in. Holland.
itwik-
leachto
1EKE STUDIËN.
No. 116.
Dinsdag 2 October 1906.
Tweede Jaargang.
Verschijnt eiken MDINDAG ^WOENSDAG- en VRIIDAGAVOHD.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
TLIET,
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
jg KATHOLIEKEN,
I koopt n i e t in winkels, f
waar zedekwetsende f
artikelen worden uitge- f
UÏT D E~jp E R
LKLAND,
aan voor het
ceningen
van de meest
werken.
Lr POLITIEKE
I i t i e k door
Lid van de
[)t .ten-Genenial,
f. p. p. SI1!» ct
Mr. Dr. g' F
Epoth tot Aerdt,
fcaad van Beroep,
I. p. 82Vo ct.
een Christen
H. J. Steen-
I fr. p. p. 50 ct.
Ie R e c h t -
>r. D. A. P. N.
lede Kamer der
pladz. 60 ct., fr.
ld e Sociale
]Lehmkuhl, S J.,
p. 82V.i ct.
Kiesrech t
Lilly, met een
J. M, Aalberse,
p. 97'/j ct.
ir den daarachter
t d e r 1 ij k ver
stellen zjjn me
rkrijgbaar, de 6
blz. in plaats
o per post f 3.2c.
irecteur, Leiden.
HOME IEBIWSCHE tODRflHT
Abonnementsprijs per 3 maanden, voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's t0.37l/2, voor niet-abonné's„045
Bureau: LANGE VORSTSTRflAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
j stald en voorhanden zijn. p*
KM rm r«^"» ifcT m rmnrro.. i— pj
l
Lasterlijk verwijt
Het voorval met den beklagenswaardi
ger! ex-abbé Delarue, die zijn priesterge
lofte schond, heeft vele pennen in beroe
ring gebracht, niet het minst de pennen
der anti-elerieale redaclie-hnreaux.
Verschillende vrijzinnige organen in ons
land het worde 'te hunner eer gezegd
hebben, deze ongelukkige gebeurtenis vrij
wel tot haar ware proportie teruggebracht:
ze vonden de handelwijze van den af
vallige ridicuul.
Evenwel zijn er bladen met meer venijn
da,n waarheidslielde in de aderen, die uit
deze betreurenswaardige gebeurtenis munt
willen slaan, om die uit te geven ten na-
deele der Katholieke Kerk.
Die Maden hooren thuis ouder het gilde
der valsche munters.
't Kan terecht gezegdwanneer zelfs ook
maar de verdwijning van één priester de
gemoederen zóó in beweging brengt en
beroert, dat er waarzeggers, fakirs en nog
hyena's bij te pas moeten komen, zelfs
nog zonder dat er sprake is van schuld,
dan moet wél hoog staan de priesterschap
en de Kerk, welker eepste zonen zij zijn,
zoo zij worden aangerand om den afval
van één enkel lid.
En toch, er zijrr er, die het „clerical©"
onderwijs, wat deze ex-abbé genoten heeft,
willen uitspelen "tegen d© Kerk.
Maar nooit is beweerd, dat het „cleri-
caal" onderwijs de passies, de hartstoch
ten, ear do vrijheid om er zich aair over
te geven, geheel kaar onderdrukken.
Wél, dat ditzelfde onderwijs, in het al
gemeen, een machtigen slagboom stelt
tegen de verkankering der Christelijke ge-
loofs- en zedelieer.
Ook. in deze kwestie bevestigt de
uitzondering den regel.
En kan men dan zeggen, kan men door
de historie, door de ondervinding of door
de statistiek bewijzen, dat de „clericale"
of godsdienstige opvoeding meer slechte
dan goede priesters heeft voortgebracht,
meer deugnieten dan helden heeft ge
kweekt?
