TRAAN
ing Joes".
Goes.
aaldwijk,
No. 139.
Zaterdag 24 November 1906.
Tweede Jaargang.
Bli i nummer behoort een Bijvoegsel.
DALSUM, Notaris
avonds te 7 uur,
Sfoomhouf
Zagerij
en Schaverij.
J*:
e I en;
Westland,
iminicanessen.
er
Zierikzee,
DIJK's BANK
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Korte Inhoud Zondagsblad.
Het werk der Patronaten.
BUITENLAND
BINNENLAND.
over politiek,
estanden.
ng en andersdenkenden,
>r leden van R. K. Kies-
in hunner bestuursleden.
N.
het Bestuur
SSEN, Voorzitter.
)DE, le Secretaris
schikt voor
meuw
dag.
den netten stand,
vordering van Huisarbeid
racht 263. Amsterdam,
bij doelmatige opvol-
meer per dag kan ver-
aantal dankbetuigingen
AR" BREIMACHINE,
perts, die zonder onder-
het beweren, dat het-
et de waarheid overeen-
age prospectussen bij de
uisarbeid.
izersgracht 263.
n zonder werkafname.
ngel S 173, Middelburg.
Heeren en Dames,
tijdelijk.
Heer L. M. J. VAN
j het Gesticht.
en f 50,—,
krijgbaar bi)
LE COINTRE - Goes.
IILTË «fc €o is het
per flacon 35 cent.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant„0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.371/2, voor niet-abonné's„045
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prigs.
Platen: De spoorwegramp in Amerika;
het nieuwei station van Haarlem; doopen
door onderdompeling in een rivier; nieu»
we brandladder; het Noorsche koningspaar
bij den koning van Engeland; de grootste
locomotief; stoomboot en locomotief; een
expeditie naar Kaffa; een hondengedenl-
teeken; een schilderes, die haai' studiegeld
verdient met beschilderen van trottoirs
met tekst.
Feuilleton: het meisje van Nieuw-Zee-
land.
Het werk der Patronaten, een der meest
vruchtdragende Katholieke werken, be
gint zich gelukkig hoe langer hoe meel'
in aller welverdiende belangstelling en
warme sympathie te verheugen.
De vorming der jeugd tot godsdienstige,
brave en ontwikkelde menschen, wat dit
heerlijk werk beoogt, is niemand kan
het ontkennen van het allergrootste
gewicht.
Wie het kind heeft, heeft ook de maat
schappij, en zoo men wil, dat deze door
trokken worde van den Chrislelijken
zuurdeesein, zoo is het zaak het kind voor
Jen godsdienst tie behouden.
Dit te doen, juist in een gevaarvolle
periode, is mede de taak van het Patro
naat, terwijl uit het Patronaat de beste
krachten voor het verder vereenigingsle-
ven ontspruiten.
In de bisdommen Haarlem en Utrecht
bestaan reeds eenigen tijd federaties (be-
stuursverbonden) van patronaten, terwijl
deze week in het bisdom 's Bosch zulk
een federatie :is gesticht.
Zulke federatie stelt zich ten doei, de
leiders der bestaande patronaten zoowel
de geestelijken als de leeken, die hier
limine medehelpers zijn den besten weg
ran te wijzen, om een patronaat te bestu
ren en de helpend^ hand te bieden, ook
lan hen, die een patronaat wenschen op
le richten.
Op de vergadering, te Boxtel gehouden,
besprak Pastoor Prinsen van 's Bosch de
traag of federatie gewenscht was. En hjj
beantwoordde ze in bevestigenden zin.
leder patronaat blijft geheel vrij, om zich
«aar plaatselijke omstandigheden in te
achten, en de bond van de federatie dient
slechts tot onderlingen steun en aanmoe
diging, tot voorlichting bij de oprichting
tan nieuwe patronaten.
Tot degenen, die ook bij de oprichting
tan de beste zaak steeds zooveel bezwaren
bebben, dat er ten slotte niets gebeurt,
ilde Pastoor Prinsen het woord van Mgr.
Ian de Ven, in herinnering brengen
«Och, pastoor, als we niet pro heeren, we
ten we niet of we slagen. En zoo wij)
niet slagen, in Godsnaam dan, we heb
ben dan toch ons best gedaan."
Dat is een bisschoppelijk woord, dat wel'
«t herinnering mag blijven.
Pastoor Prinsen deed ook een beroep
5P de leeken. Wij hebben u hard noodig,
'ride hij, vooral bij het werk der patro
naten.
