Courant.
taldwijk,
De Nieuwe Zeeuwsche Courant
HOL,
No. 150.
Donderdag 20 December 1906.
Tweede Jaargang.
BUITENLAND,
R E L L E R,
itetentieii
omstreken
d-Scbelvisch,
Co., IJmuiden.
aid-Beveland".
[estland,
.nicanessen.
geld
>p van Effecten.
HENDRIKSE.
Stoomhouf
Zagerij
en Schaverij.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Nieuwe Abonné's,
De Nieuwe Zeeuwsche Couraut
voor Goes slechts f0,75
daar buiten fO,95.
prachtig Geïllustreerd Zondagsblad.
Kerkelijk- en burgerlijk huwelijk.
HnnenTA1ÏT
^nietjes van 5 tot
Ct. Prachtige
van 5 tot 8 *tS zwaar.
It minder als 2 stuks,
pO ct kosten bij.
Jtreoht, Singel.
i
Kilo f 1.20
Kilo f 1.25
l Nederland, 11a out-
of rembours 10 cent
pop bij 25 kilo lager
phe dienst.
tam-Gouda-Amsterdam
usschenligoende plaatsen.
Iran tfOES
ddag 12 uur,
(AMSTERDAM
>rgen 5 uur.
Irotterdam
on d 8 uur.
nsterdam bij W. DE
pCHURE, Kloveniers-
pi bij de Directie J. en
te Dordrecht bij S.
Goes bij den Agent
P'ziet U van
de R -K.
fttheken, -
gij zeker,
ede boeken
aalt en dan
tevens de
ak.
leeren en Dames,
delijk.
fHeer L. M. J. VAN
let Gesticht.
I borgtocht,
het hötel de Kinderen
aan Le Cointre, Goes.
NIH ZEEUW COUP
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes {0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's 10.371/3, voor niet-abonné's«045
Bureau LAHGE VOR5TSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
L 'i M 21
voor het volgende kwartaal, ontvangen de
nog voor Jan. verschijnende nrs. van heden
af gratis.
is het meest gelezen R.K. blad in Zeeland.
Het heeft zijn lezers in grooten getale
hier, in de omstreken, in de geheele provincie,
in vele plaatsen buiten de provincie.
verschijnt driemaal 's weeks en kost per
kwartaal
Tegen den geringen prijs van 37 H cent
per kwartaal ontvangen de abonné's er bij het
Men kan zich abonneeren bij de
Agenten, Boekhandelaars en Brievengaarders.
De Kath. afgevaardigde mi\ Kooien heeft
bij hoofdstuk Justitie gewezen op de on
billijkheid er in gelegen, dat het burgerlijk
huwelijk aan het kerkelijk zou moeten
voorafgaan.
Het kan van belang zijn hierover wat
meer te zeggen, en dan beginnen we te
vragen, of het is star conservatisme of fa
natiek anti-clericalisme, dat de artikelen
136 van 't Burg. Wetb. en 449 van 't Wetb.
van Str. in 't leven houdt, bij welke artike
len den bedienaar van den ©eredienst op
straffe van boete wordt verboden, huwe
lijksplechtigheden te verrichten, vóór dat
de partijen hem hebben doen blijken, dat 't
huwelijk ten overstaan van den ambtenaar
van den burgerlijken stand is voltrokken.
Wij gelooven, dat die wetsbepalingen
aan beide onhebbelijkheden hun voortbe
staan danken.
Alen ziet het in art. 136de Slaat erkent
geen kerkelijk huwelijk.
Het artikel spreekt alleen van plech
tigheden bij 't kerkelijk huwelijk.
Wat 'heeft nu de Staat, de neutrale Staat
met godsdienstplechtigheden te maken?
En ho© kunnen zij, liberalen, radikalen
en hoe zij, die aan die wetsbepalingen vast
houden, verder heeten mogen, den Staat
met het toezicht op die kerkelijke plechtig
heden belasten, terwijl zij steeds den mond
vol hebben, dat de godsdienst binnen de
kerkmuren moet besloten blijven, vrij en
blij
Men heeft, vooral aan die zijde, uit den
treur© lofliederen in alle toonaarden uit
gegalmd over godsdienstvrijheid, en men
Iaat den godsdiens tl o ozen of neutralen
Staat zijn nous steken in godsdienstplech
tigheden binnen de kerkmuren en daarop
dwang uitoefenen.
Want als 'tom het huwelijk te doen
is, waarom laat men dan. den Israëlieten
onbeperkte vrijheid om dit vooraf
thuis aan te, gaan?
