No. 137.
Dinsdag 20 November 1906.
Tweede Jaargang.
BUITENLA'
8N H EN L A N D.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Beginsel of Persoon.
a IT DE IPERS,
NIEUWE raw» COUKANT
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f0.3772, voor niet-abonné's„045
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
ii.
In ons betoog, dat niet immer het open
baar levensgedrag van een verkiezings-
candidaat achter stoelen en banken kan
worden geschoven, en dat niet altijd het
particuliere leven van zoo een candidaat
buiten beschouwing kan blijven, staan wij
niet alleen.
In het „Hulsterblad" van Zaterdagavond
heeft zich een strijdmakker bij ons aan
gesloten, die op de bewering van „Ze
landia" een welgemikten pijl afschiet.
Wat toch, vraagt de schrijver in het
„Hulsterblad", is eigenlijk een verkiezings-
candidaat?
En zijn antwoord is:
„Een persoon, door een kiesvereeniging
of door een Idescomité aan de kiezers
aanbevolen, opdat hij wordt gekozen tot.
lid van een college, of wel een persoon die
zich zelf daartoe aanbeveelt".
Wat moet zulk een candidaat, eenmaal
gekozen, doen?
Hij moet medewerken om de belangen
te behartigen, welke aan het college zijn
toevertrouwd.
Het lid moet in de voorkomende voor
gedragen belangen mede beslissen door
zijn persoonlijke stem.
Nu komen er zoovele zaken voor in
welke alle het lid moet mede beslissen,
dat het van geen lid kan noch mag wor
den verlangd van alle voorkomende za
ken persoonlijk kennis te hebben.
Wat. alleen mag worden verlangd is,
dat hij bij stemmingen hetzij als a u t o-
m a a t, hetzij krachtens persoonlijk oordeel
den kijk op de voornaamste voorkomen
de belangen heeft, als is die van de rich
ting wier candidaat hij was.
Wordt deze kijk verlangd in het lid
automaat, dan moet dit lid zijn vertegen
woordiger van eene richting, die in alle
of in meerdere harer vertegenwoordigers
geen persoonlijk oordeel noodig acht als
wordende dit oordeel uitgesproken door
anderen, zijnde: of wél een uitgewerkt
program, of een of meer leiders der rich
ting, of de meerderheid eener cluhvergar
dering.
Waar wordt verlangd, dat de candidaat,
eenmaal gekozen, 'zal zijn eei\lid-automaa,t,
daar is zeer logisch de redeneering, dat
bij de beoordeeling va,n den verkiezings-
candidaal. zijn persoon geheel buiten debat
moet blijven, dat alleen program of begin
sel tegenover elkander moet worden ge
steld.
Wordt daarentegen verlangd, dat de can
didaat eenmaal gekozen een persoonlijk
oordeel zal hebben op de voorkomende
zaken, dan is in dit verlangen opgesloten
het vertrouwen, dat de candidaat tot het
persoonlijk oordeel in staat is door zijn
kennis van zaken, door zijn werkzaamheid
in het verledene of in het tegenwoordige,
dat hij hij dat persoonlijk oordeel zal be
slissen overeenkomstig geweten.
Het geweten is zeer nauwlettend voor
hem, jdie steeds heeft getracht Gods ge
boden naar vermogen na te komen, het
is minder nauwlettend of wel zwijgt soms
geheel, indien men voortdurend handelin
gen verricht met een of meer van Gods
geboden in strijd.
Hoe zal het persoonlijk oordeel zijn over
eene daad in het belang van de rechtvaar
digheid bij hem, die zelf in zijn dagelijksch,
leven ten eigen bate voortdurend onrecht
vaardig handelt? Hij zal eenvoudig eiken
kijk daarop missen. En zoo meer.
Wie .aanneemt, dat de candi
daat, eenmaal gekozen, een PER
SOONLIJK oordeel moet hebben,
moet aannemen, dat de persoon
v a n don c andi d a a t b ij het debat
niet buiten bespreking kan
noch mag blijven. Zijn persoon toch
is het, die waarborg moet geven, dat het
lid naar geweten zal beslissen. En waar de
waarborg voor het geweten voor de kiezers
alleen kan worden gevonden in de ken
nis van de uitwendige daden des candi-
daats, daar hebben deze het recht zich
van deze uitwendige daden op de hoogte
te stellen, en heeft ieder belanghebbende)
het recht de kiezers daaromtrent in te
lichten.
