igsblad
iming
ine
(tent op het
No. 9.
Zaterdag 19 Januari 1907.
Derde Jaargang.
BUITENLAND.
Boirenhoedentflbriel
LEIDEN,
■N DE PERS",
371/2 cenf
45
inuari
ianbiedin$en.
i*9
h geld
)op van Effecten.
I. HENDRIKSE.
ïrs en Drogisten
T BLAD.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOEHSDAG- en VRIJOAGAVOHD.
Korte Inhoud Zondagsblad.
't Komt al nader.
UIT DE PERS*
X' 1 i - i 1
3! N NE NL AND 7
I
ANUARI, 's natiiiddagi
ELEN.
nannen.
eiijk Comité van
lie Actie te GOES.
7eel nieuws en illu
rOEDKOOP is.
DE DIRECTIE.
irtikelen.
In borgtocht,
je
in het hötel de KindereD
ed ingerichte
ING,
waarop alle modellen,
1REN, WINKELIERS
n R. WITTE, Arnhem-
d, gemaakt worden in
nrichting in prijzen van
Ikkundig onderricht bij
Op afbetaling wordt
inlichtingen tl iekimia.
aan Le Cointre. Goes.
NIIUME mm. «Hl RANT
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f0.371/2, voor niet-abonné's„045
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijjg.
Platen: President Fallières op jacht.;
een merkwaardig scheepsongelukbrand
te Portsmouth; de eeredoctors der Tech
nische hoogeschoolvoordrachlenwedstrijd
te Maastricht; Ferdinand Brunetière;
spoorwegrampen; Ma'rokkannsche krijgers;
tafereeien uit Marokko,' uit het donkere
Londen; Pompeji en Herculanum met
tekst. VerhaalOnder valsche vlag.
Reeds uit de tijden van het oude Baby-
Ion, neen, reeds uit het Paradijs, dagtee-
kent het feit, dat de mensch door dwazen
hoogmoed verblind, zich gelijk wilde stel
len met God, en dat er „hemelbestormers"
werden geboren.,
Door alle eeuwen heen heeft men het
kunnen waarnemen, dat, de „ikheid", de
mensch, moest worden gelijkgesteld met
God.
De wetenschap, da kunst, de literatuur,
warén zij niet voortdurend de welgeko
zen en veelgezochte hulpmiddelen om het
waarachtig bestaan van God te verleuge-
nen; om een carricatuur te maken van
het Godsbegrip; om het prachtstuk der
Schepping, de mensch, plaats te doen ne
men op den hoogen troon van den ver
drongen God
Zingen onze moderne dichters bij de
genade Gods, het. hun leermeester Kloos
niet na: „Ik ben een god in 'tdiepst
van mijn gedachten"?
Ook bij den toegang in het maatschappe
lijke en politieke leven woidt zorgvuldig
getracht de poort voor God gegrendeld
te houden.
„Godsdienst is privaatzaak"; God hoort
slechts in de kerk thuis; daarbuiten is
voor Hem geen plaats, zegt men en
vele argeloozen en onwetenden gelooven
het zoetlokkend gefluit van den ongeloo-
vigen vogelaar.
Alsof de politiek, de staatkundige rich
ting, de gekozen parlementaire meerder
heid een leven in den dienst van God
niet zou kunnen onderdrukken, aan ban
den leggen en knevelen!
Alsof „1' état at.hée" de godsdienst
loos staat niet met zich voert, de
baccil, die allengs het godsdienstig leven
en het geloof aan God kankerend aantast
en ondermijnt
Voor ieder, die een blik slaat naar- de
hemeltergende gebeurtenissen, die door de
sectarissen in het diep-gezonken Franrkijk
in het leven zijn geroepen, moet het dui
delijk zijn, waarheen de zegeningen
van een godsdienstlooze en godsdienst-
hatende regeering voeren.
Uitroeien wu men daar den godsdienst
uit de harten; Viviani, de zooveelste he
meibestormer, heeft de lichten in den he
mel reeds uitgedoofd met, „heerlijk ge
baar", zonder zich den onsterfelijken naam
van „domper" te hebben eigen gemaakt,
want domper slechts is hij, die even
een liberaal of socialistisch nachtpitje
uittrapt.
Intusschende lichten in den hemel, de
de zegen- en troostrijke, ze blijven rustig
glanzen, en ze blijven hun bundels van
genadestralen overvloedig uitgieten op al
wie geloovig opziet naar Omhoog.
