rm
Goes.
Courant.
No. 15
Zaterdag 2 Februari 1907.
Derde Jaargang.
:s.
r
D.
EIDEN,
DE PERS",
'OORSTELLING
iruari, 's avonds 7 uur.
tprijzen
-DERDAG
UN
■=4
xw
e
2Ü
ca
Adverteniiën
omstreken
J R N,
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Korte Inhoud Zondagsblad,
RUARI, 's namiddags
innen,
k Comité van
Actie te GOES.
Wed. M. DE BAAR,
'adendamme,
verdwijnen en te voor-
immando door de experi.
Entree 25 cents.
L. MULLENS.
ingerichte
N G,
waarop alle modellen,
EN. WINKELIERS
WITTE, T Arnhem.
gemaakt worden in
ichting in prijzen van
undig onderricht bij
Op afbetaling wordt
chfingen te bekomen.
r,
Engberts en
OEDEREN,
DAMES-
)-( )-(
KOUSEN;
)-(
!LI.
GO
l_L_
o
LU
o
cc
i4n
Ut
Ut
uu
O
de
el van Kruiden
cl pijn, Nier- en Lever-
Jicht en Zenuwlijden,
(verzweringen, vurig-
enz Het bloed wordt
n alle slechte stoffen
de urine verwjjderd.
olgens de wetenschap
n-mengsel (systeem
t nieuwen levenslust,
ht. Zljf Si| ziek en
middelen otmld-
ebruikt dan slechts
ef levert het bewijs-
nwijzing f1,50 tegen
en tegen rembours
eneeskundige,
3, Amsterdam,
ook Zondags,
Le Cointre, Goes.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers h contant,0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.37y2, Y00r niet-abonné's„045
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Platen; fotografeeren van misdadigers
en lijken; fotografie van een achtergelaten
vingerafdruk; de twee jongste broers van
den gestorven Sjah; opnamen uit Marok
ko; een Tyroolsch volksgebruik; sneeuw-
schoenen voor paardeneen motorbus als
jaagpaardmilitair onderricht voor de
jpugd; rijwiel in een globe; nieuwe winter
sport; een verhardingskuur; zeilen op het
ijs Verhaalonder valsche vlag.
Over Candidaatstelling
't Is misschien mogelijk, dat een of an
dere plaatselijke kiesv«roeniging, die is
aangesloten bij de Centrale Goes niet
precies weet, hoe de candidaatstelling voor
Provinciale Staten of Tweede Kamer in
haar werk gaat.
Daarom ter verduidelijking het volgende
Voor deze twee lichamen van bestuur
met gemeenteraadsverkiezingen bemoeit
de Centrale zich niet zijn het per slot
van rekening niet de plaatselijke kies-
vereenigingen, die candidaatstellen, maar
doet dit de Centrale.
Voor wie de inrichting der Centrale be
grijpt zal het duidelijk zijn, dat zulks vol
strekt niet zeggen wil, dat de locale
vereenigingen geen medezeggenschap zou
den hebben.
Integendeel.
Wat toch is de Centrale?
Een federatie, een vereeniging van be
stuursleden, altemaal gekozen uit de be
sturen der verschillende aangesloten plaat
selijke kiesverenigingen.
Een federatie dus, waarin vereenigd zijn
althans behooren te zjjn de beste
krachtendns een politieke bond, naar
welken toevloeit de bloedstroom van alle
aangesloten vereenigingen; de slagader,
die den klop der afdeelingen regelt.
Hoe gaat men nu bij een candidaatstel-
'ing te werk.
De plaatselijke kies vereenigingen
schrijven uit een algemeene vergadering
voor de leden. Daarin beslist de meer
derheid der leden over de gedrags
lijn bij verkiezingen aan do nemen; beslist
ook over een al of niet te stellen candii-
daat, in overeenstemming of in slrijd met
het advies van het locale bestuur.
De bestuursleden-afgevaardigden ten
Centrale zijn gebonden aan de beslui
ten hunner plaatselijke vereeniging,
kunnen dus in de vergadering der Centrale
niet anders besluiten of stemmen, dan in
den geest van de meerderheid der leden
hunner respectieve plaatselijke kiesvereeni-
gingen.
