la i e k.
TERIE
OUTS,
izyn
O ES.
IkbankT
rs 99 pet.,
Zaterdag 23 Maart 1907.
Berde Jaargang.
R
Versckijnt ellen MUMtt-, IIEISIU- in VBI1DAGAV0ND.
BUITENLAND.
UIT ZEELAND^
Cents Sigaar.
GOES,
3N-C0STUUMS.
/elke netjes
IN o. 36.
Iantels en
I, 232 en 233.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Korte Inhoud Zondagsblad.
Voorzichtigheid geboden.
HAARIIOKDGiv
■>tl)n omboord.
Icstr. C 31, Goes.
&OULMY BAAR,
ppolie.
ntie worden nieuwe
dt onder strengste
icht per keer of bij
Coupon 1 Juni
fine Kade.
voor het Wieden van
leveren mooi werk,
ken waarin de poters
Ie maken, later de
f een zeer voordeelig
an worden. Vier, vijf of
Len Schoffelploegje,
n Balansploegjes in
|yth Nonpareil Zaai-
kunnen alleen geleverd
ZOON, Goes.
LEUZE.
ITUUMS
K K E N
1btiste blouses
|bl0uses
T O F F E N.
|op zich wachten. Door dit
iLBOER, Oude Pekela.
N
za, slechte spijsverteeringi
gst van 40 cent.
by W. Hubregtse, Korte
Hoek bij O. de Fouw;
ftte Vlissingen bij A 0.
mslag b(j M. Eiemens Dz-
Iberte Camperland bij A.
[Bath bij J. Vogel Cz.; te
Irbaan Ui Cointre, Goes.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant „0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f0.37voor niet-abonnë's„045
BureauLANGE V0R5TSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Wegens den feestdag van Maria-Boodschap
zal dit blad inplaats van Maandag- op Dins
dagavond verschijnen.
Platen: De Russische .Keizerin met den
troonopvolger; portret van ,de Ruyter en
verschillende voorstellingen hiem betref
fende, ook zijn praalgraf; het in de lucht
gesprongen oorlogschip „Jena"; worstel
wedstrijden te Berlijn; landbouwschool
voor vrouwen in Italië; wintersport te
Drontheim; een romantisch vorstelijk hu
welijk, met tekst. VerhaalMededingers.
Wanneer ons land ooit de gruwelen van
den oorlog mocht ondervinden, dan zal
dat vermoedelijk slechts zijn, wanneer
twee groote rijken slaags geraken, die, om
tot slag te komen, door Nederland moeten
trekken, of zelfs den slag op Nederlandsch
grondgebied, of zijn kusten zouden willen
leveren.
Tusschen Engeland en Duitschland
heerscht sinds lang spanning; een span
ning, die nog niet zoo heel lang geleden,
een zoo hoogen druk had bereikt, dat pen
crisis te vreezen was.
Bij de jongste Oorlogsbegrooting in de
Eerste Kamer is dit niet onduidelijk te
kennen gegeven, terwijl indertijd de
„Standaard" er over schreef.
Bij oorlog zou het voor Duitschers en
Engelschen natuurlijk van het allergrootste
belang zijn, dat zij van ons land een groote
terreinkennis bezitten en met de bevaar
baarheid onzer wateren goed op de hoogte
zijn.
Nu doen er zich verschillende teekenen
voor, die ons niet overgerust doen zijn.
Het is bekend, dat de Duitschers juist
aan onze grenzen hun veld kiezen voor
drukke oefeningen.
Ook komen er zoo nu en dannatuur
lijk als de wind naar ons land waait,
(en dat schijnt nog al vaak te gebeuren)
ballonnen boven onze velden zweven en
niet hoog genoeg van den grond om met
instrumenten niet als drijvende observatie
posten te kunnen dienst doen.
En als die ballonnetjes dan eindelijk
in ons goede land zijn neergedaald, dan
blijken de luchtreizigers te zijn Duit-
sche officieren.
In het stadje Crefeld bij de grens heeft
de Duitsche Keizer pas een heel regiment
„danshuzaren" gelegd; maar dat deze
heeren meer kunnen dan „dansen", bleek
bij een bezoek aan hun „collega's" in
Venlo; daar stond men te kijken over de
groote terreinkennis van ons }and, die de
danshuzaren bezaten en over hun ge
oefendheid als ruiter.
Op 't eerste signaal zouden déze huza
ren spoedig ons land kunnen binnen
„dansen".
Op de reede van Vlissingen had
eenige jaren geleden een „vriendschappe
lijke begroeting" plaats van eenige Duit
sche oorlogsschepen.
