Elixer
ÏMING
eel
zen.
No. 16.
Dinsdag 5 Februari 1907.
Derde Jaargang.
EN
Vtrsckijnt eiken MAAKOAG-JIBEMSDAG- en «RIJDAGAVOMD.
FEUILLETON.
SLAVENKETENEN.
BUITENLAND.
irdam.
ide verkoo-
e Apeldoorn.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
ouders.
VISSER Jz-
Macht boven Recht.
it iiMi<:ni;\
afijn omboord.
r
Vu
licht werk aan
rschillig waar;
getuigschriften
IKUS DE HEN,
luizen bij Apel-
een hartelijke
Nov. '06, vol-
ijn van ondrage-
matiek
bijzonder geu
len bitter.
bij JAC BALJÉ
Le Cointre, Goes.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten f 9.95
Afzonderlijke nummers a contant „0.05
geïllustreerd zondagsblad
voor abonné's f0.37Vt, voor niet-abonné's„045
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement spéciale prijs.
pn melkvee met de
Veekoek merk.
ngrijke korting bij
fhaling uit wagon,
iht.
r k o o p
asweerd.
s-Heerenhoek.
Is, Heinkenszand.
De bekende Hengelosche groot-industri-
*cel D. VVS t o r k, schrijft in de „N i e u w e
Courant" een artikeltje over het op-
f richten van steuncomité's veor de stakers
te Rijssen.
Daarin beweert hij o. a, dit:
Hoeveel sympathie men ook moge
I heblien voor de stakers, welk medelij-
den men ook moge koestéren vooral met
E de ongelukkigen, 'die buiten hun
I schuld onder den strijd gebukt gaan
I zij, die ingrijpen (en dat doet. elk,
I die de staking steunt) moeten zich deze
I vragen stellenis er een middel te be-
I denken, waardoor beide partijen, zonder
I hun principieel standpunt te verlaten,
I tot elkander worden gebracht, en, zoo
f niet, bestaat er eenige kans hoe ge-
I ring ook dat de firma Ter Horst zal
f toegeven
Op deze tweeledige vraag geef ik dit
f antwoord: 't Middel ter verzoening
r' schijnt niet gevonden te kunnen worden
i en de heeren Ter Horst zullen hun p'rin-
E eipieel standpunt niet prijsgeven. Dit
durf ik met de kennis van hun ka-
rakter en van alle omstandigheden, die
L op .hun houding van invloed zijn met
de grootst mogelijke stelligheid en in
f 't besef mijner groote verantwoordelijk
heid voor een dergelijke uitspraak be-
weren.
Is die bewering gegrond, dan durf ik
I nan ieder, die niet wil zijn een zachte
f heelmeester, die stinkende wonden
maakt, de vraag stellen, of de zaak der
f arbeiders gediend wordt door 't laten
f voortduren van een toestand van ellen-
de, als thans in Rijssen aanwezig js,
door 't steunen eener werkstaking, die
hopeloos mag genoemd worden. Uit
sluitend die vraag overwege men, al-
f vorens een bijdrage te geven.
De oud-liberale beer Stork wil dus het
Mverleenen van steun aan veronge
lijkte arbeiders afhankelijk stellen
van, en ondergeschikt maken aan de jeans
vanslagen eener gerechtvaardig
de werkstaking.
Dat is ongehoord.
Dat is een treurige miskenning van het
recht der arbeiders.
En dat is het huldigen van Bismarck's
regeldat macht gaat boven recht
Nietwaar, volgens de arbeiderslieven-
de(!) ideëen des groot-industrieels Stork,
zouden, nu de patroons aan de rechtmatige
eischen der arbeiders weigeren te vol
doen, deze laats ten maar het loodje moe
ten leggen, en zouden deze werklieden
zich maar hebben neer te leggen bij het
geen algemeen erkend wordt als te
zjjn onbillijk.
Het stelsel van het oude, egoïstische
liberalisme speelt den goeden oud-liberaal,
den ouden heer Stork leelijke parten.
Volgens zijn stelsel zou het dan alleen
de patroon zijn, die per saldo te beslissen
had over het lot. over het wel en wee
zijner arbeiders.
Dat de fabrikant Stork niet. inziet, dat
deze, zijn bewering, een halve eeuw te
laat komt, is ons, zij het dan niet. een
raadselachtig, toch een bedenkelijk ver
schijnsel.
Zeer bedenkelijk, in zooverre ze aan
toont, da,t er zelfs nog ander (de groot
fabrikanten meeningen schuilen, ideeën
huizen, die lijnrecht, strijden met hetgeen,
waarmede in onze dagen veel gekwakzal-
verd wordt: nl., het goede recht des
arbeiders.
