isblad
IS
jf
êI
Zaterdag 26 Januari 1907.
Derde Jaargang.
op het
BANK,
"W jS
Verschijnt eiken MAA1DAG-. WBIHSOAG- en VMIDMHD.
BÏÏTfEHLAïiör
BINNENLAND
I
E N,
PERS",
:lub, Goes.
rgadering
lude Strijd".
Iet bestuur.
ari, na 't Lof
N DAM ME
jen
fergadering
ïsvereeniging
kaal der R.-K.
cent
de directie.
|s 99 pet,
geld
p van Effecten
HENDRIKSE.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Korte Inhoud Zondagsblad.
Godsdiensf en oneenigheid.
lAltllOKUHN
tl|n omboord.
IR!, 's namiddags
CK.
mité van
|e te GOES.
.uari, des avonds
van Oranje".
DE WILDE,
Ivan Zuid-Hollani
a t.
[1T BESTUUR.
2
nieuws en illu
ÉDKOOP is.
Coupon 1 Juni
|e Kade.
rij
borgtocht.
het hotel de Kinderefl
i Le Cointre, Goes.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor .mes f0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant„0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's £0.377^ voor niet-abonné's„045
Bureau LAHGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 x geplaatst, wordt 2 x berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Platen: de nieuwe Sjah en gevolg; ge
zichten uit de aardbevingstreek Jamaïca;
een kinderenmarkt in Rusland; de tun
nel onder de Hudson-rivier; strijd tegen
speelautomaten; prins August van Prui
sen en zijn verloofde; een vorstelijk ont
dekkingsreiziger; iemand, die het hoofd
geheel kan omdraaien; beelden uit Rus
land. Verhaal: onder valsche vlag.
De sociaal-democratische Roosje Vos,
die onlangs te G o e s een spreekbeurt ver
vulde, zei o. a., dat de godsdienst de
grootste oneenigheid in de maatschappij
heeft gebracht, wijl ieder zegt„m ij n
godsdienst is de ware", en beweerde ver
der, dat die oneenigheid niet zou zijn ont
staan, wanneer dei godsdienst zich niet
slechts uitte in woorden, maar in daden
werd omgezet.
Men voelt, dat hier iets hapert.
Do godsdienst heeft dus oneenigheid ge
bracht, maar deze oneenigheid zou niet
ontstaan zijn, indien de godsdienst maar
daadwerkelijk werd betracht.
Alzoo bij logische redeneering is
het niet de godsdienst zelf geweest, die
oneenigheid bracht, want de godsdienst
als zoodanig kan het toch heuschelijk niet
helpen, dat zijn leerstellingen en geboden
niet algemeen worden nagevolgd en be
tracht.
De schuld is hier dan ook gelegen bij
de zwakke menschen, die ondanks den
godsdienst te dikwerf handelen tegen
de voorschriften van den godsdienst in.
Want per slot van rekening zal de vrede,
de „eenigheid" toch wel uitsluitend te
vinden zijn in den godsdienst, die vrede
predikt op aarde aan de menschen van
goeden wil.
Maar, jammer genoeg, de „menschen
van goeden wil" ontbreken helaas nog
te veel voor d© totstandkoming van een
duurzamen vrede.
En danin de rijen dier ontbrekendein
nemen de sociaal-demokraten een eerste
plaats in.
Hun ophitsen, hun stoken, hun twist- en
tweedracht-zaaien kan toch bezwaarlijk
voor de „eenigheid" bevorderlijk zijn; en
nu moge zelfs juffer Vos ons zeggen,
dat het niet de sociaal-demokraten zijn,
die den klassenstrijd hebben opgewekt, om
dat die klassenstrijd uit de evolutie, uit
de ontwikkeling der toestanden is gebo
ren, vast staal; voor ieder onbevooroor
deelde, dat de socialisten dien strijd met
allerlei obscure middelen zeer hebben ver
scherpt, en dat de sociaal-demokratie uit
de misstanden in de maatschappij die
de Katholieke leer scherp al'keurt voor
deel heeft trachten te trekken, om juist
te zaaien de adders van haat. en twee
dracht, die zij in haar jongste Zondags
blad zoo welwillend en belangeloos legde
in handen van onzen Paus Pius X.
Wel zeker: 'tis de Godsdienst, die on
eenigheid teweeg brengt I
Hoe kan 't anders, waar in den boezem
der sociaal-demokratie alles is „pais en
vree hoe kan 't ook anders, waar in
het roode huis allen als „broederen" sa
menwonen.
