed met hem en de zijnen doorwor steld had, tot zij eindelijk als een familie- ters met God en godsdienst, wier gesprek ken een allerderfelijksten invloed op hen uitoefenen; onzedelijken, die hen op ver keerde wegen brengen. Het gevolg is al spoedig, dat zij hun; Zondagsplichten venvaarloozen. Het duurt niet lang, of zij komen in geen kerk of. kluis meer; en na eenige jaren js het ook1 gedaan met het vervullen der Paasch- plichten. Niet weinigen zelfs zijn in jle eerste drie tot zes maanden al totaal be dorven". Hoe ellendig de gevolgen zijn van heb niet-kennen van het vereenigingsleven wordt verder uiteengezet: I'. Innocentius heeft o|p het oogenblik; 4 St. Jozefsvereenigingen opgericht te Styrum, Duisburg, Oberhauscn en Sterken rath. Wje kan hij' er met geen stok hij krijgen? Hen, die komen van het katho lieke platteland, uit de Roomsche dorpen. In do fabrieksteden van Duitschland wordt door de Verein-prasides (ver- eeniging-voorzitters) het meest ge klaagd niet over de katholieken in de. stad geboren en getogen, maar over de; jongelui, die van het katholieke platteland; door dé hooge verdiensten of anderszins' naar de fabrieken worden getrokken. „Domme Hollanders" worden deze laat- sten door Duitschers genoemd, omdat zij. geen „Bildung" hebben en nergens iets voor voelen dan voor drinken, eten en lol. Als zij zich ergens bij aansluiten, dan is het hij een lolclub. In Styrum b.v. be staat een algemeene Hollandsche vereeni- ging, waar- iedereen lid vair kan worden. Deze bond beoogt niets d,an vermakelijk heden. Voor (fat lidmaatschap melden zij' zich wel terstond aan. Mij dunkt, (fat uit dit alles ten duide lijkste blijkt, hoe noodzakelijk het is, dpf vooral op de. katholieke dorpen, op het, katholieke platteland het vereenigingsleven; tot 'hoogen bloei komt. Mocht dat toch begrepen worden daar, waar, om zoo te zeggen, nog niets is, omdat men het nie,t nooüig acht' Laten wij ons spiegelen aan Duitsch land! Daar bleek vroeger hij iedere volks telling, 'dat het percentage der katholieken, verminderde. Doch in den Kulturkampfi. leerde men de hooge noodzakelijk-, heid van het katholieke „Vesreins-, leben" (veraenigingsleven) inzien. Do jonge Geestelijkheid daarom „Hetz- kaplane" genoemd pakten dit middel met al hun jeugdige krachten aan, en sinds lid was geworden. Maar Anna vond voor alles nog een woord van opbeuring, en zoolang zij bij hem was, gevoelde de ongelukkige mau zich weder herleven; dan verliet zij hem, na een der kinderen tot hem gebracht te hebbende, wel wetende hoezeer hij aan zulke jonge wezentjes gehecht was, en ging tot de zieke, die haar weder herken de, en gewillig haar minste voorschriften opvolgde, zonder dat er daarom nog een woord over hare lippen kwam. Ook hare edele verpleegster sprak haar slechts over onverschillige zaken, zorgvuldig vermijden de haar de minste vraag te doen die hare eenige gemoedsbeweging kon koeten. Zij zag slechts al te goed in hoe doodelijk zwak zij was, en vreesde reeds voor het geen er in de gedachten der kranke 'moest omgaan. De middag van den dag waarop Maailand naar Polderdijk was gekomen, ver'liet zij juist de ziekenkamer, toen zij den stati onschef de trap op zag komen. H;ij bleef staan en zeide: „Ik moet u spreken, juffrouw? Holm. Kunt gij even tijd daartoe vinden 1?" „0! zeker; ik ben juist vrij. Er is toch geen kwade tijding?" Gerard Hendriksen zag er zoo ibedrukt uit, dat die vraag haar onwillekem -ig was ontsnapt. „Er is geen nieuwe ramp gei beurd," haastte hij zich te zeggen, terwijlhij bij-, na onhoorbaar sprak, opdat zijmj woor- de drie laatste volkstellingen gaat het per centage der Duitsche Katholieken