AVat hebben de werklieden aan het. ge
bazel over hun „goed recht", wanneer
metterdaad dat. recht wordt met voe
ten getreden; wanneer patroons weiger
achtig blijven een goeden loonstandaard
in te voerenwanneer zij de arbeidersorga
nisatie niet willen erkennen.
Wat hebben de arbeiders aan hun „goed
recht", als een man als de fabrikant Stork,
die zooveel honderden werklieden in zijn
dienst heeft, komt betoo-gen in het hooge
besef zijner oud-liberale heerlijkheid,
het volgt althans uit zijn redeneering
dat de arbeider zich gewoon te onderwer
pen heeft aan hetgeen de patroon belieft
te willen, zonder meer!
In dit opzicht, nog eens, is de heer
Stork niet met den tijd meegegaan; hij
heeft vele bakens in den stroom pnzer
dagen voorbijgezien.
Degene, die als de fabrikant Stork, een
strijd, een conflict tusschen patroon en
arbeider wil maken tot een vraag van
macht, met verkrachting van recht;
een patroon, die, zooals de sociaal-demo-
kraten somtijds met reden opmerken, zijn
werkers meer beschouwt als „machine-
vleesch" dan als broeders, zij 'tdan ook
in rang en stand verschillend; een (patroon,
die den arbeider onthoudt datgene, waar
op hij naar eisch van billijkheid en recht
vaardigheid kan aanspraak maken zulke
werkgevers, zulke patroons handelen in
ilagranten strijd met de goede ook
Katholieke begrippen, welke zich vooral
na de verschijning der onsterfelijke Ency
cliek „Rerum Novarum" van den
grooten Paus Leo XIII z.g., meer hebben
baan gebroken.
Weliswaar wordt in deze Encycliek den
51).
Pluto, die zijn leermeester nagesprongen
was, begon heftig in de aarde te krabben
en de agent kreeg thans bevel al het ge
[peedschap te gaan halen dat Silvian mee
gebracht had. Toen hij terugkeerde, moest
hij aanstonds aan het delven gaan.
„Ik begrijp er niets van dat hij juist deze
plek heeft gekozen", zeide Ernst, wiens
voorhoofd met groote zweeldroppelen be
dekt was. Het moet toch zooveel gemak
kelijker geweest zijn mijn ongelukkiger
vriend in den tuin te begraven".
„De man ëóig in alles te sluw te werk
om ook daarvsor niet ©ene geldige reden
gehad te hebben; misschien vreesde hij
voor zijne brnen, waarschijnlijker is het
echter dat hij begrepen heeft, met deze
koude met diep genoeg in de aarde te kun
nen doordringen".
Het duurde lang eer dat men iets ge
vonden had, maar Pluto hielp zoeken, ter
wijl de agent vlijtig doorspitte en eensklaps
trok de hond met woede aan iets donkers
dat uit het gemaakte gat te voorschij
kwam.
„Een stuk laken!" riep Silvan uit.
„hier moet het zijn, maar geef wel acht
I voorzichtig door te graven; het gelaat van
J den doode mag niet beschadigd worden
Het ware onmogelijk een denkbeeld te
geven van het sombere van dit gansehe
tooneel. De verborgen kelder, de beide
dievenlantaarns die hun spookachtigen
gloed over alles heen wierpendat geheim
zinnige graf, waarin een misdadiger zijn
slachtoffer had verborgen; die voorthui-
lende hond, en eindelijk de blec-ke vin
geren die uit de aarde te voorschijn kwa
men en weldra door de gansehe hand,
den prm en eindelijk ook den romp ge
volgd werden; dat alles leverde een on
beschrijfelijk tragisch schouwspel op.
Ernst had het gelaat met de handen
bedekt. Hij gevoelde geen moed meer nog
langer toe te zien.
Silvian daarentegen genoot, als een kun
stenaar van zijn werk, en ten laatste riep
hij uit:
„Daar is het hoofd. Herkent, gij den
doode
Deze vraag schudde Nieuwenbeim wak
ker als uit ©en boozen droom; de werke
lijkheid was echter niet minder smartelijk
en wankelend trad hij op den kuil toe.
De agent was naast de groeve neerge
knield en hief het bovenlijf van den ver
moorde gedeeltelijk op. Silvian liet het
licht zijner lantaarn op het gelaat vallen.