Dit inlichten mag, vermits het alleen
voor doel heeft het geweten te beoordee-
len met het oog op de als lid te nemen
beslissingen, niet verdér gaan 'dan voor
dit doel noodig is.
Wie wïl doorgaan voor een man met
-een persoonlijk oordeel en deze inlichtin
gen ducht, hij neme geen candidatuur aan.
Wordt van den candidaat, lid geworden,
slechts verlangd te zijn lid-automaat, dan
blijven alle debatten over den persoon des
candidaats achterwege, dan poseert de can
didaat alleen als vertegenwoordiger van
deze of gene richting zonder meer.
Die echter van de kiezers dergelijken
candidaat verlangt veronderstelt- van de
kiezers daarmede genoegen te nemen, dat
de kiezers dus geen hooge eiscben stellen
aan hun candidaat.
Maar dan wordt tevens van de kiezers
verlangt, dat zij geen waarde hechten aan
persoonlijke hoedanigheden.
Wie dat verlangt beschouwt de kiezers
zeiven ook als automaten of wel, ziet in
het karakter van deze iets dat hooger
schat geld of goed of invloed dan persoon
lijke waarde.
Wie bedenkt, dat in de katholieke op
vatting van staat en maatschappij en van
de waarde der persoonlijke eigenschappen
en vermogens van den mensch, de laatste
hooger staan den zijn stoffelijke bezittin
gen, zal wel beslissen, dat de opvatting
van lid-automaat en kiezers-automaten niet
de ware kan zijn".
'Wij kunnen ons vrijwel met deze be
schouwing in het „Hulsterblad" vereeni
gen.
Ook wij symphatiseeren niet met auto
maat-leden en ja-broers, in den engen zin
des woords.
Alleen, we mogen wel opmerken, dat er
„leden-automaten" zijn, die bij 'tstemuit-
brengen toch geen gemeenschajp of over
eenkomst hebben met papegaaien; we be
doelen degenen, die ter wille van.de spoedi
ge en bekwame afdoening en behartiging
der Landsbelangen in een Parlement, waar
d.e praatkunst toch al zoovele beoefenaars
vindt, na wel overwogen oordeel, hun ja
of neen weten te zeggen.
In dit opzicht ware het, bij den beken
den slakkengang der parlementaire ma
chine, -gewenscht, dat er wat meer „auto
maat-leden" aanwezig waren-
Maar het is niet deze beteekenis, die de
schrijver in het „Hulsterblad" aan zijn
„lid-automaat" heeft willen toekennen.
Zooals uit bovenstaand artikel blijkt, is
het den schrijver meer te doen zijn hand
schoen -te slingeren in het gezicht van
hen, die onbekwaam een eigen welover
wogen oordeel to vormen, en eigen wei-
overdachte opinie te verdedigen, aan den
leiband -loopen van de zoogenaamde lei
ders of machthebbers hunner partij, zonder
wier toestemmende knik zij geen eigen oor
deel te verdedigen aandurven.
Helaas, ook zulken zijn er.
De schrijver in het „Hulsterblad" zegt
nog, dat beoordeeling van den persoon
logisch moet achterwege blijven, zoo de te
verkiezen candidaat slechts zijn zal „lid
automaat".
Neen, zouden we zeggen, ook in dit ge
val, mag niet altijd beoordeeling van den
persoon .achterwege blijven.
Want de mogelijkheid bestaat, dat zulk'
een „automaat", hoewel steeds stemmend
in den geest zijner partij, een publieken
levenswandel leidt, niet in ovejreens tem
ming te brengen met een Katholieke can
didatuur.
En dan moet o. i. in zoodanig geval zulk
een ,candidatuur, afgezien nog van het
automatische, bestreden worden.
Waarover we in het eerstvolgende num
mer nog een slotartikel hopen' te schrijven..
Het onderwerp, is het waard.
Er was een Minister van Oorlog, die
weinig aan politiek gedaan had en die in
gulle lachtbui uitbarstte, toen deze grauwe
blinde' bezuinigingsleus hem in de poli
tieke arena voorgehouden werd.
Er waren vete persorganen v-n parlemen
taire strijders, die den minister duidelijk
maakten, dat hij „geen fiauw besef van
zijn politieke positie" had.
Er was een minister van oorlog, die
het lachen verleerde, voor politieken druk
bezweek, en naar het oordeel van niet-
verpolitiseende deskundigen bet leger des
organiseerde.