En nu is het in de Centrale weer de
meerderheid der verschillende
afgevaardigden, die de definitieve
candidaatstelling in handen heeft.
Hier wordt dus gevolgd de goede stel
regel, die in elk vereenigingsleven van
kracht is, n.l.dat d e m i n d e r h e i d zich
heeft te onderwerpen aan de besluiten der
meerderheid.
Dus candidaat is hij, die bij meerderheid
gekozen of gesteund wordt door de Cen
trale, welker afgevaardigden voeling te
houden hebben met de leden der plaatse
lijke R. K. kiesvereenigingen.
H. de Wilde over „De oude strijd"
(Slot.)
Bij het debat kwam verder dhr. Osse
waarde, soe. d-em., met de bewering, dat
er onder het ministerie-Kuyper geen vrij
heid was.
De heer de Wilde in zijn repliek sprak
verder;
Ambtenaren va',n soc.-dem. kleur hebben
tland afgereisd om 't ministerie-Kuyper
je bestoken, onder anderen ook met dit
beweren. Duys zei ook dat er geen vrij
heid was. Spr. vroeg hein, zijt gij dart
geen ambtenaar meer? Waarop Duys
mo-est toegeven dat hij volkomen vrij was
a's ambtenaar aan de Rijksverzekerings
bank, om tegen 't ministerie te propagee-
ren. Trouwens, ook de heer Ossewaarde
weet geen enkel feit van vrijheidsbslem-
mering onder 't ministerie-Kuyper aan te
wijzen. Ja, hij noemde- er een: de socialis
ten hadden te Vlissingen eens geen zaal
kunnen krijgen I Denkt de heer Ossewaarde
nu werkelijk da,t minister Kuyper toen aan
de VHssingsche zaalhouders heeft gelast
om huu zalen niet beschikbaar te stellen?
Hij noemt de Matroze,nbond. Minister
Ellis verbood sociaal-democratische pro
paganda op de vloot, dat is waar en dat
is juist. Gij zult op de vloot piet heft
gezag ondermijnejn. En de staking van
1903! Ook hier was 1 andgevaarlijk verzet
■en machtsoverschrijding die- weerstaan
moest. Door dergelijke feiten stelt gij,
soc.-dem. u zeiven buiten de gemeenschap.
En liberale en christelijke partijen zullen
n hi-erin weerstaan, ook een liberale Mi
nister denkt er zoo over. Minister Stuart
beeft de order van Minister Ellis inzake
't verbod van de verspreiding van soc.-
dem. geschriften op de vloot gehandhaafd,
zooidat „Bet Volk" al klaagde: lood voor
oud ijzer.
En waarlijk, daar komt de heer Osse
waarde ook nog met de- speetwet aandra
gen in weerwil van 't pover figuur dat de
soc.-dem. in hun verzet tegen die wet
gemaakt hebben.
Die arme naohtwerksters niet waar?
En toch waren er v,a.n 1897 tot 1901 drie
socialisten in de Kamer die van dat nacht
werk -toch wel wisten, althans hadden,
moeten weten, wijl zij het monopolie(!)
hebben iu 't kennen en recht zetten van
ai'beiderstoestanden. En toch heeft a.1 dien
tijd niemand hunner er iets van gezegd of
gezien. Maar daar treedt, minister Kuyper
op en die ziet het; en die ziet de tegen
stelling tussehen 't voorschrift der wet en
de werkelijkheid, en de vrouwen zeiven
vragen en de inspecteurs van den Arbeid
adviseëren om da,t nachtwerk niet af te
schaffenen toen heeft d-e minister gezegd
goed, maar dan tegen dubbel looin, en de
baas moet er bij zijn. Ziedaar het Speet-
wetje. En daar treedt minister Veegiens op.
Zullen -de vrijzinnige en sociaal-dom.
schreeuwers nu aandringen op spoedige
intrekking van dat wetje? Men zau 'tden-
ken; maar zij deden het niet. Even in het
Voorloopig Verslag heette het ter loops:
o ja, 'tspeetwetje minister? En minister
Veegens antwoordt leuk dat hij vooralsnog
a.a,n wijziging van dat wetje niet denkt,
omdat het zoo- goed werkt. (Gelach).