Met 'de armzaligste .argumenten pleegt
men 't behoud dier wetsbepalingen goed
te zullen praten.
Het 'besef of de wetenschap der nood
zakelijkheid van 't burgerlijk huwelijk we
gens 'zijn rechtsgevolgen, heet het, is bij
't volk 'nog niet genoeg doorgedrongen. He
mel sche goedheid 1 de laatste honderd ja
ren is aanhoudend de loflro-mpet geblazen
over tien vooruitgang van het menschdom
in ontwikkeling en beschaving, en daar
zouden nog huwelijkspaartjes kunnen zijn
zoo dom, dat zij' den weg naar die rechts
gevolgen langs den Burgerlijken Stand niet
zouden hebben leeren kennen. 'Da.n moeten
zij wel doof en blind zijn. Zij' zien anderen
dien weg begaan en hooren dikwijls ge
noeg, waarom hij begaan worden moet.
Ja, die rechtsgevolgen; en ach! die arme
kinderen van ouders, die zoo dom zouden
kunnen zijn en door belanghebbenden en
belangstellenden, bedienaars van den eere-
dienst incluis, zoo dom worden gelaten,
dat zij nalieten nog voor den ambtenaar
van den burg. stand te verschijnen. Die
kinderen zouden wettelijk onecht kunnen
blijven; arme stumpers.
Daar leven twee menschen in concubi
naat. Daar zijn reeds kinderen geboren.
Daar zijn nog wettelijke beletselen om een
burgerlijk huwelijk te kunnen aangaan.
Wat maalt de Staal om zoo'n buiten-ech
telijke samenleving? En om 'tlot dier kin
deren bekommert hij zich evenmin. Door
zijn Wet verbiedt hij zelfs 't onderzoek
naar het vaderschap.
Eindelijk willen die man en die vrouw
ten minste voor God en hun geweten
hunne samenleving in 't reine brengen, en,
'katholiek zijnde, ten overstaan van ©en
gemachtigd priester ©en huwelijk aangaan.
Doch ziet, nu treedt de tot dusver on
verschillige, koude, hardvochtige vader
Staat tusschenbeide. Niet om aan het con
cubinaat een einde te hielpen maken, niet
om de rechtsgevolgen, niet om de toekomst
der kinderen le verzekeren, maar om de
„huwelijksplechtigheden" te verbieden en
den bedienaar van den ©eredienst, die ze
verricht heeft, te straffen.
De rechter evenwel, als hij zijn gezond
verstand heeft, en met zijn tijd is meege
gaan, legt de minimum boete, één gulden
op. Trouwens 't geval is te gek om alleen
te loopen.
Daar wordt ook beweerd, dat het verbod
dient, om onberaden huwelijken te voor
komen.
Alsof er onder kracht dier wetsbepalin
gen één onberaden (huwelijk minder ge
sloten is!
En welke ambtenaar 'van den bufg. stand
heeft ooit eene poging gewaagd, om een
trouwlustig paartje van een onberaden hu
welijk te doen afzien?
'tZal me een zorg wezen, denkt hij.
Hierbij komt, dat die huwelijksplechtig
heden niet tot 't wezen va,n het huwelijk
of huwelijksacrament behooren. In het
katholiek kerkgenootschap is het voor de
wettigheid van het huwelijfcsacrament
voldoende, dat zij, die een huwelijk wil
len aangaan, hun echtverbintenis voltrek
ken ten overstaan van den daartoe
gemachtigden priester, zoodat het van bet
huwelijkspaar kan afhangen en niet van
dien priester, of 'tkerkelijk huwelijk zal
voorafgaan. Zij, die. met elkaar huwen wil
len, hebben slechts de tegenwoordigheid
van dien priester noodig, welke zij pok
buiten de kerk, op straat zelfs bereiken
kunnen en tegen zijn wil en dank.
De huwelijksplechtigheden of wel de
voor het sacrament des huwelijks voor
geschreven ceremoniën en gebeden Wijven
dan achterwege.
Geoorloofd zonder kerkelijke dispensatie
is dit wel niet, maar 't huwelijk is er niet
minder canoniek wettig om. En de priester
zou straffeloos volgens de wet uitgaan.
Om al welke redenen die verouderde en
onbruikbare meubelstukken uit den Code
Napoleon niet spoedig genoeg kunnen ver
dwijnen uit onze Welhoeken.
f** Openbare en bijzondere school.
Zooals w© reeds meedeelden heeft on
langs een openbaar onderwijzer, een Am-
sterdamsche frontmaker te Goes een plei
dooi gehouden voor de openbare school.