Ernst sloot de oogen als om te ontkomen
aan een angstwekkend visioen en zich
daarop plotseling vermannend, vestigde hij
den blik op het lijk. Een dof gekerm ont
snapte aan zijne lippen Ja, daar rustte
hp voor hem. de trouwe makker zijner
I-Y li'' 'ijl
Katholieken op het hart gedrukt zooveel
doenlijk werkstaking te voorkomen,
maar het re c h t van werkstaking, zij het
dan ook als laatste of afdoend middel om
Recht te stellen tegen M acht, wordt
wel degelijk erkend en verleend.
Ook alle bekende en gezaghebbende so
ciologen onzer Katholieke partij erkennen
volmondig het recht van werkstaking,
al is 'tdan als uiterst middel.
En dan wil de groot-industrieel Stork
nog komen aandragen met de ouden lorren
zijner decadente (in verval zijnde) oud-
liberale partij'
Wanneer bet waar zijn zou, dat deze lor
ren uit den oud-liberalen voddenwinkel
nog eenige koopwaarde hadden, dan was
het zaakje der S. D. A. P. spoediger ge
zond.
Maar gelukkig; er staan nog wachters
aan de grens.
FRANKRIJK.
De bisschop van Grenoble heeft bericht
gekregen, dat reeds achttien burgemeesters
van Fransche plattelandsgemeenten de
overeenkomst betreffende het gebruik der
kerken voor 18 jaar hebben onderteekend.
De ministerraad heeft echter besloten
de voorwaarden, waaronder de bisschop
pen de kerken in gebruik willen (nemen,
perst punt voor punt te toetsen, en dan
de voorwaarden vast te stellen, waaronder
de burgemeesters de. noodige overeen
komsten mogen aangaan. Voor de prefec
ten ten dieze hun lastgeving van de re
geering hebben ontvangen, mogen zij geen
overeenkomst, door een burgemeester ge
sloten, bekrachtigen.
Het staat reeds vrijwel vast, dat de po
gingen tot toenadering van de zijde fier
bisschoppen on van den H. Stoel vrachte
loos kunnen worden genoemd. Kardinaal
Lecot heeft, het voorzien, reeds voor de
Kamerzitting van W,oensdag. „Ik geloof
niet", zeide hij, „dat onze poging tot ver
zoening zal slagen. Het zal ons moeilijk
vallen te zegevieren over den tegenstand
van het „bloc", wij zullen vermoedelijk
met onze pogingen schipbreuk lijden en
dan zullen wij komen in de meest pijnlijke
positie, den toestand van vervolging
Wat ons intusschen betreft, geen enkele
concessie is meer mogelijk. Wij hebben
gedaan al wat gedaan kon worden.
Eenige pastoors hebben reeds overeen
komsten met de burgemeesters aangegaan,
maai' de vraag is, of de vijandige ambte
naren het ook zull«n doen en of de pre
fecten het kunnen goedkeuren.
De Parijsche politie is verwittigd, dat.
met Vastenavond openbare gemaskerde op
tochten zulten worden gehouden, met het
uitgesproken doel, de geestelijkheid te ho
nen. Dientengevolge heeft, de prefect van
kinderjaren, en de uitdrukking zijner trek
ken was zoo vreeselijk, dat het zelfs
vreemden pijn moest doen hem aan te (zien.
Meestal brengt de dood eene plechtige
kalmte over het gelaat, zou men zeggen
dat de lijder in het sterven een hemelsch
vergezicht heeft aanschouwd, en dat zijne
verrukking daarover zich in een blijven-
den glimlach afspiegelde, hier evenwel had
juist het tegenovergestelde plaats gehad.
Zijn doodstrijd moest afgrijselijk zijn ge
weest, het vooruitzicht daar gansch alleen
in bijzijn van zijn moordenaar te sterven,
ongewroken te zullen blijven, en misschien
ook het lichamelijk lijden, hadden een trek
van zielsangst om zijn mond gebracht, die
de lippen geheel verwrong; zijne oogen
waren wijdgeopend gebleven, als vestigden
zij zich op een dreigend spookbeeld, en
daarbij had de ontbinding reeds haar werk
begonnen en donkerblauwe vlekken op ge
laat en handen verspreid. Ook de politie
agent huiverde zoo vaak hij den doode
aanzag.
„Herkent gij hem?" vroeg Silvian nog
maals.
„Ja, dat is Maurits Overbeek", klonk
het op doffen toon: „vergeef mij u niet
aanstonds geantwoord te hebben. Dit eer
ste oogenblik van weerzien op deze wijze
is zoo vreeselijk."
