I
NZEN
SCKULTE Co. I
mummm*
i m.
No. 128.
Dinsdag 30 October 1906.
Tweede Jaargang.
NIEUWJAARS-
Jioodigd tot liet,
30 October, in
EMELK
ie I i n j e n,
zending
Het Roode Kruis",
1SSELINS,
iste per dag.
ïrikzee.
f Bank, te AMSTERDAM
1AGE bij de Residentie-
nmissionnairs in Effecten.
G AZIJN.
erde haarden,
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Bil dit nummer behoort een Bpoepl.
BUITENLANDT
NNENLANiX
Van onze Eilanden
lus.
It van de fabriek te
1.60.
PER.
Ineeskun. 1904, bl. 639.
H 2, MIDDELBURG.
blsward.
izen, Draineerbuizen.
selsteenen.
fikken en andere Arti-
„MIRAMAR", zoeken
Lchfc, uit eiken stand,
pudige en vlugge arbeid
Ikennia onnoodig VI ij
Jiften ter inzage
ring van huisarbeid,
fdam, Keizersgracht 263.
en zonder werkafname.
ingel S 173, Middelburg.
jrieven f 694250,—
jen. - 758595,-
lallende 1 November
f100.— en f50—,
ti, welke, op grond van
1. aangaande onze wijze j
sde belegging mogen
IORDIJK's BANK.
b. VAN DER VLIET.
in
EN.
NIEUWE ZEEÜWSCNE (OHMI
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.371/2, voor niet-abonné's.,045
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
De gecoaliseerde Christelijke partijen
hebben Vrijdag te Leiden een schitterende
overwinning behaald.
Ze hebben den Kamerzetel, die dooi
den liberalen prof. van der Vlugt gewon
nen was, glansrijk heroverd.
Dr. de Visser, een der bekwaamste man
nen van de christelijk-historische partij,
zit nu voor Leiden.
In het licht der huidige politieke con
stellatie is de uitslag dezer tusschentijdi-
sche verkiezing van verdere strekking en
beteekenis dan de winst van een enkelen
Kamerzetel.
De regeering, die toch al niet op sterke
beenen stond, het kabinet van impotentie,
is door jrle overwinning te (Leiden nog
zwakker geworden dan zij reeds was.
De rechterzijde staat nu met 49 man
tegen 51 linkschen.
Het verlies nog van één man, en het
vrijzinnige Kabinet zou, hij de intrede van
het doode punt, zijn hakken kunnen too-
nen aan het regeeikasteel.
Nog uit ander oogpunt is de verkiezing
van dr. de Visser van beteekenis.
Zooals bekend, staan wij het volgend
jaar 'voor de Statenverkiezingen, waarvan
de uitslag moet beslissen, of de Eerste
Kamer ai dan niet anti-liberaal zal blij
ven 'samengesteld.
Mochten nu onverhoopt, ten voordeele
van het Kabinet, de Staten van Zuid-Hol
land omgaan, waardoor de Eerste Kamer
van staatkundige richting veranderen zou,
dan kan o. i. de overwinning Je Leiden
voor bet ministerie, dat zich uitgeeft als
„verzoeningsgezind", slechts een prikkel
te meer, en een spoorslag te over zijn,
om het vrijzinnig wetgevend lijntje niet
te veel te vieren; integendeel een ern
stige wenk inhouden, om metterdaad ver
zoeningsgezind optredend, de gevoelighe
den der Christelijke, partijen niet te prikker
len, en bij den haar gegunden levensduur
werkzaam te zijn in het werkelijk alge
meen nationaal belang.
En in zoover zou de nederlaag der vrij-
zinnigen in het oude Lugdunum Batavo-
rum een fortuintje kunnen heieten voor
het hun geestverwante Kabinet.
Moge de steun door de Katholieken den
chr. hist, candidaat bewezen, een aanspo
ring zijn voor anti-revolutionjairen en chr.
historischen, om wederkeerig op hun
beurt, waar noodig, den Katholieken can-
didaat krachtdadig te helpen.