Maar moge de vraag ons vergund
zijn zijn die broederen-socialisten dan
zoo kort van geheugen, dat zij zich niet
meer herinneren „oneenigheden" om
niet erger te, zeggen - in eigen inge
wand?
Hoe willen zij dan toch „eenigheid"
brengen en den vrede herstellen, zij, die
hopeloos verdeeld en verzwakt staan in
twee vijandige kampen: de zgn. marxis
ten en de revisionisten!
Herinneren de marxisten zich dan Troel
stra's brochure „in zake Partijleiding" niet
meer?
En is de obstructie van Gorter, Van
der Goes en consorten uit het geheugiein
der revisionisten gewischt?
Die „oneenigheid" onder de „parlijge-
nooten" is werkelijk „eenig" I
Nietwaar het posten, en als onder
kruiper uitmaken van Kamerlid-partij
genoot Hugenholtzis „eenig", en zeer
bevorderlijk voor de „eenigheid"!
De loopersstaking aan het soc -dem.
hoofdorgaan „het Volk" is een „eenig"
bewijs voor diezelfdei lieve „eenigheid".
Het conflict bij de herstemmingen voor
de Tweede Kamermaar daar hebben
we 'tal eens over gehad, enz. enz.
't zijn altemaal bewijzen voor de lieve een
heid, de eensgezindheid, de eendracht, de
zelfverloochening, die de sociaal-demokra
tie zich eigen noemen mag; waarvan de
roode dames en heeren uitsluitend bewe
ren de vergenoegde „bezitters" te zijn;
eigenschappen die vooral de „godsdienst"
niet vermag te geven.
Och, de aap komt hier te ver uit den
mouw gluren.
De godsdienst juist is de slagboom,
die elk geloovige onoverkoombaar van de
socialisten afscheidt; want. van het on
houdbare in het economisch soc. dem".
stelsel heeft de massa geen begrip, be
moeit zich er ook niet mee.
Daarom dan ook laten Marx' volgelin
gen de kinematograaf van gouden bergen
en weelderige paradijzen voor de oogen
der arbeiders dansen.
Daarom is het de g od sde n s t, die
oneenigheid brengt, en vrede de sociaal-
demokratie daarom gaat de strijd der „cle-
ricalen", der geloovigen Roosje Vos zei
het altijd tegen de arbeiders!
„De clericalen tegen de arbeiders"! dat
is het geliefd© stokpaardje niet alleen van
socialisten, maar van alle zgn. vrijzin
nigen.
Zoo bevatte dezer dagen het soc. dem.
weekblad voor Zeeland 'n reeks opsom
mingen van wetsontwerpen, waartegen de
Katholieken in Nederland hadden gestemd,
alsof daardoor het bewijs geleverd werd,
dat de Katholieken tegen de arbeiders
zouden zijn
Och, wie in onzen Katholieken stroom
het vaarwater kent, wie het bezeilt heeft
met zijn klippen en bakens, hij weet beter.
Hij weet, welke sociale kracht er schuilt
op Katholieken bodem en er op te voor
schijn treedt; en hij kent de gevoelens,
die de Katholiek, volgens zijn beginsel,
naar de wetten van rechtvaardigheid gn
naastenliefde, in werkelijkheid heeft om
te zetten.
Inderdaad spijt het ons, dat onze plaats
ruimte n u niet toelaat, verder in te gaan
op hetgeen het soc. dem. weekblad voor
Zeeland al was het niet aan o ,n s
adres over het stemmen van Katho
lieken ten beste gaf. 't Spijt ons zeiden
we omdat we beschikken over een ta
belletje, bij welks publiceering het zou
kunnen blijken, dat de sociaal-demokraten
niet zoo heel erg dearbeidersbetlan-
ge n hebben behartigd, en waaruit men
zou kunnen zien, dat het hun meer te doen
is om agitatie dan om actie, ©en tabelletje,
waarbij een verwijzing naar Duitschland
de soc. democratie is immers inter
nationaal voor ons geen slecht
figuur zou maken, indien men al
thans aanneemt en „het V olk" was
en is zeker nog van Hie mefehing dat
ook kleine verbeteringen.... verbete
ringen zijn
We zijn ietwat afgedwaald van ons on
derwerp; maar om er op terug te komen,
kunnen we ten slotte met gerustheid des
harten verklaren, dat, de „oneenig
heid" in zake godsdienst veroorzaakt is
door de partijen van het ongeloof.