Zoo kwam hij met het bekende argu
ment, dat alleen de openbare school do
verdraagzaamheid kweek t
Och, het leven en de feiten leeren heel
anders, men heeft het. dezer dagen hier
nog op treffende wijze, kunnen constatee-
ren. Verdraagzaamheid ja, met den mond,
in werkelijkheid is de openbare school de
voedster van een starre onverdraagzaam
heid tegenover de geloovigen.
Voider gaf de spreker een zoo nieuwe en
kostelijke verklaring va.n de openbare
school, dat we deze aan de vergetelheid
Villen ontrukken.
De openbare school is volgens hem, de
allerchristelijkste school aller
scholen!
Het lijkt wel of deze fronlmaker uit Am
sterdam bij zich zelf gedacht heeft: kom,
dat kan ik te Goes wel eens vertellen
En waarom zou dan de openbare school
de Christelijke bij uitnemendheid zijin?
Omdat men daar den naaste leert lief
hebhen.
Vermoedelijk za,l men dit op de bijzon
dere school evenzeer, zoo niet beter lee
ren; overigens is de openbare school zoo
„Christelijk", dat er terwille der neutrali
teit, over God en Godsdienst niet kan
gesproken worden; op de openbare school
ka,11 geen godsdienstonderwijs aan "de kin
deren gegeven worden.
Maar toch „allerchristelijk'st"
De spreker, die tot afbreuk der bijzon
dere school ©enige voorbeelden uit het
buitenland aanhaalde, vergunne ons ook
van zoo een voorbeeld gebruik te maken.
Zoo is de openbare school in Frankrijk
zoo „allerchristelijks", dat .alles wat het
kind maar aan God kan herinneren stelsel
matig moet worden verzwegen en uit de
leerboeken moet worden geschrapt.
Vroeger stond in het leerboek: Dieu est
immortel (God is onsterfelijk)nu kan men
tezelfder plaatse lezenl'ane est patient
(de ezel is geduldig).
Deze verandering heeft ongetwijfeld
plaats gehad in het belang der „christelijk
heid" 1
FRANKRIJK.
In den loop der beraadslagingen over
de begrooting voor het departement van
financiën eischte de minister voor den
staat het. recht om zich meester te maken
va,n het Kerkelijk Pensioenfonds; ©en lid
vroeg storting er van in de Pensioenkas
voor ouden van dagen. Daarop nam de
Kamer met 446 tegen 91 stemmen de
begrooting in haar geheel aan.
Volgens de bepalingen van het gepubli
ceerde wetsontw. der Fransche Regeering
zullen de geestelijken die op het hun door
den Slaat toegedachte armzalige pensioen
tje recht hebben en bet we'nschen te ont
vangen, die verklaring moeten afleggen dat
zij de wet van 1905 erkennen, dus berusten
in de berooving der Kerk; thans wordt
daartoe een termijn verteend van ©en
maand. Doch nu heeft, zooals men weet,
de H. Stoel deze wet veroordeeld! En een
zelfde standpunt neemt het Fransche epis
copaat in. Vandaar dat de gees e'ijken, die
aan de Kerk getrouw willen blijven, 7te
voorwaarde va,n de erkenning der wet van
1905 zullen moeten afwijzen en dus ver
moedelijk alle uitkeering van pensioen
komt te vervallen.
Zondagvoormiddag zijn te Parijs in alle
kerken de gewone H. H. Missen opgedra
gen in tegenwoordigheid van zeer talrijke
menigten van geloovigen. Er viel geen
enkel inoedent voor. Op dienzelfden dag
werden in Frankrijk ontruimd 15 aartsbis
schoppelijke en bisschoppelijke paleizen
benevens 18 groot- en 10 klein-seminariën.
ITALIË.
Mgr. Adami, prelaat bij het Vaticaan,
heeft, volgens het Journal des Débats, aan
den Paus 4.000.000 lire ten behoeve van
de ondersteuning der Fransche geestelijk
heid vermaakt.
RUSLAND.
Volgens een telegram uit Petersburg, is
voor den krijgsraad gisteren de doodstraf
geëischt voor admiraal Nebogatof en vier
zijner onderbevelhebbers wegens d« over
gave van hun schepen in den slag van
Tsoesjima. Zij hebben, zeide de aankla
ger, hun land oneer aangedaan. Ook de
officieren, die tot de overgave hebben aan
gespoord, behooren streng gestraft te wor
den. De overigen kunnen vrij uitgaan. De
verdediger pleitte verzachtende oms'andig-
heden, trouwens door den aanklager er
kend. Admiraal Nebogatof, zeide hij o. a„
heeft de bemanning van zijn schepen wil
len sparen van de gevolgen van het wan
beheer van de vloot.
