No. 123.
Donderdag 18 October 1906.
Tweede Jaargang.
fEUIlLETON.
B UÏTE N L A MSX
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt ellen MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
SLAVENKETENEN.
UIT DE pERb.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes £0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers a contant„0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.371/2, voor niet-abonné's045
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. contant.
Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Vrijdenkerij.
De vrijdenkers hebben weer eens verga
dering gehouden.
Om een goed beeld te krijgen van het
vrije denken dezer vrijdenkers moet men
hooren, wat er zoo al werd uitgekraamd.
Een zekere dr. Frowein bracht hulde aan
de vrijdenkers, die geen God of Godsdienst
wenschen, onidat God de natuurkracht
- dien dienst niet verlangt en hiel nooüig
heeft.
Nu, dat vrijdenker synoniem is met god
loochenaar, was bekend.
De anti-papist S. van Houten liet zich
ook hooren, en sprak zijn bezorgdheid er
over uit, dat Staatsgeld beschikbaar wordt
gesteld om het onderwijs te houden in het
keurslijf, waarvan de vrijdenkers niet ge
diend zijn.
Geen geld dus meer voor de bijzondere
school, willen de mannen der vrije ge
dachte.
Dat heet nu vrijheid van denken 1
Dat is vrijdenkerij, die, in stede van
ieders vrijheid van denken te eerbiedigen,
er op neerkomt, dat men moet denken
zooals de vrijdenkers-godloochenaars zulks
willen.
Overigens is het zeer goed te begrijpen,
dat deze mannen niet gediend zijn van de
vrijheid van het bijzonder onderwijs, om
dat zij ook bekend zijn met het woord:
geef mij het kind, en ik zal den man
ter helle voeren.
En daarom behoort de Staat, volgens
dezen vrijdenker alleen te subsidieeren
het onderwijs van z ij n richting.
'n Mooie rechtvaardigheid!
De heer Van Houten verklaarde verder
altijd voor de vrijheid te hebben gestreden,
zelfs voor „de vrijheid om te dwalen".
Dusovertuigde anarchisten-van-de-
daad, bommenwerpers, die volgens den
heer Van Houten dwalen, moeten maar
„de vrijheid" behouden hun snoode plan
nen te kunnen smeden en voltrekken.
Alleen, wanneer zij, die „dwalen", ge-
loovigen zijn zooals de voorstanders
der bijzondere school zou de staat moe
ten tusschen heiden treden.
Een zekere mevr. Drucker bepleitte het
vrije denken voor de vrouw en critiseerd©
het Christendom, waar het de vrouw een
ondergeschikte plaats in het leven had
aangewezen.
Deze dame vergat blijkbaar in haar on-
noozelheid, dat juist het Christendom de
vrouw heeft opgeheven, haar bracht de
vrijheid voor slavernij, en haar van koop-i
waar verhief tot menscli.
De anarchist Domela Nieuwenhuis meen-
31).
Zij nam er- den trein naar Duïtschland,
en eerst toen de locomotief zich in bewe
ging zette, was het 'haar mogelijk voor
eenige uren de oogen te sluiten.
Aan de grenzen gekomen stapte zij uit,
doch kon bij gebrek aan een paspoort niet
verder gaan.
Zij besloot thans haar weg over Zwitser
land te nemen, doch dit tijdverlies veront
rustte haar zeer, en terwijl zij weder ver
der werd gevoerd, mompelde zij bij zich-
zelve
„Waarom heb ik zelf het recht niet
mijzelve van het leven te berooven? Wat
is het bestaan mij nog anders dan eene
foltering, nadat ik de dwaasheid had..,,
o I waartoe ook gebruiken zij ooit vrouwen
lot hunne vergelding staak Weten zij dan
nog met hoe zwak wij zijn van hart'? Hoe
wij als verbrijzeld worden, nog eer wij
hei wrekende werktuig opnemen?"
zij z^ië niets van het landschap da't zij
voorbijsnelde, niets van hetgeen haar om
ringde. Zoo vaak zij van trein moest ver-
andoren, was haar eenige yxaag dat men
de, dat het „vrije" denken in het gedrang
kwam, toen in de Troonrede Gods zegen
wem aïgesmeekt en niemand daartegen
protesteerde 11
Het eeuwige retreinde vrijheid alleen
voor godloochenaarsonderdrukt de- geloo-
vigen
Socialisme en zedelijkheid.
