Iburg.
gsblad
landen:
LES
CHOL,
lljSROGGE.
>npudding.
leut op liet
KBANK,
No. 186.
Zaterdag 17 November 1906.
Tweede Jaargang.
Verschijnt tb MAANDAG-, WOENSDAG- in VRIIBAGAVBHD.
Bij dit ïiuiniiier behoort m Bpepel.
Jtoomhouf
Zagerij
Schaverij.
iad-Schelvisch,
Co., IJmuiden.
RELLER,
's Denkmal
I7V2 cent
*5
rs 99 V2 pet
geld
op van Effecten.
HEHPRIKSE.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Korte Inhoud Zondagsblad.
Beginsel ot' Persoon.
¥lÏÏTEH L A NOT"
|Uit Zeeuwsch-Vlaanderen.
5 Kilo fl.10
5 Kilo f 1.25
leel Nederland, na ont
hei of rembours 10 cent
lACHELKOLEN,
ANTHRACIET,
|IQ,UETTEN
en
3RIQUETTEN.
Aanbevelend,
GOES.
lammetjes van 5 tot
I 32S Ct. Prachtige
fcjes van 5 tot 8 H zwaar,
niet minder als 2 stuks,
|er 20 et kosten bij.
Utrecht, Singel.
3e fijnste
an winkelier a 20 ets.
>r pakje.
Broer ken, Arnhem
van Comestibles.
iel nieuws en illu
)EDKOOP is.
DE DIRECTIE.
Coupon 1 Juni
>lne Kade.
borgtocht.
het hotel de Kinderen
Le Cointre, Goes.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant „0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's 0.371/2) voor niet-abonné's„045
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale pijjs.
Platen: Uitvoering van de doodstraf in
Perzië; een aanslag te Petersburg; een
Duits^he onderzeesche boot; muiterij te
Portsmouth; koninklijke sportliefhebbers;
een honderdjarige; de reus Machinow; in
de politieschool; een Chineesche spoor
baan; een speelplaats op het dak; een
nieuw vervoermiddel, met tekst.
Feuilleton: het meisje van Nieuw-
Zeeland.
Wij ontvingen een exemplaar van „Zs-
landia", ons vermoedelijk door de redactie
van dat blad toegezonden, waarin een om-
haald bericht voorkwam, wat wij niet erg
belangrijk achtten, maar welk exemplaar
tevens een artikel inhield, waarover we
een paar opmerkingen wenschten te
maken.
Dit opstel, getiteld„beginselen en
personen", heeft ten doel de wensche-
lijkheid te betoogen, in verkiezingsdagen
persoonlijke aanvallen op candidatea ach
terwege te laten, en den persoon des can-
didaats buiten den strijd te houden.
Wat ook wij zeer wenschelijk achten
in het algemeen.
Wij gaan mee met hetgeen de „Stan
daard" onlangs schreef: „Betoog tegenover
betoog, redenen tegenover redenen, begin
sel tegenover beginsel, program tegenover
program, maar van den persoon der can
didaten afblijven", al voelen wij nog meer
Voor het oordeel van „de Tijd", die van
meening is, da,t iemand, die;'zich top publiek
terrein waagt, ook tegen een stootje moet
kunnen, mits dat „stootje" niet ontaardt
in „verdachtmaking, laster en verguizing".
Zelfs zijn er o. i. gevallen denkbaar, dat.
persoonlijke aanbeveling ook persoonlijke
bestrijding met zich brengen moet wat
nog niet zeggen wil, dat zoodanige, bestrij
ding in de pers moet plaats vinden.
Nu be weert „Zelandia", dat a 11 e e n het
openbare, het politieke leven een onder
werp van debat bij de stembus mag uitma
ken; en het blad geeft, daarbij volgend
voorbeeld ten beste:
„Indien een candidaat onzer tegen
partij als mensch een zeer slecht, leven
zou leiden, en toch ais politiek persoon
tegenover ons nooit, hoe gering ook,
iets anders zou hebben misdaan dan
voorstander der beginselen te zijn zijner
partij, dan mogen wij dat slechte leven
niet maken tot onderwerp van een open
baar debat. Wij mogen er zelfs
niet op zinspelen.
Wij mogen niet toelaten dat de sluier
wordt opgelicht, welke over het particu
liere leven iigt uitgespreid.
Het Katholiek beginsel verbiedt dien
sluier op te lichten".
