lad
NE,
Donderdag 11 October 1906.
Tweede Jaargang.
>p het
Veisdiijnl eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRUDAGAVBHO.
3INNENLAND
Haven,
No. 120.
STUDIËN.
7eland".
Effecten
RIKSE.
ent
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Brief uif district Sluis.
A. «E. HENDRIKSE.
BUITENLAMP,
ouwen en
Effecten
iarden
wartaal
cent
maand
3eeland.
iLITIEKE
e kdoor
id van de
n-Generaa\,
p. 971/,; ct
Dr. G. F.
tot Aerdt,
van Beroep,
82V3 ct.
h r i s t e n
J. Steen-
p. p. 50 ct.
echt-
A. P. N.
Kamer der
60 ct., fr.
Sociale
mkuhl, S.J.,
82Va ct.
i e s r e c h t
ly, met een
1, Aalberse,
)7V3 ct.
n daarachter
r 1 ij k ver
en zijn met
jgbaar, de 6
z. in plaats
r post 13.25.
teur, Leiden.
i-Amsterdam
de plaatsen.
2 uur.
DAM
uur.
DAM
uur.
bij W. DE
Kloveniers-
Directie J. en
recht biji S.
ij den Agent
it.
de Kinderen
tf
vs en illu-
yp is.
DIRECTIE.
NIEUWE IEEUMSCHE MAKT
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes £0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant„0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.371/2, voor niet-abonné's045
Bureau: LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Langer dan ons liekF was belette ons
plaatsgebrek in de Statenverkiezing een
woordje te doen pace spreken.
Zooals den lezers bekend is, bracht de
uitslag der stemming op 2 October j.l. een
herstemming tusschen den candidaal der
Katholieken en anti-revolutionairen, den
heer A. Hendrikse, burgemeester van Wa
terlandkerkje en den vrijzinnig-demokraat
Vorsterman van Oyen, den eeuwigen can
didaat ook voor de Tweede Kamer
door de liberalen destijds zelf zoo ge-
wenscht I
De heer Van Oyen is de gewilde (I)
Candida,at van verschillende vrijzinnige
partijen.
Zoozeer gewild, dat zelfs de liberale
kiesvereeniging in het Slatendistrict Sluis
den heer Van Oyen niet candi-
deerde1.
Trouwens die liberale kiesvereeniging
schijnt het dusdanig bij den Aardenburg-
schen candidaat te hebben verkorven, dat
hij zelf verklaarde van die kiesvereeni
ging geen candidatuur te willen aanvaar
den.
De strijd gaat nu tusschen den heer
Van Oyen en den heer Hendrikse en bei
der politieke geestverwanten.
En waarneer nu de heer Van Oyen den
steun missen moet van degenen, die hem
niet hebben gecandideerd, en wier hulp
Bij hooghartig wijst van de hand, alsmede
de stemmen zal derven van hen, die voor
zijn candidatuur geen sympathie gevoe
len, dan is het de groote vraag, of de
zelfde heer Van Oyen ooit in de gelegen
heid zal komen, om te Middelburg zijn
zoo gewaardeerd advies te geven in de
gewichtige zakien van gewestelijken aard.
Daarom is nieuwsgierigheid gewettigd
naar de vertooning, welke de politieke
poppenkast in het district Sluis ons op
16 October zal te zien geven.
Niet bijster moeielijk is het om vrij nauw
keurig den horoscoop te trekken over wat
16 October te zien zal gevende leuze
„het „clericalisme", dat is de vijand" staat
evengoed te lezen in de banier der ge-
coaliseerde vrijzinnigen van Zeeuwsch-
Vlaanderen, als in den standaard van' hun
broederen elders.
Maai'wat zal de liberale kiesvereeni
ging in het district Sluis nu doen om
met eer uit dezen kam'p te treden; wat
zal hare houding zijn, nu zij voor de keus
staat den door haar niet begeerden can
didaat van Oyen die zijnerzijds zoo
ver ging den voorzitter dier vere-eniging
dermate liefelijk te behandelen, dat deze
een aanklacht wegens smaadschrift indien
de bij den Officier van Justitie te Mid
delburg den candidaat, die overigens
tochvrijzinnig is, al dan niet te
steunen?
Zal deze vereeniging het hart nog hoog
genoeg dragen om te beletten, dat de li
berale kinematograaf het beeld van den
heer van Oyen trillend ten aanschouwe
hrengt?
indien nog een greintje eergevoel huist
in den boezem dezer kiesvereeniging,
moet zij dat beletten; moet zij minstens
zich onthouden; is het haar plicht steun
te verleenen aan den candidaat, van wien
zij de welbegrepen overtuiging koestert, dat
hij in de Staten het best op zijd plaats
is, en die in casu, voor haai' zijn moet:
dep. heer Hendrike.