Verkeerd.
„Zelandia" en „Luctor et Emergo", het
liefelijke van broeders, die- in eenzelfde
huis samenwonen een oogeinhlïk vergeten
de, zijn aan het plukharen; geraakt overeen
bijzonder interessante quaestie^ waarmede
kolommen drutks gemoeid zijn.
Het krakeel gaat niet meer of minder
dan over de vraag, ofbul -gemeester
van der .Wierff, bekend uit het beleg
van Leiden, was K a t h oi 1 i e k of
Calvinist.!
Deze geschiedkundige twista.pp)el is op
geworpen door „Zelandia", en 'wij kun
nen het ons wel voorstellen, dat jde redac
tie van het blad, dat „strijdt erï oprijst",
zich niet de kaas van het brood laat feten,
vooral niet, waar het Katholie'c orgaan te
gen zijn antirevolutionairen coljega.de tact-
looze en in haar algemeen beid onver
diende insinuatie lanceert: gelooven op
gezag van een Roomsche g jaat immers
niet"I
Zooals gezegd, we kunnen "dat wel be
grijpen.
Maar een andere vraag is hel, en een
vraag van belang, of de eisch van goede
taktiek meebrengt, dat in een streek, waar
meer dan elders, Katholiek en antirevo
lutionair elkander nog met zeker wantrou
wen bejegenen, de organen der gecoali-
seerde Christelijke partijen het om een
futiliteit op haren en snaren gaan zetten?
Ons dunkt, dat in het schoone land der
beetwortelen, waar op maatschappelijk en
politiek terrein ook nog wel wat te wieden
valt, men beter deed den schoffel en de
hark (de houw en de rief, zegt men hier)
om een enkel kruidje, uit elkanders
tuin te verwijderen, en een breeder veld,
een meer vruchtbaren akker ter bewerking
te kiezen.
En „Zelandia", die dreigde, met bet op
jagen van nog meer „historische stof",
moge bedenken, dat ook de stofopjager ge
woonlijk een deel, zoo niet de grootste
hoeveelheid „stof" op eigen mantel krijgt.
FRANKRIJK.
De strijd tegen 't Kruis bee 1 d.
In het departement Seine inlériere blijft
de agitatie, gewekt door het tyraimieke
voorschrift van den prefect om 'tteeken
der verlossing van de scholen te verwij
deren, nog altijd voortduren. Meerdere bur
gemeesters, die nadat de kruisbeelden weg
genomen waren, ze weer terugbrachten
en daartoe zelfs door de ramen klommen,
zijn ontslagen.
In sommige gemeenten hingen de ouders
hun kinderen een kruisje om den hals
en stuurden ze zoo naar de schoolloka
len, waar het kruisbeeld openbaar niet
hangen mocht. In de gemeente Aubilly,
waar de burgemeester zelf den kinderen
een kruisje gegeven had, gaf dit aanlei
ding tot een incident. De onderwijzer gaf
aan de kinderen bevel, de kruisjes weg te
nemen. Den eersten dag gehoorzaamden
zij uit vrees, doch den tweeden en derden
Mag weigerden allen eenparig, waarop het
„verlichte" schoolhoofd ze naar huis zond
en zijn beklag ging indienen bij den in
specteur.
De aiuti-clericale bent schijnt de onder
wijzers voor 'de Staatsscholen goed te kie
zen. De baat tegen het kruisbeeld zit ook
bij hen schijnbaar in merg en been.
DUITSCHLAND
Het God sdien stonde r wij s in 't
P o o I s c h. De heftige strijd in de Poolsche
provincies van Duitschland duurt onver
zwakt en onverflauwd voort en geeft aan
leiding tot allerlei incidenten, van pro
testen van de zijde van ouders en zelfs
kinderen.
