fden,
leeding.
sche
ten
INE
Goes.
237, SOES.
rassen,
ixen.
en netjes,
lewicht.
No. 28.
Dinsdag 5 Maart 1907.
Derde Jaargang.
Mijnt ellen MAANDAG- JUKJE- en «RUDABAVOHD.
BINNENLAND.
UIT ZEELAND
irgadering
Maart 1907,
195 A.
Zondags.
ekens.
K
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
De „Vrijzinnige" leugenpers.
BUITENLAND
(A \ltHOKl»|\
satijn omboord.
rfdeeling van het
oor Kinder-, Her-
plonies,
ir, in .de Prins
te Goes.
OES.
I> -
en 4 uur,
fi-.
f 2.—
1RAAD
LDEE, L.. LA
bij J. GROE-
PWIELER; te
Le Cointre, Goes.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes fO.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.371/s, voor niet-abonné's„045
BureauLRNGE G/ORSTSTRflflT, GOES.!
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Van vrijzinnige en ook van zoogenaamd
neutrale zijde adres de „V1 i s s i n g-
sclie Crt." worden de gebeurtenis
sen, die het ongelukkige Frankrijk beroe
ren, algemeen gesteld op de debet-zijde
van „het Vaticaan"; van den Paus.
Volgens die bladen wil de Paus m i n-
s ten s „het onderste uit de kan hebben";
is het de Paus, die den strijd wil; is het
de Paus nota bene die zich in de
staatkunde wil mengen; is het de Paus, die
werkt tegen de Fransche republiek, en
met Duitschland heult; die de adders van
tweedracht en haat zaait; die van geen
toenadering wil weten; die dit niet wil en
dat weigert toe te geven, kortom 'tis de
Paus die feitelijk d oorzaak is van de
treurige verwikkelingen in Frankrijk.
Een Sisyphus-arbeid is het, een hope
loos werk om de vrijzinnige bladen
van ongelijk te overtuigenof om te trach
ten de perfide, de lasterlijke aantijgingen
tegen Paus en Kerk, welke deze pers heeft
in omloop gebracht, door haar te doen
herroepen.
Als het tegen do Kerk in 't bijzonder
de Katholieke gaat, dan is de liberale
pers minder vlug in herroepen en tegen
spreken, dan wanneer het lijkenrooveis
aan den Hoek betreft (adres de „N. Rott.
Crt.").
Zoo wij er niet van overtuigd waren,
dat de beschouwingen over de Fransche
kerkelijke toestanden, die de „vrijzinnige"
pers levert, geboren zijn uit „anti-cleri-
calisme", uit geloofshaat, we zouden aan
onkunde mogen denken.
Maar reeds zoo dikwerf is het sy
steem van vervolging, dat aan de wette
lijke maatregelen ten grondslag ligt, in
het. ware, het heldere licht gesteld, dat
zelfs goede trouw bezwaarlijk nog kan
worden aangenomen.
In onzen grooten twijfel aan dit be
zit van goede trouw worden wij zeer ver
sterkt door een ontboezeming, die de
„Goesche Courant" welwillend ten
beste geeft, en welke betrekking heeft op
's Pausen verzet tegen het laatste zooge
naamd „bemiddelingsvoorstel"
van Briand.
Natuurlijk Briand en de regeering wil
toegeven( 1)van den Paus komt het 'ver
zet 1
Daartoe leze men volgend proza uit de
„Goesche Courant":
„De houding van het Fran
sche ministerie was zoo tege
moetkomend, dat er zelfs een
oogenblik gevaar bestond voor een mi-
nisterieele crisis, daar een deel van de
regeeringspartijen de houding van het
ministerie tegenover de kerk te vrien
delijk vonden.
Gelukkig kwam het niet tot een crisis
en kon het ministerie doorgaan met zijn
verdraagzame tactiek.
Doch het mocht niet baten. Wedelr
hebben de geestelijken of liever heeft
Rome zich verklaard tegen een oplos
sing der kwestie op de door de Fransche
regeering bedoelde wijze.
Het is duide 1 ijk, dat het tel-
kensdeniet-Fransche Paus is,
die de oplossing der kwestie
tegenhoudt, want de Fransche bis
schoppen hebben zich, zooals men weet,
van den beginne af, voorstanders vef-
ran een proefneming met de
scheidingswet. Ook toen echter kwam
uit Rome het bevel, niet. aan de voor
waarden der scheidingswet te voldoen.