Er is toen beweerd en we hebben
van geen tegenspraak gehoord dat de
slimme Duitschers overdag vriendschaps-
toasten sloegen, terwijl ze 's nachts
sliepen? Neen: heimelijk peilingen op de
Schelde verrichtten.
Ook is toen opgemerkt, dat onze troe
pen, wat vroeger weinig of nooit voor
kwam, bizonder druk hun oefeningen hiel
den langs onze duinen en aan onze zee
kust.
Zoo kwam een Engelsehe vloot „vriend
schap betuigen aan IJmuiden, terwijl, zoo
waar, in hetzelfde seizoen de Engelsehe
vloot haar manoeuvres ging houden in
de Oostzee, vlak onder de oogen der ver
bolgen Duitschers.
Onlangs is er voor eeniga dagen een
Duitsch oorlogsschip te Vlissingen
geweest, en nu is daar ter eere van De
Ruyter weer een groote Duitsche oorlogs
bodem gearriveerd.
Wij zouden nu de betrokken autoritei
ten in overweging willen geven een oogje
in 't zeil en vooral onder het zeil
te houden, en toe te zien, of die Duit
schers, bij nacht en ontij, nog wat an
ders doen, dan hulde brengen aan onzen
De Ruyter.
Want ondanks vredesconferenties en
hof van arbitrage zijn de toestanden nog
zóó, dat een kleine vonk den oorlogsfak
kel kan ontsteken, en mogelijk is oor
logsgevaar dichter bij dan men vermoedt.
In ieder geval dient men op afles te
zijn voorbereid.
En dan is het allerminst in het belang
van Nederland, dat naburige groote mo
gendheden goede kennis hebben van ons
terrein en van de bevaarbaarheid onzer
wateren.
Te voorkomen, dat die kennis wordt
opgedaan, is plicht.
De Domper.
Integenstelling met de „Midd. Crt.",
welke tenminste nog even van de pede
van mr. van Wijnbergen melding maakte,
zweeg do „Goesche Crt." daarover
geheel.
Aangelegenheden, de Katholieken be
treffend, vallen bij deze redactie geheel
onder de contrabande, pis dingen,
die bij haar volstrekt niet thuis behooren.
Voor de „Goesche Crt," zijn de Lsoc.-
demokraten heel wat groote re Pieten dan
die „dompers" van Katholieken!
Natuurlijk, die soc.-democraten zijn
anti-clericaal, en daarmee js alles gewon
nen.
Heeft ons stadje Jhet voorreeht( I), dat
een der roode heeren of dames het met
een bezoek vereert ter verspreiding hun
ner beginselenkomt de een o£ andere
losloopende soc.-democraat hier zijn of
hare welsprekendheid verspillen 'tis
de „Goesche Crt.", die daarvoor, althans
in den regel, eenige plaats in haar ko
lommen zal geven.
Maar treedt hier op in een openbare
vergadering een Katholiekdan
zwijgt de „Goesche Crt."'
Best mogelijk is 't, dat dit Goesche blad
aan het gezelschap van Loopuit, (den
citaten-fabrikant), Ossewaarde, Roosje
Vos, Sannes, e. a. een bijzondere voor
keur geeft, maar toch, dacht ons, waren
er nog lezers der „G. Crt.", die ook wel
iets wilden weten van een redevoering,
als door het Kamerlid mr. van Wijnber
gen gehouden.
Het volkomen stilzwijgen van dit blad
over deze rede is intusschien voor pns
het verblijdend teeken, dat de Katholieken
de „Goesche Crt." niet meer willen
en niet meer van noode hebben, en dat
de vrijzinnigen van de rede van pen
Katholiek Kamerlid niets mogen vernemen.
FRANKRIJK.
Kardinaal Richard, de noodzakelijkheid
beseffende om vooral in deze dagen van
kerkvervolging en van zware beproevin
gen voor do Katholieken met verdubbel
den ijver zorg te dragen voor de geeste
lijke behoeften der zielen, heeft op de
geloovigen van zijn diocees een beroep
gedaan, ten einde door hun geldelijke bij
dragen in de gelegenheid te worden ge
steld te Parijs een aantal hulpkerken te
stichten. De kardinaal wijst op de drin
gende noodzakelijkheid om, vooral in de
arbeiderswijken, zoo spoedig mogelijk een
dertigtal hulp- of bijkerken op te rich
ten. „Doch terzelfder tijd", zegt hij, „fust
op ons de plicht om te onderhouden het
geen bestaat, een plicht des te moeilijker
te vervullen, daar de nieuwe wetgeving
op de scheiding tusschen Kerk en Staat
lil - w hi! '„I - I
onzen toestand zeer ernstig verslecht
heeft". Daarom doet Zijne Eminentie een
dringend beroep op de milddadigheid der
Parijsche Katholieken onder wie, zegt hij,
er zich bevinden, die beschikken over zeer
aanzienlijke jaarlijksche inkomsten, en hij
stelt aan zijn diocesanen ter navolging
ieder overeenkomstig zijn vermogen of
verdiensten het voorbeeld gegeven
door een hunner, die gedurende de laatste
jaren voor het katholiek onderwijs en an
dere godvruchtige doeleinden meer dan
2 millioen francs schonk.