In een aigemeene vergadering beeft ook
het Si'lezische centrum zich over de kwes
tie uitgesproken. De vergadering verklaar
de nadrukkelijk, dat het recht om onder
wijs in den godsdienst, den catechismus,
de Bijbelsche en de kerkelijke geschiedenis
te geven, uitsluitend aan de Kerk toekomt,
en dat verder het godsdienstonderwijs op
de volksschool aan de kinderen naar den
wil van de ouders in de moedertaal gege
ven dient te worden. De vergadering tee-
kende er daarom verzet tegen aan dat de
organen van den staat op dat recht in
eenig opzicht inbreuk maken.
BRAZILIË.
In Brazilië is Je scheiding van Kerk
en Staat reeds lang een voldongen feit
maar het is daar eene vriendschappe
lijke scheiding: wijl mogen zeggen eene
scheiding, welke de Kerk van Brazilië
groot gemaakt heeft. En geen wonder dus,
dat, toen onlangs de Biaziliaansche re
geering van een Concordaat begon te spre
ken, de H. Stoel beter vond, om den „star
tus quo" te handhaven. De ondervinding,
met de concordaten opgedaan, is nu juist
geen gelukkige, te noemen. Die concor
daten zijin meestal vergulde ketenen waar
mede de Staat de Kerk aan zich bindt, -
die concordaten zijn zeer dikwijls de bron
nen, waaruit de vijanden der Kerk hunne
anti-clericale maatregelen putten.
Maar wanneer een vijandige (regeering
plagen wil, kan ze 'took wel zonder con
cordaat, daarom ziet men in Brazilië met
zorg het aftreden tegemoet van den hui-
digen goedgezinden president.
BALI.
V r e e s e 1 ij k e s t r ij d. In een telegram
aan het „Bat. Nbl." over de verovering
van Den Pasar lezen wijl o. a. het volgende
Met twee compagnieën in het front werd
nu verder iu de kampong doorgedrongen.
Over de muren h:een klauterend dan wel
deze omverhalend, vorderde men slechts
langzaam. De vijand bleef voortdurend te
genstand bieden en moest van muur tot
muur voor de troepen uitgedreven worden.
Tegen twaalf uur was men getuige van
een afschuwelijk tooneel. Op ongeveer vier
honderd meters van de poeri deed de radja
van Badoeng, gezeten in een draagstoel,
met al zijn poenggawa's, volgelingen en
vrouwen een poepoetan (algemeenen
storm) op het elfde bataillon.
Kalm hielden de troepen stand: en plot
seling knetterde van vier gelederen sal-
vovuur op den aanstormenden troep.
De uitwerking was in één woord ver
schrikkelijk. Wie niet viel of in den voTm-
loozen hoop lijken en stervenden werd
meegesleurd, liep als razende, bet doode-
lijk vuur trotseerend, op de bajonetten in.
Allen hadden zich ten doode gewijden
alles werd neergeschoten. De enkelen die
tot in onze gelederen wisten door te drin
gen, vonden den dood door de bajonet.
Vrouwen klommen op de lijkenstapels
en stootten zich, ten aanschouwe der troe
pen, de klis in het lichaam.
Telkens weder vielen nieuwe drommen
aan, trachtend den gordel van vuur en ba
jonetten te doorbreken. Alles vergeefsch;
allen vonden den dood.
Stemming voorde Tweede Ka
mer te Leiden. De uitslag der Vrijdag
gehouden stemming voor een lid der Twee
de Kanier in het district Leiden is de
volgende
Aantal kiezers 5964. Aantal uitgebrachte
geldige stemmen 5181. Volstrekte meerder
heid 2591.
De volgende candidaten kregen het ach
ter hun naam vermelde aantal stemmen:
Dr. J. Th. de Visser (chr.-hist.) 2757, H.
Paul (lib.) 1976, jhr. mr. H. Smissaert (lib.)
119, mr. M. Mendels (soc.-dem.) '329.
GekozenDr. J. Th, de Visser.
Dr. A r i n s-F o n d s. In den laalsten
lijd is in Nederland van Katholieke zijde
herhaaldelijk gewezen ,op de wenschelijk-
heid van verpleging van drankzuchtigen.