„Wij zullen het gerecht onmiddellijk ken
nis moeten geven van onze treurige vondst,
want de lijkschouwing kan moeilijk aan
het huis der weduwe plaats hebben. Gij
politie aan gemaskerden verboden, zich
als priesters te vermommen, op -grond- dat
daardoor de gevoelens van andere burgers
gekwetst en de openbare rust verstoord
zou kunnen worden.
Het uiterlijk fatsoen bewaart men nog.
Maar het onrecht gaat voort: de basiliek
van Montmartre is ook al staatseigendom
verklaard en de vrijmetselaarsloge te Toul
heeft den wensch uitgesproken, dat de
kathedraal in een .markthal veranderd
zal worden.
En uit de kolonie Madagascar wordt
gemeld
Geheel zonder eenige aanleiding heeft
de gouverneur van deze Fransche kolo
nie het bevel uitgevaardigd, dat, veortaan
alleen degenen,, die het hoogere staats
examen gedaan hebben aan de scholen
waar onderwijzers opgeleid worden,
onderwijs zullen magen geven. Nu
heeft de missis veel degelijke onder
wijzers opgeleid, die aan het hoofd
staan van kerkelijke scholen. De gouver
neur heeft ook die schoten gesloten.
Daarmede «worden niet alleen Roemsche
missiescholen opgeheven, maar ook tal-
looze Lnthersche.
Hot gaat tegen elk bovennatuurlijk ge
loof.
ITALIË.
'De inkomsten van den H.
Stoel. In verschillende buitenlandsche
bladen, de liberale bladen van ons land
waren er Datuurlijk als de kippen bij om
die „prachtige" nienwsberichtjes ook in
hun kolommen op te nemeDcirculeer
den in de laatste dagen allerlei mededee-
lingen omtrent verbazende giften en schen
kingen, die aan den H. Stoel zouden zijn
overgemaakt. Die kardinaal had zooveel
miüioen vermaakt, een andere weer
zooveelbij een Duitschen bankier, een
Roomschen natuurlijk, was een som van
zooveel honderdduizenden gedeponeerd,
euz., enz. Men probeerde ongetwijfeld op
die manier op de offervaardigheid van de
Katholieken in te werken en indien het
mogelijk was den toevloed der giften aan
den H Stoel te doen verminderen. En dat
op een oogenblik, waarop de behoeften en
de zorgen van den Paus juist grooter zijn
dan ooit
Door berichten uit vertrouwbare bron
worden nu de leugenachtige en tendeutieuse
praatjes van de groote logenpers op hun
juiste waarde teruggebracht Zoo heeft b.v.
Mgr. Adami aan den Paus niet een legaat
van eenige millioenen lires vermaakt, zooals
het heette, maar van nauwelijks een haif-
millioen, terwijl het nog heel dubieus is, of
het Vaticaan ooit wel in het bezit van die
som zal worden gesteld, daar de familie
leden van den kardinaal de echtheid van
het testament betwisten.
Kardinaal Tripepi, die ook een verbazend
kapitaal heette gelegateerd te hebben,
heeft een som vermaakt van nauwelijks
250.000 fn nes en dat niet aan den H.
Stoel, maar aan verschillende liefdadige
werkende Paus heeft alleen de admi
nistratie van dat geld. De andere belang-
kunt haar intusschen reeds voorbereiden
op de droevige: zekerheid door ons ver
kregen. Voor het oogenblik blijft ons niets
anders te doen dan den inhoud dezer kast
bijeen be pakken".
„Zal ik u helpen het slot open breken
mijnheer?" vroeg de agent.
„Wacht u er wel voor dat te wagen; ik
weet nu ongeveer met welke lieden wij te
doen hebben, en ben overtuigd dat. het
slot ©en geheim© batterij bevat, die los
moet branden op den oningewijde die
trachten zou de kast te openen".
„Maar gijzelf dan?"
„O! ik ken dergelijke geheimen. Ik heb
minstens een honderdtal photographieën
van zulke sloten, want ook dat is tegen
woordig fabriekswerk. Laat ons eens zien.
Huml ingewikkeld genoeg, maar toch be
grijp ik wel hoe het in elkaar zit, het is
plaat, zeventien, onder het sleutelgat, zit
een knopje verborgen da,t men naar rechts
moet schuiven om het helschc werktuig
vast te zetten; ziezoo; en nn nog alleen
maar mijn passé partout".
Geen vijf minuten later rolde de zware
ijzeren deur open, en zag men verschei
dene pakken geschriften liggen. Silvian
wees het allereerst op een-e onder het slot
bevestigde batterij.