Hoe kan het ook anders
Godsdienst, geloof, zij het in ver
schillenden vorm, bestond er, en hieeft
immer bestaan van af de oudste tijden.
Later zijn komen opzetten verschil
lende richtingen van ongeloof, die, al
wordt het niet altijd openlijk bekend, toch
in de „binnenkamer der vrijzinnigen toe
gang vonden.
Maar hoe kan het logisch anders, dat
de thesis de godsdienst bestond,
voordat de anti-these geboren werd? De
oplossing van dit raadsel met zijn aanhang
wil ons mogelijk de een of andere socia
list wel verschaffen.
Een dilemma.
„Dj Uniecollecte voor de school met
den Bijbel bedroeg over 't geheel© land
f90600,915, dat is f281,665 minder dan
in 1905.
,,'tls niet meer zoo noodig, denkt
men nu natuurlijkde Staat zorgt
er voor".
'tis de „Goesch© Courant", die
miet licht te vatten bedoeling de twee
laatste regels als opmerking onder dit
bericht plaatst.
Nu van beiden één.
De redactie der „Goesche Crt." weet, dat
de Staat niet voor het bijzonder onder
wijs zorg draagt; dat de Staat maar wei
nig subsidieert; dat de Staat de openbare
school veel beter geldelijk bedenkt
of ze weet dit alles niet
Maar dan ook ware het wenschelijk in
't laatste geval, dat de „G. C." piet. schrijft
over zaken, waarvan ze geen verstand
heeft; en in het eerste geval bedriegt dit
blad met opzet zijin lezers.
Aan dit dilemma is geen ontkomen!
FRANKRIJK.
Het aangekondigde regeeringsvoorstel
dat de verplichting wil opheffen om voor
het honden van een openbare bijeenkomst
aangifte te doen is door de ministers Cle-
menceau, Briand'en Guyot Dessaugne in
de Kamercommissie voor deze zaken toe
gelicht en verdedigd. Het wetsontwerp
luidt: Openbare vergaderingen, met welk
doel ook, kunnen zonder voorafgaandei
aangifte te allen tijde worden gehouden.
Deze wet heft de bepalingen dier wetten
van 30 Juni 1881, 9 December 1905 en
2 Januari 1907, voor zoover ze hiermee
in strijd zijn op.
Wordt de aangifte gedaan van een gods
dienstige bijeenkomst, 't zij door den pries
ter, hetzij door twee leeken mits dan
de naam van den priester die de gods
dienstoefening zal leiden wordt genoemd
dan wordt daardoor een rechtsaan
spraak op het houden er van geschapen.
Een der bepalingen van de wet van
1905, die door deze wet vervalt is die,
waarin den priester, die zonder vooraf
gaande aanmelding een godsdienstoefening
leidt, de aanspraken worden onlzegd op
de Staatssubsidies, door de scheidingswet
gewaarborgd. De commissie verklaarde
zich voor dit voorstel. Alleen de socialist
Allard stemde tegen, van oordeel dat te
groote concessies aan de zich verzettende
Kerk werden gedaan.
Nu ongelijk heeft Allard niet geheel en
al!
Uit St. Brieuc wordt gemeld dat ver
scheidene seminaristen, ingelijfd bij het
71e regiment, gestraft zijn met 30 dagen
arrest, omdat zij geantwoord hadden, dooi
de vensters van de kazerne, bij 't voor
bijgaan- eener katholieke betooging, ten
dage der uitdrijving van de seminaristen.
De bisschop van Moulins, vernomen heb
bende, dat vele verjaagde pastoors, geen
onderkomen vindende, hun parochie ver
laten hebben, verzoekt de andere pastoors
om in die verweesde parochiën aan de
hunne grenzende, de zieken te bezoeken
en de Sacramenten toe te dienen
Uit andere bisdommen verneemt, men
soortgelijke tijdingenin het bisdom Mans
heeft, de bisschop de pastoors teruggeroe
pen uit de gemeenten, waar de gemeente
raden de parochiën geannexeerd hebben.
Het Journal officiel bevat een besluit
waarbij het aartsbisschoppelijke paleis te
Parijs aan het ministerie van arbeid ten'
gebruike wordt toegewezen.
