No. 119.
Dinsdag 9 October 1906.
Tweede Jaargang
FEUILLETON,
SLAVENKETENEN.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAÜNBU-. WOENSDAG- en VRIIDACAVOND.
I KATHOLIEKEN, - - -
koopt niet in winkels, g
waarzedekw etsende
artikelen worden uitge-
stald en voorhanden zijn.
De Katholiekendag te Delft.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes fO.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f voor niet-abonné's045
Bureau: LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Kê
(Slot.)
Over het onderwerp„Coöperatie
van den Middenstand" sprak nu
mr. Regout. ongeveer als volgt:
„Zonder goed georganiseerden midden
stand is een© gezonde sociale beweging
onmogelijk.'' Deze stelling werkte spreker
uit. Door de machtige en krachtige orga
nisatie van den werkenden stand zijn wet
ten ontstaan, die den arbeider ten goede
komen. De arbeiders blijven werken en
trachten steeds meer te verkrijgen.
Die samenwerking, die organisatie ont
breekt nog geheet bij den middenstand;
dit terrein ligt nog volmaakt braak. De
bodem voor ontginning ligt klaar. Hulde
derhalve aan de mannen, die als pioniers
zijn opgetreden voor den middenstand. Al
lereerst hulde aan mr. Aalberse en dr.
Nouwens. Op praktisch gebied heeft zieh
zeer verdienstelijk gemaakt Marinus van
Houten. Hun arbeid is niet vergeefs ge
weest. De Katholiekendag in Limburg, dien
in Breda, het algemeen© middenstands
congres daar overal werd gesproken
over den middenstand en wel over coöpe
ratie van den middenstand."
Er moet eerst komen eene midden-
standsvereenigiïig. Die kan onderling ver-
iieeld zijn volgens vakken, beroepen enz.
Vereenigd moeten ze weer zijn in een
diocesanenbond, waarvan alle middenstan
ders lid moeten zijn.
Velen begrijpen dit vraagstuk niet en
de middenstanders zelf misschien wel het
minst. De 'tijd van praten is voorbijniet
zeggen meer, maar doen! De middenstan
ders moeten niet afgeven op coöperaties
van den werkman, op warenhuizen, op
zoovele andere inrichtingen, die den mid
denstand drukken, zij moeten de handen
ineenslaan.
Spreker gaf eenigo welsprekende staal
tjes van de treurige wijze, waaróp patroons
hunne geringe ontwikkeling 'toonen. Velen,
de meesten baast, doorloopen alleen de
lagere school en dikwijls nog niet geheel.
Er moet gezorgd worden voor vakonder
wijs. Bevorderd moet worden warenken-
28).
Zij trachtte zich te verstrooien met het
lezen van een pas verschenen roman;
zond hare moeder naar bed, die te ver
geefs smeekte met haar op te mogen blij
ven, ten einde al de bijzonderheden der
opvoering te vernemen, en eindigde met
wat muziek te maken.
Doch niets wilde dien avond vlotten.
Zelfs haar hondje, anders het gehoorzaam
ste dier ter wereld, begon onrustig te wor
den en liet nu en dan een akelig, klagend
geluid hooren; iets wat nooit te voren
was geschied.
Eindelijk en ten laatste hield er een
rijtuig voor de (leur der woning stil, en
eenige oogenhlikken later trad Olga
binnen.
Zij zag echter zooi doodsbleek, hare trek
ken waren zoo verwrongen, dat de actrice
medelijdend op haar toesnelde en uitriep
„Arme, lieve ziel! ik zie het al, de taaie
gmg uwe krachten te bóven. 01 ontken het
maar niet; ik begrijp het zoo goed; de be
dwelming van het voetlicht; de ontzenu
wende invloed van al die op u gevestig
de oogen; men moet aan dat alles ge
wend zijn".
„Neen, neen, dat is het niet", sprak
Olga met moeite„Ik heb mij integen-
nis en de noodzakelijkheid aangetoond van
goed boekhouden; zorgen dat het lcoopen
op crediet een einde neme. „Contante be-
laling zij de leuze. Schulden belemmeren
den winkelier in zijne bewegingen op fi-
nantiëel gebied. De leverancier vordert be
taling; deze heeft plaats, maar nu "komt
de kooper in het klein bij den winkelier
en betaalt niet. Dit is een misbruik, dat
met alle macht moet worden uitgeroeid.
Als men de lijst van faillieten eens na
gaat, dan zal men zien, dat de meesten
failliet gaan, omdat zij hun geld niet bin
nen kunnen krijgen, dat zij te vorderen
hebben.