Er was een inspecteur- der cavalerie,
die zich jarenlang zeer verdienstelijk bad
gemaakt voor het leger, eerr man van ern
stig plichtsbesef en groot verantwoorde
lijkheidsgevoel, die iir dezen gedesorgani-
seerden toestand de verantwoordelijkheid
voor de hem toevertrouwde belangen niet
langer kon dragen, en met opoffering van
geld en toekomst een hem geliefden werk
kring vaarwel zegde.
Er waren bladen, die dezen gewonden
beid, gewond in zijn positie, omdat hij de
stem van zijn plicht volgde, en gewond in
zijn hart, omdat neergehaald werd wat hij
had helpen opbouwen, den ezels trap na
gaven.
Er waren organen, die hern „politieke
partijschap" verweten, hem, den soldaat,
wiens werk dopr schendende politieke
hand was afgebroken.
Er was een Minister van Oorlog, die
zich haastte den inspecteur tc doen val
len en den nobelen ernst van diens daad
niet bleek te kunnen waardeeren.
Er is een land, welks defensie door
dit politiek gedoe in gevaar komt.
Zij er straks een ICamer, die reken
schap weet te' vragen zonder aanzien des
persoons, en weet te treffen waar het
noodig is.
(Ned.-)
Een drama.
Er waren twee partijen, die bij de stem
bus loslippig bezuiniging op defensieuit
gaven beloofden, zonder te weten waar
die bezuiniging moest worpen aangefiraebt.
FRANKRIJK.
Een welbekend Franscb socialist Emile
Joindry, heeft zich dezer dagen van het
leven beroofd en zijne papieren aan Emest
Judet vermaakt.
Op 7 November, daags voor bet drama,
waarin hij een, te-inde aan zijn teven maakte,
noteerde hij de volgende woorden, die wij
dus recht hebben als zijn testament te
beschouwen.
Ik had mij een idee van het leven ge-
naaakt dat niet bestaanbaar was. Ik ge
loofde aan meer loyauteit en oprecht
heid. De wereld is verschrikkelijk be
dorven en verachtelijk.
In het socialistisch milieu, waarin ik
gedurende 15 jaren verkeerde, heb ik
de meeste teleurstellingen ondervonden.
Ik heb den moed niet gehad, er op tijd
uit te treden, en ik ben erin weggezon
ken als in een modderpoel.
Als ik mij niet noodlottig van kant
moest maken hetgeen anti-godsdien
stig is zou ik katholiek willen wor
den.
Dat is de laatste gedachte voor ik
sterf.
Het was helaas tie laat toen hij de waar-
wing strekken wanneer ze neiging gevoel-
heid ontdekte.
Maar anderen kan het ter waarschu-
den zich door het roode dwaallicht te
laten misleiden.
Mgr. de Bisschp van Qujmper beeft, naar
uit Parijs gemeld wordt, aan de kerkfabrie
ken van zijn diocees gelast te zorgen, dat
een lijst wordt opgemaakt van alle inkom
sten van 1906 tot den Hen December
sen na afsluiting der rekening een schrif
telijke verklaring te onderteekenen, waarbij
•z'ij zich verplichten hef vermogen der pa
rochie over te- dragen aan den Bisschop
of diens vertegenwoordiger en reeds bij
voorbaat te protesteeren tegen het ver
vallen van dit vermogen aan eenige ver-
eeniging. Dergelijke bepalingen wouden ook
vastgesteld door andere Bisschoppen.
In een schrijven, gericht tot den kardi
naal-vicaris, wijst Z. H. de Paus op do
noodzakelijkheid om, met het oog op de
beproevingen,waaraan de ICerk wordt on
derworpen, zijn toevlucht te nemen tot
het gebed. Vandaar dat de kardinaal aait
alle priesters van het bisdom Rome moet
voorschrijven tot het einde des jaars bij
de oraties der H'. Mis ook het gebed „pro
iirimiois" (voor de vijanden) te voegen,
en de geloovigen moet vermanen hun ge
beden met. die van den priester te ver
eenigen.
ITALIË,
't Schijnt, dat men aan het Vaticaan veel
spreekt over een woord, dat Pius X dezer
dagen sprak. 'tWas toen Zijne Heiligheid
van een wandeling door de Vaticaansche
tuinen ,naar de pauselijke vertrekken terug
keerde. Drie personen van de hofhouding
begroetten den Paus en vroegen ©enigszins
ongerust naar zijn gezondheidstoestand.
Pius X bedankte hen -en stelde hen gerust.