De domper van Viviani en zijn horden
moge reiken tot het waslicht der ver
volgde kerken hoog boven de torenspit
sen, die zich verzusteren met het hemel
blauw, straalt een licht, het Licht aller
eeuwen, dat door niemand te dooven is.
Treffend is het feit, dat het land, in
hetwelk heden ten dage de meest hate
lijke en gruwelijke kerkvervolging plaats
vindt, de; eigenlijke moeder is van het
stelsel van het Liberalisme, waaruit weer
het Socialisme geboren is.
Figuren voornamelijk als Voltaire en
Rousseau hebben door de verspreiding
hunner ideeën den hoeksteen gelegd voor
het stelsel van het liberalisme, en in
het lichtzinnige Fransche volk beeft het
gif hunner stellingen maar al te ras door
gewerkt.
Maar ook buiten Frankrijks grenzen won
het liberalisme dra vasten voet.
Zoo ook in ons land, waar het jaren
en jaren gepretendeerd heeft, te zijn het
eenige hechte bolwerk voor onze staats
instellingen.
De roem, intusschen, van ons eertijds
zoo fier liberalisme, is duchtig aan het
tanen, verdwijnt meer en meer; zijn stonde
slaat.
Alleen de; aanhangers van het zooge
naamde liberale stelsel, in ons vaderland,
hebben zeer de voorzichtigheid betracht,
voor zoover ze wijselijk de liberalistische
spruit vermaskerden en vermomden, opt
dat vooral niet zijn anti-godsdienstig ge
zichtje zou zichtbaar worden.
Men was, en is hier liberaal, maar te
vens godsdienstig, christelijk.
Men huldigt in Nederland ieders g r o n d-
we t te 1 ij k e vrijheid van godsdienstige
overtuiging, waaraan wel 'n klein luchtje
is, maar waarmede we, behoudens eenige
uitzonderingen, wel vrede kunnen hebben.
Of, in lengte van jaren, zoo de libe
ralen aan 't bewind hieven, die vrijheid
van godsdienst ook in ons goede vader
land geen gevaar zou loopen, is een an-
dere^ vraag,, die wij bezwaarlijk bevesti
gend zouden durven beantwoorden.
Daarvoor wapperen de vanen in den
wind te veel naar den kant van Frankrijk
en ook van 'België.
't Komt al nader.
Zoo is dezer dagen een zekere heel' de
M a r s openlijk in een hoofdartikel van
het Belgische liberale hoofdor
gaan, den, Franschen minister Viviani
op zijn hemelbestormende ladder nage-
klommen, zoo hij dezen al niet overklom-
men heeft.
Ziet hier eenige bespiegelingen van den
liberalen Belgischen heer de Marès
Deze liberaal vindt het heusch curieus,
dat men zich nog eenig© illusie heeft kun
nen maken, alsof er niet metterdaad van
liberale z ij d e e e n o o r 1 o g w a. s on
dernomen tegen alles wat nog
aan het bovennatuurlijke her
innert.
Hij geeft den Paus volkomen gelijk, waar
deze zegt, dat de oorlog verklaard is tegen
al het bovennatuurlijke, en dat het G o d
is, dien men uit de harben en uit. dejt
geest der menschen bannen wil.
Reeds nu, zegt hij, is het geloof aan
het bovennatuurlijke uit alle toongevende
kringen teruggedrongen, en hierin ligt. de
zekerheid, dat de liberalen binnenkort
eens en voor altijd dat geloof uit den
menschelijken gezichtskring zullen doen
verdwijnen.
„Als er een God bestond, die den mensch
geschapen had, dan had die God, door
aan den mensch de rede te geven, voor
uit zeif zijn eigen Ondergang bewerkt,
Die obscuranten, achterlijke dompers en
zwakken van, geest moet men stil hun
bijgeloof laten. Zoolang ze geen betere
kracht bezitten, moet men hun die kruk
ken laten. Ze vermolmen vanzelf.
De onverschilligheid brengt die vermol
ming van de kruk van het geloof vanzelf
teweeg.
Ook de God der Christenen zal in dien
vloed van het Indifferentisme (onverschil
ligheid) verdrinken, gelijk alle goden dei-
Heidenen er in zijn ondergegaan.