Zoo in pns vaderland als daarbuiten wer-
ten werden speciaal voor die verpleging in
gerichte Sanatoria ppgericht.
Tegen verpleging van drankzuchtigen in
Katholieke inrichtingen builen Nederland
bestaan vele .bezwaren, terwijl de Katho
liek in do boe goed overigens ook
bestuurde en ingerichte Nederiandsche
neutrale Sanatoria niet datgene vindt, wat
hem in de eerste plaats moet sterken in
zijn strijd tegen de verleiding van den al
cohol. Dat voornaamste is de machtige
hulp van alle middelen, 'die onze 11. Gods
dienst ons biedt, geheel de omgeving,
waarin de drankzuchtige zich in een
Katholiek gesticht bevind!.
Al moge nu de stichting van een eigen
Sanatorium voor de Nederiandsche Katho
lieke Drankweer in de eerste jaren mis
schien tot de vrome wenschen behooren,
mogelijk is toch de vorming van een door
het Federatief Bestuur van Sobriëtas be
heerd wordende Fonds, waarvan de rente
(geheel of gedeeltelijk) kan dienen tot fi-
nantiëele hulp bij de verpleging van drank
zuchtigen in Sanatoria of andere zieken
huizen.
Nu volgens besluit van het Federatief
Bestuur vain Sobriëtas het Tweede Neder-
landsch Katholiek Congres tot bestrijding
van het alcoholisme zal gehouden wor
den te Nijmegen den 18en Augustus 1907
en volgende dagen, is thans het oogenblik
daar een begin te maken met de vorming
van bedoeld fonds, waaraan mede naar
aanleiding van het denkbeeld geopperd
door de Propaganda-commissie St. Marti-
nus ter bestrijding van drankmisbruik in
de Dekenaten Amersfoort, Montfoort, Naai
den, Utrecht en Wijk-bij-Duurstede het
Federatief Bestuur den naam gegeven heeft
heeft van Dr. Ariëns-Fonds.
Den löden Augustus 1907 toch zal het
25 jaren geleden zijn, dat Dr. Alph. Ariëns
de H. Priesterwijding ontving en met voor
kennis van den Pastoor van Steenderen
zullen de Nederiandsche Katholieke Drank
bestrijders hem hunne feestgave kunnen
bieden in den vorm van het Dr. Ariëns-
Fonds.
Zij zuilen hem op die wijze hun dank
betuigen voor het onnoemlijk vele, dat hij1
met Gods genade voor de Nederiandsche
Katholieke Drankweer mocht verrichten.
De Besturen der bij Sobriëtas aange
sloten Diocesane Bonden worden uitgenoo-
digd hunne afdelingsbesturen aan te spo
ren vrijwillige bijdragen van de leden voor
dit doel te innen op de daarvoor in iedere
afdeeling meest geeigende wijze.
Doch niet enkel tot de Nederiandsche
Drankbestrijders leden van Kruis ver
bonden, St. Anna,-, Maria-, Si Michaëi en
St. Paulus-Vereenigingen pok tot Yer-
eenigingen en personen, die in Dr. Ariëns
willen huldigen den Katholieken Priester,
den oud-kapelaan van Enschedé, den stoe-
ren werker op het breede veld der sociale
actie, richt zich het Federatief Bestuur
van Sobriëtas.
Het doet dit door middel van de wel
willende hulp der Nederiandsche Katho
lieke bladen, voor wie èn Dr. Ariëns èn
de Katholieke Drankweer geane onbeken
den zijn.
Op die wijze zullen alle katholieken,
die zulks willen, jteel kunnen nemen aan
de tot standkoming van een nieuw Liefde
wenk van het Katholieke Nederland.
Vereenigingenandere dan R. K.
Dramkweervereenigingen en personen,
die of niet behooren tot eenige R. K.