W ij voor ons hechten niet veel aan een
onthoudingsailvies eener liberale kiesver
eeniging het Roomsche .spook vervult nog
te veel de gemoederen met bange vreeze,
<lan dat wij ons illusies zouden maken
over de naleving van een onthoudings
advies.
Het zou hier kunnen gaan, als met de
socialisten bij de herstemmingen van het
vorig jaarmen onthoudt zich van
't opvolgen van het advies en stemt den
„anti-clericaal".
En zóó zou 't mogelijk zijn, dat de heer
van Oyen met behulp van degenen, wier
stem hij niet vvenscht, een Statenzetel ver-
veroverde
Wel zal de strijd voor de rechtsehe par
tijen zwaar, zeer zwaar zijnmaai' als
alle mannen, maar ook alle mannen
in 't geweer komen, zoowel anti-revolutio
nairen als Katholieken, dan staat de kans
op overwinning nog open. De anti-revo
lutionairen mogen bedenken, dat op hen
een zware verantwoordelijkheid rust.
De heer Hendrikse bleef hij zijn tegen
stander slechts 28 stemmen achter, en
ruim 700 kiezers kwamen niet op.
Weliswaar vereenigden de beide overige
candidaten samen op zich het aanzienlijk
getal van 1170 stemmen, maar hiervan
kan, en zal bij eerlijkheid van den kant
der vrijzinnigen, een goed deel moeten
overgaan op; den heer Hendrikse.
Daarom: laten de Katholieken en anti
revolutionairen hun krachten onder den
hoogsten druk brengenlaten zij een mach
tigen stroom van actie van zich doen uit
gaan, die een levenwekkenden schok te
weegbrengt in de gemoederen van hen,
die maar steeds blijven meenen, dat het
land van Cadzand een terrein is, waarop
slechts vrijzinnigen rechten mogen doen
gelden, en die het besef diep doe door
dringen, dat recht en billijkheid eischen,
dat in de Staten van Zeeland voor district
Sluis geko-zen worde de heer
- Nadat dit stuk gezet was, bereikt
ons het bericht, dat er bij den Officier van
Justitie te. Middelburg van een aanklacht
niets bekend is. Dit doet echter niets af
aan de minder .vriendschappelijke gevoe
lens van dhr. van Oyen jegens den voor
zitter der liberale kiesvereeniging en deze
vereeniging zelf, aan welke gevoelens dhr.
v. O. op zeer onbehoorlijke wijze uiting
gaf, maar mag (een aansporing zijn voor
„Zela.ndia" in verkiezingsdagen jndt zoo
klakkeloos berichten op te nemen, die den
schijn dragen met yerkiezingsmanoeuvres
verwant te zijn. Red.
DE KERK GAAT DOOD!
Onder dit opschrift schrijft het ,,H.
v. A.":
De liberalen roepen weer uit op alle
tonen, dat de Kerk dood gaat en dat ze
aan het sterven is: kortom, dat de in
eenstorting der katholieke Kerk in Europa
een der kenteekens is van onzent tijd.
Het Pausdom, redeneert de „Daily
News", heeft Italië verloren; het heeft
Frankrijk verloren; het is geschokt in
Oostenrijk; het begint geschokt te worden
in Spanje; tot verleden jaar scheen het
eenigen grond veroverd te hebben in Hol
land en België; doch nu, ten slotte, schijnt
neerlaag over gansch de lijn de ultramon
tane politiek der Kerk te bedreigen, terwijl
verliezen in eigen schoot de Kerk waar
schijnlijk nog meer verzwakken dan de
neerlagen, die de liberale tijdgeest haar
toebrengt.
Wat een somber tafereel, wat een donker
schilderij het blad daar ophangt! Maar
laat ons dat eens nader heschouwetn en
zien, met welke valsche kleuren dat li
beraal tablcauke is aaneengeflanst.
Het Pausdom heeft Italië verloren
Ja, en als de Italiaansche katholieken geen
erbarmen krijgen met het ééne Italië en
niet de rangen der ordelievende burgers
versterken, daar valt Italië ten prooi aan
al de elementen van wanorde, die nu' het
koninkrijk ondermijnen, zooals de C'ar-
bonari in den tijd het pauselijk gezag
ondermijnden.
Het Pausdom heeft Frankrijk verloten;'?...