Al 't bidden heeft tot niets geleid, en
de moderne mensch heeft in zijn to u te-
puissance, d. i. in zijn almachtigheid,
veel meer gedaan om het leven geluk
kiger te maken, dan alle goden van Hei
denen, Joden, Christenen en Mohameda-
nen saam."
Toch mag men de liberalen hier te
lande hun in Frankrijk consequent toe
past stelsel niet. verwijten, al komt 't al
nader.
Dat zou zijn onredelijk, unfair, onrid
derlijk, gemeen, enz. enz.
Een verwijzing naar de consequente
doorvoering van him stelsel, met het
oog op Frankrijk, hebben onze goede libe
ralen totaal niet verdiend, al sprak Troel
stra in de Tweede Kamer, dat hij gaarne
in ons Parlement, ook zoo'n hemellicht-
ui tdoovende rede hooren zou.
Maar 'tis waar, Troelstra is sociaal-
demokraat, zooiets als Viviani, en de libe
ralen hebben niets met hem gemeen,
zeggen ze.
Maar w ij zeggen, dat de aanhangers
van het liberale stelsel de oerva
ders van, de sociaal-democratie met
Troelstra c.s. gemeen hebben hetgeen zij
noemen het a n t i-c le ri c a 1 i s me, wat
in de be teekenis van dit woord, waaraan
door de vrijzinnigen het cachet is ver
leend, niets meer ol minder zeggen wil,
dan strijd tegen den geopenbaarden gods
dienst.
Och, de veel-vermaarde anti-thcre blijkt
met Kuyper nog niet in het. graf gelegd.
De teekenen der tijden wijzen er op*
dat de geloovige Christenen zich al nau
wer en nauwer moeten aaneensluiten, om
te vormen, een goed-geordende slagorde
tegen de meer en meer driest optredende
stelsels van rede en ongeloof.
Geestelijken en het. Arbeids
contract.
Het „Dagblad van Noord-Brabant" ci
teert uil het V. V. der Eerste Kamer over
het ontwerp-Arbeidscontract een passage,
waarin gezegd wordt, „dat ook de bezol
digde dienaren van den godsdienst bij alle
kerkgenootschappen en van eiken rang
door de bepalingen van het ontwerp be-
heerscht worden".
En het „D. v. N.' acht dit. bezwaar
zoo groot, dat het schrijft:
„Zonder dat men het heeft gewild, deed
men dus in ons land ©en quaestte geboren
worden, welke met den strijd tussehen
de Fransche Regeering en den H. Stoel
een niet geringe gelijkenis, heeft".
Tot deze zwartgallige conclusie kwam
het „D. v. N.br," door de volgende rede
neering
Maar worden de geestelijken hierdoor
niet getrokken uit de reohtstreeksche on
derworpenheid aan den Bisschop?
Het 'Voorloopig Verslag der Eerste Ka
mer oordeelt hoogstwaarschijnlijk van ja,
want het vraagt met nadruk antwoord van
de Regeering op de vraag of de geestelij
ken werkelijk 'onder de bepalingen van
het ontwerp vallen. En het ziet bizondere
zwarigheden aan een bevestigend anti
woord op die vraag.
Het ligt voor de hand, dat die zwarighe
den ontspruiten uit het feit, dat de geeste
lijken onder rechtstreëksch kerkelijk ge
zag van den Bisschop staan, niet alleen
wat het uitoefenen hunner geestelijke be
diening betreft, maar ook wat. belangt hun
financieel© verhouding tot de kerkbe
sturen.
Zien wij de Reglementen van dejparochi-
a,te kerkbesturen in, reglementen, die hij
de regeering ter officieele kennisname zijn
opgezonden, dan vinden wij daarin bijv.
de volgende bepaling
„De Bisschop regelt de vaste kerkelijke
inkomsten van den pastoor en van de
overige in de parochie aangestelde dienst
doende geestelijken".
De Bisschop regelt dit, en dus kan het
niet worden geregeld door een arbeids
contract tussehen geestelijken en kerkbe
stuur.
Nog ernstiger wordt de quaestie, ais wij
denken aan den opzeggingstermijn, zoo
ais deze door het .nieuwe wet.sont.wdrp
is geregeld.
Zooals iedereen weet, beslist de Bis
schop op de meest volstrekte wijze bij be
noeming ol verplaatsing van leen geesten
lijke.
Stel nu dit geval: de Bisschop zendt
den eervv. heer X een brief, waarin deze
bericht ontvangt, dat. hij den volgenden
Zondag op zijn nieuwe standplaats te IJ
moet zijn.