weer omhoog. Zoo 'moet het ook bij ons gaan, wil het werk onder de Ned. arbeiders in Duitsch land slagen. Een krachtige katholiek» sociale actie op het p 1 a 11 e 1 a n d in a 11 e, katholieke dorpen, zooals die hier op Zuid-Beveland gelukkig meer en meer wordt gevoerd, moet vóór alles de leuze, zijn. i Overal dus, zooveel mogelijk, volksbon den, arbeiders-vereenigingen en dergelijke opgericht! En wat vooral niet mag ver geten worden, dat zijn de patronaten. Het vereenigingsleven moet er van jongsaf' aaa inkomen. En daar kunnen de patrona ten alles aan doen. Dit alles verdient de meest ernstige over weging FRANKRIJK. Voorbeeldige ambtenaren! Zaterdagmorgen om half 10 kwam op het bureau voor koloniën te Parijs een heer binnen, die verlangde den directeur te spreken. Hem werd geantwoord, dat deze niet daar was. Ook de secretaris was af wezig. Toen hij verder naar de overigen vroeg bleekt het, dat ook de bibliotheca ris en de 10 andere ambtenaren nog niet daar waren. De bezoeker wachtte. Einde lijk om kwart over tien komt de eerste binnen. De heer bood hem zijn kaartje aan. De ambtenaar buiten zich zelve. De bezoeker was de kabinetsschef van den minister van koloniën. Een onderzoek bracht aardige dingen aan het licht. Om 12 uur waren van de 21 ambtenaren, die er om 9 uur moesten zijn, nog slechts 3 aanwezig. De minister heeft strenge maat regelen genomen ter verbetering van den toestand. ITALIË. De „Osservatore Romano" meldt, dat in het Consistorie, hetwelk thans bepaald is op 15 April, zes nieuwe kardinalen zul len worden benoemd, n.l.Mgr. Aristide Rinaldini nuntius te Madrid; Mgr. Bene detto Lorenzelli, voormalig nuntius te Pa rijs en aartsbisschop van Lucca; alsmede de hoogw. kerkvoogden van Mechelen Mgr. Mercier, Pisa, (Mgr. Maffi) Venetië (Mgr. Cavallari) en Palermo (Mgr. Lualdi). Naar men zich herinnert, zijn de eerste beide prelaten vóór hun benoemingen te Madrid en te Parijs, ook als internuntius geacrediteerd geweest bij het Nederland sche Hof. De pater Franciscaan, door wien dit jaar in de kerk van S. Carlo te Rome de vas- tenconferenties worden gehouden zijn naam is Michel Angelo Draghetti - heeft een buitengewoon succes. lideren middag 5 uur, wanneer hij zijn den tot niemand anders zouden kunnen doordringen: „maar ik vrees dat wij op onze hoede zullen moeten zijn." „Waarom dat?" „De gevangene is ontsnapt." Een aanstonds gesmoorde uitroep ont snapte aan Anna's lippen, en Hendriksen hernam „Wees voorzichtig, uw vader mag daar van niets vernemen. Kom mede naar de wachtkamer; daar komen voorloopig geen vreemden, en wij zullen er vrij uit kun nen spreken." Anna Holm haastte zich hem, te ge hoorzamen, maar zag eenigszins verrast t>p toen zij aldaar een, haar nog onbe kend persoon aantrof. „Het is de heer Maitland," zeide de stationschef, die haar jieeds op de hoogte had gebracht van de ifaomst van den detective. Deze zag er geheel ontsteld uit en vroeg „Spreekt juffrouw Holm ook Engelsch „Een weinig slechts", antwoordde zij: „maar ik versta het zeer goed. Hoe is het mogelijk dat de misdadiger ontkwam?" De Engelschman haalde de schouders op en zeide: „Ik had er op voorbereid moeten zijn, en het is dwaas er mij nog door teleurge steld te voelen; maar ik rekende er zoo, vast op dat ik den kerel aan het spreken zou krijgen, dat ik eigenlijk aan niets an ders dacht. Wat wil men verwachten van, zulk eene kleine stadsgevangenis, waar. (1e bewakers slechts gewoon zijn aan het predikatie begint, en reeds geruimen tijd te voren is de kolossale kerk stampvol. Van toejuichingen zoowel in als buiten de kerk, waartoe met Italiaansche uitbun digheid eenige malen was