Als de Franschen half zullen geruïneerd
zijn door de radicaal-socialistische en anti
clerical© geldverbrassers, die nu aan Bet
bewind zijn, en wanneer al die razende
„papenvreters" zich aan den zwanen scho
tel een overladen .maag zullen gegeten hetb-
ben, keeren ze van armoe terug op hunne
stappen.
Zeker, veel onheil kan intusschen d<er
Kerk berokkend zijn en niemand onder
de katholieken is er, die niet met een
hang gemoed de gebeurtenissen in Frank
rijk volgt. Maar er zijn geloovigen, die ven
zoekingen en beproevingen noodig heb
ben, om op liet rechte spoor te komen,
en zoo er katholieken zijn, die zulks be
hoeven, dan zijn het waarachtig wel die
van Frankrijk.
De stelling der Kerk is geschokt; in
Oostenrijk en Spanje! Wij hebben van
veel schokken in de laatste tijden gehooid,
doch zij waren van vulkanischen aard
politieke schokken, die in Oostenrijk en
Spanje de Kerk op gevoelige wijze troffen,
bemerkten wij niet. Zoo we niet het.
scherpe waarnemingsvermogen onzer libe
rale confraters bezitten, gelieven deze het
ons te vergeven.
Tot verleden jaar scheen het Pausdom
veld gewonnen te hebben in België, doch
nu bedreigt neerlaag over heel de lijn
de politiek der Kerk gaat de liberale
„doodmaker" voort. Heeft de anti-clericale
geest in ons land sedert verleden jaar
dan eene besliste zegepraal behaald? Wij
hebben enkel de verkiezingen van dit jaar
tot maatstaf en deze hielden, na 22 jaar
'katholieke regeering, de katholieke partij
onverzwakt aan het bewind.
Wat dan? De innerlijke verliezen dei-
Kerk? De „Daily News" kan hiermede
den afval der .Delarue's of der Charbon-
nel's niet bedoelen, die de eigenlijke Kerk
evenmin verzwakken, als de Mont Blanc
verkleinen zal wanneer er een steentje
van los geraakt.
FRANKRIJK.
Er zijn in Frankrijk 40.000 parochies.
Tot dusver heeft de „Journal Officiel"
slechts tien, feitelijk negen, schismatieke
„associations cultuelles" gepubliceerd.
En wij zijn nu nog slechts twéé maan
den af van den datum in de wet op 11
Dec. gesteld.
ITALIË.
Z. II. de Paus heelt dezer dagen in de
groote zaal van het Vatikaan driehonderd
Fransche pelgrims uit verschillende bis
dommen ontvangen.
Zijne Heiligheid trad de zaal binnen
met mgr. Bisleti en eenige Fransche pre
laten. Nadat hij zich door de geloovigen
de hand had laten kussen, drukte hij over
hun komst zijn blijdschap uit, omdat ze
zonen zijn van het land, dat zich tegen
de moederkerk verzet.
Hij spoorde de pelgrims aan hun geloof
trouw te blijven en voegde er bij; dat hij
zelfs den slechten Christenen zijn zegen
niet onthouden zou, omdat een vader zijn
kinderen blijft liefhebben, ook al dwalen
zij af van den goeden weg.
Een prelaat vertaalde de woorden van
den Paus.
BELGIE.
Vr ij metselaars en afvallige
priesters. Het Fransche vrijmetse
laarstijdschrift „Acacia" doet een beroep
op de Belgische Broeders, ten einde af
vallige priesters te hulp te komen. De
schrijver van het artikel verhaalt, dat hij
lid is geweest van een vereeniging, die
dit doel beoogde en die gesticht was door
een afvalligen priester. Van de zes leden
dezer vereeniging waren er vier vrijmet
selaars. De bond kon echter bij gebrek
aan belangstelling niet blijven bestaan.
Als men eens om financieelen steun
want daarop komt voor deze menschen
toch alles neer aanklopte bij den groo-
ten Br. Gombes
RUSLAND.
W, e e r e e n b O* m a a n s 1 a g. Tegen den
chef van het te Sebastopol liggende garni
zoen, generaal-majoor Dumbadhe, is een
bomaanslag gepleegd toen Bij in een équi
page naar de kazerne van het Bres [ré
giment reed. De generaal werd licht ge
wond en schoot op den vluchtenden da
der. Tusschen den laats ten en eenige sol
daten, die zich in de nabijheid van de
kazerne bevonden, ontstond een worste
ling, toch gelukte- het hem te ontkomen.