Zonderling is ook de bewering van deba
ter dat volgens ons de godsdienst der anti-
rev. (ie godsdienst van allen moet zijn.
Spr. legt. hier nog eens uit wat hij hiervan
gezegd heeft, wijl debater daar blijkbaar
niets van begrepen beeft. In de quaestde
algemeen stemrecht door debater aange
roerd, stelt spr-. zich naast hem in de ver
oordeeling van de kieswet-Van' Houten;
doch voegt er aan toe dat wij bij die wet
dat algemeen stemrecht nu reeds naderen.
Debater heeft, als alle vrijzinnigen en
sociaal-democraten, de stelling geponeerd
dat. de godsdienst een zaak van het hart
moet zijn. Zij moesten daarmee maar op
houden. Spr. gelooft gaarne dat er veel
godsdienst in 'sheeren Ossewaarde's hart
zit, maar al die hartgodsdienst leidt .tot.
daden als welke in Viviani's vermetel
zeggen„wij hebben de lichten van den
hemel uitgedoofd" worden verheerlijkt,
tot ergernis van Roomschen en Chr. pro
testanten die nog gelooven aan de 'Ster
van Bethlehem. Voorts heeft debater tegen
de schoolwet bij de oude bezwaren, vóór
hem geopperd, o. a, dat van het versnippe
ren der scholen 'te berde gébracht; voor
zoover spr. bekend is, is dit nog nooit
aan soc.-dem. zijde gezegd. Maar die kleine
openbare scholen schoon spr. zelf er
ook geen voorstander van is! bestaan
al, scholen met 11 en nog minder leer-'
lingen.
De soc.-dem. willen meer geven; zegt
d-e heer Ossewaarde, zelfs voor de bijzon
dere scholen, op voorwaarde van weten-
schappelijken zin en een door B. en W.
goed te keuren leerplan. Dat zijn woorden.-
Toen in den Haagschen gemeenteraad leen
voorstel tot subsidieering van chr. bewaar
scholen aan de orde kwam, vorderde dhr.
Ter Laan (soc.-dem.) als voorwaarde een
leerplan. Goed, het leerplan kwam er in;
en toch werd het subsidie verworpenook
Ter Laan was er tegen 1
Nog meer echter verbaast spr. er zich
over dat de heer Ossewaarde het protest
der soc.-dem. openbare onderwijzers le
Rotterdam tegen 't zingen van Oranje-
liederen verdedigt omdat dit politiek is.
Spr. dacht dat het vaderlandsliefde was 1
Volgens den heer Ossewaarde mag een
soc.-dem. onderwijzer de kind-eren niet
wijzen op den plicht van aanhankelijk
heid aan het Huis van Oranje, want dat
is politiek! Volgens hem mag het kind
niet gewezen worden op den zege-n van
-een Vorstin te bezitten, die symbool is
der nationale eenheid, om wie alle pais
tij-en zich scharen kunnen, want dat is
politiek 1 Neen, dat is de hoogste vader
landsliefde, waarin lib. en wij schouder
aan schouder staan, onder den kreet van
L-eve de Koningin! (Daverend applaus.)
En ais nu dhr. Ossewaarde, wat onjuist
was, beweert dat wij hem en zijn geest
verwanten buiten de g-eme-enschap sluiten,
dan zegt spr., niet wij hebben dit gedaan,
maar de heer Ossewaarde heeft 't dezen
avond zichzélf gedaan. (Applaus.)
En dat doen openbare onderwijzers.
"Hier blijkt weer hoe noo'dig 'het is dat
ook de liberalen tot ons standpunt, inzake
het onderwijs overkwamen. D-e openbare
school, schoon het openbaar onderwijs
technisch voortreffelijk is, is, wat hare pae-
dagogische werking aangaat, met zulke
onderwijzers in groot gevaar. "Spr. had
liever gezien flat debater in plaats van
machtspreuken en onbewezen, onjuiste
beschuldigingen 'te leveren, gepoogd had
sprekers stelling„de school moet aan
passen aan het gezin" te weerleggen.