Zelfs met een godsdienstige' opvoeding
en een „clericale educatie"; met de macht
van het voorbeeld, zelfs niettegenstaande
de kracht der genade kan die mensch dwa
len, wanneer hij niet in zijn ziel wil op
nemen de genadestralen, die hem zoo mil-
delijk toevloeien.
En daar: op de helling der ondeugd
daalt hij neer, rolt hiji af
"Maar waarborgt de „ariti-clericale", de
ongodsdienstige opvoeding heter tegen af
dwaling? Integendeel: de voorbeelden be
wijzen het te over.
Daarentegen baart de godsdienst en de
opvoeding in den godsdienst eiken dag
liefdezusters, missionarissen en martela
ren; menschen, die heel hun leven op
offeren voor den medemensch, ter liefde
ran de annsten der armste en der meest,
ojigelukkigen.
Men kan dus zeggen, dat er dit jaar aan
het departement van financiën hard ge
werkt is.
Ook de 10 opcenten prijken weer op het
menu.
Zooals men weet, werd het vorig jaar
de „tiende penning" als tijdelijke maat
regel geheven.
Intusschen blijkt achteraf, dat deze bef
fing niet volstrekt noodig geweest zou zijn
zóó mildelijk vloeide het goud in de schat
kist.
Zonderling mag het heeten, dat nu de
definitieve belastingvoorstellen zijn inge
diend, de minister het noodig oordeelt
wederom dit jaar de 10 opcenten te hef
fen, te meer daar het zich laat aanzien,
dat dit jaar de bronnen niet minder rijke
lijk zullen vloeien, dan in het vorige.
Ons Nederlandsche volk moet niet te
veel het melkkoetje der schatkist zijn.
In dagen van nood heeft de heffing
van opcenten zin, maar in gewone tijden
kan deze gevoeglijk achterwege blijven.
Toon minister Harte met 5 opcenten
kwam, werd dit van links voorgesteld als
iets ongehoords; logisch kon dus ver
wacht,, dat de vrijzinnigen met dit tweede
voorstel van hun verwante minister niet
bijster ingenomen zouden zijn.
Verschillende liberale organen hebben
zich dan ook reeds minder gunstig uit
gelaten over de vernieuwde aanvrage om
de 10 opcenten.
Hierbij gevoegd de ongunstige ontvangst,
welke het voorstel ook in de pers dei-
rechterzijde te beurt viel, kan een scherpe
critiek in de Kamer niet uitblijven, en mag
verwacht, dat wij alsnog verschoond zul
len blijven van den onzaligen tienden
penning.
Voorheen en thansl
De „Stichtsche Courant" schrijft:
Tegen de vijf opcenten van minister
Harte maakten liberalen en socialisten
groot misbaar. De 10 opcenten van De
Meester werden door liberalen en socia
listen goedgekeurd, en waarlijk zullen ook
voor 1907 die opcenten weer worden aan
gevraagd.
In hun stembuslied zongen de liberalen
verleden jaar over de „pijp tabak" van den
werkman, die Kuyper belasten wou. En nu
wordt aangekondigd een „debietrecht op
tabak".
Hoe toornden de liberalen en socialis
ten, toen minister Harte den jenever-ac
cijns wilde verhoogen. Nu, ook wij bestre
den dit voorstel, maar is 'tniet komiek,
dat ook dit Ministerie thans een vierhoo-
ging van den drankaccijns aankondigt?
Op de „technische" herziening van de
tariefwet tegenover het misbaar dat ver
leden jaar wegens de voorgestelde tariefs-
verhooging gemaakt werd, wezen we reeds.
Maai- wie herinnert zich ook niet de
scherpe critiek op het Ministerie-Kuyper,
uitgeoefend reeds vóór drie, ja vóór vier
jaar, omdat het niet dadelijk voorzag in
den financieelen nood der groote gemeen
ten. „Het Volk" vooral achtte dat dit alleen
uit onwil kon voortkomen, ja zag in dat
„nietsdoen" een poging om de groote ste
den door geldgebrek te verhinderen om
op sociaal gebied haar taak te vervullen.