Men voert tegen contant-koopen aan:
Als contant betaald moet worden, wordt
minder gekocht. Dit argument snijdt abso
luut geen hout. Alleen zij die failliet gaan
en nooit belalen, kunnen meer koopen
dan ze betalen.
Het sterkste middel om verbetering te
brengen voor den middenstand is coöpe
ratie. Op allerlei wijze kunnen de midden
standers samenwerken, bijv. coöperatief
inlichtingen verkrijgenelectriciteits-be-
weegkrachl gezamenlijk aanschaffen, enz.
De 'twee belangrijkste zijn evenwel: cre-
diet-ins tellingen en vereenigingen voor ge-
meenschappelijken inkoop.
l)e Boerenleenbanken en Raffaise-ban-
ken verleenen op goedkoopen en deug'de-
lijken grondslag reusachtige credieten, veel
beter dan bankinstellingen. Daarnaar moe
ten de middenstanders ook streven en ge
lukken moet het, omdat de verschillende
leden van eikaars draagkracht op de hoog
te zijn, zoodat evenals nu, reeds in
Puitschland degelijke crediet-instellingen
kunnen in het leven worden geroepen.
Een moeilijk punt isgemeenschappe
lijke inkoop. Moeilijk is hef, maar onuit
voerbaar is het niet, wat de praktijk ook
al bewijst.
Gestreden moet worden tegen de ver-
bruiks-coöperaties van de arbeiders, de wa
renhuizen, de filialen en naamiooze ven
nootschappen.
De verbruiks-coöperaties van de arbei
ders hebben alle evenwel het volle recht
van bestaan. Kwaad in zich zijn ze niet
en niet zóó schadelijk voor hef algemeen,
dat het algemeen belang eischt, dat ze
onderdrukt worden.
De arbeiders mogen niet alleen samen
gaan als verbruiks-coöperatoirs, maar ze
zijn het zelfs aan hun gezin verplicht te
koopen daar, waar hij het best terecht kan.
Dan is het ook mogelijk, 'dat de werkman
contant betalen kan. (Applaus.)
En de warenhuizen nu? Een rechts
grond om deze te weren bestaat niet. Ze
hebben zelfs recht en reden van bestaan,
omdat ze goedkooper leveren kunnenvoor
den gewonen man zijn ze eene weldaad.
Waar moet nu de middenstand heen?
Hij moet de handen uit de mouwen steken.
De coöperators in den middenstand heb
ben dit voor op bovengenoemde instellin
gen, omdat de patroon zelf de zaken geheel
deel slechts al te goed van mijne rol ge
kweten".
„Al te goed, dat is niet mogelijk".
„Vraag het aan den directeur' of ik waar
heid spreek".
En hare stem klonk zoo somber, dat
liare gastvrouw verschrikt mompelde;
„Maar wat is er dan geschied".
„Ik heb mij in hel laatste bedrijf laten
meeslepen door mijn spel, en Sergius D.er
minoff doodelijk verwond".
Marie Roval slaakte een luiden kreet.
Zij kon nog niet aannemen dat Olga waar
heid sprak. Maar wat beduiden dan die
groote bloedvlekken op het witte kleed,
waaraan anders hare verwarring toe te
schrijven.
„Zijt gij' wol zeker dat het zoo ernstig
is?" vroeg zij, nog hopende dat de jonge
vrouw zich de zaak erger voorstelde dan
zij was. „Er werden toch zeker aanstonds
geneesheeren bij gehaald?"
„Ja, de schouwburgdokler en nog drie
anderen die in de zaal aanwezig waren.
Ik wachtte hunne uitspraak af. Geen van
vieren liet eenige hoop over. Hij moet
op dit oogonblik reeds niet meer tot de
levenden belmoren".
„Welk een'ramp,- lieve Hemel! welk een
ramp!" jammerde de tooneelspeelster. „En
dat een jongmensch met zooveel vooruit
zichten. Had ik u toch maar niet in mijne
plaats laten optreden. Koning zal het mij
nooit vergeven!"
„Niemand heeft dit kunnen voorzien,
en ik ben bereid u ruimschoots de schade
leiden kan en het niet behoeft over te
laten aan ondergeschikten, wat zeker niet
de gewenschte toestand is. Verder geza
menlijk inkoopen en dan kunnen de mid
denstanders gemakkelijk concurreren met
allen die hen nu drukken. Zij kan dan
best tegen de grootste warenhuizen op.