Tot ons leedwezen kunnen wij niet ge
heel en al accoord gaan met de algemeene
stelling van „Zelandia": dat alleen het
politieke leven van een candidaat een on
derwerp van debat zou mogen uitmaken,
en evenmin met het door dit blad gekozen
voorbeeld.
Wat de algemeene stelling betreft, plaat
sen we ons mede op het terrein van „de
Tijd", die niet per se tegen een „stootje"
is, zoo dit gegrond zoude zijn op pure
waarheid, en dus niets te maken heeft
met „verdachtmaking, laster of vergui
zing".
En wat het voorbeeld aangaat, dat. ons
als voor de neus is weggekaapt, dankbaar
zijn we, dat „Zelandia" juist dit gekozen
heeft.
Immers, wat in deze voor onze. te g en-
P a r t ij geldt, is zeker ook v.an kracht voor
onze eigen ge 1 oofsgenooten.
Spatieering van ons. R o d.
En dan stellen we, in navolging van
„Zei.", de vraag zóó:
indien een of ander Katholiek can
didaat, als mensch, een zeer slecht leven
zou leiden, waardoor hij in 't openbaar
mogelijk groote ergernis zou geven, maar
verder als politiek persoon drager zijn zou
van de beginselen zijner partij, mag dan
door de Katholieken dat slechte leven ge
maakt worden tot onderwerp van openbaar
debat, ja of neen?
Mag daar zelfs niet op gezinspeeld wor
den?
Een interessant onderwerp van gedach-
tenwisseling zou kunnen zijn de vraag, of
in casu de Katholieke en politieke beginse
len (1) wezenlijk te scheiden waren.
Tot beantwoording dezer vraag zullen
we ons niet zetten.
Wel zijn we van-oordeel, dat in dit con
crete geval het openbaar levensgedrag wel
degelijk een onderwerp van ernstige be
spreking mag zijn, al is het niet direct
in de pers.
We hebben toch nog onze Katholieke
kiesvereenigingen, in welker vergaderingen
zoodanige beraadslagingen o.i. 'teerst, en
liefst uitsluitend, op haar plaats zijn.
En stel nu, dat een Katholieke kiesver-
eeniging het zou durven bestaan, om een
Katholiek van zeer slechten, aanstootge-
venden levenswandel om bij het, door
ons afgeleid, voorbeeld van „Zelandia" te
blijven tot candidaat voor een openhaar
lichaam van staats-, gewestelijk- of gef
meentebestuur te proclameeren, wat zou
dan moeten zijn de welopgevatte taak
eener redactie van een Katholiek orgaan?
Moet zij in zulk geval zoo een kiesver-
eeniging laten begaan, of wel haar waar
schuwende stem doen hooren, al kan die
stem de kwetsende intonatie missen, en
al behoeft de geheele sluier niet te worden
opengereten?
Ons durfkt het laatste; wij meunen op-
rechtelijk, dat hier een „stootje" velen
kali; ja, helaas, zou moeten gegeven
worden.
En ook, dat een Katholiek orgaan, het
welk strijdt voor God en Recht; dat den
kamp heeft aangebonden voor de Katho
lieke zaak en hare heilige beginselen in
zijn hoogen plicht zou te kort schieten, zoo
het dan den vinger, zij het .zachtkeins,
niet legde op de wonde plek.
Evenals in zoo menig geval, zou. ter
geruststelling dan ook hier kunnen gel
den de niet te verwaarioozen Fransche
spreuk: „Pour faire une omelette, il faut
casser des oeufs"; of in 'tHollandsch:
„Waar men hout hakt, vallen spaanders".
Zóó krijgt men een stevigen pannekoek
en een gezond blok hout.
De stormbal hangt uit.
Er broeit wat in de politieke luchten,
De atmosfeer rondom het departement
van Oorlog is drukkend, en de vraag is,
of er een electriciteit-ontlading zal vol
gen, die minister Staal, en met hem moge
lijk het geheele Kabinet zal treffen.
Wat toch is het geval?
Door zijn samenstelling en den steun, die
het vinden moest bij de vrijzinnige frac
ties, lag het op den weg van dit Kabinet,
dat het op Oorlog zou bezuinigen.
Bij de eerste begrooting kwam aan het
licht dat de minister van Oorlog, die geen
politiek man was, van bezuiniging niet
wilde weten.