En wij gelooven, dat zulk beroep niet
tpoedig te vergeefs zal zijn. Er zijn nog
l'tijd in ons midden mannen, vooral jonge
"annen genoeg, die zich een offer willen
ietroosten ter wille van een goed werk,
"Ronder van een zoo uitstekend werk als
>nze patronaten.
Pastoor v. Osch behandelde de vraag
Wat is een Patronaat?"
En het antwoord laten we hier volgen,
rolgens het verslag in den „Noordbra-
lanler"
Een patronaat, zoide spreker, is niet
een vereeniging, die uitsluitend aan ont
spanning is gewijdniet waar alleen maat
schappelijk onderwijs, teeken- en vakonder
wijs gegeven wordt; niet waar alleen gods
dienstig onderwijs gegeven wordt: de con
gregatiën; ook niet waar gewoon gods
dienstonderwijs gegeven wordt en ook op
sommige dagen en bij gevaarlijke gelegen
heden ontspanning geboden wordt. Hij
wil deze vereenigingen echter niet afkeu
ren, gedachtig aan het variis modo bene fit.
Wij beleven een tijd, waarin het geloof
staat tegenover het ongeloof, de zedelijk
heid tegenover de smerigheid en in dezen
tijd is noodig veel ontwikkeling op gods
dienstig en maatschappelijk gebied.
Bij de ouders komt men veel te kort
in dit opzicht en de geestelijken alleen
kunnen aan de gevoelde behoefte niet vol
doen. Er behoort dus een supplement bij
om karakters te vormen, om jeugdige man
nen te smeden; om den vuilen stroom te
ontkomen is een arke Noachs noodig. En
dat supplement is alleen te vinden op
maatschappelijk, zedelijk en godsdienstig
gebied in het patronaat. Men denke maar
eens aan het papieren gevaar, zoo meester
lijk beschreven door pater Hermans, aan
het geriiakkelijk verkeer, dat de jongens
van het platteland naar^p- steden brengt,
aan den trek naar die groote steden. Men
mag daarom niet zeggende kleinere plaat
sen hebben het niet noodig, want het ge
volg zou daarvan kunnen wezen, dat het
later te laat was. Neen, er moet hardi
gewerkt worden en onze taak is het, de
jeugd te vormen tot bekwame werklieden,
zoowel als tot godsdienstige mannen.
Wat is noodig voor een patronaat? Een
vrije plaats, eenige dagen in de week en
de jeugd van 12 jaren. Verder bestuurders,
bezield met christelijke liefde. Onderwijs
in den godsdienst, in de maatschappelijke
wetenschappen of behartiging van de maat
schappelijke belangen, waaraan de jeugd
behoefte heeft. Spreker heeft eens een'
schoon beeld ergens boven een deur ge
zien, dat het werk der patronaten zinrijk
verzinnebeeldt: een smid, die het ijzer
bewerkt. Boven alle patronaten zou hij dat
beeld geplaatst wenschen. Overal moet de
jeugd als het ijzer in het vuur bewerkt
wordenhet moet bewerkt worden tol zijn
maatschappelijk en geestelijk geluk. Op de
vraag, waar de patronaten moeten wor
den opgericht, antwoordt spreker: Over
al. Wat er voor noodig is? Toewijding
en liefde, zooals pastoor Clarijs in 'tHaar-
lemsche Bisdom getoond heeft. Liefde
vooral, die de menschelijke almacht ge
noemd kan worden."
Bezwaren tot oprichting van patronaten
zullen zeker voor verschillende plaatsen
aanwezig zijnmaar onoverkomelij-
ke bijna nergens.
Men is dan ook reeds lang teruggeko
men van de meening, dat het patronaat
slechts goed was voor de steden.
Ook voor het platteland, voor het
kleinste dorp is een patronaat een werk
van hoog nut.
En dat ook bij de stichting van deze
instelling de spreuk geldt: „waar een wil
is, is een weg", bewees pastoor Clarijs van
T h o 1 e n, die in zijn parochie een patro
naat stichtte en daaromtrent, ter leering
en opwekking van hen, die op onoverkome
lijke moeilijkheden meenen te stuiten,
dezer dagen in „d e T ij d" een stuk schreef,
dat we nog in een volgend artikel zullen
overnemen.
FRANKRIJK.
Zooals bekend, is met de inventarisatie
een aanvang gemaakt.
In verscheidene plaatsen gaat deze ge
paard met een, niet steeds te prijzen
handtastelijk verzet van de zijde der Katho
lieken, al is de anti-godsdienstige re
geering de directe aanleidingervan.