De gebouwen, die aan de kazerne gren
zen, weiden omsingeld door troepen, er-
hadden huiszoekingen plaats, wijl men van
meening was, dat meer personen bij den
aanslag betrokken zijn.
De koetsier en twee den generaal bege
leidende soldaten werden zwaar gewond.
Nieuwe bommen ontdekt. Te
Petersburg heeft de politie in de woning
van een jonge modiste, die in werkelijk
heid echter toehooideres der vrouwencur
sussen is, vijf bommen, ongeveer 10 pond
dynamiet en een groot aantal revolvers
ontdekt.
Naar den vice-gouverneur van het gou
vernement Kasan, Kobeko, werden door-
twee onbekende lieden bommen geworpen,
die den vice-gouverneur licht verwondden.
De daders zijn ontkomen.
De Petersburgsche correspondent van de
„Matin" meldt, dat tal van inhechtenis
nemingen plaats hebben gehad te Peter-
hof, o.a. een student, zoon van een be
diende in }iet keizerlijk paleis.
Het landgoed .van den minister vair ju
stitie, in het gouvernement Mohilef ge
legen, is door de boeren verwoest.
Volgens den correspondent van de „Ti
mes" te Petersburg zijn de staatkundige
misdaden in het binnenland weer zeer
talrijk geworden, den laatsten tijd; de re
volutionaire comité's .schijnen hun veld
tocht hervat te hebben.
Volgens een Petersburgsch blad zijn aan
het ministerie van spoorwegen verduiste
ringen voor een bedrag van 57 millioen
roebel ontdekt.
AMERIKA.
Nog steeds hebben bloedige neger-ver
volgingen plaats in verscheidene groote
steden "van de Vereenigde Staten, en zoo
als gewoonlijk, zijn er eenige ongelukkige
zwarten 'ter dood gebracht, die aan 'thun
ten laste gelegde part noch deel hadden.
Te Macoin in .Georgië werd een neger,
die tegen 2 meisjes was aangeToopen, dooi
de menigte aangevallen. Om zich te ver
dedigen, trok hij zijn revolver en kwetste
twee jongelieden. De politie nam hem on
middellijk gevangen en slaagde er slechts
met moeite in hem ongedeerd de gevan
genis binnen te krijgen. Daarop viel de
woedende menigte op (alle zwarten aan,
die zich op de kermis te Macom bevonden,
waarvan er een door een kogel gedood
werd.
Te Basin (Mississipi) werd een neger
aangehouden door eenige personen, die
hem achtervolgd hadden.
Een kwartier later bengelde zijn lichaam
met (kogels doorschoten, aan den top van
een 'telegraafpaal.
Te Bloomington (Indiana) heeft de me
nigte een gevangenis overvallen, met het
doel zich van een, neger meester te maken,
die van moord was beschuldigd, en hem
daarna te lynchen, maar ze werd door
de politie teruggedrongen.
Te Argenta heeft men met behulp van
dynamiet een huis doen springen, waarin
zich twee negers bevonden, verdacht van
moord op een politieagent. De ongelukki-
gen slaagden er in, te ontsnappen, maar
men begon hen onmiddellijk te vervolgen
en wanneer ze worden gegrepen, zullen
ze zonder twijfel worden gelyncht.
En in alle neger-kerken van New-York
zijn gebeden gezegd, opdat de haat, dien
de blanken in Amerika tegen de zwarten
voeden, voortaan plaats moge maken voor
betere gevoelens.
Zwarten, die voor de hen beschavende
blanken bidden
Overeenstemming. De actie,
welke van katholieke zijde tegen den vuil-
handel en de speculatie op de lage harts
tochten wordt gevoerd, vindt warme waar
deering in het anti-revolutionaire orgaan
de „Rotterdammer".
Evenals hunne geestverwanten te Am
sterdam, maken ook de Rotterdamsche
katholieken zich tot den strijd gereed en
zij 'hielden er reeds een vergadering, waar
mgr. Konings als spreker optrad.
De (redactie van „"de Rotterdammer",
aan .wie toegang werd verleend, schrijft
onder het opschrift „Roomsch voorbeeld"
over die vergadering o. m.
„Natuurlijk droeg de bijeenkomst hiel
en daar een; overwegend roomsch ka
rakter, maar wij hadden gewenscht, dat
velen onzer, ouderen en jongeren, daar
waren geweest, om te aanschouwen met
welk -een ernst de roomsche actie „om
het papieren gevaar" van onze straten
te weren ,zal worden ter hand geno
men".