De middenstanders moeten zich organi-
seeren en wel in Roomsch-Katholieke ver
eenigingen en verbruiks-coöperatie zal wel
dra overbodig blijken, als de zaak maar
flink aangepakt wordt. Natuurlijk zullen
er eenigen dan nadeel ondereindenmaar
economie en liefdadigheid moeten niet ver
mengd worden. Bij het ontstaan van
nieuwe toestanden zijn er steeds geweest,
die daardoor leden, maar dat is geene
reden om d© gezonde ontwikkeling tegen
te werkien, want tegenhouden, kan men
ze op den duur toch niet.
Bij elke vereeniging zij een geestelijk
adviseur, die, mochten er leden zijn, die
het rechle spoor zouden willen verlaten,
hij hen op hunne plichten kunne wijzen.
Ook de middenstanders moeten het hunne
er toe bijdragen om het woord van Paus
Pius X in vervulling te doen gaan„Omnia
instaurare 'in Christo!"
Een storm van bijvalsbetuigingen brak
los, toen de inleider zijn schitterend plei
dooi had ten einde gebracht.
De voorzitter gaf nu liet woord aan den
heer F. van <ler Steen uit 's Gravenhage,
die zijne amendementen met veel warmte
verdedigde. Hij kwam ook tot de conclusie
Hoe dan ook, de middenstand moet ge
holpen worden.
Hem volgde de heer N. Dobben. Deze
meende dat het groote kapitaal drukkend
op den middenstander, deze ageert tegen
den arbeider en niet zijn kracht aanwendt
tegen hen, van wie in werkelijkheid de
druk komt. Spr. is vóór coöperatie, iets
wat zijn voorganger niet durfde uitspre
ken. Een drietal debaters gaven zich op
de laatste zag heil in eene coöperatie die
bestaat èn uit de middenstanders èn uit
werklieden.
De inleider diende van repliek.
De conclusie van mr. Regout werd aan
genomen mei eene kleine wijziging.
Zij luidt:
De Vergadering,
overwegende, dat de handels- en nijver
heidsondernemingen van den midden
stand eene sterke mededinging ondervin
den en zullen ondervinden van de coöpe
ratieve verbruiks- en voortbrengingsonder-
nemingen, van de groote ondernemingen
in den detailhandel (de warenhuizen) en
van de winkelondernemingen, met vele
filialen werkende;
overwegende, dat het derhalve nood
zakelijk is, dat de handels- en nijverheids-
ondernemingen van den middenstand door
eigen krachtsontwikkeling en onderlinge
samenwerking sterk staan tegenover die
mededinging
overwegende, dat één der middelen 0111
hiertoe 1» geraken is het oprichten van
te vergoeden die het u zou kunnen be
rokkenen".
Neen, daar moogt gij zelfs niet aan den
ken. Voor u is het gebeurde nog heel wat
harder dan voor mij, Het heeft u zelve
voor altijd van uwe voorliefde tot het too-
neel genezen".
„O 1 voor altijdIk zal nooit een schouw
burgzaal kunnen weerzien", fluisterde Ol
ga die van het hoofd tot de voeten beefde.
De goedhartige actrice bespeurde dit en
dwong haar vriendelijk plaats te nemen,
terwijl zij een verwarmden drank voor
haar gereed ging maken. Toen zij weder
keerde, zeide zij
„Ledig dit in één teug, het zal u weder
tot uzelve brengen. Hoe zijn de anderen
jegens u geweest?"
„Ik heb mij daarover niet te beklagen.
Integendeel, een ieder trachtte mij nog
moed in te spreken; mij te doen inzien
dat zoolang er leven was er ook nog hoop
overbleef. Alleen heeft de heer Koning
el voorbereid dat de zaak waar
schijnlijk door het gerecht zou worden
onderzocht",
„Dat is eene dwaasheid I" riep Marie
Roval uit: „Gij hadt Sergius Demiroff vroe
ger nooit gezien. Het is hier aan huis pas
dat gij elkander hebt leeren kennen; en
uwe houding tegenover elkander was verre
van vijandig. Ik heb zelfs meer dan eens
gedacht dat dit alles tussclien u beide op
oen huwelijk zou uitloopen. Als de ju
stitie zich met de zaak wil bemoeien, dan
zal zij niet lang werk hebben in. te zien
coöperatieve vereenigingen van den mid
denstand, waarbij vooral in aanmerking
komen credie tins tellingen en vereenigin
gen voor gemeenschappelijken inkoop;
overwegende, dat het verleenen van me
dewerking lol die oprichting zelfs op den
weg ligt van hen, die op principiëele gron
den bedoelde mededingers hebben hestre-i
den en bestrijden, daar ook zij rekening
moeten houden met het feit, dat deze be
staan en groeien ondanks den tegen hen
gevoerde» strijd.