Hij voegde erbij, dat hij overigens nog 6
jaren te leven had. Een hunner verwonder
de zich over dit gezegde; en toen zeide
de Paus: „Ja ik heb negen jaren aan hét
seminairie gestudeerd, ik was negen jaren
kapelaan ,te Tenikolo, negen jaren aarts
priester te SoIza.no, negen jaren kannunik
te Treviso, negen jaren bisschop van Man-
toua, negen jaren patriarch van Venetië,
ik zal dus ook negen jaren Paus zijn,
en ik heb nog slechts zes jaren om mijn
taak te volvoeren.
Ofschoon Z. H. op schertsenden toon
sprak, maakten Zijne woorden toch indruk
op hen, die- ze hoorden.
RUSLAND.
In de gevangenis te Odessa zitten 370
politieke gevangenen. Zij hadden een plan
gemaakt om te ontvluchten. Een mijn,
onder den gevangenismuur gegraven, zou
hen buiten brengen. Een gevangen misda
diger bracht bet komplot aan. De- politieks
gevangenen maakten toen oproer en sloe
gen den aanbrenger dood. Troepen hou
den nu om de gevangenis de wacht.
ENGELAND.
De Evening News beweert te weten, dat
de politie te Londen gewaarschuwd is, dat
er een aanslag tegen koning Haakon be
raamd is. Een Italiaansch anarchist, Dins
dag te Londen ontscheept, had zich met
terwoon gevestigd in de Guildfordstraat.
Zijn voornemen was om zich in een der
straten ,van de City op te stellen en een
bom .te werpen op het oogenblik, dat de
koning van Noorwegen voorbij zou ko
men. Het geheele korps Londensche speur
ders is aan het werk gezet om te trachten
den Italiaan gevangen te' nemen; deze is
echter tot nu toe niet te vinden.
Het. Hoogerhuis van Engeland is bezig
met de beraadslaging over de liberale on
derwijswet. Tal van amendementen tegen
het godsdienstloos beginsel dier wet wor
den ondanks de oppositie der regeering
met. verpletterende meerderheid aangeno
men, o. a. met 256 tegen 50 stemmen.
De gemeenteraadsverkiezingen te Lon
den ,en elders zijn een totale nederlaag
voor de liberalen en socialisten. Het En-
gelsch volk mint de vrijheid ien is nog
godsdienstig, 't Is den liberalen geraden
water ju hun wijn te mengen. Hel voorstel
intrekken ware 't beste nog.
PALESTINA.
De Amerikanen zijn vindingrijke lieden;
en zoodra het er op aankomt, geld 'te ver
dienen, gaan zij voor niets achteruit en
is niets hun heilig. Zoo kan het dan ook
geen verbazing wekken, dat zich een Ams-
rikaansch syndicaat heeft gevormd om het
water van de Jordaan te' exploiteeren. Het
gevolgde stelsel is zoo eenvoudig moge
lijk; het water wordt uit de rivier in ver
gaarbakken gemalen; deze gaan per
scheepsgelegenheid naar de Vereenigde
Staten, waar bet. Jordaanwater op fles-
schen wordt gedaan. De ondernemers van
dezen zonderlingen handel rekenen er vast
op, dat in Amerika veel vraag zal komen
naar echt, gewaarborgd en gepatenteerd
Jordaanwafer om te worden gebruikt bij
doopplechtigheden.
Maar bij plannen alleen is het niet ge
bleven; Vrijdag laatst leden is de eerste
bezending 30.000 kilogrammen uit
Jerusalem verzonden, om te Jaffa naar de
Vereenigde Staten te worden ingescheept.
AMERIKA.
2i/a m i 11 i o e n gulden v a t de
slachtoffersge stolen. Volgens be
richten .uit San Francisco is een bedrag
van een millioen dollar, gezonden tot le
niging van den nood der slachtoffers van
de ramp in April j.l., verdwenen. Een groot
.gedeelte van de aan burgemeester Schmitz
gezonden sommen zijn nooit verrekend en
hebben .vermoedelijk nooit, hare bestem
ming bereikt. President, Roosevelt heeft in
het geheim een onderzoek laten instellen
en de schuldigen zullen hunne straf niet
ontgaan.