Men kent den kloeken strijd door de
Katholieken aangebonden tegen den vuil-
handel, tegen alles wat door pers en tee-
kenstift onzedelijks en oneerbaar-s wordt
voortgebracht.
Men zou denken, dat deze beweging
tegen wat terecht genoemd is „het papie
ren gevaar-", 'de goedkeuring en steun zou
wegdragen van .mannen van allerlei rich
ting, die het kind, de jongeling 'tegen gees
telijke besmetting en ondergang willen1,
vrijwaren.
Wie zoo dacht, hóeft buiten den waard,
liever huiben 'de socialisten gerekend.
Dezen, die steeds beweren, dat het so
cialisme feitelijk de ware godsdienst is;
dat het socialisme de zedelijkheid mét zich
zal 'brengen, maar Hie er ïntusschen een
zedelijkheid op nahouden, die wisselt met
hetgeen de schommeling der tijden voort-
ürengt, eu die toelaat, dat deugd en on
deugd stuivertje wisselen, kunnen niet
meegaan met den strijd tegen en den boy
cot van winkels mét zedekwetsende uit
stallingen.
„Het Volk" kon zich niet vereenigen
met de door Katholieken op touw gezette
beweging tegen de pornografie, en een
zekere- socialist Luitjes hield een lezing,
waarin hij aanspoorde niet met de Katho
lieken mee te gaan.
Zoo ziet men het standpunt, dat de
sociaal-democraten op het gebied van ze
delijkheid innemen.
Maar hoe kan dit standpunt ook anders
zijn I
Menschen, die met terzijdestelling van
de heiligheid des huwelijks, in de vrije
liefde de hoogste zedelijke instelling zien,
en de verfoeielijke praktijken van het N.
M. een zegening achten, huldigen zedelijk
heidsbegrippen, die met de ware zelfs niet
den naam gemeen hebben.
En dal smaalt nog voortdurend op de
Christelijke moraal I
Eerlijkheid der Liberale
bladen! „Grenzenlooze lichtvaardigheid"
en „opzettelijke kwaadwilligheid" werdea
der liberale pers dezer dagen ten laste
gelegd, naar aanleiding van de lasterlijke
geruchten, in hare kolommen verspreid,
haar alleen mocht laten in haar waggon,
en met behulp van een ruim drinkgeld
verkreeg zij ook telkens deze gunst.
Aan het voorlaatste station, aleer men
de grenzen zou bereiken, vertoonde zich
echter een reiziger aan het portier van
haar coupé, eu reeds wilde zij er'hem aan
herinneren dat het een damescomparti
ment was, toen hij snel en bijna onhoor
baar tot haar zeide
„Uw signalement is aan de grenzen op
gegeven, stap dus aan het laatste station
uit."
Zij huiverde. Was hij een vriend of
een vijand, die- man dien zij nooit te voren
had gezien?
„Ziehier een kaartje dat gij aldaar af
zult geven, zoo doende zal de controle geen
vermoedens hoegenaamd hebben."
„En verder?"
„Verder zult gij u naar het hotel de
„Gouden Leeuw" hegeven en aldaar zeg
gen dat gij gekomen zijt om schetsen naai
de natuur te nemen, en al uwe schilders-
benoodigdhcden in uw valies hebt. Gij zult
u morgen ochtend vroeg per rijtuig laten
brengen naar den zoogenaamden watermo
len en u daar neerzetten om schijnbaar
een schets te nemen. Zoodra het rijtuig
weder verdwenen is, zult gij het bosch te
voet doorgaan en aan het eind daarvan
bevindt gij u buitgn Frankrijk. Onthoud
over het plotseling „verdwijnen" van zeke
ren Oamilanen pater Virginio Carones. De
overheid van den pater sprak den laster
onmiddelijk tegen de gefingeerde delin
quent was, volgens opdracht zijner over
heid, naar New-York vertrokken. De dag
blad reporters hebben zich intussehen van
de waarheid dezer tegenspraak kunnen
vergewissen en zijn tot de ontdekking ge
komen, dat pater Carones zonder „schat
rijke jongedame" te New-York is aange
komen, met de opdracht.... om een hospi
taal te stichten voor arme hulpelooze
zieken.