„Gij ziet da,t men de noodige voorzor
gen had genomen, om eiken nieuwsgierige
naar de eeuwigheid te helpen; maar een
oude vos laat zich niet spoedig vangen. En
zoo gauw mogelijk dit alles bijeen gobon-
rjjke sommen, die aan den Opperherder
heetten te zijn overmaakt, vooral uit
Amerika kwamen rijke giften binnen
zijn louter journalistieke fantaziën. De
waarheid is, dat terwijl de Kerk tenge
volge der Scheidingswet ieder jaar een 40
millioen francs verliest, de opbrengst van
den St. Pieterspenning ook in andere lan
den geringer wordt. De inkomsten van
den H. Stoel zijn nauwelijks voldoénde om
de uitgaven voor de eerste 8 maanden
van het jaar te dekken voor de overige
vier maanden is de Paus geheel afhanke
lijk van de offergaven der geloovigen.
BELGIË.
In België wordt druk gewerkt om tot
een katholieken dag te komen. Jammer,
dat hel wordt tegengewerkt zelfs door in
vloedrijke katholieken, gelijk Woeste.
RUSLAND.
Te Warschau is Grün, hoofd der ge
heime politie, op straat in een rijtuig dood
geschoten. De daders zijn ontkomen.
Te Odessa drongen twintig gewapende
mannen een drukkerij binnen, bonden er
alle werklieden en drukten eenige duizen
den exemplaren van een Oproep aan de
Zeelieden af. Zij laadden die iil ben rij
tuig en verdwenen er mede.
De hongersnood in Rusland wordt er
volgens vele berichten niet beter op.
In Lesjtijewo-Tamak gebruiken de men-
schen reeds sedert October bijna geen an
der voedsel dan eikelmeel en boomschors.
De geheele bevolking klaagt over maag- en
ingewandsziekten.
En de goede wil der regeering wordt
door ambtenaren verijdeld.
De „Osimsk Westn." verneemt uit Men-
gelinks een staaltje, dat bijna ongelooflijk
klinkt. De adels-maarschalk daar ter plaat
se, Paltsjikof, ontving 24.500 roebel van
het. Roode- Kruis voor de hongerlijdenden.
Dit geldt ligt nog ongebruikt, omdat naar
de heer Paltsjikof beweert, met een zoo
■gering bedrag toch niets te doen is.
Hetzelfde blad brengt een schildering
van de ellende in dit district. Het is een
buitengewoon somber beeld dat daarvan
opgehangen wordt. Hongertyphus en
scheurbuik vermoorden er langzamerhand
de kinderen en vrouwen, terwijl de man
nen door den honger en het slechte voed
sel alle arbeidsvermogen hebben verloren.
Er zijn vele menschen, die zelfs, als ze
voedsel krijgen, dit niel meer naar den
mond kunnen brengen.
PALESTINA.
Naar de „Corriere d' Italia" mededeelt
is het te Bethlehem voor eenige dagen
wederom tot een betreurenswaardig inci
dent gekomen, nu tusschen Italiaansehe
Franciscanen en Armenische met Grieksche
monniken.
Aan het blad wordt n. 1. uit Jeruzalem
het volgende medegedeeld.
Op den avond van 22 Januari ontstond
in de geboortegrot van Christus te Beth
lehem tusschen Italiaansehe Franciscanen
en Armenische en Grieksche monnikken
den. Mijn zijden-cache-nez kan al heel vrat
bevatten, en de rest zullen wij stevig bij
elkaar voegen. Ik hunker er naar aan dit
moordhol te ontkomen".
Ernst lag nog altijd naast Overbeek's
stoffelijk overschot neergeknield. Was het
mogelijk dat er niets meer overbleef van
den opgeraimden, levenslustigen jongen;
man dan dit schrikwekkende spook van herii.
verleden
Zoodra de detective met zijn onderzoek
gereed was, raakte hij Nieuwenheim bij
den schouder aan.
„Vergezel mij", zeide hij„er blijft, hier
op het oogenblik niets meer voor u te ver
richten".
„Maar het lijk van mijn vriend, wafe.zult
gij daarmede doen? Voeren wij het met ons
mede naar Scotland-Yard?"
„Ik zou het gaarne willen, maar dat is
onmogelijk".
„Onmogelijk? Waarom?'
„Omdat de justitie zich allereerst over
tuigen moet in welken staat wij hem hier
vonden".
„Maar kan een gedeelte der bende in
dien tusschentijd niet wederkeeren en hem
nogmaals doen verdwijnen?"
„Ik zal den agent hier achterlaten. Gij
zijt immers goed gewapend, vriend?"
„Owa,t dpt betreft kan ik er gerust een
vijftal op een afstand houden".
(Wordt vervolgd.)^
■f
