No. 108.
Donderdag IB September 1906.
Tweede Jaargang
Verschijnt eiken MAAHDAG-, WOENSDAG- en VRI1DAGAV0HD.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
VOORWAARTS
KATHOLIEKEN,
g§ koopt n i e t in winkels,
waar zedekwetsende
artikelen worden uitge
stald en voorhanden zijn.
SOCIALE WEEK.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.37l/2, voor niet-abonné's045
Bureau: LRHGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. a contant.
Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Of de eerste Sociale Week niet een
mislukking zijn zou, was de sombere vraag,
die velen zich stelden, toen zij hooiden
van het plan om in Utrecht oen socialen
cursus te geven.
Getwijfeld werd aan het succes, aller
lei donkere bezwaren zag men opdoemen,
maar trots dat alles ligt daar de afge-
loopen sociale week achter ons als een
stralend baken, dat voor velen den goe
den koers zal aangeven.
De sociale week is schitterend verloo-
pen, is uitnemend geslaagd.
Rekenden de Nurksen er op, dat nog
geen veertigtal personen te Utrecht zou
den bijeenkomen, honderden leergierigen
gingen op ter grijze Bisschopsveste, en
wapenden hun geest met degelijke sociale
kennis, die op sommige plaatsen nog te
weinig waardeering mag ondervinden.
Een groote stap vooruit in de Katholieke
Actie mag deze sociale week geheeten
worden.
De laatste tientallen van jaren gaan de
Katholieken met reuzenschreden voor
waarts.
Wie droomde een tiental jaren geleden
van een sociale week?
Wie voorzag voor een decennium een
Centraal Bureau van de Katholieke So
ciale Actie, anders dan als een hersen
schim
Wie profeteerde voor eenige jaren een
zoo krachtig en bloeiend vereenigingsle-
ven, ais zich tegenwoordig onder onze
geloofsgenooten openbaart?
In waarheid, dat „les idéés marchent"
bewijzen niet het minst de Katholieken,
die onder de eminente aanvoering van den
grooten Schaepman z.g., hun schreden
hebben gezet op nieuwere banen; die de
.oude laksheid hebben afgeschud, om daar
voor den geest van Katholieke actie in
sde plaats te stellen.
Maar toch, in ons Zeeland zijn nog
tfe veel Katholieken, die aan den ouden
sleur vasthouden; die Gods water kalm
over Gods akker laten loopen; die mee-
nen, dat alles maar blijven moet zooais
'twas; die uit hun zalige dommeling op
schrikken, als ze van iets hooren, dat
„nieuw" is; die niets liever wenschen,
dan dat men hun met nieuwigheden van
het lijf blijft; die liever in rustige rust
hun dagen willen slijten, dan mannelijk
het deel van hun werk te werken in de
■oplossing van het sociale vraagstuk.
Nog anderen zijn er, die besluiteloos
van aard, die wankelmoedig en treuzelig
van natuur" in de invoering van nieuwere
instellingen en ideeën, o verijling en gevaar
lijke overdrijving zien.
En zeker, overijling blijft immer een
groot gevaar-, vooral waar het geldt het
leggen van een grondslag, die eeuwen
duren moet..
En even zeker is het dat wij bedenktijd
noodig hebben om ons rekenschap te ge
ven van hetgeen wij doen, maar ook
rekenschap zijn wij verschuldigd over het
geen wijlaten.
Wij herinneren ons nog, hoe de priester-
hoogleeraar aan de Universiteit te Was
hington, dr. H. Poels, op den Katholieken
dag te Weert in 1903 reeds ernstig waar
schuwde tegen het altijd zien van over-
i ijling in nieuwere dingen.
„Waarom toch eeuwig en altoos ge
waarschuwd, sprak dr. Poels, „tegen
overijling en overhaasting, als stonden alle
menschen, met opgestroopte mouwen,
klaar om aan te pakken? terwijl toch in
tegendeel de wereld, en Nederland niet het
minst, vol is van menschen, die zoo rustig
slapen, dat zij niet eens wakker worden,
als bij hun naasten buurman alle ruiten
worden ingegooid. Waarom dan toch de
weinigen die zich roeren en, met de troffel
in de hand, aan het bouwen willen gaan,
ontmoedigen door die algemeene onver
schilligheid welke ten slotte, helaas, voor
wie de huidige wereld kent, toch nog het
meest, verkieselijk is. En wanneer voor
een enkelen keer een reus komt in ons
Lilliputtersland (spieker doelt hier op de
tegenwerking, die dr. Schaepman moest
ondervinden,o. a. van „de Maasbode")
waarom dan toch dagen, zoodra zij mee-
nen, dat hij even is ingeslapen, terstond
van alle kanten de dwergen op, om hem,
indien zij kunnen, met duizend kleine maar
soms scheipe koordjes, vast te binden aan
den grond?
Waarom toch schijnt men, in onzen alle
gezag verwerpenden en toch zoo slaaf-
schen tijd, te vreezen voor mannen van
één stuk en bang te zijn voor zelfstandig
heid van karakter'? terwijl toch, zonder
dat., niet denkbaar zijn die niet als jas
sen aan- en uitgetrokken of van elders
zoo lang geleende maar eigene, echt-
levende, diep-innige en tevens rotsvaste
overtuigingen, waaruit het ware, voor on
zen tijd zoo noodige initiatief en de, Gode
zij dank, nog steeds heilige geestdrift ont
springen. Waarom toch is in onzen tijd,
die roept om mannen .van de daad,
doen alleen gevaarlijk terwijl op den
wiegelenden stroom van niiets doortastends
doen en ernstig k ij k e n de. netgetuigde
scheepjes veilig naar de beste havens drij
ven?