overgegaan, had degevierde kanselredenaar met na druk verzocht dat. men zich onthouden zou. Maar zijn succes alleen was een doorn in het oog der anti-clericale bent, voor wie de „vrijheid des woords" niet te groot zijn kan, zoolang zij er zelve van profi teert, maar die geen middelen ontziet om dezelfde vrijheid in den mond van anders denkenden te smoren. Zoo kwam het na afloop eener predi katie, buiten de kerk tot een hevige bot sing. Daar had zich een troepje anti-cle- ricalen opgesteld, dat den pater Francis caan bij diens stil wegrijden uitfloot en naschreeuwde met den kreet„Leve Gior dano Bruno!" De veel talrijker katholie ken lieten zich toen ook niet onbetuigd en antwoordden met een daverend hand geklap ter eere van hun populairen vas- tenprediker. Maar het bleef hierbij niet. Men werd over en weer handgemeen. D® politie kwam tusschenbeide. Tien arresta ties hadden plaats, waaraan natuurlijk de brave redactie van den socialistischen „Avanti" haar contingent leverde. Tot 7 uur 's avonds hield de volksoploop om en vóór San Carlo aan. Wederom een paar staaltjes van anti- clericale vrijzinnigheid. Zelfs godsdienst oefeningen in de kerk kan zij niet onge moeid laten! RUSLAND. Uit Petersburg wordt gemeld, dat Wla- dimir, de staatssecretaris voor eeredien sten van het departement van Buitenland- sche Zaken, naar Home is vertrokken, om daar over gewichtige Katholieke aan gelegenheden te confereeren. Men brengt deze in verband met het voornemen tot oprichting van een Katholieke metropo- litaanzetel in Rusland. Als candidaat hier voor wordt genoemd Mgr. Von Wan- kowski, bisschop van Plozk, een gebo ren Pool. SPANJE. Men maakt er bijna geen geheim meer van, dat koning Alphonsus ernstig ziek is, en aan dezelfde ziekte lijdt, waaraan ook zijn vader op betrekkelijk jongen leef tijd bezweek, n.l. de tering. Het schijnt, dat de ziekte zulke ver ontrustende vorderingen heeft gemaakt, dat men ernstig over een raad van re gentschap begint: te denken. De koning geeft dikwijls bloed op. RUMENIË. Uit Toernoe Magoerelle, aan den Do- nau, wordt bericht, dat de reservisten daar weigeren de commando's der officieren uit te voeren. Er zijn lieden, die de sol daten tot dienstweigering ophitsen. Eenige duizenden lieden wachtten aan het station te Zimnicca den trein met 'soldaten af, die naar het bedreigde gebied ging. Ze wierpen den trein met steenen en dreigden den machinist met den dood, in- herbergen van eenige domme wilddieven of smokkelaars, lieden die zich dankbaar, gevoelen als zij voor eenige weken onder dak komen? Zij waren niet opgewassen, tegen zulk een sluwen vos". „Wanneer is hij ontkomen?" „Het moet van nacht zijn geschied, want, gisterenavond was alles nog in orde. Toen ik aan de gevangenis kwam, was er niets van bekend". „Hoe is dat mogelijk De cipier gaat im mers reeds vroegtijdig in den morgen rond „Ja, maar ziedaar juist de slimheid van, den deugniet. Hij had zijn bed aldus opge maakt, dat men gezworen zou hebben dat, er nog iemand in lag, die zich de dekens, over het hoofd had getrokken. Met deze koude behoefde men zich daarover niet te verwonderen. De bewaker vergenoegde zich dan ook het brood op tafel te pjaajt- sen en ging verder, overtuigd dat de ge vangene nog sliep". „En was er dan geen ander spoor van zijn verdwijnen te bespeuren?" „Geen enkel. Hij moet eenvoudig langs de gewone deuren ontvlucht zijn. Het lijdt, geen twijfel of hij was 'volkomen bekend, met het smidsvak, en is er in geslaagd met behulp van het een of ander werktuig, door het sleutelgat heen, den grendel weg te schuiten". (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1907 | | pagina 1