Zaterdag was het de feestdag van de
orde van de St. Joris en het is gewoonte,
dat de Tsaar dan in zijn paleis zonder on
derscheid de ridders ontvangt, "t zij zij
officieren of minderen zijn.
Toen de gasten aan het station Tsaars-
koje Selo aankwamen, werden zij alle ge
fouilleerd ten nauwkeurig geïnspecteerd
door 'de geheime politie; daarna mengden
zfcli een troep „spionnen onller hen, ook
alle een kruis van St. George dragende I
Dit verwekte groote ergernis onder de hel
den van de Mantsjoersche slagvelden.
Nauwelijks in tegenwoordigheid van den
Tsaar toegelaten, kwamen de klachten dan
ook los, bizonder tegen het ministerie v.an
oorlog, dat weigerde hun de moeilijk ver
diende pensioenen uit te keeren. De Tsaar
was zeer getroffen door ©en en ander,
maar de grootvorsten poogden de mannen
lot zwijgen te brengen. Dit mislukte en
officieren en manschappen gaven alles be
halve eerbiedige antwoorden.
In d© villawijk Lesnoy te St. Petersburg
drongen Zaterdagavond gewapende perso
nen in ©en alleen staande villa en dwon
gen de eigenares al haar geld en kost
baarheden ter waarde van 5000 roebel af
te geven. Daarna namen zij de wijk.
Te Radom is een bom geworpen naar
het hoofd der gendarmerie, kolonel Plo'ttto,
dien daardoor een been werd afgeslagen.
Den dader greep men in zijn woning; hij
bleek een leerling van de handelsschool
te zijn.
DUITSCHLAND.
Veel meer dan in Rusland is in het
„Deutsche Vaterland" op politiek gebied
alles in beweging met het oog op de a. s.
Rijksdagverkiezingen. 0£ er veel kans be
staat dat Von Bülow en Dernburg en
last not least de keizer aan de stembus
zullen triomfeeren? Er zijn er, ook buiten
'het katholieke strij Ikamp, n et weinigen,
die daaraan twijfelen. Zoowel Cenlrum als
soci.aal-democra.en gaan beiden vol moed
den strijd beginnen. Dit is zeker: Von
Bülow eischt yoor zich zeiven met uit
zondering van ieder ander de eer op
aan de kroon het voorstel te hebben ge
daan bij een eventueel© verwerping der
suppletoire begrooting den Rijksdag te ont
binden.
Tweede Kamer. Het algemeen mar:-
ne-debat werd voortgezet. De tribunes wa
ren geheel bezet. Nadat de heer Van Vlij
men 's ministers plan hal gesteund kwam
de minister aan het woord die allereerst
uiteenzette de redenen waarom hij bet
nieuw door hem ingediende vlootplan noo
dig achtte en daarna dit plan. uitvoerig
verdedigde.
Wat de motie-Talma aangaat merkte de
minister op dat hij van zijn bescheiden
plan niets kan missen. Practisch nut zag
de minister daarin niet; alleen bij de ver
werping van het amemdem-. nt Marchant tot
weigering van den aanbouw van een srh'p
heeft de motie beteafcenis, dan staat men
voor de vraag een schip voor Nederland
of voor Indië, een vraag waarop het vraag
stuk betreffende de Oosterdoksluis van in
vloed is.
De heer Talma verduidelijkte dat de be
doeling zijner motie is te voorkomen een
stilstand in de versterking der vloot en
d© Kamer in principe te laten goedkeuren
de aanschaffing van een schip voor Indië
en torpedomaterieel voor Neder'and.
Wordt dat vraagstuk opgelost en dus
de aanbouw voor Indië mogelijk, dan zou
de minister een ontwerp indienen voor
subsidieering van het werk dezer sluis
en tevens zijn begrooting wijzigen in dien
zin, dat met den aanbouw van een schip
voor Indië en niet voor Nederland zal
'worden begonnen.
De heer Thomson stelde ©en motie voor
om de Kamer te laten afkeuren dat de
minister ondanks herhaalde aanmaningen
weigert herstel van aan den oud-sergeant
Van Peschke berokkend onrecht.
Begrooting van Oorlog. De heer
Duymaer van Twist houdt een lange rede
hij begint met. den Minister hulde te bren
gen dat hij niet geschroomd heeft zich een
heftige oppositie op den hals te halen.