spreekt den wensch uit, dal waar nog
geen R. K. vereenigingen van den mid
denstand beslaan, deze worden opgericht
en deze na behoorlijk onderzoek coöpera
tieve vereenigingen van hare leden oprich
ten, waar zulks mogelijk blijkt, in die eerste
plaats credietinstellingen en vereenigingen
voor gemeenschappelijken inkoop.
Mr. Regout had den dank uit den mond
van den voorzitter, uit naam van allen,
in ontvangst te nemen.
Voorlezing werd nu gedaan van het pas
ontvangen telegram uit. Rome, luidende:
De H. Vader zegent de Katholieken van
het diocees Haarlem, vereenigd in vergade
ring met hunnen bisschop en dankt hen
voor hunne hulde en kinderlijke toewij
ding. üc Secr.,
MERRY DEL VAL.
Ten slotte nam Mgr. Callier het woord,
en sprak ongeveer als volgt:
„Aan het einde van dezen pleclitigen
feestdag is het mij eene ware behoefte,
mijne vreugde- en groote voldoening uit
te spreken over het volkomen succes van
dezen eersten Katholiekendag in mijn bis
dom.
De eerste conclusie, hier onder alge
meen applaus door de- talrijke vergade
ring aangenomen, waarin wordt uitgespro
ken de wienschelijkheid om het Katholieke
volk in al zijn lagen meer en heter te ont
wikkelen, is mij als uil het hart gesneden.
Ja, de ontwikkeling onder, de onzen moet
algemeeuer en grooter worden, dan ze
tot nu toe geweest is. Laten wij- de oude
leuze opnieuw doen weerklinkenLaten
we strijden voor het erfdeel onzer vaderen i
Ook de tweede conclusie is met de
meeste instemming door mij begroet.
Reeds lang heb ik den wensch gekoesterd,
die nu begint; in vervulling te gaan, n.l.
dat ook de middenstanders zich aaneen
sluiten, elkander steunen om in staat te
zijn met goed gevolg den zwaren strijd
om 't bestaan te kunnen voeren. Hoezeer
mij ook de patronaten ter harte gaan, hoop
ik toch, dat de middenstandsvereenigingen
nog spoediger zulten bloeien dan de pa
tronaten. (Applaus.)
Van deze gelegenheid, waarbij ik om
mij vergaderd zie, geloovigen uit mijn gan-
sche bisdom, maak ik gebruik om u mede-
deeling ,te doen van het schrijven, dat
door het Nederlandsch Episcopaat dezer
dagen gericht werd aan de Fransche Bis
schoppen, waarbij uiting gegeven werd aan
dat zij zich vergist. Een ongeluk kan ieder
een overkomen".
Iin op de hartelijkste wijze bleef de
goede, luchthartige ziel haar gast gerust
stellen, totdat zij haar eindelijk wist over
te halen wat uit te gaan rusten, en haar
zelf naar hare kamer Kracht.
„Gij hebt voor alle dingen behoefte aan
slaap", zeide zij: „het is nu i'eeds bij'
half twee. Blijf stil liggen totdat ik u kom
roepen, hoe langer gij ïiwe zenuwen tot
kalmte laat, komen hoe beter. Ik zelf sta
nooit vroeg op, zooals gij weet, dus hebt
gij daaromtrent niet de minste gewetens
bezwaren te koesteren".
Olga dankte haar ten zeerste voor hare
goedheid en nadat zij haar goeden nacht
had gewenscht, sloot zij zich in haar ka
mer op.
Het had reeds elf uur in den morgen
geslagen toen er aan de deur der actrice
gescheld werd en twee heeren in burger-
kleeding haar verzochten te spreken.
„Mevrouw is nog niet op", antwoordde
de dienstbode.
„Dat is niets", verzekerde een der be
zoekers: „wij kunnen wachten. Maar over
handig haar dit kaartje".
Nieuwsgierig las het meisje den naam
en toen zij daaronder had zien staan:
„commissaris van politie" ontstelde zij ge
weldig, en liet de hoeren in het salon
binnen, zeggende dat zij aanstonds hare
meesteres zou verwittigen.