De „N. R. Orten „De Nieuwe Cou
rant*' (het laatste orgaan is in zijn buiten-
landsch overzicht en correspondenties het
tegendeel vau het gematigd en „deftig"
blad, waarvoor het in den beginne gehouden
werd) weten natuurlijk zeer goed, dat hare
lasterlijke en voor de Katholieken hoogst
krenkende berichten leugeus zijn gebleken.
Nu zou men veronderstellen, dat deze
voorname organen, om den naam van
e e r 1 ij k e bladen ten minste niet te ver
beuren, die leugens herroepen.
Dat was hun „te machtig," zegt „De
Maasbode" in een artikel, dat aldus
eindigt
Sinds het bekend worden van deze feiten
is na pastoor Carones waarlijk spoorloos
verdwenen uit de kotommen der „Nieuwe
Rotterdamsche-'' en „Nieuwe Courant-,
en niemand der lezers van deze beide
bladen heeft ooit meer vernomen, wat
er van pastoor Carones geworden is sedert
zijn verdwijnen uit Rome.
De „Messagero op wiens gezag de „N.
R. Crt." steunde, heeft eerlijk zijn ver
gissing erkend, zijn lasterlijke aantijgingen
ingetrokken.
De „Nieuwe Rotterdamsche Courant" en
haar Haagsche collega, de laatste over
levenden der stervende garde, de stramme
oud-strijders van de oud-liberale partij,
zwijgen aldoor, alsof pater Carones nooit
had bestaan.
Het- was de „N.- R. Ct." to machtig
om voor een katholiek priester de schand
paal te wisselen tegen een eerezuil.
,,'t Is toch altijd een eerlijk blad,"
zeggen sommige katholieke stadgenooten,
die in deftige huizen wonen.
Als de N. R. Crt." haar serie van ver
dwijnende priesters wil voortzetten, dan
raden wij haar aan morgen vroeg een van
haar reporters te sturen naar de Wilhel-
minakade, waar de „Sindoro" afvaart.
Dan kan zij morgenavond haar collega's
den primeur afvangen en haar lezers het
fortuintje gunnen van zes Capucijuen-paters
en vijf liefdezusters vau Visum pro Marty-
no," „gekeurd voor het martelaarschap-' die
voor altijd verdwijnen naar de binnenlanden
van Borneo, om de blijde boodschap van
Christus' evangelie te gaan brengen aan
de wilde stammen der Dajaks.
FRANKRIJK.
Hetpseud o-m i 11 i ar d. Men kent de
bespottelijke geschiedenis van het zooge
naamde milliard de „Soir" had de som
dat eenewee uwer zoo uwe papieren
in handen vau derden mochten vallen."
Oogenblikkelijk daarop was hij verdwe
nen.
Zij zocht zich nog van den schrik te
herstellen, dien zijne woorden haar ver
oorzaakt hadden, toen zij bemerkte dat hij
haar niet alleen een spoorwegkaartje maar
ook een courant in handen had gestopt.
Werktuigelijk nam zij het blad opindien
hij het haar had gegeven, dan moest het
ook zijn omdat het iets bevatte dat. haar
Ier kennis móest worden gebracht, en met
koortsachtigen blik zocht zij allereerst naai
de Parijsche berichten.
Daar, ja, daar las zij haai' eigen misdrijf;
het gansche verhaal, dat den verslaggevers
zoo geheimzinnig bleef voorkomen.
Hoe onverschillig lieten zij haar niet.
Medelijdend glimlachte zij bij de vermel
ding barer buitengewone schoonheid, maar
met onbeschrijfelijke spanning volgde zij
het verslag omtrent Demiroff's lijden. Te
gen aller verwachting in had hij nog eene-
laatste maal de oogeu geopend en ge
preveld
„Zeg haar dat ik haar vergiffenis
schenk."
Bij het lezen dier woorden beel zij zich
de lippen stuk.
„0," sprak zij„dat ik de armste, de
leelijksle, de meest mismaakte vrouw ter
al tot elf milliard opgeblazen! dat vol
gens de Combistische bladen opgebracht
zou worden door den verkoop van verschil
lende kerkelijke instellingen, na de ver
drijving van de bewoners en bewoonsters.