Ja, ook nu weer is de houding der
ransche regeeringsmannen „zoo t e g e-
moetkonvend" 1
j men <le houding tegenover
p »te vriendelijk"]
dezer r^^EtT d
ring, die inhoud dJt°°R
lat Rome zich heeft
verklaard tegen een oplossing van de
kwestie, „op de door de Fransche
regeering bedoelde wijze"!
Dat is toch dom van „Rome" geweest,
dat het zich niet heeft neergelegd bij de
door de Fransche regeering be
doelde wijze van oplossing der kwestie I
Inderdaad; de knappe bol, de schrijver
dezer regelen in de „Goesche Cou
rant" heeft volkomen gelijkde „niet-
Fransche" Paus had den zin van dezen
voorlichter(t) moeten volgen, dan ware
Frankrijk... reeds lang geredl(?)
Maar de verdrukking- en verdelgingme
thode door de Fransche regeering tegen
de Kerk sinds jaren toegepast, kan inder
daad een onpartijdig vrijzinnige tot an
dere, betere gedachten brengen.
En deze methode van onweerlegbare
knechting was geen andere dan de vol
gende
Sinds jaren werden stelselmatig de ver
schillende stappen op den weg der ver
volging gezet: onttrekking van diplomee-
ringsrecht aan de katholieke Universiteiten
verwereldlijking der hospitalen en der
kerkhoven - dienstplicht voor geestelij
ken onbillijke belasting der kloostergoe
deren wet pp de geestelijke orden
sluiting van de scholen van religieuzen
verdrijving van religieuzen verwijde
ring van het kruisbeeld uit de gerechts
galen terugroeping van den gezant bij
het Vaticaan vertrek van den Nuntius
eenzijdige opzegging van het Concor
daat de Scheidingswet sluiting van
de laatste scholen van Congregaties
.inventarisatie enz.
De toeleg wasde Kerk te vernietigen,
met haar eigen medewerking.
En nu het hoogste kerkelijk gezag niet
verkiest mede te werken aan den onder
gang der Kerknu de Paus de hiërarchie
niet wil doen aanranden; nu hij het met
alle billijkheid en rechtvaardigheid strijdig
oordeelt dat het Concordaat eenzijdig
wordt verbroken, wat indruischt tegen het
meest gewone grondbeginsel van het con
tract-recht, nu kortom de Paus in een
zaak, welke de Katholieke Kerk ten nauw
ste aanbelangt, niet als een nul in 't cijfer
wil worden beschouwd en behandeld
daar komt de liberale pers om plechtig te
verklaren, datde Paus de verwekker
is van deze „vervelende zaak": en
„de oplossing der kwestie tegenhoudt" i
Het is ons wel verklaarbaar, dat de
vrijzinnige pers „de zaak" in Frankrijk
voor haar „vervelend" vindt; want ook
deze pers houdt er niet van zich te steken
in een wespennest, ook al doet zij 't toch.
Met dit al: wanneer ooit de spreuk,
dat uit de botsing der meeningen de waar
heid geboren wordt een jammerlijk fiasco
geleden heeft, dan is het zeker in zake
de Kerkvervolging in Frankrijk.
Van liberale zijde geen enkele stem, die
opging, om het goede recht der Kerk in
Frankrijk te verdedigen; zelfs geen libe
raal geluid, dat zich hooren liet om aan
te wakkeren degenen, laat staan de hou
ding in bescherming te nemen van hen,
die op de bres stonden om het vertrapte
recht met hand en tand te verdedigen.
Men moet immers vóór alles zijn „anti-
clericaal", wat in zoogenaamd vrijzinni
gen moriil niets anders, beteekent dananti
godsdienstig; althans zeker wat de aange
legenheden in Frankrijk betreft.
Te betreuren is het, dat deze liberale
pers niet het bind Hel van hare oogen kan
wegrukken, om met den onbevangen blik
van den Eindhovienschen s o c i a a -d e-
mocraat Rédelé :te getuigen, dat 'tde
Paus is, die tegenover dwingelandij en ver
volging, de heilige rechten der Katholieke
Kerk ongerept wil verdedigen en hoog hou
den, en dat het de Kerk is, die verdrukt
wordt door de nazaten van hen, wier wieg
stond op den grond van het rijk, dat eer
tijds den e-erenaaui droeg van: „oudste
dochter der Kerk".