Franse h-republikeinsche „ge-
we tensvrijheid". In de Kamerzit
ting interpelleerde abbé Gayraud do Re
geering over het gebeurde in het hospi
taal te Toulon, waar, zooals men weet
geen enkele der slachtoffers van de „Je-
na" de genademiddelen der Kerk ont
ving. Minister Thomson (Marine) ant
woordde dat de directie van het hospitaal
zich gehouden had aan de sinds 1903 be
staande voorschriften krachtens welke aan
de geestelijken toegang wordt verleend tot
die zieken, welke naar hen vragen. Door
dit voorschrift wordt de gewetensvrijheid
geëerbiedigd. Welnu, de directie van het
hospitaal te Toulon verklaart, dat geen
enkele der gewonden om geestelijken bij
stand heeft gevraagd. Ergo Een ellen
dige drogreden! Immers gesteld: een aan
tal drenkelingen liggen bewusteloos te wa
ter en zijn niet in staat de hulp in te
roepen van de bemanning eener redding
boot, die zich jn hun onmiddellijke na
bijheid bevindt. Volgt uit het feit dat zij
niet om redding vragen kunnen, nu ook
dat zij niet gered willen worden? Het ware
krankzinnig zulks te veronderstellen. Tal
van leden der Rechterzijde merkten den
minister van Marine dan ook op dat. zeer
velen van de /.waar gewonde slachtof
fers te Toulon physiek met bij /nachte wa
ren aan het verlangen naar een priester
uitdrukking te geven, zoodat de prachtige
Franseh-republikeinsche gewetensvrijheid
thans ongetwijfeld menigen armen zeeman,
die de troostmiddelen der Kerk gaarne
had ontvangen, heeft laten sterven zon
der geestelijken bijstand. De overwegend-
atheïstisch-gezinde Kamer juichte de
drogreden van den minister natuurlijk toe
en verwierp een voorstel van abbé Gay
raud om in het bewuste hospitaal-regle
ment een verandering te brengen met 378
tegen 154 stemmen.
De Fransche vloot gaat zonder oorlog,
naar het schijnt, verloren.
Nu wordt uit Toulon weer aan de
„Éclair" gemeld: Er werd een lek ont
dekt aan boord van den „Sharles Martel".
Een paniek ontstond onder de beman
ning.
Officieel echter is nog niets bekend.
Het „Journal des Débats", dat het ge
rucht van boos opzet bij' de ramp der
„Jena." verspreidde, verneemt uit Toulon,
dat in de jnuniüekamer der 42 m.M. ka
nonnen een lijk is gevonden, niettegen
staande de toegang tot de afdeeling steeds
streng verboden is.
SPANJE.
De Koning van Spanje heeft Z. H. den
Paus gevraagd, peet te willen zijn ,van
het kind dat hem geboren zal worden. De
Paus heeft het verzoek ingewilligd.
RUSLAND.
De zwarte pokken te Odessa breiden
zich snel uit; 85 pCt. der aangetasten
sterft; de vreemdelingen hebben zich
doen vaccineeren, maar door de overgroote
vraag is de voorraad entstof in de stad
geheel uitgeput; er heerscht een ware
paniek.
Te St.-Petersburg heeft de politie de
lucht gekregen van een plan der sociaal-
revolutionnairen, om zich een groot be
drag aan contanten te verschaffen. Dit
geschiedde door in beslag genomen stuk
ken. Zelfs brieven van doema-afgevaardig-
den zijn onderschept en geopend, ofschoon
daaruit niets is gebleken, dat zij bij het
plan betrokken waren. Alle banken, staats
kassen en geldverzendingen staan of ge
schieden nu onder speciaal toezicht der
politie; zelfs zijn de goud- en platinasta-
ven uit het museum van het technologisch
instituut naar de munt overgebracht. Ook
in de grootvorstelijke paleizen is de be
waking versterkt geworden.
ENGELAND.