Men moest toen de anli-ICatholieke harts
tochten wat opwarmen om het anti-cleri-
cale potje van de wet op de congregaties
goed gaar te kunnen laten braden. Met een
uitgestreken huic-helgezicht had de regee
ring toen bovendien nog verklaard, dat het
milliard dienen zou als fonds voor de ar
beiderspensioenen
Het succes was schraal, men weet het,
een milliard haalde men lang er niet uit;
integendeelIn de laatste dagen hebben
wederom een paar verkoopingen plaats ge
had, die wel het bewijs leveren, dat de op
brengst van de verkoopingen buitengewoon
laag blijft, bang als men is voor de kerke
lijke straffen, die men door het aankoopen
van het kerkelijk goed beloopt, zoodat het
nog een heelen tijd zal duren voor één
milliard bijeen is, als het er ooit van
komt
Te Varennes werd zoo b.v. het huis
van de broeders Maristen, dal 300.000
francs gekost had, voor 80.000 francs te
koop geboden. Er wanen geen koopers voor
te vinden. Van de week zal men nu de pu
blieke verkooping houden met 40.000
francs als hoogste som.
Te Souvigny is het broederhuis, dat op
30 a 40.000 francs geschat werd overge
geven in de handen van meneer Coudert,
een vrije onderwijzer te Souvigny, voor
50 francs.
Maar er is een nog sterker sprekend
staaltje, In een ander dorpje had een ver
kooping plaats, die de somma opbracht
van 120 francs. De kosten van den bewaar
der, den notaris enz., enz., bedroe-gen ech
ter de somma van711 francs
Een Vlaamsch werkman, zegt het „H.
v. A.", die in een gasthuis te Parijs had
verbleven, schrijft aan zijne zuster in
Vlaanderen het volgende eigenaardige
brief ken
„Parijs, 9 October 1906.
Lieve zuster, gij vraagt mij welk
voor een hospitaal dat was, en welke non
nen er de: zieken bezorgen dat is een hos
pitaal, waar de nonnen weggejaagd zijn en
waar nu jonge jufvrouwkens de zieken
bezorgen. Ze staan daar met een aardig
mutsken op hun hoofd, met een gemaakt
bloemken er op en lange strikken van ach
ter. Dan kijken ze meer naar de domestie-
ken dan naar de zieke menschen. In korte
woorden gezegdhet is juist gelijk in eene
aardige herberg; zelfs wordt er nog al
dikwijls op eene accordeon gespeeld voor
het pleizier van die jufvrouwkens. Binnen
de 3 weken dat ik in het hospitaal was,
zijn er 5 gestorven zonder pastoor noch
biecht, en 24 uren na hunne dood worden
zij begraven. Maar ik ben er nu uit verlost
en ik hoop, als het God belieft, dat ik het
van binnen nooit meer zal zien."
Clemenoeau heeft in een redevoering
krachtig de bedoeling van de regeering be
vestigd om den thans ingeslagen weg te
blijven volgen, want de 11e December zal
wereld mocht zijnmaar dat niet dragen.
Die smart is te groot, en toch leef ik
voort."
En eenige regelen verder las haar bran
dende blik
„Volgens zooeven ontvangen bericht is
Sergius Demiroff aan zijne wond overle
den."
Met een luiden kreet zonk zij op de
knieën, het hoofd op de kussens van den
waggon gebogen. Tot dusverre had zij ge
hoopt in weerwil vau beter weten in.
Thans eerst gevoelde z'ij zich voor heel
haar volgend leven gebrandmerkt ais Moor
denares.
HOOFDSTUK VIII.
Onschadelijk.
„Maurits Overboek had zulk een voor
spoedige reis gehad dat hij over zijne
eigene schrikbeelden moest glimlachen,
toen hij weder voet aan wal zette op Enge
land s bodem. Zijne medepassagiers waren
schijnbaar vreedzame reizigers, die hoege
naamd geen achl op hem sloegen en
slechts op eene zaak bedacht waren: zoo
spoedig mogelijk hef einddoel van hun
tocht te bereiken. Hijzelf telde vol onge
duld de uren die hem nog scheidden van
zijne tehuiskomst. Omstreeks acht uur kon
hij aan de straat zijn waar hij woonde. Hij
wilde dat de verrassing volkomen zou we
de laatste nacht zijn onder het stelsel
van 'het Concordaat 'doorgebracht, den
12en December zal men ontwaken bij het
licht van de zon der vrijheid. De wet
zal op iedereen worden toegepast. Niets
za.1 hem doen toe-geven in den grooten
strijd voor rechtvaardigheid en vrijheid!