In Landerneau werden 's nachts de
cuirassiers, de huzaren en genie-soldaten
onder leiding van generaal Hermitte ge
concentreerd. Om zeven uur 's morgens
trokken de soldaten naar verschillende
plaatsen in den omtrek. De ontvangers
werden ieder vergezeld door één com
missaris van politie 30, cavaleristen, 10
gendarmen en 4 sapeurs
Te Armentiéres had zich een dichte
menigte om de Notre Dame Kerk geschaard
die bij 't naderen van den ontvanger al
lerlei kreten aanhief. De deuren van de
kerk en kosterij moesten worden open
gebroken.
Te Versailles was de toegang tot de
kerken door troepen afgesloten, waardoor
de geloovigen bij 't luiden van de klok
niet konden naderen. In de kathedraal
las de pastoor een heftig protest voor.
Toen de sapeurs na de sommaties de deur
van de kosterij hadden opengebroken,
zagen zij daar binnen den bisschop in vol
ornaat die op zijn beurt eveneens een
protest uitbracht. Te Nancy had de inven
tarisatie der kerk van 't Sacré Coeur
vroeg in den uiorgen plaats ender be
scherming van infanterie, cavalerie en
gendarmen. Alle deuren moesten worden
opengebroken. Ook in 't seminarie moesten
alle toegangen worden geforceerd.
Te Plougastel-Daoulas riep de brand
klok alle inwoners te zamen. Men hief
geestelijke liederen aan en riep: ..Leve
Christus, leve 't leger en de vrijheid"! Na
eenige handtastelijkheden werd de deur
van de kerk opengehakt.
Te Frossay in Bretague wierpen de
boeren soldaten en gendarmen peper in
de oogen en toen daarop toch de kerk
werd geopend, ontstond er een gevecht,
waarbij verschillende gendarmen werden
gewond.
Te Linselles in 't Noorder- departe
ment is een luitenant van de infanterie
aan zijn hoofd gewond. Zijn toestand moet
vrjj gevaarlijk zjjn.
Te Bloudaniel hebben de inwoners zich
met kracht tegen 't opmaken der inven
tarisatie verzet. Het hek van het kerkhof
om de kerk werd na drie sommaties ver
broken. De soldaten werden met kluiten
aarde geworpen waardoor een gendarme
werd gewond Vier arrestaties hebben
plaats gehad. Verschillende boeren zijn
eveneens gewond. Nadat de toegang tot
de kerk geforceerd was. kon de ontvan
ger zijn opdracht volvoeren.
In een gemeente bij Rijsel was de
tegenstand zeer hardnekkig. Men had de
toegang tot de kerk gebarriceerd, zoodat
men drie uren bezig moest zijn om de
deuren open te breken
In talrijke andere gemeenten, in Ca-
ziihac, Vendargues, Saint-Buuzille de Putois
enz. moesten troepen ter hulp geroepen
worden.
Te Aussillon in 't departement Tarn
zjjn twee gendarmen zwaar gewond. Vier
arrestaties hebben plaais gehad.
Te Lannenfret tn Finistére moesteD de
gendarmen eerst een tweehonderd geloovi
gen uiteendrijven, die zich op 'tkerkhof
verzameld hadden De pastoor werd ge
vangengenomen in 't portaal.
Te Querriou eveneens in Finistére was
bij den ingang van 't dorp een barricade
opgericht. Vijfhonderd boereu met stokken
hooivorken en ander vechtmaterieel be
wapend hielden er de wacht. De cavalerie
moest een charge uitvoeren. Eenige gen
darmen zijn gewond.
Te Saint Pol de Leon trachtten de
troepen eerst door 't raam binnen te drin
gen, toen door de opengebroken deur,
maar overal zagen zij zich den weg ver
sperd door barricades van stoelen enz.
Door een onderaardsche gang konden de
soldaten evenmin doordringen, daar ook
deze versperd was.
DUIÏSCHLAND.
In reizen vindt keizer Wilhelm, zooais
hij dezer dagen tegenover Ludwig Gang-
hofer verklaarde, zijn ontspanning te mid
den zijner drukke bezigheden en veelsoor
tige miskenning. Die ontspanning van Zijne
Majesteit is echter niet goedkoop.
Volgens een blad van München heeft
de bijzonder» trein, welke den Keizer de
vorige week van Potsdam naar Alünchen'
en van daar naar Baden-Baden heeft ge
bracht, den vorst niet minder dan 30.000
mark gekost. De trein bestond uit 2 loco
motieven en 17 wagens en daarvoor moest
huiten Pruisen, waar de Keizer volgens
een verlaagd tarief betaalt, het volle be
drag voor extra-treinen worden voldaan.