Na een jaar schijnt pchter generaal Staal
wèl een politiek man geworden, althans
hij heeft dn bordjes verhangen, de bakens
gezet naar het getij en stelt nu als be
zuinigingsmaatregel voor de afschaffing
van het blijvend gedeelte der bei-eden wa
pens.
In dezen maatregel nu wil men zien een
ongeoorloofde verzwakking van onze
landsdefensie, een verwrikking onzer weer
kracht; zelfs meent „de Maasbode"
er in te moeten zien een veldwinnen van
radicalisme en anarchie.
Het heeft wel den schijn, dat de Rech
terzijde, zoowel Katholieken, anti-revolu
tionairen en christelijk-h'.storischen, zich
unaniem tegen het voorstel van den mi
nister Staal wil verzetten, althans de ver
schillende rechtsche organen zijn tegen
den minister.
Hierop maakt een uitzondering het Ka
tholieke „Huisgezin", dat generaal
Staal in verdediging neemt. Ook hel or
gaan der oud-liberalen, „de Nieuwe
Courant" gaat heftig tegen den minis
ter te keer, zoodat, wanneer men nog weet,
dat de fractie van de heeren Roëll en Van
Karnebeek weinig van bezuiniging weten
willen, aangenomen mag worden, dat zij
zullen stemmen tegen de begrooting van
Oorlog.
En de sociaal-deinokraten
Van hen is bekend, dat zij nog nimmer
vóór die begrooting stemden: de heeren
vinden dat tegen hun beginsel.
En „het Volk" van gisteravond sprak
dan ook pertinent tegen het gerucht, door
de „N. Ct." in de wereld gebracht, als
zouden de roode heeren voo.r dit geval
generaal Staal willen steunen.
Men ziet, hoe wankel in de gegeven
omstandigheden de positie ds van den mi
nister van oorlog en met hem vermoedelijk
'van 'theele ministerie, dat zich met de
plannen van generaal Staal heeft homo
geen verklaard.
De bezuinigingsmaatregel, die inhoudt,
dat 4000 ruitertjes vier maan
den vroeger naar huis zullen ge
zonden worden, kan alzoo heel wal
beroering in den lande brengen, en oor
zaak zijn, dat we binnenkort ons verheu
gen mogen in het bezit van een Cabinet
d' a f f a i r e s.
Of we dan veel gewonnen hebben?
Jan Rap.
Lezer, herinnert ge u nog, hoe in het
vorige jaar, in de dagen der verkiezingen,
in alle toonaarden is gezongen over het
vermengen van godsdienst en politiek?
Het heil van het vaderland, zeide men,
stond op het spelhet was den clericalen
nergens om te doen, zoo beweerde men,
dan om „de reactie te doen zegevieren".
Daar moest tegen gewaakt: „met open-
barings-geloof komen geen wetten tot
stand", „enkel christelijke beginselen bie
den geen houvast voor regeeringsbeleid
en wetgeving", enz. Herinnert ge u dat
nog? Het werd ook op onze Zeeuwsche
eilanden op het papier gebrachtwij zeg
gen niet waar. Waarom wij dat niet zeg
gen? Wel, het is wel wat gek: maar 'tis
loch zoo, want daar komt me Mr. Borge-
sius, hij, de groote, verklaren: „men be
hoeft niet eens streng orthodox te zijn
om te erkennen, dat een staatsman, met de
Schrift vóór zich, daaruit licht en kracht
kan putten voor de taak die hem wacht".
Duidelijk, niet waar?
Nog meer: ge weet nog wel, wat is er in
die dagen ook op onze Zeeuwsche
eilanden, ge begrijpt wel, waar bij hoog
en hij laag verzekerd, dat een vroom en
godsdienstig man zijn godsdienst wel
moc.hl belijden in de binnenkamer en in
De Kerkde Staat der Nederlanden is
nu eenmaal zoo vrijzinnig om dat toe te-
staan maar als diezelfde man plaats
nam achter de groene tafel, dan ja, dan
moest hij zijn geloof maar thuis laten, al
thans er niets van laten bemerken. Dat
herinnert ge u nog.
En zie, nu komt me Mr. Borgesius, hij,
do groote, verklaren, dat dil slechts de
meening kan zijn geweest van Jan Rap en
zijn maat, maar dat ernstige- mannen er
anders over denken. Toch hebben we het
hier van nabij gehoord.