En nu, vier jaar later, is er een liberaal
Kabinet, en de Troonrede zwijgt over
den finantieelen nood der groote gemeen
ten als het graf.
Zoo maakt de Linkerzijde zich met haar
oppositie op bijna alle punten belachelijk.
ointre, Goes.
Financiën.
Zoo zijn dan de financieele ontwerpen,
die m de troonrede waren aangekondigd,
ingediend.
FRANKRIJK.
De kwade trouw der Fransche
regeering. Onder den titel: „Kelk en
Staat in Frankrijk" bevat de „Osservatore
Romano" over de toepassing van het be
kende artikel IV der Scheidingswet door de
Regeering een opstel waarin bet volgende
te lezen is
„Al de bisschoppen van Frankrijk heb
ben in voorbeeldige en volkomen een
dracht en eensgezindheid met den Paus
en met. waarlijk apostolische geestkracht
de vereenigingen voor den eeredienst, zoo
als de 'Scheidingswet deze instelt, verwor
pen, zoodat die vereenigingen niet
kunnen ontstaan en zich niet kunnen
vestigen dan met voorbijzien en met min
achting van den wil der bisschoppen, die
de wil des Pausen is.
„En daarom: indien zich desniettemin
zulke vereenigingen vormen, kunnen zij
niet bestaan dan in rechts treeksche op
positie tegen den wil van het episcopaat en
van den Paus, hetgeen be teekent: geheel
buiten de katholieke hiërarchie cn dus,
volgens het getuigenis van Briand, den va
der der wet zeiven en van de meest ge
zaghebbende uitleggers daarvan - waar
onder de „ïemps" in besliste tegen
strijdigheid met de letter en den geest van
het befaamde artikel IV.
„En nu is het slechts noodig geweest,
dat twee van zulke vereenigingen, waar
van niemand anders dan oproerige leeken
deel kunnen uitmaken ofwel uit hun be
diening geschorste of op het punt van
schorsing staande priesters, zich met haar
statuten Joij de Regeering aandienden ein
wettelijke erkenning en toewijzing der ker
kelijke goederen vroegenEn aanstonds
heeft de Regeering, zond-er te letten op
den door haar voor de vorming van zulke
vereenigingen vastgestelden termijn, zich
ertoe geleend van dat verzoek nota te
nemen, het zonder meer in te willigen en
die vereenigingen op te nemen, in het
„Journal Officiel".
Dat zijn nu die fameuze en kostbare
waarborgen van artikel IVdat is de geest
van gematigdheid en van eerlijkheid, waar
mede de Regeering voornemens heette te
zijn de Scheidingswet toe te passen, de
Scheidingswet, waarmede volgens sommi
gen, de Paus een proef had moeten nei
men, aldus berustende in een toestand
die gelijk zou hebben gestaan met een vol
komen prijsgeven van de essentieele rech
ten der Kerk. Thans, meer dan ooit
blijkt het duidelijk en onloochenbaar
voor al wie daartoe nog een bewijs noodig
had, welke perfide bedoelingen er gehuisd
hebben in den geest van de makers dezer
v-erradelijke wet en boe wijs, hoe scherp
zinnig en heilzaam de geestkrachtige tegen
stand is geweest, welken de Paus daaraan
geboden heeft".
De Fransche Vrouwenbond heeft een
schrijven gericht tot de bisschoppen van
Frankrijk, waarin verklaard wordt dat hij
zijn organisatie, zijn actie en zijn inkom
sten geheel ten dienste stelt van de Ka
tholieke zaak. Mogen deze vrouwen dan
beginnen met, overeenkomstig de deslijds
zoo krachtig gemotiveerde vermaning van
Mgr. Turinaz, al haar invloed aan te wen
den, ten einde de vaak buitensporige uit
gaven voor weeldeartikelen, voor recep
ties, soiree's en andere wereldsche ver
makelijkheden ten krachtigste te bestrij
den en de sommen, die daaraan jaarlijks
worden verkwist, to bestemmen voor den
„penning tot behoud des goloofs", den
„denier du culte".