Wegens deze hooge kosten reist de Keizer
in den laatsten tijd, als hij geen offtcieele
bezoeken heeft te brengen, meestal met
een automobiel.
Voor de overgroot» meerderheid der ster
velingen is het bezit van een automobiel
«en niet te bereiken luxe van wege de
duurtekeizer Wilhelm gebruikt echter dit
vervoermiddel voor de goedkoopte!
RUSLAND.
Uit Rusland weer eenige berichten van
moord en doodslag. Te Tiflis is een aan
slag gepleegd op generaal Golostsjapof, den
vroegeren gouverneur-generaal van Jelis-
sawetpol. De generaal werd doodelgk ge
wond de daders zijn ontkomen.
Volgens „Central News" heeft een bende
Woensdag te Odessa wanhopige pogingen
gedaan om op straat den hoofdcommis
saris van politie te dooden. Eerst toen
de politie met een maxim geschoten en
drie van de aanvallers gedood en drie ge
wond had, lieten zij af. Rfeuter seint nog,
dat een bende daar een politiebeambte
gedood en toen 4000 roebels op het kan
toor van een stoombootmaatschappij ge
roofd hebben.
Te Koengoer, in Perm, is de commissaris
van politie, bij een huiszoeking, met drie
revolverschoten gedood. De dader werd
gevangen genomen.
Te Simferopol is een vrouw, hoofd-re-
dactrice van „een populair reactionair
blad", wegens schrijven tegen de ïegee-
ring naar Siberië verbannen. Te Odessa
zijn 2000 exemplaren van een politiek ma
nifest in beslag genomen, nog wel van
van de wettelijk erkende partij van vreed
zame hervorming.
De politie te Krëf heeft een revolutio
naire vereeniging uit het leger ontdekt.
Onder de gevangen genomenen zijn ezs
officieren.
Uit 't diocees Khelm is te Rome het
verblijdend bericht ontvangen, dat in den
laatsten tijd weder een 50.000-lal Uniaten
tot de Katholieke Kerk teruggekeerd zijn.
Met geweld waren zij indertijd tot „or
thodoxen" gemaakt.
Op de Finsche kust bloeide tot op de
helft dezer maand de smokkelhandel in
wapenen onrustbarend. De Russische Re-
geeringsautoriteiten kregen er de lucht van
beet, gingen aan het zoeken en namen in.
beslag 40 kisten met 60.000 patronen,
daarna nog 39 kisten met 58.000 patro
nen en 6 kisten met 32 geweren. Van
de 298 kis ten met wapenen en ammunitie
slaagde men erin 177 te confisoceren. Zoo
dat er nog 121 worden vermist. Ongetwij
feld heeft deze ontdekking ertoe bijgedra
gen te Petersburg in officieele kringen te'
verbitteren en zij zal wellicht ook nieti
zonder invloed zijn gebleven op het feit;
dat de Russische Regeering den Fin-
schen Senaat heeft gesommeerd de Russi
sche politie te. helpen overeenkomstig het
verlangen van den Tsaar om Russische
politieke vluchtelingen, die zich bij hon
derden in Finland ophouden, te arrestee
ren. Deze sommatie der Russische regee
ring heeft, den vorm van ultimatum. De
Finsche Senaat moet binnen een week
antwoorden, hem wordt dus het mes op
de keel gezet.
De Finnen zijn over deze sommatie zeer
ontsteld en de Senaat heeft in allerijl aan
een bijzondere commissie opgedragen een
rapport erover uit te brengen.
Tweede Kamer.
Bij de behandeling van de afdeeling
Oorlog der Indische Begrooting beant
woordde de minister van koloniën nog ver
schillende opmerkingen en las uit een rap
port van een uit Indië teruggekeerden
hoofdofficier een gedeelte voor ten bewijze
dat de marechaussee in Indië niet zoo
wreed optreedt als beweerd wordt Er
komen wel eens afkeurenswaardige feiten
voor, doch die worden onderzocht en maat
regelen tot herhaling worden getroffen.
De minister verklaarde dat hij de Com
missie voor het pensioenfonds voor wedu
wen en weezen van mindere militairen tot
spoed maken zal aanzetten en na ontvangst
der gegevens deze zoo spoedig mogelijk
zal verwerken.