Maar de eerw. heer X. heeft in zijn
arbeidscontract met het kerkbestuur een
opzeggingstermijn van zes maanden be
dongen.
01 nog erger, hij heeft ©en contract voor
het geheele leven.
De „Noordbrabanter" meent, dat er voor
zulk een zwartgalligheid geen grond be
staat.
Reeds de aangehaalde passage uit de
reglementen van de parochiale kerkbestu-
besturen ruimt elke moeilijkheid uit den
weg. Daar staat toch in te lezen „de bis
schop regelt de vaste kerkelijke in
komsten van pastoor en van de overige
in de parochie aangestelde dienstdoende
geestelijken."
Het arbeidscontract bestaat dus hier tus
sehen hem, die regelt: de hischop, en
hen, die deze regeling aannemen: de> pa
rochiale geestelijkheid.
Het kerkbestuur stelt niet aan en neemt
niet aan, maar „het zorgt aanhoudend voor
en oefent, een richtig toezicht uit op de
bestaande goedsren der kerk" (alg. regl.
art, 19).
Werkgever ia hier in den meest vol
strekten zin de bisschop, die de jurisdictie
geeft .zonder welke de werknemers, de
geestelijken, niets doen kunnen.
De pastoor is niet de loontrekkende die
naar van het kerkbestuur, hij is van rechts
wege de voorzitter van dat bestuur (algf
regl. art. 4) en de kapelaans en assw»
tenten zijn in den pastoraten dienst aait
hem onderhoorig. 'X'
Als dus, volgens den zin van Thoj-beeke
en andere leidende liberalen, de kerkge
nootschappen als zuiver privaatrechterfijke
lichamen worden beschouwd, dan zal h^t
arbeidscontract' volgens de nieuwe wel hè»
staan tussehen bisschop en parochiale
geestelijken, en kunnen de kerkbesturen
daar nooit meer mee uit te staan hebben,
dan een boekhouder kan hebben bij een
burgerpatroon, die namens dien patroon
het loon aan de werklieden uitbetaalt.
Kerkbesturen hebben over de geestelij
ken als bedienaren van den' eeredienst
niets te zeggen, noch over hun werkem,
iioch over hun aanstellen ol ontslaan.
En bovendienWie stelt het kerkbestuur
aandezelfde die pastoor en kapelaans
aanstelt: de bisschop (alg. regl. art. 3
en 6).
Als de bisschop de benoeming intrekt,
is de taak dier leeken onherroepelijk af-
geloopen (alg. regl. art. 15).
Onze Bredasëhe collega ving zijn artikel
aldus aan
Ziedaar een geheel' nieuwe quaestiè.
Door den heer Drucker evenmin opge
merkt, naar wij ons herinneren, als door
de ministers Loeff en Van Raait©, noch
door een der leden van de Tweede' Kanier.
Inderdaad, het, is een vondst van de
Eerste Kamer, maar niet Van dé geluk
kigste.
FRANKRIJK.
De bisschop van Autun, mgr. Villard,
is tot 5 francs boete veroordeeld, wegens
't opdragen van de H. Mis zonder aangifte.
De, vergadering der Fransche bisschop
pen heeft op het kasteel la Muette plaats
gevonden. Hetgeen verhandeld is, blijft
geheim; dei liberale pers verspreidt na
tuurlijk toch weer allerlei berichten oven
het verhandelde.
ITALIË.
Een merkwaardig man.-In Rome
stierf dezer dagen een merkwaardig man,
die ontzettend veel tegen de Kerk en tegen
de Katholieken gezondigd heeft, doch die
door Gods genade getroffen, dit in zijn
laatste levensjaar weer trachtte goed te
maken. Benjamin Marciano was priester
geweest, doch hij wierp het priesterkleed
af en wierp zich in de armen der revolutie.
Onder Garibaldi streed hij te Napels,
trouwde met. Antonietta Pace, een vrij
heidsheldin, en werd zelfs door de loge-
broeders tot wethouder van onderwijs te
Napels benoemd. Onmiddellijk werd toen
door hem-het godsdienstonderricht ih de
stadsscholen afgeschaft en nam hij nog
verschillende andèbe maatregelen tegen de
Katholieke Kerk.