In deze richting kan de Fransche Vrou
wenbond hoogst nuttig werkzaam zijn!
AMERIKA.
Als bijna slecds is ook nu weer het op
treden van negers tegenover blanke- vrou
wen aanleiding geweest tot de moordpar
tijen in Atlanta (Georgia).
„Dood aan de zwarten", klonk 'tal spoe
dig. Men nam wapens ter hand. En bin
nen korten tijd trok een troep van duizen
den naar de Dekatuurstraat, den hoofd
verkeersweg van 't negerstadsdeel. Gelijk
tijdig verdween de politie van 'ttooneel,
zoodat de menigte de handen vrij had.
Een o-pen tram kwam aanrijden, waarin
zich twee goed gekleedè negers en twee
negerinnen bevonden. „Doodt ze!" klonk
het. Men trolk de arme lieden uit het voer
tuig. Een der negers werd neergeschoten,
de ander werd, nadat hij zich kranig had
verdedigd, doodgeslagen.
Toen was de woede ontketend. Men
stormde ide negerwijk binnen. Va-n een
troepje va-n zeven negers werden er twee
gedood; de anderen wisten te vluchten.
Winkels, restaurants, een apotheek, een
kerk werden geplunderd of iu brand ge
stoken.
Dit brandstichten hielp mede tot 't her
stellen van de orde. Want de brandweer
richtte de straalpijpen op de menigte en
wist zoodoende -de blanken uiteen te
drijven.
Ook het postkantoor, waarheen vele ne
gers waren gevlucht, werd overweldigd. De
vluchtelingen werden naar buiten gesleept
en gedwongen spitsroeden te loopen.
Eindelijk verscheen politie, die voorloo-
pig aan de wanordelijkheden eten einde
maakte.
RUSLAND.
Duizenden brochures zijn in de laatste
dagen o-vèr de grenzen van Rusland ge
smokkeld en overal verspreid. Een der
brochures, in Genève gedrukt, zet de Rus
sische revolutioimairen aan, den tsaar te
vermoorden, tegen een belooning van
50.000 roebel.
In het gouvernement Samara heerscht
een vreeselijke hongersnood. De toestand,
waarin de bewoners verkeerea, is wan
hopig. Priesters uit twaalf dorpen kwa
men hij het Ro-ode Kruis smeeken om
hulp. Gansche gezinnen eten slechts drie
keer in de week. Het aantal zieken neemt
dagelijks toe. Scheurbuik en typhus heer-
schen. Uit vreemde producten wordt brood
gemaakt, dat een vieze, groene kleur heeft.
Het door de regeering geleverde graan is
van twijfelachtige kwaliteit en wordt tot
de allerlaagste prijzen opgekocht. De
land-autoriteiten en de voorzitter dier ver-
plegensoommissie gaan afkeurenswaardig
te werk. De gouverneur van het district
Nowousenok om een voorbeeld te noe
men kocht door middel van een make
laar van de beurs van Saratow, groote
partijen graan op, waarvan zeven wagons
door wormen waren bedorven.
'Ook in bet steppengëtneit, waar tenge
volge van mislukten oogst geen veevoeder
en graan voorhanden zijn, heerscht hon
gersnood.
Nu krijgt ook de weigering der boeren
in Zuid-Rusland, om belasting te betalen,
een andere belichting.
In de Duitsche geneeskundige vereeni-
ging te St. Petersburg heeft Germann
medegedeeld, dat hij in den laatsten tijd
7 oogen, behoorende aan 5 patiënten, heeft
behaudotd wegens verwondingen met de
Kozakkenzweep. Deze verwondingen waren
niet bij ongeregeldheden opgedaan, maar
de door den langen patrouilledienst ver
bitterde Kozakken sloegen bij de geringste
aanleiding, of ook wel zonder aanleiding,
op alleenloopende voorbijgangers los.