Van een ouwe tante.
Dat een mensch op zijn ouden dag zijn
tanden verliest, is een heel gewoon ver
schijnsel, en bovendien voor de omgeving
gevaarloos. Minder onschuldig is het voor
anderen, wanneer zulk een ouwetje haar
geheugen kwijt raakt, vooral wanneer die
„anderen", vol van stomme verbazing over
haar „geleerdheid", het ouwe mensch aan}
gapen en alles maar slikken, wat komt
uit haai' versleten mond.
Zulk een mensch is de „Goesche Cou
rant", vooral als ze het heeft over room-
sche dingen. Dan raakt ze de kluts kwijt.
Zoo spreekt ze b.v. over een „niet-fransche
Paus", en wil daar dan mee zeggen, dat
de Paus van de Roomsche Kerk eigenlijk
niks te zeggen heeft over Roomschen die
in Frankrijk wonen. Ze veét niets van de
eenheid der Katholieke Kerk, waardoor al
haar leden staan onder één hoofd. Dat
hoofd is de opvolger van den H. Petrus,
die de eerste bisschop van Rome was. Dat
hoofdschap is verbonden aan den Stoel
van Rome, zoodat hij die op wettige wijze
bisschop van Rome wordt, daardoor ook
van zelf het hoofd wordt der geheele
Katholieke Kerk.
Een fransche Paus, zooals dat ouwe
mensch zich dien voorstelt, zou dus niet
meer zijn Katholiek, zou ophouden te be-
hooren tot de n e Katholieke Kerk.
Verder vertelt die ouwe tante, dat de
Fransche regeering „zoo tegemoetkomend"
is, zulk een „verdraagzame taktiek" volgt
tegen de Katholieke Kerk. Hier speelt het
geheugen haar weer parten. Want minister
Briand heeft in de tweede helft v,an Fe
bruari zelf in de Fransche Kamer te ver
staan gegeven: dat hij het geheele vermo
gen aa,n de Kerk heeft ontnomen, d. w. z.
alle kerken, 2500 pastorieën, een groot
aantal seminarie-gebouwen en bisschoppe
lijke paleizen, de toelagen van 20.000
priesters gedurende acht jaren, de gedeelte
lijke vrijdom van den militairen dienst
voor geestelijken.
Hij had daar neg kunnen bijvoegen: de
mogelijkheid om voortaan schenkingen of
legaten aan te nemen.
De bewering, dat de „Fransche bisschop
pen" van af het begin zich voorstanders
hebben verklaard van een proefneming
met de scheidingswet, dat is geen vergis
sing, dat is een leugen van de oude
vrouw.
Want op de vraag van den Paus of
het mogelijk was de vereenigingen van
den eeredienst naar den eisch der wet in
te richten? op die vraag hebben de bis
schoppen met algemeene stemmen op
twee na ontkennend geantwoord.
't Ouwe mensch moet maar naar bed
gaan.
Wel te rustel
Jules.
FRANKRIJK.
De „Ma-tin" en de Temps" vertellen
de laatste met officieus gezagdat
in de papieren, bij Mgr. Monlagnini in
beslag genomen, het bewijs is gevonden,
dat dei H. Stoel indertijd, in het jaar 1905,
te Madrid pogingen in het werk heeft ge
steld om het beleefdheidsbezoek van ko
ning Alfonso aan de Fransche republiek te
beletten. Deze mededeeling moet natuur
lijk dienst doen als sensatie-middel. Int-
tussc-hen: geen enkel oprecht en naden
kend Fransoh Katholiek zal zich door de
manoeuvre dezer openbaring laten ontstel
len. Men weet welke heftige anti-godsi
dienstige invloeden er destijds in Spanje
aan het woelen en werken waren; hoe
de liberalen door de radicalen werden
voortgestuwd op den weg der kerkvervol
ging, der Combistische wetgeving. Koning
Alfonso was jong en de Regeering, die
toen nog geheel stond onder den invloed
van het fel anti-clericale element, noopte
hem, „om redenen van staat", naar Pa
rijs te gaan. Zij deed dit met dezelfde,
jegens de Kerk vijandig-gezinde, bedoe
lingen waarmede de Fransche sectarissen
indertijd Loubet naar Rome zonden.