Zij snelde dan ook naar hare slaapkamer
en nauwelijks had Marie Roval vernomen
de gevoelens van hoogachting en sympa
thie, die wij voor onze Fransche Broe
ders koesteren en waarbij wij hun beloof
den met hen te zullen bidden tot God om
sterkte en kracht in deze donkere tijden.
Bidt ook gij allen, bidt veel voor de
vervolgde Kerk in Frankrijk, opdat hare
vijanden vernederd worden en zij weer
moge stralen in haar ouden luistert (Ap
plaus.)
Bidt dus veel, maar spiegelt u ook aan
Frankrijk, waar dooi' de schuld van de Ka
tholieken zelf, een heill-ooze toestand is
in 't leven geroepen, die door de waak
zaamheid en de eendracht der Katholieken
haar had kunnen voorkomen worden! (da
verend e-n langdurig applaus.)
De voorzitter dankte Z. D. IL voor de
gesproken woorden van bemoediging en
troost en verzekerde hem van de innige
toegenegenheid en liefde zijner diocesanen.
Nog werd een hartelijk afscheid door mr.
Thijssen gericht tot de- aanwezigen, waar
onder tienlallen van geestelijken, oud en
jong, van heinde en ver, die zich zoo
aanstonds allen zouden verspreiden, naar
links en naar rechts, om in de verschil
lende ook de meest afgelegen stre
ken van ons bisdom en daarbuiten te gaan
overbrengen, wat ze op dezen dag gehoord
en gevoeld hebben.
Met den hartgrondigen wensch, dat deze
eerste Katholiekendag veel vuehten moge
opbrengen en gevolgd worden door meer
dere andere met een steeds stijgend succes,
riep de voorzitter allen nogmaals een har
telijk „Vaarwel" toe.
Na den bisschoppclijkien zegen ontvan
gen te hebben, stroomden de scharen naar
buiten.
De eerste Katholiekendag in ons diocees
behoort weer tot het verleden, maar dui
zenden zulten zich ongetwijfeld nog jaren
lang dezen beerlijken, onvergelelijken dag
herinneren.
De heliogravure van het Aanschijn
van 0. H. Jezus Christus.
Dr. Nuyens schrijft in de „Maasbode"
Voor twee jaren schafte ik mij een werk
je, getiteld: „Le Vrai Portrait de Notre
Seigneur Jésus Christ" aan. Ik vond daar
in een beeltenis va,n het hoofd van onzen
goddelijken Verlosser en van Zij'n geheele
lichaam, van voren en van achter gezien.
Deze pholographieën waren genomen
van heL lijkkleed, waarin de heilige' vrou
wen den Godmensch na, Zijn dood op
Golgotha, wikkelden.
Een wonderbaarlijk God heeft in die
„Sindone van Turijn" het eigendom van
de vorsten van Savoye, thans koning van
Italië, Zijne heiige beeltenis voor ons wil
len afdrukken en de eeuwen doen trot-
seei'en.
De vooruitgang in, alle wetenschappen
kon in onze ontchristende eeuw de beel
tenis geven van Hem, Wiens aanschijn
waartoe zij geroepen wercl of zij' haastte
zich op te staan, met de woorden:
„Zeg aan die heeren dat ik zoo spoedig
mogelijk zaj komen. Maar, luister wel, geen
woord over dit bezoek aan mijne moeder
of aan mevrouw Lilienstem. Laat beiden
rustig voortslapen."
Een goudstukje dat deze aanbeveling
bezegelde, zeide haar, 'dat zij er op kon
rekenen dat haar bevel opgevolgd zou
worden.
ï)e tooneelspeelster was slim genoeg om
te bedenken dat zij, of liever gezegd haar
vriendin, er alles hij te winnen had, dat
zij hare vreemdsoortige bezoekers zoo goed
mogelijk stemde en zTj maakte den meest
mogelijken spoed met haai' morgeritoilet,
zoodat zij nog binnen het kwartier op hen
toetrad, met den lieflijksten glimlach dien
zij op het tooneel had aangenomen.
„Vergeef mij "dat ik u wachten liet, hee
ren", zeide zij„mijhe arme logé en ik
hebben tot laat in den nacht voortge-
praat".
„Waarschijnlijk over de droevige gebeur
tenis die ons hierheen voert", sprak de
commissaris. „Wij hebben natuurlijk niet
de minste opdracht tegenover u persoon
lijk; maar wel hebben wij; u het aller
eerst aJieen willen hooren. Gij zult ons
het best enkele ons nog duistere punten
kunnen ophelderen".
(Wordt vervolgd.)