Het blad brengt voorts in herinnering
dat onder het vorig kabinet een wetsont
werp werd ingediend, om het verspreiden
van schunnige briefkaarten enz. tegen te
gaan en de strafwet te verscherpen wat
de aanranding der openbare eerbaarheid
betreft.
Men zal zich herinneren, hoe ongunstig
deze ontwerpen in de liberale pers wer
den ontvangen.
Vooral het Postwetje moest het in hevige
mate ontgelden.
Maar het wordt met den dag duide
lijker, dat het kwaad, waartegen dat wetje
en de verscherping van het strafwetboek
zich keerden, steeds grooter verhoudingen
■aanneemt en opwast tot een publiek ge
vaar.
Om dat gevaar' te keeren, om die gruwe
lijke ergernis te doen verdwijnen hebben
thans de katholieken zich ten strijd aan
gegord, en het is zeker sterkend, dat zij
daarbij waardeering vinden hij de anti-
re volu ti onairen.
Maar behoorde de overheid in dezen
strijd niet voor te gaan?
0, die t h u i s b 1 ij v e r s I Biji twee
deze week gehouden verkiezingen is weer
eens gebleken, van hoeveel invloed en
kel© stemmen kunnen zijn.
Te Haarlem werd een liberaal tegen
over een katholiek tot raadslid gekozen
met, een meerderheid van slechts tien stem
men ;op de meer dan vijftien honderd, die
werden .uitgebracht.
En te Zaandam, waar eveneens een
katholiek het onderspit dolf, was het ver
schil tusschen hem en den liberaal slechts
drie .stemmen!
Zoo is de lange lijst van gevallen, waar
in enkele kiezers over den uitslag heslis
ten, weer met ,een paar waarschuwende
feiten vermeerderd.
En merkwaardig is het zeker wel, dat
in ,deze beide .gevallen de katholieken het
gelag moesten betalen.
Het .zelfverwijt van onze kiezers te Haar
lem ,en te Zaandam, die zonder ernstige
reden .van de stembus wegbleven, moet
groot zijn, zeggen wij met 't „Centrum".
Alsde les nu tenminste maar helpt
voor later en elders t
De .klerk der posterijen en telegrafie der
2e .klasse C. J. Bom is verplaatst van het
telegraafkantoor te Middelburg naar
dat te Goes; de klerken J. Tiel van Ier
se ko naar Amsterdam en C. de Korte, van
Amsterdam naar I e r s e k ede klerken II.
W. Reilingh van Sas van Gent naar
Rotterdam en G. P. J. Risseeuw van Rot
terdam naar Sas van Gent.
Volgens het nieuwe Reglement op de
bescherming van trekhonden in Zeeland
is het verboden eene hondenkar te gebrui
ken of te doen gebruiken, zonder als hou
der van eene hondenkar te zijn ingei-
schreven.
Zij, die hondenkarren willen houden,
zijn verplicht daarvan kennis te geven
aan Burgemeester en Wethouders hunner
woonplaats, óf, geldt het houders van
hondenkarren buiten de 'Provincie, aan
Burgemeester en Wietfaoudérs eener grens
gemeente, welke het naast gelegen is aan
hunne woonplaats, die hen in een daar
voor aan te leggen register als houders
van hondenkarren inschrijven onder eene
doorloopende reeks van nummers en hun
van die inschrijving een kosteloos bewijs
afgeven.
Burgemeester en Wethouders zijn be
voegd de inschrijving en mitsdien de af
gifte van het bewijs te weigeren of eene.
reeds gedane inschrijving door te halen,
indien naar hun oordeel, kar, hond, tuig
of muilband voor het gebruik ongeschikt
mocht worden geacht of indien van afge
keurde karren, honden, tuigen of muil
banden nog gebruik gemaakt wordt.
De inschrijving kan worden doorge
haald, indien de houder van de honden
kar, of een geleider van diens hondenkar',
binnen een jaar tweemaal onherroepelijk,
is veroordeeld wegens overtreding van dit
Reglement of van art. 455, le en 2e ali
nea, van het Wetboek van Strafrecht.
De naam. der gemeentel en het nommier
der inschrijving moeten met witte olie
verf op donkeren ondergrond in dikke let
ters, welke eene hoogte hebben van ten
minste 4 centimeters, zoodanig op de hon
denkar worden geplaatst, dat zij steeds
zichtbaar zijn.
Dit laatste is zeer tot het gemak, ook
voor het publiek, dat zich over het niet
uitwijken van hondenkarren beklagen
en ,nu veelal niet den naam van den ge
leider gewaar kan woi'den. Men heeft nu