Onder 't ministerie-Kuyper is haat ge
bracht, zei debater. Ook dat constateert
hij, maar zonder bewijzen. Trouwens hij
kan geen enkel bewijs opno-emen. Er is
haat gezaaid! Maar niet door de rechtsche
partijen. Haat tegen 't ministerie-Kuyper
en 't Christelijk Ministerie, en door „Het
Volk" in zijn plaat „Kuyper een werkman
worgende."
Dhr. Roodhuyzen zeï laatst te Delft dat
't nu een lust is Nederlander te zijn, wijl er
geen godsdiensthaat meer aangekweekt
wordt! Die is niet door ons aangekweekt.
Het verwijt valt terug op vrijz. en sociaal
democraten, welke Iaatsten voortdurend
klassenhaat prediken, en standcnhaat, door
de standen die God zeil in 't leven heeft
geroepen, tegen elkander op te zetten.
Maar, zegt -dhr. O., Kuyper heeft de
Chr. beginselen van -de regeeringstafcl
gepredikt. Bij het algemeen debat dat hij
a,ls minister bijwoonde, opende mr. Dru-
cker 't debat met te vragen waar zijn nu
eigenlijk uw Christelijke beginselen? En
dr. Roessingh begon te vertellen hoe die
beginselen behoorden te luiden. En Troel
stra gaf een beschrijving van den Reveil
-en -de Afscheiding. Allemaal mannen van
links. Toen eerst is dr. Kuyper opgestaan
om die chr. beginselen te verdedigen. Had
hij 'tniet gedaan, men had hem verweten
niet te durven. Nu hij het wel deed, ver
wijt mien hem da,t hij 'tdeed.
Het is nu zoo rustig, zei Roo-clhuyzien.
Hoe komt dat? Omdat de oppositie van
links naar rechts verplaatst is en de
chr. historisehen en Roomschen op fat
soenlijker wijze oppositie weten te voeren
dan de vrijzinnigen en sociaal democra
ten. (Applaus).
Nog vijf minuten werden den heer
Ossewaarde voor repliek toegestaan, waar
van hij gebruik maakte om sprekers op
vatting van 't,algemeen stemrecht te wra
ken; hem. op twee onjuistheden te wijzen
die het niet bleken te zijn, een door hem
voorgestelde en door den voorzitter mede
aanbevolen collecte voor de stakers te
Rijssen te verdedigen, en den spreker uit
te noodigen later o-ver de punten door
dezen iu debat gebracht met hem te komen
van gedachten wisselen in een openbare
vergadering.
De heer De Wilde wees dit laatste we
gens tijdgebrek .af, en toonde de onjuist
heid aan van de tegenspraak.
De voorzitter dankte de vergadering en
den spreker; en de heer De Wilde eindig
de met dankzegging.
Die collecte voor Rijssen bracht f8 op.
FRANKRIJK.
Er wordt nu officieel een verklaring
van de bisschoppen gepubliceerd, waar
van de tekst als volgt luidt:
Wij, bisschoppen van Frankrijk,
„Onwankelbaar bezield door een dubbel
gevoel van liefde voor de zielen en voor
onze plichten jegens het vaderland, heb
ben rijpelijk nagedacht èn over de treurige
gebeurtenissen, die de Christelijke ziel van
ons land bedroeven, èn over de voorschrif
ten, volgens welke die gebeurtenissen moe
ten worden beoordeeld, en eindelijk over
de wettelijke wijzigingen, die niet in vol
doende mate verbetering hebben gebracht.
Wij verklaren dan aldus
„lo. Wij blijven snwrikbaar trouw aan
d-e vroeger door ons afgelegde verklarin
gen nopens de wetten en andere beslis
singen ten aanzien van de Kerk in den
Iaatsten tijd genomen, en wij handhaven
tegenover deze wetten die protesten, die
wij, in vereeniging met den Opperherder
daartegen hebben ingebracht.
„Met Zijne Heiligheid eischen wij voor
de Kerk van Frankrijk eerbied voor haar
hiërarchie, onaantastbaarheid van hare
goederen en hare vrijheid.
„2o. De geheiligde goederen, waarvan
wij op onwaardige wijze zijn beroofd, zul
len ten allen tijde blijven roepen om hun
wettige eigenaren, die niemand zelfs tijde
lijk is gemachtigd te vervang-en, zonder
bijzondere machtiging van den Paus.