Drie oogen wareu gebarsten. De an-
dero, min of meer zwaar gekneusd, had
den een visus van 2 tot 7 tienden over
gehouden.
In een aangrijpenden brief van Dworetsky
in de Münch. med. Wochenschr. no. 38
over de overvulde gevangenissen van Rus
land, waar honger, onreinheid en onge
dierte de gevangenen teisteren en vlek-
typhus en krankzinnigheid worden ge
kweekt, leest men van een 29 jarig' onder
wijzer die een sardineblikje in 70 reepjes
heeft geknipt en deze heeft opgegeten
om zich van het leven te berouven. Hij
kreeg een etterige perforatie- peritonitis,
doch werd gered.
Apologetische Vereeniging
„Petrus Canisius". De Secr. van de
Ned. Kalh. Journ.-Vereeniging verzoekt ons
plaatsing van het volgende
Woensdag 26 Sept. hield de Apologe
tische Vereeniging „Petrus Canisius" in
het Bible Hotel Amsterdam haar derde
Algenieene Vergadering. Ruim 60 leden
waren aanwezig.
In sectie A werden tot voorzitter en viee-
voorzitter herkozen Prof. van Noort en
Pastoor Stoet. Sectie B koos tot voorzit
ter Prof. Aengenent, vioe-voorzitber bleef
Dr. Boekelman. Sectie C koos tot voorzit
ter en vice-voorzitter Prof. Knaapen en
Jos. Cuypers.
Het verslag van den secretaris (dat aan
alle leden en begunstigers wordt gezonden)
gaf een overzicht der werkzaamheden van
de sectie's en het Informatie-bureau. Door
de Vereeniging zelf werden de volgende
geschriften uitgegeven„Apostolische
Overlevering en Vooruitgang", door Prof.
van Noort. „Is bet geloof in Christus'
verrijzenis van geschiedkundig standpunt
te verdedigen", door Th. Samuel: „Goliath
verslagen" of het Reuzensmaadschrift. van
Graaf Hoensbroech, weerlegd door een
niet-katholiek naar h-et Duitsch van Pilatus,
bewerkt door Kapelaan Hoosemans. „De
broederschap der witte Loge" of de theoso-
P'hie in Nederland, door Frank Luns. „De
Brief van den Apostel Jacobus" uit het
Grieksch vertaald en verklaard, door Pater
Wilbers. S. J. en... „Het Heilig Evan
gelie en de Handelingen der Apostelen",
nieuwe Nederlandsche Vertaling met aan-
teekeningen en 2 kaartjes, goedgekeurd en
aanbevolen door het Doorluchtig Episco
paat van Nederland. „Wij bevelen haar"
(de vertaling) aldus schreven de Aarts
bisschop en Bisschoppen volgaarne aan
met den wensc-h, dat zij weldra in geien
katholiek huisgezin -ontbreken zal". De
prijs (f 0.65 in heel linnenband) kan nie
mand afschrikken.
Vervolgens werd melding gemaakt van
verschillende Apologetische Artikelen
door leden geplaatst in katholieke en niet-
katholieke bladen. Krachtens een overeen
komst van het Centraal Bureau van de
Katholieke Sociale Actie te Leiden met
het Bestuur der Apologetische Vereeniging
„Petrus Canisius" zullen jaarlijks worden
uitgegeven vier Apologetische Vlugschrif-
waarin sommige punten van ons H. Ge
loof, welke in onzen tijd vooral aan aan
vallen van tegenstanders bloot staan/na
der worden uitgelegd en toegelicht. Het
eerste vlugschrift „Gemengde Huwelijken"
ging nog niet nit van „Petrus Canisius".