Een. jaar geleden werd Marciano ern
stig ziek. Nd veel en ernstiger! strijd met
zijn vrijmetselaarsomgeving, werd einde
lijk kardinaal Frisco, aartsbisschop van
Napels tot hem toegel&têfi!
'Een vólledige-bekeeriag had plaats.
In de liberale pers werd hij nu een ver
rader gescholden.
Hij genas en trok toen het priesterkleed
weer aan, dat hij één vijftigtal jaren ge
leden;! had uitgeworpen.
Dezer dagen stierf hij als Katholiek en
do Kerk' heeft zijn zondig verleden met
den sluier der barmhartigheid bedekt.
Zijn vroegere vrienden spuwen natuur
lijk vuur en vlam.
- C RUSLAND,
Te Odessa heeft men Woensdagmiddag
getracht voor de tweede maal de stoom
boot „Gregorius Merck", die 18. Januari
naar New-York zou vertrekken, in de
lucht te laten springen.
In het vooronderj-uim had eene ontplof
fing van buitengewone sterkte plaats,
waardoor een lek van belangrijke afme
ting in den scheepswand ontstond. Ook de
scheepsromp ikverd op mëerdere-plaatsen
beschadigd. De ontploffing moet bewerk
stelligd zijn door een helsche machine pf
door pyroxilin. Er werden geen persoïy^i
gewond. Als vermoedelijke daders van? den
aanslag werden twee studenten en.-lwcie
scholieren gevangen .genomen,; b'jj wie
men exemplaren van den oproep, vafi de
revolutionnair-socialisten vond'.
Nowojè .Wremja meldt, -dat- in den
Nacht,,*van 14 dezer, in verschillende jwij-*
ken ra4A$>ter£burg 70 terroristen gevan-
gnomen zijn. Men heeft daarbij- de
.«jrind gelegd op papieren, die aantooneln,
'jiat de terroristen een aanval op verschei
dene instellingen voorbereidden en d© be-
■RoetTng hadden om in zekere krijgenteen
paniek te veroorzaken door liet .vyerpen
van bommen en andere gewelddadigheden.
Zij wilden gebruik maken, van de-feesten
en het wegzenden van een gedeelte dei-
troepen uit Petersburg naar de provincie
om de werkende klasse tot opstand'ytan
te zetten. D© politie heeft dit gevaar be
zworen door de voornaamste hoofden der-
terroristen gevangen te neijien,; daaren
boven heeft, de politie opgpyen van de
opslagplaatsen van wapeigs' in handen ge-
kregen. y
CHINA.
Uit China blijvep, berichten van hon
gersnood tebjnen.
Uit de, mededeelingen van het steun
comité lilijkt, dat'een .geÈied van) 60.000
vierk. Eng. mijl door den hongersnood
wordt geteisterd, teelk gebied gelegen is
'ongeveer daar waar de primncies Kiang-
soe, Anhttëï, Hón'ah ei!SjSntddngaaan el
kander grenzen.
10.000.000 menschen lijden Onder dézen
hongersnood; de sterfte is reeds ontzag
lijk. Een; millioen menschen bezit niets
meer; 300,000 zijn, sterveqete van de)i
hongej, saamgeschoold in de stad Tsjing
Kian-poe.
Vreeselijk. N j
Hoe men te kort doet' Wchyi'sfe-**A
ijjke rechtvaardigheid, en noe men socüa-
.Tj'sten kweekt, zegt een"advnsrté']ttd©,rilie
wë vondenin de „N. R. C.'.'
Deze verleidelijke annonceluidt t
- i',i- 'I 1 r-
„Gevraagd een R. C. jongste bediende
met kantoorwerkzaamheden bakent vlug
kunnende rekenen eri éen goette Kand
schrijvende. Aanv.salaris f 7.50.pSfcaand."
Men vraagt of de steller van'.'dfit prachtig
aanbod- iets mankeert -iff z n' W^Sl»'vcSSNBÉk'
dieping.
R ij k s m i d d 1 e n. Nu dë geheeld, re
kening van 1906 is opgemaakt, blijkt dat
de totale opbrengst, der Rijksmiddelen is
geweest f 160.439.269 en dat dus'de ra
ming met bijna 9 millioen is ovérfroffen.
Deze raming, in den loop van 1905 opge
maakt, was ongeveer 2 millioen minder
dan in dat jaar binnen kwamzoodat het.
verwachte accrès van 7 millioen is ge
komen.
'j-'