Toch zal de eindoverwinning niet bij Cle
menoeau en trawanten blijven.
DUÏTSCHLAND.
Ter gelegenheid van het, huwelijk van
juffrouw Bertha Krupp met den heer Von
Bohlen und Halbach, heeft het jonge echt
paar aan liet invalidenfonds der Krupp-
fabrieken een millioen mark geschonken.
Mevr. de weduwe Krupp schonk hetzelfde
bedrag voor een andere stichting, n.i. ver
betering van de woningen dor arbeiders én
gaf daarbij tegelijk een stuk bouwgrond
van ongeveer 50 hectaren.
De bruiloft op villa Hiigel werd bijge
woond door keizer Wilhelm, die aan het
diner een langen en allerhartelijksten toast
sloeg op het geluk vau het jonge echtpaar.
De kcize-r verleende aan Dr. Von Bohlen-
Halbach den naam Krupp von Bohlen-Hal-
bach, met de bepaling, dat deze naam tot
behoud van den naam Krupp zal overgaan
op de mannelijke nakomelingen, die een
maal, krachtens testamentaire beschikking
van Alfred en Frederik Alfred Krupp in
het bezit zullen treden der Krupp-fabrie-
ken.
RUSLAND.
De trein naar Moskou heeft, volgens be
richt uit Riga Zaterdag oponthoud gehad
doordat revolutionairen een uitgekleeden
man levend op de rails gebonden hadden.
De trein reed over den ongelukkige heen.
Moordenaars natuurlijk onbekend.
Een tram te Riga was bijna op een bom
gereden; de conducteur zag haar juist nog
liggen op de rails.
Zaterdag zijn te Lodz weer dertien per
sonen gehangen of doodgeschoten.
Te Petersburg zijn op verzoek van het
hoofd der politie ta Wiborg aangehouden
drie Finsche arbeiders uit deze stad, die
onder verdenking staan op 31 Augustus j.l,
den kassier van den spoorweg Trikander
van 200.000 Finsche marken t» hebben
beroofd. De aangehoudenen bleken in het
bezit van eenige duizenden kronen in
Zweedsch© en Finsche munt; verder revol
vers en een door den gouverneur van Wi
borg geteekend paspoort. De gearresteer-
ten ontkennen alle medeplichtigheid aan
den roof.
In het zuiden is het al niet beter. Te
Piatigorsk, een badplaats in den Kaukasus,
zijn vijf gewapende mannen eergisteren
avond in de woning van den directeur
der Nohel-fabrieken binnengedrongen, heb
ben de bedienden gekneveld, den direc
teur met dolksteken vermoord en met. 500
roebel die vlucht genomen.
Even buiten Riga werden een paar bank-
einployé's door een gewapende bende aan
gevallen en gedood. Van de 20.000 roe
bel die ze bij zich hadden konden de die
ven er slechts 2000 machtig worden. Het
gelukte hun te ontsnappen.
Zaterdag arriveerden te Petersburg eeni-
zen voor Maud en zou den koetsier stil
laten houden op eenigen afstand van het
huis; daarna zou hij stil binnentreden,
met behulp van den sleutel dien hij bij
zich droeg, en de ontbijtkamer betreden
alsof hij niet weg was geweest. Reeds
meende hij den kreet van vreugde te hoo
ren waarmede- de jonge vrouw hem be
groette; en die hem ruimschoots zou loo-
nen voor het kleine offer dat hij zich om
harentwille getroost had door niet even
naar zijn familie door te sporen, nu hij zich
toch in Nederland had bevonden.
Te Queensborough had hij spoedig zijn
valiesje laten nazien, en daarna plaats ge
nomen in een reeds volgepropten waggon
van den trein. Er bleef nog enkel plaats
in over voor hem. In een hoek van het
compartiment zat een oude heer te slapen,
om de schade van 'den afgeloopen nacht
in te halen. Tegenover hem leunde eene
doodsbleek© dame achterover, en het viel
niet moeilijk be- bespeuren dat zij het ge
durende den overtocht hard te verantwoor
den moest hebben gehad met de gevreesde
ziekte, die zoovele slachtoffers maakte en
toch slechts lachlust opwekte onder, de
gelukkigen die er voor gespaard bleven.
(Wordt vervolgd.)