E e n k i n d e r-m i n i s t e r. In En
geland stelt de Nationale vereeniging ter
voorkoming van wreedheden jegens kinde
ren ernstige pogingen in het. werk, om
een nieuw ministerie in 't leven te (roe
pen. Men wil een minister voor kinderen
aanstellen, die zich uitsluitend met de pio-
reele, sociale en opvoedkundige belangen
der kinderen heeft bezig te houden. |Een
leider der bovengenoemde vereeniging be
weerde zeer juist, dat waar men een mi
nister voor varkens, vee en koren bezit,
een ministerie als door hen bedoeld wordt,
zeer zeker reden van bestaan heeft.
BELGIË.
De strijd tegen de slechte huizen wordt
door Antwerpens burgemeester voortgezet
en de liberale pers blijft daarover jam
meren.
We lezen in het. Vlaamsche hoofdor
gaan
De „Precurseur" heet. het een schandaal
en de „Matin" roept: Genoeg! en wekt
weer het medelijden op met de „onge
lukkige vrouwen" die men daar aantreft
en die „weenend, weerloos, als waanzin
nig door de politie worden meegesleurd".
En ziedaar bladen die, als men de non
nen in Frankrijk met wapengeweld uit
hare kloosters dreef en vrouwen met ge
weerkolven uit de kerken joeg, geen woord
medelijden over hadden voor ehristene
vrouwen en de Fransche vervolgers toe
juichten en aanmoedigden.
AMERIKA.
Volgens Amerikaansche bladen zijn in
do laatste 20 jaren in 't gebied der Ver-
eenigde Staten rond 1.000.000 huwelijken
ontbonden en in minstens 2.5000.000 ge
vallen is tevergeefs door huwelijksmoe-
den de uitspraak der rechtbank ingeroe
pen. Gemiddeld komen dus zoowat ieder
jaar 50,000 echtscheidingen voor, per dag
op Zondag hebben geen rechtszittingen
plaats 170 en per uur 8. En 't wordt
nog veel interessanter. Want als de schei
dingswoede stijgt in dezelfde mate als nu,
dan moeten al deze getallen over 20 jaar
vervijfdubbeld worden.
GOES. Woensdagavond vergaderde ten
stadhuize het in 't begin des jaar gevormde
De Ruyter-Comité onder presidium van
den Burgemeester, den heer De Koning
Kooy. Behalve uit dezen als voorzitter,
bestaat het comité uit de heeren. J. Fransen
van de Putte, M. H. Harinck, J. de Hoogh
secretaris, J. M. Kakebeeke en J. Witkam
penningmeester.
In den loop dezer week zullen van wege
dit Comité circulaires worden verspreid
met een inteekenbiljet er bij. Dit biljet
zal worden teruggehaald. Het zal echter
ook gaarne ingevuld door een der leden
van het Comité in ontvangst worden ge
nomen.
Het voornemen is de verzamelde gelden
voornamelijk te besteden voor de stich
ting van een eigen grooter ge
bouw voor de Zeevaartschool
te Vlissingen, waaraan dringend be
hoefte bestaat en da.t als een herinnering
aan den eenvoudigen, verdienstelijken
Zeeuw, Nederlands grootsten zeeheld.
Het is zeker overbodig te zeggen, dat
ook Goes bij den bloei van zulk een school
veel belang heeft. Vele jongelui uit onze
omgeving ontvingen of ontvangen nog
hunne opleiding aan die nuttige stichting,
die voortaan den naam dragen zal van
„De Ruyter".
Voor een matig Bezette zaal hield
Woensdagavond dhr. F. Keulemans van
Middelburg alhier voor de vereeniging
„Handelsbelangen" een lezing over het
middenstandsvraagstuk.
Uit deze voordracht kunnen wij slechts
aanstippenGelijk stoom en eleotriciteit
den stoot gaven tot de arbeidersbeweging,
zoo heeft op ceconomisch gebied de midden
standsbeweging haar opkomst te danken
aan velerlei poging om den middenstand
dood te drukken. Jaren ging de midden
stand gebogen onder den druk van 't fa
briekswezen de Handel onder die van 't
Grootkapitaal. De coöperatie derarbeiders,
kapitalisten en ambtenaren bedreigde den
winkelier.
Alleen hij die voldoende kapitaal en de
noodige scherpzinnigheid bezat bleef op de
been. Sommige verschijnselen deden voor
spellen dat de middenstand, voornamelijk
bestaande uit kleine industrie en handela
ren er aan moest Laksheid en sleur droegen
er toe bjj. Doch die tijd is voorbij. De
geduwde middenstand ontwaakte. Dank
zij de energieke leiding van enkele voor
mannen uit dien stand, ontstond er een
opleven.