De „Croix" kan verzekeren, dat de ver
gadering der bisschoppen uitdrukkelijk in
beginsel heeft aangenomen, dat de rijk©
diocesen de armere zullen te hulp komen.
De „Gaulois" meldt, dat de congrega
tie der paters missionarissen van den H.
Geest, ofschoon wettig opgericht, onver
wijld Frankrijk zal verlaten.
ITALIË,
De liberale bladen zijn er op uit alle
mogelijke tendenz-berichten de wereld in
te sturen om de meening te vestigen da.t
het goud den Paus maar zóó toestroomt,
Waarheid is, dat de behoeften van den
H. Stoel voor de stoffelijke belangen der
Kerk, met name voor Frankrijk en voor
de missiën, van dag ,Lot dag toenemen.
Der anti-clericale pers is het er echter
om te doen het te laten voorkomen alsof
de Paus aan de middadigheid der Katho
lieken geen behoefte meer heeft, daar hem
thans immers het geld toevloeit bij volle
stroomen
RUSLAND.
De hongerstakingen in de Russische
gevangenissen zijn nu welbekend. Maar
een geheel nieuw soort lijken ons de
kleedingstakingen. In de gevangenis te
Smolenk kan men zich daaraan vergapen.
Een aantal politieke gevangen weigeren
beslist om de hen door de gevangenisad
ministratie verstrekte ondergoederen en
pakken te dragen, 't Gevolg is, waar zij
geen andere hebben, dat zij vrijwel onge
kleed rondloopen. De staking vond haar
oorzaak in het feit, dat de kleedingstukken
ongewasschen van den eenen gevangene
aan den andere werden gegeven zoo ver
spreidden zich verschillende ziekten Alle
klachten waren vergeefsch. Toen vroegen
de gevangenen waarom zij dan hun eigen
kleeren niet mochten behouden, waarin zij
gevat waren. De gouverneur der gevan
genis wendde zich tot St. Petersburg,
maar kreeg bericht, dat onder geen voor
waarde aan bet verzoek der gevangenen
mocht worden voldaan. Toen wierpen de
gevangenen hun kleeren en linnen de
ramen uit en verklaarden liever door koude
en vocht te sterven dan door ziekte weg
te teren.
Door het ontdekken van een voorraad
bommen in de Peters' urgsche electro-
technische hoogeschool is een geheel
broeinest van revolutionnaire en terro
ristische bedrijvigheid opgedoekt.
Het onderzoek begon in de eetzaal van
de hoogeschool200 agenten omsingelden
het gebouw, de overigen drongen de eet
zaal binnen. „Handen op en beweeg je
nietwerd den studenten toegeroepen.
Men vond een groote menigte springstoffen,
bommenomhulsels, ploertendooders en ver
boden geschriften.
Acht studenten werden gearresteerd en
de hoogeschool voorloopig gesloten.
Zwaar rust de druk van den wintertijd
vooral op zuidelijk Rusland. Sedert Maan
dag heeft er een hevige sneeuwstorm over
het heele Zuiden gewoedop verscheiden
plaatsen ligt de sneeuw huizenhoog. De
koude is zoo groot, dat de thermometer
te Odessa tot 40° vorst aangewezen heeft
Overal zijn telegraafdraden geknapt; het
spoorwegverkeer gaat uiterst gebrekkig.
Men vreest, dat honderden menschen zijn
omgekomen, doodgevroren. Deze feil© kou
beperkt zich echter niet tot zuidelijk Rus
land; 'tis overal zoo en te Jaroslaf werd
zelfs 56° vorst opgeteekend.
Te Alexandrië zijn drie Russen ge
resteerd, die een Russische mailboot in
de lucht wilden laten springen. Daardoor
ontstonden relletjeseen volksmenigte- trok
naar 't Russische consulaat en rukte er 't
wapenschild af. Toen trok de menigte naar
het stoomschip om de gevangenen te be
vrijden, maar kon ze niet vinden. Het
Russische consulaat wordt thans door troe
pen bewaakt.
AMERIKA.
Noodweer in de Vereenigde
Staten. Een vreeselijk-e storm heerschte
Maandag en Dinsdag in verscheiden sta
ten van Noord-Amerika. Sneeuw, regen
en wind vierden gedurende achttien uren
hoogtij, stremden het verkeer, zetten de
dalen onder water en richtten verwoes
tingen aan in de woonhuizen.