Drankweer-vereeniging of behalve hunne
bijdrage als lid eenier R. K. Drankweer-
vereeniging eene persoonlijke gift voor het
Dr. Ariëns-fonds beschikbaar gtellen, wor
den verzocht de voor het fonds bestemde
gelden met behoorlijke opgave van
naam en plaats rechtstreeks te zenden
aan het Secretariaat van Sobriëtas, Stich
ting de Stuers, te Maastricht.
Verschenen is Vlugschrift 9 v,an de
Kath. Soc. Actie, wat handelt over de
vraag„I s h e t Gel o o f i n s trij' d me t
de Wetenschap?"
Propaganda voor de Kath.
Pers. De R. K. Propagandaclub „De
Katholieke Garde" te Dordrecht heeft een
aardige manier bedacht om aan de katho
lieke pers de aandacht te verschaffen,
waarop zij recht heeft. Hare1 leden lezen
zorgvuldig de advertentiekolommen van
niet-katholieke bladen na en, als er dan
aankondigingen in voorkomen van Katho
lieken, krijgen deze een gedrukt biljet
thuis, waarin de verschillende regels zijn
opengelaten ter verdere schriftelijke in
vulling door de afzenders. Dit biljet luidt
aldus en is op deze manier voor alle
plaatsen bruikbaar:
M. M.
Naar aanleiding Uwer advertentie voor
komende invan waafin U.
vraagt, vestigen wij Uw aandacht op het
volgende
Hier tor stede wordt in bijna ieder R.-K.
huisgezingelezen. Met Uw adverten
tie in een dezer bladen geplaatst, zult U
zonder twijfel slagen. Tevens steunt U
hiermede op ontzaglijke wijze de R.-K. pers
en dwingt U R.-K. betrekkingzoekenden
niet, zich van een neutraal of liberaal blad
te bedienen, ten einde eene 'betrekking
bij Roomsch-Katholieken te verkrijgen. Uw
R.-K. boekhandelaar zal Uw advertentie
zonder prijsvefhooging gaarne in genoem
de bladen plaatsen.
MIDDELBURG De comm. voor fabricage
en financiën hebben haar rapport uitgebracht
over de gemeente begrooting van 1907.
De commissie van fabricage stelt voor, bij
de duinwateileiding het meterstelsel in te
voeren en in verhand hiermede den des-
betreffenden post voor 1907, f 1 '2 000 hooger
te ramen. De meerderheid der commissie
van financiën, in het midden latend het
al of niet wenschelijke van het meterstelsel,
is van oordeel, dat het minder gewenscht
is, deze zaak bij de behandeling der be
grooting te beslissen. B. en W. kunnen
zich evenmin vereenigen met het voorstel
der commissie van fabricage Ook zijn zij
van oordeel, dat het niet gewenscht is,
een dergelijk helangrijk onderwerp bij de
begrooting te behandelen.
De commissie van financiën acht zich
met het oog op den benarden toestand der
gemeente-financiën, niet gerechtigd, geld
uit te trekken voor de Vereeniging tot
bevordering van het Vreemdelingenverkeer
op Walcheren en subsidie te geven aan
een of meer vereenigingen, die zich ten
deel stellen de uitvoering der Kinderwet
ten te bevorderen. Zij stelt dus voor, de
ramingen voor 1907, resp. f300 en f50,
te doen vervallen. B. en W. handhaven
deze posten.
De pluimveetentoonstelling, begin
November alhier te houden in de zalen
van 't Schuttershof, Kolfbaan en Kunst
museum, belooft, naar uien ons meldt, een
waar succes te worden.
Uit Noord en Zuid. uit iedere provincie,
ja zelfs uit het buitenland zijn inzendingen
toegezegd, waaronder zeer mooie en kost
bare dieren, die in schoonheid van vorm
en zuiverheid van ras uitmunten.
Bekende fokkers hebben medegewerkt,
zoodat niet alleen het aantal groot, onge
veer 2500 stuks, maar vooral het gehalte
de kwaliteit der dieren te prijzen is.