Jan Rap 1en dan niet ernstig en
nog wel in zulke ernstige dagen!... Bor
gesius heeft het gezegd, hij, de groote.
Jules.
FRANKRIJK.
Volgens pas gepubliceerde statistieken
heeft in Frankrijk het cijfer der geboorten
in 1905 het sterftecijfer slechts overtroffen
met 37.120, hel laagste getal, dat sedert
een eeuw statistisch is opgeteekend.
Ter vergelijking vermelden wij, dat ge
durende be-tzelfde jaar de bevolking van
Engeland is toegenomen met 474.512 zie
len en die van Duitschland met 862.664
zielen.
De pogingen van hen, die het er op
aanleggen om „den hemel te ledigen",
wat volgens de uitingen van den minis
ter van arbeid, Viviani, zelf toch niets
anders is dan een ijdele hersenschim!
hebben onder 't Fransche volk maar al te
veel succes.
Het cijfer is bedroevend, maar waar
schuwend tevens!
„Zoolang de scheidingswet onveranderd
blijft", heeft de encycliek „Gravissimo"
haar onaannemelijk verklaard. De wet blijft
onveranderd. Ergo.... zal de toestand waar
in de Katholieke Kerk op den He Dec.
a.s. gaat verkeeren, de volgende zijn
Geen kerken meer, waarin men op de
v-ereischte passende wijze en ongestoord
den «eredienst zal kunnen uitoefenen,
want de Katholieken worden in de kerken
door minister Briand slechts geduld, ge
duld onder politietoezicht! Ge-en kerkfa
brieken meer, geen kerkgoederen, .geen
hulpbronnen, geen paramenten of heilige
vaten dan die, welke de genadige goed
heid van den deurwaarder m-et machtiging
der Regeering in gebruik zal willen af
staan. Geen toelagen meer voor verreweg
het grootste gedeelte der geestelijken, geen
vrijstellingen meer van den dienst voor
di-e priesters, die jonger zijn dan 26 jaar,
geen pastorieën meer voor de herders der
parochiën, geen woningen meer voor de
bisschoppen, geen seminariën.
Zelfs niet het gemeene recht op het
stuk van vereenigingen en vergaderingen.
Niets meer dan de mogelijkheid om de
kerken te veranderen in vereenigings-lo-
kalen en er den eeredienst uit te oefenen
zoolang de commissaris van politie zulks
toestaat. En minister Briand vraagt, dat
de Katholieken zuilen trachten den Paus
te bewegen, deze w-el onveranderd te doen,'
aannemen 1
RUSLAND.
Onlangs zijn 25 tot levenslangen dwang
arbeid veroordeelde zeelieden er ,te Kroon
stad in geslaagd te ontsnappen. Onder
geleide van 16 soldaten gingen zij naar het
badhuis en bij het teruggaan van daar
vielen ze plotseling het escorte aan, dood
den één soldaat en wondden er verschei
den. Daarna namen ze de vlucht; slechts
één is er weer opgevangen.
Aan het station Sjéltija Wody van den
Katharinaspoorweg heeft een bende roo-
vers den spoorwegkassier en een hem be
geleidenden soldaat aangevallen. Beiden
werden vermoord; de roovers kregen
53.000 roebel in handen en ontkwamen.
In een onbewoond landhuis bij het. sta
tion Zamoiska, op den spoorweg Peters
burg—Warschau, zijn een twintigtal man
nen door politie en soldaten verrast. Zeven
hunner werden gepakt, de overigen ont
kwamen in het bosch. Er wierden zes bom
men gevonden. Men vermoedt, dat er weel
een aanslag op een trein beraamd werd.
Een individu in de uniform van offi
cier van het regiment van Brest (Litofski)
seint men uit Nikolajef werd giste
ren door een schildwacht opgemerkt bij
het centrale ammunitiemagazijn. Plotseling
haalde hij een bom voor den dag en wilde
dien wegslingeren. Maar vóór hij het kon
deen had de schildwacht he-m neergelegd.
Als de bom gesprongen was waren de ge
volgen niet te- overzien geweest.
T-e Lodz is in een huis, bewoond door
een zekeren Sklodowski, een bom ont
ploft die den man doodclijk wondde en
«uiige anderen lichtelijk kwetste. Troe
pen omsingelden spoedig het huis en men
vond er ontplofbare stoffen en revolvers.
Men denkt, dat deze Sklodowski de man
is, die de bommen gemaakt heeft, bij den
aanval op den posttrein Ie- Rogof gebruikt.