„3o. Te midden van. den strijd, die
voortwoedt en die slechts kan worden bij
gelegd door een eerlijk herstel van het
gepleegde onrecht, willen wij alles in het
werk stellen om tot op het laatste oogen-
blik de uitoefening van den openbaren
eeredienst in onze kerken te- handhaven,
en deze gewijde plaatsen, voor zoover het
van ons zal afhangen, te vrijwaren tegen
iedere ontwijding.
„Daartoe en daartoe alleen zullen wij er
in toestemmen een proef te nemen met de
organisatie van den openbaren eeredienst,
indien de duisterheden van sommige tek
sten der wet van, 1907 voldoende wor
den weggevaagd om onze pogingen in dien
geest niet vruchteloos te doen zijn.
„4o. Een administratief contract, geslo
ten tussehen prefecten en burgemeesters
eenerzijds en bisschoppen of pastoors an
derzijds, kan deze laalsten, volgens de be
palingen van de wet, in het bezit stellen
van de voor den eeredienst bestemde ge
bouwen.
„T-en aanzien van dit contract legt de
wet. aan de civiele partij als eenige voor
waarde op, de kosteloosheid van het ge
bruik. Terwijl wij ons bereid verklaren om
een proef te nemen met dergelijke over
eenkomsten eischen wij het recht op, daar
in alle bepalingen op te- nemen, die nie-t
strijdig zijn met de openbare orde en d,e
ten doel hebben o-ns twee soorten van be
slist noodzakelijke waarborgen te geven,
de eerste, aangaande de duurzaamheid en
de moreel© zekerheid van den ©eredienst
in de in gebruik afgestane kerken, de an
dere betrekking hebbende op de handha
ving van de beginselen der hiërarchie. De
ze bepalingen zijn geformuleerd in het hier
bij gevoegde proces-verhaalzij zijn wet
tig. Ons onbetwistbaar recht verbiedt ons
er iets af te nemen.
„5o. Daar de organisatie van de Kerk
in Frankrijk niet behoort af te hangen van
de willekeur van het burgerlijk gezag, stel
len wij, bisschoppen, in de meest vol
strekte eensgezindheid vast, en verklaren
wij, dat het contract bovengenoemd overal
moet worden aanvaard en, zoo niet, ner
gens door ons zal worden gewild. Deze
contracten zullen eerst g-eldig worden op
het. oogenblik, dat het zal vaststaan dat
bovengenoemde bepalingen eenparig zijn
goedgekeurd door de civiele partijen, ver
tegenwoordigende het gemeentelijk of an
der gezag.
„De rechtvaardigheidszin van he-t ge-
heele land zal onze- voorwaarden goed
keuren; weder zal er uit blijken, dat wij,
door ze te formuleeren, niets anders blij
ven beoogen dan het belang der zielen,
die ons zijn toevertrouwd".
Uit dit stuk der Bisschoppen spreekt
de geest van groote verzoeningsgezind
heid. Daar is het ongeveer iedereen over
eens, behalve natuurlijk de regeering zelf.
Clemenceau noemde de nota der bis
schoppen een onbeschaamd ultimatum en
verzekerde met hen in geen onderhande
ling te zuilen treden; „de bisschoppen zul
len niets verkrijgen dan het gemeene recht,
al is het ook waar dat wij nog niet aan
het einde zijn van den strijd."
Alsof iets meer gevraagd wordt dan het
gemeene recht. Maar juist, dat recht wordt,
tegenover de Kerk verkracht.
ITALIË.