Het Informatie-Bureau heeft door het
plaatsen van artikel-en in katholieke, van
Ingezonden Stukken in niet-katholieke bla
den op uitstekende wijze voortgezet zijn
taakverdediging van ons Geloof door val
sche voorstellingen en lasteringen te weer
leggen. Met Dr. Kaufmann te Goblenz (Cen
tral- Auskunfstelle für die Katbolische
Presse) wordt samengewerkt en wederzijds
wat belangrijk is o-pgez-onden.
Op) zijn gewone humoristische wij'ze
toonde de penningmeester de licht- en
schaduwzijde aan van den financieelen toe
stand. Vooral de uiterst goedkoope Bijbel
uitgave vergde veel geld, zoodat ruime
toevloeiing v-an bijdragen van geestelijken
en leeken zeer gewenscht is.
Na het uitbrengen dezer verslagen ging
men over tot het kiezen van een voor
zitter wegens het aftreden van Dr. Vla
ming. De eerste stemming bracht reeds
de volstrekte meerderheid aan Pastoor
Sloet. Herkozen werd de secretaris Prof.
Knuif. in de plaats van Prof. Rijkens, die
wegens ge zondheids redenen als vice-voor
zitter aftrad, koos de vergadering Dr.
Vlaming.
Pastoor Sloet als voorzitter optredend,
verklaarde met leedwezen de plaats van
zijn voorganger in te nemen. Hij dankt Dr.
Vlaming voor het vele goede door hem
aan „Petrus Canisius" bewezen.
Ten slotte gaf de voorzitter het woord
aan den Welied. heer Poelhekke-, directeur
H. H. S. te Nijmegen. In een taal vol
kunst ten geestdrift voor de Katholieke
Kerk isprak hij over „Kunst en Apologie",
hoe de kunst, die in het leven wortelt,
het leven siert, het leven geeft, moet wor
telen in de vo-lmaakste wereldbeschouwing,
het Katholieke levien. Kunst is de stralende
verheerlijking ,van ons geloof.
Met „Geloofd zij Jesus Christus" weid
de vergadering gesloten.
Go-dsdienst en Sociaal-demo
cratie. In „Die Neue Zeit", no. 45, had
de sociaal-democraat H. Salzmann betoogd,
da,t de S. D. A. P. wat radicaler tegen den
godsdienst moest optreden.
Thans jkomt daar, in no. 51, een ander
partijgenoot, G. Koller, mét kracht tegen op.
Zijn .betoog komt hierop neer: de arbei
ders, (die met den godsdienst gebroken,
hebben, staan nu toch al aan onze z'ijde;
waarom de anderen ounoodig af te schrik
ken? .Onnjoodig; immers, zoo besluit hij
zijn artikel (blz. 848) „laten wij de men
schen .eerst to-t socialisten opvoeden, vrij
denkers worden zij dan van zelf".
.Onderwijl gaan onze eerlijke S. D. A.
P'ers voort, met te hetoogen, dat 'n katho
liek .uitstekend sociaal-democraat kan zijn i
Jawel, zoolang hij van 't Marxisme niets
begrijpt!
Begrijpt bijl 't, en gaat hij er met mee,
dan, Koller zegt 't volkomen juist
dan wordt hij vanzelf vrijden
ker. (K. S. W.)
Bij ,de directe belastingen zijn benoemd
ingang 1 Oct. J. Bazen ter insp. Bergen
op Zoom; R. I'. Verhoef ten kantore Hulst.
Tot. commies 3e klas J. J. Thoolenaar, J.
Goeree Az., J. S. de Bruijne en J. de
Vos, allen tijdelijk te Sas van Gent. Be
noemd tot kommies 2e kl. de kommies 3e
kt. J. H. A. Rademaker, te H-ontenisse.
Verplaatst 1 Oct. de rijksklerken H. A.
de J-ong van insp. Neuzen naar insp. Zut-
fenN. J. Schepers van kant. Hulst naar