Hij is naar de ziekenzaal der g-evangenis
vervoerd.
Volgens een telegram uit Moskou is de
dochter van generaal Benevsky medeplich
tig bevonden aan den aanslag op admiraal
Doebassof, den vroegeren gouverneur van
de stad, en tot tien jaar dwangarbeid ver
oordeeld.
ZUID-AFRIKA.
De Boeren-inval in de Kaap. In
specteur White, die het eerste troepje aan
voert, dat tegen Ferreira en zijn volge
lingen is afgezonden, heeft, wijziging ge
bracht in de wijze, waarop hij de operatie
leidt.
Ferreira bereikte, oostwaarts trekkend.
Groot-drink aan de Oranjerivier; de politie
vervolgt hem steeds. Een van Ferreira's
ruiters is in een gevecht op Maandag ge
dood, een ander werd gewond.
Botha bood, ter keering van Ferreira's
inval, aan het gouvernement zijn dien
sten aan.
Het Transvaalsche gouvernement druk
te in zijn antwoord aan Botha waardee-
ring uit voor het aanbod, en besloot den
brief door te zeilden naar het gouverne
ment in 't moederland.
De gevolgen van Ferreira's strooptocht
dreigen ernstiger verhoudingen te gaan
aannemen. Immers een telegram uit King
Williamstown meldt, dat er een gerucht
gaat van een inval der Hottentotten, die
bij het overtrekken der grens verscheidene
politieagenten hebben gedood. Zij zouden
zich bij de bende van Ferreira hebben aan
gesloten.
AMERIKA.
In verband met het gemelde spoorweg
ongeluk kan het van belang zijn, nog eens
terug te komen op de Amerikaansche
spoorwegrampen-kroniek van den laatsten
tijd.
In de Vereenigde Staten wordt van alle
voorkomende spoorwegongelukken mede-
deeling gedaan aan de Interstate Com
merce Commission, welk lichaam de in
gekomen gegevens verwerkt en die dan
later in verslagvorm publiekmaakt. Ver
leden maand verscheen dat verslag der 1.
C. C. over het jaar, eindigende 30 Juni
1905. In totaal zijn dat jaar op en door
de spoorwegen in de Vereenigde Staten
95.711 ongevallen voorgekomen, waaron
der 9703 met doodelijken afloop. Van de
treinemployés werden 1990 gedood, 29.862
gekwetst. Voor de wisselwachters waren
de getallen: 136 gedood en 838 gekwetst;
terwijl onder de rangeerders 230 het leven
verloren en 3543 anderen gewond werden.
De passagiers kwamen er, met 537 doo-
d-en en 10.457 gewonden, naar verhou
ding nog ai goed af. Bij het loopen
of zich bevinden op spoorweglijn of sta
tionsterrein zonder daar iets te maken
te hebben werden 4865 lieden gedood
Deze cijfers zijn hoog, veel te hoog,
en 5251 gekwetst.
zooals trouwens ook blijkt uit de volgen
de berekening. Op iedere 1.375.856 passa
giers werd in het spoorwegjaar 1904-'05
één gedood; op iedere 70.655 één gekwetst,
te verstaanmachinisten, stokers, conduc
teurs etc. werd op iedere 133 één ge
dood, op iedere 9 één gekwetst.
Het leeuwen- en becren-beslag te
Hulst, waarvan we reeds enkele malen
melding maakten, en dat nu reeds 6 weken
duurt, heeft al aardig wat proces-stof op
gejaagd. Een onlangs door de rechtbank
alhier genomen beslissing geeft aanleiding
te vermoeden dat de diertjes nog een poos
je aan de ketting blijven liggen. De recht
bank toch wees af het verzet tegen de
uitgesproken faillietverklaring van O., den
houder der menagerie, ingesteld door de
zen zelve, alsmede dat door mej. P.. die
zich eigenaar noemt, gedaan.
De laatste verklaarde zij geen belang
hebbende is, en op het verzet van den ge
failleerde besliste zij dat hij werkelijk ver
keerde in den toestand van te hebben op
gehouden te betalen en dat deze rechtbank
tot de faillietverklaring was'bevoegd.
De beestjes schijnen intusschen zich niet
te beklagen te hebben over het onderhoud
op kosten van ongelijk, want. ze gaan er
bij den dag mooier uitzien.
I