Het kostbaarste boek der wereld is dezer
dagen aan de;n Paus overhandigd. Het is
een geschenk van Brazilië en moet van de
dankbaarheid der Brazilianen getuigen
voor het benoemen van den eersten Z.-
Amerikaanschen kard'naal in de republiek
Brazilië door den Paus. Het prachtige boek
is geheel van Braziliaansch goud vervaar
digd en met brillanten en kostbare steenepi
kwistig overdekt. Op den omslag ziet men
het monogram van Pius X, in diamanten
en smaragden, en het Braziliaansche wa
pen. Be eerste bladzijde draagt het Pause
lijk wapen en de miniatuurbuste van Pius
X. Het geheel is omgeven door negentig
prachtige diamanten, die als zonnestralen
het hoofd van den Paus omgeven. Het
boek bevat ook een Braziliaansche land-
kaa.t, waarop de versch llende staten door
juw-eelen van verschillende kleur zijn
voorgesteld; Rio de Janeiro b.v. wordt op
deze kostbare kaart door een buitengewoon
grooten blauwen diamant van acht karaat
aangeduid. Het ontwerp voor dit kostbare
album is gemaakt door een neef van den
pasbenoemden kardinaal, van dr. Calva-
canti de Albuquerque; de kosten zijn door
vrijwillige bijdragen der geloovigen bijeen
gebracht.
DUITSCHLAND.
Een becijfering van d-e „Köln.
Volk sz tg". Het Centrum heeft 92 ze
tels, wint er minstens nog 11, waarschijn
lijk 15, heeft veel kans op 18 en kan zelfs
nog meer bereiken. Het won er in ieder
geval reeds 4.
D-e nationaal-liberalen wonnen negen
en verloren negen; bezetten 17 zetels, doch
de 51 van vroeger zullen zij maar moei
lijk bereiken, laat staan te boven komen.
Vraag: Aan wiens zijde is nu de zege,
aan de zijde van 't Centrum of aan die der
nationaal-liberalen
Och, en dan schreef de „Goescha
Crt." nog, dat de Katholieken verzwakt
uit den strijd traden!
ENGELAND.
D-e Engelsche minister John Burns, een
maal gewoonweg de arbeider John Burns,
soupeerde Maandagavond j.l. op 's Konings
bevel in het kasteel van Windsor en bleef
daar voor den nacht 's Konings gast. Toen
hij des avonds te Windsor aankwam, vond
hij een hofrijtuig aan het station, om hem
naar het kasteel over te brengen.
Ja, ja, de waarheid beschaamt soms de
stoutste fantasie. John Burns, voor enkele
jaren gedurende den dokstrijd als hoofd
der arbeidersvereeniging zoo hartgrondig
verwenscht, nu de gast des Konings en
niet dezen spijzend, bijna als gelijke. Met
een variant op het spreekwoord: „Zoo
gaat 's werelds roem voorbij", mag Burns
wel zeggen„Zoo wordt 's werelds roem
gemaakt I"
RUSLAND.
Als het bericht, aan de „Daily Telegraph"
waar is, dan breken voor de katholieken
in Rusland betere dagen aan. De minister
van Binnenl. Zaken moet bezig zijn de
bei-emmerende wettelijke bepaling-en af te
schaffen die vooral voor de Polen zoo
drukkend zijn, en het plan moet bestaan
om ook veel meer vrijheid den katholieken
in geheel het Czarenrijk te geven. De
ambtenaren, die onder Binnenl. Zaken
ressorteeren zijn, overal aan het onder
handelen met da vertegenwoordigers der
geestelijkheid. Vooral de seminariën en de
scholen zullen bij de in voorbereiding
zijnd-e wet profiteeren en de administratie
der kerkelijke goederen zal veel vereen
voudigd worden.
De minister moet ook toegestemd heb
ben, dat een groot gedeelte der kerken,
welke den katholieken onrechtvaardig
ontnomen zijn door den Staat, aan de
Kerk zullen worden teruggegeven, o. a. alle
kerken, die nog niet door de orthodoxe
geestelijken geconsacreerd zijn geworden,
alsook de gronden, die in eigendom tot
die kerken behoorden.
Twee moorden hebben Maandag t-e Odes-
sa plaats gehad. Een der slachtoffers is
kapitein Sinkiewitsjhet ander een inspec
teur van politie. Bovendien zijn z-even
voorbijgangers en drie politieagenten ge
wond.
Te Odessa, worden oproepingen ver
spreid om mee- te doen aan dynamietaan-
slagen op schepen en moorden op de kapi
teins. De haven staat, dientengevolge on
der bewaking van kozakke-nposten en pa
trouilles. Ook aan de banken is de bewa
king verscherpt.