We durven dan ook ieder, die maar
eenigszins belang stelt in de pluimvee- en
konijnenteelt en in 't bijzonder onze Zeeuw-
sche landbouwers, die van kippenteelt niet
altijd goed op de hoogte zijn, een bezoek
aan de tentoonstelling aanraden, overtuigd
als we zijn dat hun sympathie voor het
gevogelte zal stijgen en de overtuiging bij
hen postvatten, dat wanneer het kleine
slechts met ijver en liefde, vooral met veel
liefde, wordt behandeld, daaruit door hen
groote voordeelen kunnen worden getrok.
ken.
Zeer interessant kan ook zijn de broed
machine waarvan de eieren juist op een
der tentoonstellingsdagen moeten uitkomen.
Dit te zien is, men weet het van een
vroegere expositie, alleen reeds een gang
naar 't Schuttershof waard.
Schoolkinderen kunnen tegen verminderd
tarief toegang verkrijgen. (M C.)
Aan den beer J. A. A. Schwann,
afgetreden inspecteur der posterijen en
telegrafie is namens een groot aantal post
en telegraafambtenaren in Zeeland, als
blijk van hoogachting aangeboden een
aandenken, bestaande uit een kostbaar
album met gecalligrafeerde opdracht en
bevattende niet minder dan 63 portretten
van post- en telegraafambtenaren in de
inspectie Middelburg. In de commissie
hadden o. a. zitting de heeren Keg, dir.
van het post- en tel.-kantoor te Middelburg
en Van Beek, dir. van 't telegraafkantoor
te Goes.
Donderdagavond kwam een bewoner,
O. F., van de Viscbmarkt alhier in staat
van dronkenschap thuis.
Hij wilde, naar hij zeide, een mes halen
om er iemand mede te lijf te gaan. Daar
zijn vrouw hem niet naar buiten wilde laten
gaan, hakte hij met een bijl een stuk uit de
deur, doch daar dit hem geen voldoenden
uitgang verschafte, sloeg hij drie ruiten stuk,
waarna hij door deze opening, nog twee
ruiten brekende, naar buiten kroop.
Nadat hij hier nog wat geraasd en ge
tierd had, werd hij, als lijdende aan deli
rium tremens, op last van twee artsen,
onder geleide van vier agenten van politie,
per rijtuig naar het gasthuis vervoerd.
Vrijdagavond omstreeks 8 uur waren
een troepje lotelingen op de Z. Z. Dam
aan het kabaal maken. Door de politie
werden zij aangemaand om uit elkaar te
gaan, wat echter niet baatte, waarop de
politie zich genoodzaakt zag, de oploop
uit elkaar te jagen. Hierdoor wilde het
ongeluk, dat een tweetal lotelingen in het
natte dok terecht kwamen, daar zij uit
elkaar gaande tegen den lagen muur terecht
kwamen en er over tuimelden. Met behulp
van een vlot hebben zij zich weten te red
den. Een werd door de politie gearresteerd
VLISSINGEN. De directeur-generaal der
staatsspoorwegen heeft hij dienstorder o.
m. eervol doen vermelden, wegens betoon
de eerlijkheid, de navolgende personen al
hier: A. Praat, hoofd-coriducteur le kl.,
en J. Schouwenaar, poetser. (M. C,)
Naar men, a,an het „Hbld. van Ant
werpen," meldt, zou alhier een man aan
land gezet zijn, di,en men o;p de Red Star
stoomboot „America" Jiad aangetroffen,
verborgen met .de bedoeling gratis naar
Amerika te reizen. Hij werd aan de politie
overgeleverd en zou over de grenzen wor
den gezet.
Het koninklijke Engelsche jacht „Vic
toria and Albert" wordt 9 November te
Vlissingen ter reede verwacht en komt
dan 10 November in de haven om aan
de zuidelijke ponton ligplaats te nemen.
Zondag 11 November worden per extra-
trein alhier verwacht de Noorsche Koning