Is het. wonder indien de 11. Stoel getracht
heeft de plannen der Spaansche sectal-
rissen te verijdelen? Van koning Alfonso
zeiven kon toen nog niemand de zelfstan
digheid verwachten, welke keizer Franz
Josef aan den dag legt door zijn stand}
vastige weigering om te Rome den koning
van Italië te bezoeken, niettegenstaande
deze toch zijn bondgenoot is
Onder een kabinet-Maura zou het be
zoek aan Parijs vermoedelijk zijn afgewim
peld.
Ergerlijk. We zijn al enkele malen
in de gelegenheid geweest de doopceel
te lichten van „mgr." Vilatte, den zgn.
aartsbisschop, aan wien de Fransche rej-
geering de vroegere kapel der Barnabieten
afstond om daar zijn heiligschennende han
delingen te verrichten en te probeenen een
schisma te verwekken.
Het jongste feit, dat. nu echter bekend
wordt, is zóó ergerlijk, dat die meneer
Vilatte nu voor goed bij alle wèldenkende
menschen 'tweinigje prestige, dat er mis
schien nog overgebleven mocht zijn, ver
loren zal hebben.
Sedert 12 Februari was nl. de veertien-
en-een-half-jarige Marguerite Brunin uit
het ouderlijk huis verdwenen. Ondanks alle
pogingen en nasporingen kon men het kind
niet terugvinden. Dezer dagen echter werd
een inval gedaan in de pastorie van „mgr."
Vilatte, waar men het kind terugvond.
SPANJE
Het k e r k e 1 ij k h u w e 1 ij k in
Spanje. De „Gaceta de Madrid" publi
ceert een koninklijk besluit, waardoor ds
bepaling van 27 Augustus 1906 betreffende
het burgerlijk huwelijk opgeheven wordt.
Deze bepaling erkende het burgerlijk hu
welijk voor geldig, ook wanneer de partijen
geen verklaring hadden afgelegd omtrent
den door haar beleden godsdienst, zoodat
dus ook een huwelijk, buiten de Kerk ge
sloten door Katholieken, door de burger
lijke wet als geldig werd beschouwd. Dit
besluit had zeer begrijpelijkerwijze
een krachtig protest der bisschoppen uit
gelokt. Het ministerieMaura, heeft het
thans weer ingetrokken.
RUSLAND.
Revolutionairen hebben te Niemce bij
Sosnowice twee gendarmes doodgeschoten.
Op verschillende fabrieksemployés werden
roofaanvallen gedaan. De kassier van de
keros'inefabriek is zwaar gekwetst.
Uit Krasnoyarsk meldt men de volgende
bizonderheden van den moord op Koz-
lofski, den bevelhebber der stad. Hij wan
delde 's middags met vrienden en toonde
hun een dreigbrief, dien hij gekregen had
en waarin stond, dat hij om 5 uur gedood
zou worden. Hij haalde zijn horloge uit
en zeiHet is nu 5 uur en ik leef
nog. Een uur later keerde Kozlofski alleen
naar huis terug. Een man trad hem in
den weg en riep Halt! Op hetzelfde oogen
blik weerklonken drie schoten en Kozlofski
viel dood neer. De omstanders vloden naar
alle kanten. De moordenaars ontkwamen.
INDIE.
Een weldoend geestelijke. Uit
Madioen wordt aan de „Locomotief" het
volgende geschreven:
De pastoor Schweitsz alhier hoopt tegen
het einde van dit jaar zijn tehuis voor ver
waarloosde kinderen van Europeesche af
komst te kunnen openen. De overste der
Ursulinen te Soerabaja, die kort gelet-
den naar Holland vertrok, zal vermoedelijk
met een zestal zusters van die orde terug-
keeren, die naar alle waarschijnlijkheid be
stemd zijn om op de hoofdplaatsen hier
te lande hun liefdevol werk aan te vangen.
Zoodoende komen dan vandaar krachten
beschikbaar, die zich zullen wijden aan
de in het leven te roepen stichting van
onzen priester. Reeds zijn een tiental kin
deren tegen zeer matige vergoeding ten
huize van inwoners hier ter plaatse onder
dak gebracht en groot is het aantal èn
uit deze èn uit de naburige residentie Ke-
diri, die in de termen vallen te worden
opgenomen in de inrichting, waarvoor de
geestelijke met onverdroten ijver gelden
bijeenzamelt.