Dat het tusschen de oppositie en de verde
diging niet rechts tegen links gaat, ver
blijdt spr. Hij zelf moet. zeer tot zijn leed
wezen tot de tegenstanders behooren, zich
verklaren tegen 's ministers beleid, doch
iöp geheel zakelijke grondien. Niet alleen om
den desorganiseerenden maatregel der
afschaffing van bet blijvende gedeelte,
doch ook om diens gewone maatregelen
ten gevolge waarvan waar te nemen is on
tevredenheid bij bet corps off'cieren, ge
brek aan rechtszekerheid, malaise, veel te
jonge elementen bij het kader, gebrek aan
kader, tot schade voor de krijgstucht, enz.
Herhaaldelijk beroept zich spr. op het
oordeel van den generaal De Meester no
pens het kader.
De ontwerpen van den Minister omtrent
het blijvend gedeelte zelf besprekende,,
wijst de heer v. Twist er op dat de Minister
den Ministerraad heeft ingelicht, maar
heeft, de Minister dien Raad ook op de
bezwaren gewezen? En hoe staat bet met
de adviezen der inspecteurs De Minister
wil die niet overleggen, maar spr. heeft
vernomen dat die adviezen niet eens door
hem gevraagd zijn.
Dan zijn zij ook niet gegeven, en kan
hij ze dus ook niet overleggen. Maar dan
wordt de Kamer ook met een kluitje in
het riet gestuurd. Voorts verweet spr. den
minister dat. deze in zijn Memorie van
Antwoord de bezwaren der tegenstanders
verkeerd heeft voorgesteld.
Bij de onbereden wapens, zoo erkent hij,
is de quaestie van het blijvend gedeelte
niet van zooveel gewicht als bij de bereden
wapens, hoewel zij ook hier de volle aan
dacht waard is. Het in dienst stellen van
nog meer burgers-werklieden in het leger,
vindt om de hooge kosten hij Spr. strenge
afkeuring.
Bij het gansche kader heerscht verbitte
ring over de afwezigheid van manschappen
ter oefening. Zijn conclusie is dat de maat
regelen van den Minister desorganiseerend
werken in de toekomst op vele financieel©
offers komen te staan, en rechtmatige
ontevredenheid wekken, waarbij snelle mo
bilisatie onmogelijk wordt gemaakt,
Aan het eind verklaart Spr. geen po
litieke bedoe'ing te hebben bij de oppo
sitie, maar alleen het landsbelang in het
oog te vatten.
De heeren v. Idsinga en Marchant stellen
een motie voor om te besluiten de quaestie
der bemiddelingslijs ten van officieren en
de behandeling van militairen buiten
discussie te laten.
De heer Talma verzet zich hiertegen.
De motie wordt aangenomen met 54 tegen
23 stemmen.
De begrooting van marine
wordt aangenomen met55 tegen
3 0 stemmen, in de pauze.
De behandeling van Hoofdstuk Oorlog
wordt voortgezet.
De heer Arts verklaart zich voorstander
der wegzending van het blijvend gedeelte.
Nopens de wegzending van dat der he
reden wapens verwacht hij nog nadere
mededeelingen van den Minister. Hij be
spreekt het incompleet bij 'het kader, den
te jeugdigen leef ijd der korporaals en
slechte betaling der onderofficieren.
De heer v. Dedem is tegen de plannen
van den Minister, die hij gevaarlijk en
schadelijk acht en dringt aan op verster--
king van het kader.
De heer v. Asch v. Wijck bespreekt de
circulaire van den Minister, waarin pensi
oen onthouden wordt aan hen die uit ©en
militaire betrekking overgaan in een an
dere rijks-betrekking. Hij acht dit onwet
tig, onbillijk en onwenschelijk.
Van wege het Centraal Bureau der K.
S. A. is verschenen no. 3 der Vliegende
blaadjes, dat handelt over „de Kruis
tocht tegen de onzedelijkheid",
en hetwelk we iedereen ten zeerste ter
lezing aanbevelen.
I11 de laatste vergadering van het Dioce
saan Comité der K. S. A. in het bisdom
Haarlem werd het bestuur met 3 leden
uitgebreid. De vergadering koos daartoe
de heeren Mr. Regout, Den Haag; Mr. E.
v. d. Boogaard, Amsterdam en Dr. A. C. A.
Hoffmann, Gouda.
Besloten werd aan het Bestuur toe te
voegen een bezoldigd secretaris, buiten hef.