't Treinenverkeer op d© Great Northern-
spoorlijn staat stil wegens de sneeuW-
pakken, die van de bergen neervallen en
den weg versperren. Geen enkele Dein
heeft de stad Seaj-tle, in den staat Washing
ton, sedert Zaterdag kunnen bereiken.
De Ohio treedt buiten zijn oevers en
oversDoomt. de valleien. De bewoners
vluchten. Duizenden zijn zonder dak.
Vooral in de streken der groote meren
heeft het noodweer het hevigst gewoed.
Leiding.
Onder dit motto schrijft mr. Aalberse
een artikel in „het Centrum", waarin hg
er de aandacht op vestigt, dat den Katho
lieken in zaken van politieken aard een
Centrale leiding, een partij bestuur ontbreekt,
en geeft de volgende gedachten ter ernstige
overweging aan de hand, opdat de Katho
lieke eenheid, die than9 bestaat, in vredes
tijd worde bevestigd en voor de toe
komst verzekerd.
Er moest een niet te groote centrale
commissie komen, bijvoorbeeld van negen
personen.
Hiervan zouden er twee door de Eerste-,
en twee door de Tweede Kamerclub ge
kozen, of juister, afgevaardigd moeten
worden, en vier door het Bestunr van
den Bond van R. K. Kiesvereenigingen.
Deze acht zouden zich dan een voorzitter
kunnen kiezen, óf buiten hun midden, óf
uit hun midden, doch dan met dien ver
stande, dat het lichaam, welks lid tot
voorzitter gekozen is, dan een anderen
afgevaardigde moet kiezen in de Commissie.
Dit hierom wijl 't altijd gewenscht is,
dat de Commissie, met 't oog op eventueele
stemmingen, uit een oneven aantal per
sonen bestaat.
Deze Commissie, aldus saamgesteld, zou
dit vóór hebben, dat zij een groot ver
trouwen zou bezitten, en ook het nood
zakelijk verband tusschen kiezers en ge
kozenen zou behouden.
Naar onze meening zou een dergelgke
Commissie niet alleen in verkiezingstijden
moeten worden saamgesteld, doch perma
nent moeten zijn. Wat niet uitsluit, dat de
leden telken jare opnieuw gekozen kunnen
worden.
Aan een zoodanige permanente commis
sie, die algemeen vertrouwen bezit, en
waarin uitteraard alleen de eerste mannen
op politiek gebied zitting hebben, bestaat
naar onze meening groote behoefte.
Wat onze partij ontbreekt is eenheid
van leiding. Een eigenlijk gezegd, door
allen als zoodanig erkend, partijbestuur,
hebben wij niet
Wanneer in vroeger dagen de Kath
Kamerclub wel eens als zoodanig optrad,
werd dit door verschillenden afgekeurd.
Een beroep op Duitschland, op de eenheid
en het roemvol verleden van het Duitsche
Centrum, was voor velen niet overtuigend.
Men wilde den kiezers meer invloed op
de centrale leiding geven.
De Bond van R. K. Kiesvereenigingen
kwam.
Deze ging geheel de andere richting uit
Toch voelde men, dat het een fout zou
zijn, indien de band tusschen kiezers en
gekozenen geheel zou verloren gaan Daar
om werd bepaald, dat steeds de leden der
Eerste en Tweede Kamer ter vergadering
zouden worden uitgenoodigd. terwijl hun
daarin een adviseerende stem werd gegeven.
Dit is reeds veel, maar niet genoeg.
Die Kamerleden zitten daar individueel.
Alle organisch verband wordt ge
mist.
Dit nu zou kunnen verkregen worden
door de samenstelling van eene commissie
als in deze regelen wordt bedoeld. Daarin
zouden de Kamerleden niet alleen als
personen zitten, maar als vertegenwoordi
gers van de beide Kamerclubs.
Er is gekomen organisch verband tus
schen kiezers en gekozenen.
Er is gekomen een hoogstaande Com
missie van Leiding, waarin de eerste
mannen van onze Partg zouden zitting
hebben, en die van..elf daarom het alge
meen vertrouwen genieten zou.
In dagen van verkiezingen zou deze
Commissie het geheele land kunnen over
zien, en er voor kunnen zorgen, dat overal
eenzelfde taktiek werd gevolgd.
In moeilijke dagen, wanneer gevaar
dreigde voor de Katholieken of vader-
landsche belangen, zou deze Commissie,