De armen in en om deze plaats zijn
talrijk. Er wordt hier veel armoede geleden
onder d© zoo-genaamde smalle gemeente.
Het ligt in het voornemen van den pastoor,
om apn het toevluchtsoord een school te
verbinden.
Wij lezen in „de Zeeuw"
Een geacht Katholiek te Goes merktc
ons dezer dagen met eenigen trots op dat
bij het graf der schipbreukelingen drie
predikanten waren, en geen enkele
predikant den tijd scheen te hebben, mee
te gaan naar het wrak of althans bij aan
komst der geredden klaar te staan om
geestelijken bijstand te bieden aan de diep
verslagenen. En dat terwijl de pastoor van
den Hoek in de pijjekker van een matroos
medeging om troost en stervensmoed te
brengen en te helpen met lichamelijke en
geestelijke verpleging.
Ook de kapitein van het Heilsleger deed
iets. Doch alleen de R. K. geeste-
ljjke deed zijn plicht. (Spatieering
van ons. Red.)
Wij deden het zwijgen tot deze vriende
lijke aanklacht, wijl wij 'ter mee eens
waren.
„De Heraut", die op de afwezigheid der
Geref. en Hervormde predikanten van
's Gravenzande en Hoek van Holland de
aandacht vestigt, legde den vinger op
een wondeplek en is de tolk van velen.
En wat zij er aan toevoegde, is ook
zoo waar.
„Dit feit staat niet op zichzelf. Onze
soldaten in Atjeh spreken met de grootste
bewondering en liefde over een pastoor,
die hun gevaren deelt, voor hun geeste
lijke behoeften zorgt, hun zieken verpleegt.
Telkens leest men in de dagbladen, dat
gekwetsten of verongelukten op straat in
een roomsch gesticht worden binnenge
bracht en daar met de grootste zorgvul
digheid verpleegd worden. Een ijver,
waartegenover Protestantsche onverschil
ligheid vaak maar al te droef afsteekt.
„Met zekere laatdunkendheid op dezen
„ijver in goede werken" van de Roomsche
Kerk neer te zien, baat u niet. Rome wint
daardoor in de publieke opinie aan invloed
en kracht. Veeleer hebben onze Protestant
sche Kerken tot zichzelf in te keeren, en
te vragen of het woord van Christus ook
niet tot ons gesproken is: Laat uw licht
schijnen voor de menschen, opdat zij uw
goede werken mogen zien en uw Vader,
die in de hemelen is, verheerlijken".
GOES De heer H. J. R Hornix, land
meter v. h Kadaster te Middelburg is met
ingang van 1 April e k. wederom verplaatst
naar hier.
Voor de vereeniging voor Weten
schappelijke belangen zal Vrijdag 8 Maart
in de Soc. V. O. V. spreken dhr. S. Leopold
overFransche vertellingen uit den ouden
tijd.
De collecte van gisteren voor de op
richting van een R. K. gesticht voor kinder
verpleging bracht f168 50 op.
In de „Prins van Oranje" is iets
zeer bijzonders te zien, n.l. de Wereld-
klok. Deze reusachtige klok is vervaar
digd in 7 jaar tijds door dhr. Noll uit het
Schwarzwald en is een waar kunststuk van
mechaniek. Het is ons onmogelijk alle bij
zonderheden te vermelden, maar we stip
pen een en ander aan. Zoo ziet men bjj
't slaan van elk kwartier de 4 leeftijden,
voorgesteld door kind, jongeling, man en
grijsaard verschijnenbjj 't slaan van 't uur
komon de 12 apostelen te voorschijn, die
zich voor Jezus buigen, behalve de laatste
Judas; dageljjks luidt een capucyner-monnik
de gebedenklok, terwijl andere monniken
zich naar een kapel begeven, die afgebeeld
is naar een beroemd pelgrimsoord in Zwit
serland. 's Morgens en 's avonds 9 uur
openen zich de kerkdeuren en ziet men
het binnenste van een kapel, waarin zich
menschen in Schwarzwalder kleederdracht
bewegen. Ook de 4 jaargetijden komen op
hun tjjd te voorschijn. Op gezette tijden
geeft een nachtwaker non signaal, blaast
een trompetter, kraait een haan en roept
een koekkoek. Om het juiste geluid van
den haan te krijgen, moet een heele toer