De positie der onderofficieren is reeds
herhaalde malen verbeterd. Zij genieten
bovendien veel andere voordeelen. Ook
lotsverbetering heeft haar grenzen.
De minister zei in antwoord aan dhr.
Thomson dat men voorloopig in Indië niet
aan een volksleger kan denken. Een be
roepsleger blijft noodig en in het Inlandsche
element stelt Spr groot vertrouwen. Met
de werving van het Europeesch element
gaat 't thans weer beter.
De min. begrijpt niet dat door de buiten
gewone bevordering van luitenant Chris-
toffel de geest onder het officierscorps ge
drukt zou zijn en dat alleen daardoor
reehts-onzekerheid zou bestaan. De minis
ter ging nog uitvoerig de motieven voor
deze bevordering na en sprak als zijn
meening uit dat men algemeen instem-
m en zal met deze verdiende bevordering
waarvoor de minister de verantwoordelijk
heid aanvaardt.
Na replieken is 't debat gesloten.
De minister beloofde een streng onder
zoek naar de slechte behandeling van de
Koelies (en als gevolg daarvan groote
sterfte) bij den aanleg der Atjeh-tram, en
bij gebleken schuld bestraffing der betrok
ken ambtenaren.
In antwoord aan dhr. Blooker, welke
wees op de sterke positie der officieren
van gezondheid en als gevolg daarvan een
groot incompleet in dat eorps, antwoordt
de minister dat hjj de adviezen te dier zake
van de Commissie der keuring verkregen,
na overleg met die'Commissie zal over
leggen.
De heeren v. Vlijmen en v. Twist juich
ten de opleiding van Inlandsche officieren
toe, vroegen echter respectievelijk: te doen
vervallen het instituut der luitenants en
grondige voorbereiding voor de positie van
Inlandsche officieren.
In antwoord op dhr. Boogaardt bestreed
dhr. Schaper diens advies van overbren
ging der militairs pupillenschool naar Ne
derland omdat de Indische jongens zich
hier niet thuis zouden gevoelen. De mi
nister was 't met dhr. Schaper eens en
zegde voorts toe een groote niet onver
deelde voorbereiding van de regeling der
positie van Inlandsche officieren, die aan
stonds uitzicht krijgen op een kapiteins
rang, wat vooreerst voldoende is.
Het legerbestuur zal bevorderen een
goede kameraadschappelijke verhouding
tusschen Europeesche en Inlandsche offi
cieren
In antwoord op een opmerking van den
heer Wassenaer v. Catwijk verklaart de
minister dat de gouverneur-generaal een
eskader van 5 schepen voor Indië vol
doende acht.
De minister van marine achtte ook de
zending van een zesde schip onnoodig. En
ook onwenschelijk nu door den Ja| anschen
oorlog het personeel reeds zoo lang in
Indië verbleef De samenstelling van het
Indisch eskader moet gewijzigd worden en
de minister denkt zich die samenstelling
voor de toekomst uit vier schepen, met
eenige kruisers en torpedo's.
Met 43 tegen 20 stemmen werd f950 000
toegestaan voor den aanleg van een spoor
weg uitgaande van Sumatra naar ParamaD.
Bij het voorafgaande debat critiseerde
de Minister scherp de houding van den
afgetreden assistent-resident Twiss die, in
1902 door de regeering op de hoogte ge
bracht van het voornemen om bedoelde
lijn aan te leggen, zijn grieven daartegen
niet aan de regeering deed kennen maar
wel schriftelijk aan de heeren Van Kol
en Tydeman, zooals deze afgevaardigden
bij hunne bestrijding van het ontwerp had
den medegedeeld.
Bij de Indische middelwet opperden de
heeren van Bylandt, Van Deventer en Van
Kol bedenkingen tegen de voorgenomen
heffing eener bedrijfsbelasting op Atjeh.
De heer Van Kol, die daarin zag een
terugkomen op 't vorige jaar op aandrang
der Kamer teruggenomen voorstel om van
de Atjehsche bevolking hoofdgeld te heffen,
stelde een motie voor, waarbij de Kamer
heffing eener bedrijfsbelasting op Atjeh
ontijdig en onwenschelijk oordeelt.
Op advies van den heer Thomson wijzig
de de heer Van Kol zijn motie zoodanig
dat daarin de wensch wordt uitgesproken
dat op Atjeh geen bedrijfsbelasting zal
worden geheven zoolang daar het tot dus
ver gevolgd stelsel van boeteheffing be
stendigd blijft.
Dpze motie werd verworpen met 51
tegen 16 stemmen.