Wat kan gedaan worden tot opheffing
van den middenstand?
De middenstand steune niet op den wet
gever alleen, maar trachte door eigen stre
ven en initiatief tot verbeteriug te geraken.
Betere boekhouding is noodig. De han
delsman moet weten wat hij rijk is. Op
verschillende plaatsen is men in die richting
reeds werkzaam.
Het geven van crediet op langen termijn
is van invloed op administratie en boek
houden. Het verdient toejuiching dat dat
credietgeven beperkt wordt.
Ook crediet nemen is aan de orde
gekomen.
Hoe komt de winkelier aan geld, aan
crediet? Die moeilijkheden kunnen onder
vangen worden door 't onderling crediet,
het collectief crediet en 't gezamenlijk
borg zijn bij een bankier. Hiermede is
een begin gemaakt door de Amsterdamsohe
Winkeliersvereeniging. Twee jaar geleden
heeft te Middelburg de vereeniging
„Handelsbelangen", een dergelijke poging
gewaagd. Het kapitaal wordt bijeenge
bracht door aandeelen van f50, die in 10
termijnen, mits binnen 10 maanden, kunnen
worden volgestort. Wie nog niet volge
stort heeft, geniet geen rente of dividend.
Men moet lid zijn van „Handelsbelangen",
het bestuur Beslist over al of niet toetreden
als aandeelhouder. Het wordt ter zijde ge
staan door Commissarissen. Het mag tot
f250 toe voorschot geven zonder borg,
mits het aandeelenbewrjs in pand gegeven
wordt.
Spr. deelt mede hoe de werking dezer
banken in Oostenrijk is.
Ook de infoimatie en Incasso is ter
hand genomen. De incassobanken bewijzen
belangrijke diensten. Van meer overwegend
belang is de vermeerdering van vakkennis
en de verbetering vau 't ambachtsschool-
onderwijs.
Coöperatieve aankoop en aanschaffing en
verbetering van werktuigen. Deze vraag
stukken zijn van meer ingrijpenden aard.
Het is een eisch van zelfbehoud, zich te
wapenen tegen de bedreiging met den
ondergang.
De arbeiderscoöperatie tracht de mid
denstanders overbodig te maken en het
kapitalisme doet daaraan mee.
Het tarief blijve onbesproken.
De overheid dient de kwalen te kennen
van hen die geholpen moeten worden. De
samenstelling van de commissie voor den
middenstand door minister Kuyper heeft
den middenstand aan zich verplicht. Ten
onrechte is met die Staatscommissie wel
een loopje genomen. De enquête door de
Staatscommissie van '90 voor den arbeid
heeft geleid tot een begin van sociale wet
geving. Dit kan ook 't gevolg zijn van de
commissie voor den Middenstand. Zij zal
met hare rapporten de gegevens aan de
regeering verschaffen voor de opheffing
van den middenstand noodig. Meer dan een
minister heeft echter reeds maatregelen
genomen, voordat deze commissie gesproken
had. Minister Loeff en Veegens hebben
sympathie getoond met de middenstands-
beweging; f4000 is uitgetrokken om de
o; richting van middenstandsbanken te be
vorderen. Minister Rink heeft 'n subsidie
van 50 procent toegezegd voor cursussen
en scholen voor den middenstand.
Aan sommige inrichtingen van onderwijs
behoort administratie en boekhouden ge
doceerd te wordenhier kon de regeering
te hulp komen, gelijk ook in België geschiedt.
In Duitschland steunt de regeering (50
millioen mark in Pruisen) de credietbanken.
De kleine plaatselijke banken kunnen daar
door staande blijven. Minister Veegens is
daarvoor nog niet te vinden. Voor den
kleinen industrieel zijn geen scholen, terwijl
er drie hoogeschoien zijD. Het technicum
door minister Kuyper gewild beloofde iets,
doch dat is 'tniet wat de kleine i-.ij veraar
in onze moderne maatschappij noodig heeft.
Steun ook voor meestercursussen, gelijk
er een te Zutfen en een te Amsterdam
bestaat is eveneeDS gewenscht, teneinde
het vak te verheffen. Die cursussen hebben
in België 't burgerrecht verkregen. Straks
zal dit ook, dank zij 't initiatief van den
heer Tutein Nolthenius, in ons land 't geval
zijn. Steun ook aan tentoonstellingen en
aan inrichtingen tot verbetering der werk
tuigen geljjk de Belgische regeering doet.
W(j vestigen de aandacht op een in
dit. blad voorkomende advertentie, nit
welke blijkt, dat de „W,ereldkl'ok"
nog tot Zondag te bezichtigen is.