Een voorvechter voor de Ameriika.ansche
deugdzaamheid, Cleveland Mofett, heeft
een veldtocht geopend tegen de weelde
van de rijke dames. Men had gepoogd
vroegere beweringen van hem te weer
spreken en daarom heeft hij nu nieuwe
gegevens verzameld, die zijn stellingen
versterken en bevestigen. Zoo had hij
o.a. gezegd, dat een dame te New-York
f15,000 voor een bontmantel had uitgege
ven. Dat was een feit, maar het blijkt, dat
die prijs niet eens buitengewoon hoog is,
want één der grootste firma's deelde hem
mee, dat een korte damesmantel met het
fijnste bont f 21,000 kostte, maar dat er
lange mantels waren met bont van zeld
zame dieren voor wielke zelfs f 90,000 werd
betaald. Vroeger meende Moffett, dat ©en
dame van den rijksten stand 1800 tot 2400
oor een 'baltoilet uitgaf, maar dat. ge
middelde wa.s veel te laag. Alleen de kant
voor een japon kostte dikwijls 3600 gulden.
Een zijner vrienden zag bij Madame
Rouff te Cannes een japon van linnen me't
borduurwerk en kant; een vermaard
kunstenaar, die den „Prix de Rome" had
verworven, had de stof met figuren be
schilderd. Vóór de modiste "haar werk
begon had deze japon al 18,000 gulden
gekost.
Na inzage der boeken van de groote
modezaken in de vijfde Avenue, maakt.
Moffett de volgende jaarrekening van de
modiste eener rijke dame 'te New-York
openbaar; bont f10,000, visite-toiletten
f 11,000, groote bal- en opera-toiletten
f17,000, sorties f600, ondergoed en
bizondere kleedingstukken f6000, auto
mobiel-kostuum f4500, en voorts hoeden,
handschoenen, kant, enz. Het totaal be
draagt f84,000, Moffett had vroeger be
rekend dat 6000 New-Yorksche dames per
jaar 90 millioen gulden besteedden aan
toiletten. Nu blijkt echter dat het totaal
veel hooger moet zijn. Hij stelt voor, dit
de dames zich zullen verplichten om tien
percent van hetgeen zij aan hare garderobe
besteden, voortaan aan de armen te geven,
en haar krankzinnige uitgaven beteugelen.
Tweede Kamer. Bij de Voorzetting
der behandeling van de Indische Be
grooting betoogde de heer B o s de nood
zakelijkheid van standvastig beleid op
bet gebied van onderwijs in Iudië.
Proeven nemen met onderwijsinstellingen
keurt bij af als zwakheid verradende. Al
leen vakopleiding zou rij den inlander be
langstelling wekken. Spr. dringt aan
op vakopleiding met gouveruementsteun.
De heer Boogaart drong er sterk
op aan het Inlandsch onderwijs te bren
gen onder een afzonderlijke afdeeling met
een afzonderlijk hoofd.
De beer Ter Laau ondersteunde dit
omdat saamkoppeling van Onderwijs met
Heerendiensten en Nijverheid niet bevor
derlijk is aan de vastheid van beleid op
onderwijsgebied.
Het verheugde hem dat de Minister
bereid is de afdeeling Nijverheid alvast
af te scheiden. Maar dat is niet voldoende.
Voorts betoogde hij onder anderen dat de
dessa-scholen niet onder de leiding van
ambtenaren van binnenlandsch bestuur
maar, zij 'took aanvankelijk, onder die
van ervaren onderwijsmannen moeten staan.
Hij bepleit dat meer worde gedaan
voor de opleiders van ouderwijzers. Doet
de minister dit niet dan zal hij weldra
honderden onderwijskrachten te kort komen
De heer de Waal Malefijt wees
op de onmogelijkheid om voor 700 scho
len onderwijzend personeel te vinden.
De heer Ketelaar steunde 's mini
sters plannen en betoogde dat men niet
te veel bezwaren in den weg moet leggen
daar niet alles opeens kan gedaan worden
De minister verklaarde dat een proef
met dessascholen krachtig zal worden on
dernomen. En wel zoo dat de ingezetenen
het goede er van zullen inzien en het
eigen initiatief er uaar verlangt
Het stellen dier school onder leiding
van deskundigen zou een bepaalde fout
zijn. De minister kan geen toezegging
geven om het onderwijs onder een afzon
derlijke afdeeling te brengen, ook inet het
oog op de kosten.
De afdeeling Onderwijs is aange
nomen.
De voordracht voor een lid van den
Hoogen Baad is vervolgens opgemaakt en
wel no 1 mr. J. H. van Goor, lid van 't
Prev. Gerechtshof te Amstej damno. 2
mr. A. J. L. Nijpels en no. 3 mr. P O.