En als dan ook somwijlen de een of
andere te warm gebakerde hiev of daar
een lamp omloopt, ligt dan, terw.ijl buiten
alles in volle werking is, en er .brand is
in do stad, niet evenzeer gevaar in het
rustig blijven zitten redeneeren van de
vele wijzen, die, met hun wijsheid, zeer
verstandig schuil gaan achter geheicnzin-
nige wolken In een gloriekrans van diepe
kennis en wetenschap en met een glim
lach van erbarmen verheffen zij zich hoog
boven het lage stofgewemel, waar, in hot
reëele leven, zoo dikwerf blijkt, door proe:-
ven op de som, dat ook de meest verstan
dige, als hij iets doet, zich nog velrgissen
kan. Zij weten, die wijzen, dal van wie iets
laat, de vergissing veelal eerst Later
wordt gezien, als men dat laten reeds
lang vergeten is. Maar neen, de ware Wij
zen, die weleer, bij het eerste verschijnen
van de ster, zich terstond op weg bega
ven, blijven ook thans niet talmen, nu
het Lumen de Coelo zoo helder aan
den anders alom zoo donkeren hemel
schittert."
In deze mooie woorden van dr. Poels
schuilt diepe waarheid.
Onze tijd behoeft geen mannen van rus
tig toezien, maar heeft mannen noodig
van de daad.
En dat wij die, trots miskenning en vaak
niettegenstaande tegenwerking, gelukkig
nog bezitten, heeft de Sociale Week be-
wezén.
Wering van zedekwetsende uitstallingen.
De stichting der vereeniging „Voor
Eer en Deugd", welke zich ten doeL
stelt op verschillende wijzen den strijd,
aan te binden tegen den kanker van onzen,
tijd, de meer en meer voortwoekerende
openbare onzedelijkheid, krijgt een mede
strijder in het diocesaan comité voor de
Katholieke Sociale Actie in het Aartsbis
dom Utrecht.
In de laatst gehouden vergadering Van
dit diocesaan comité kwam n.l. de vraag
ter sprake„Wat kan er gedaan
worden tegen het étaleeren van
zedelooze p re n tb rie>f kaar te n,
enz.
Na een breede bespreking kwam tnen
tot de conclusie, dat het o.,m. wensche-
lijk en nuttig zoude wezen, wanneer de
Katholieke pers voortdurend een waar
schuwing zou willen plaatsen.
En terecht: indien door de pers voort
durend gewaarschuwd .wordt tegen het
doen van inkoop-en in winkels, waar zede-
kwetsende artikelen worden uitgestald of
voorhanden zijn, dan zal het kwaad goed
deels beperkt worden.
Vermindering van beurs-zwaarte doet in
den regel de deur dicht.
De secretaris van genoemd diocesaan
comité, de heer .1. Brouwer, verzoekt ons
namens het comité een waarschuwing in
ons blad op te nemen.
Gaarne aan dit verzoek voldoende, ne
men wij heden voor 'teerst onderstaande
waarschuwing op, ons voornemende deze
in Tvervolg meermalen tè plaatsen.
mwit n—agas——a— aan——
(Slot.)
Zondagnamiddag.
De laatste bijeenkomst in het gebouw
IC. en W. was weder druk bezocht; da
mes en heeren vulden de groote zaal bo
ven en beneden.
De eerste spreker werd .met applaus
begroet, de heer A. H. J. Engels, had zich
oorspronkelijk lot taak gesteld om nog
maals den nadruk te leggen op de betee-
kenis der ICath. Soc. Actie, in de meening
dat dit nog noodig zou zijn, maar de
belangstelling dezer week heeft het over
bodig gemaakt, zulks nog zoo uitgebreid
en uitdrukkelijk te doen als in zijne stel
lingen is bedoeld.
Toch zijn eenige beschouwingen nuttig.
Het economische liberalisme en vooral het
socialisme zijn niet overwonnen, en ook
bij de christelijken is nog niet genoeg door
gedrongen het denkbeeld dat onze actie
niet mag berusten op den klassenstrijd.
Dat denkbeeld vooral bij de arbeidende
klasse te verspreiden is de tavxk der K.
S. Actie.
En verder is een prantisch mitfdeieen
.goed lokaal te hebben voor de vergade
ringen der kath. vereenigingen. Drrt er in
dat opzicht samenwerking kan bestaan tus-
schen de katholieken van alle standen,
heeft de algemeene samenwerking van
Deze week opnieuw bewezen (Applaus).
Voor de steden zal dit gemakkelijker gaan
dan voor de dorpen, voor wellke toch ook
een bijzondere zorg nood'ig blijft. B v. in
de zuidelijke provinciën, waar steenkolen
mijnen en andere industrieel© inrichtin
gen bestaan of spoedig; zullen komen, en
waar niet mag worden gewacht totdat het
socialisme de geesten der 'landlieden heeft
vervuld. Spr. deed ten slo tte een beroep
op de katholieken van Net Ierland, om te
steunen de K, S. A. en liet haar voorstrij-
deTs mogelijk te maken haar naar hehooren
in toepassing te brengen.
Bij het. groote applaus, dat den spr. hier
bij ten deel viel, bracht hijj dezen lof
over op zijn vrocgeren teenna ester, wijlen
mgr. H. A. J. M. Schaepman, ei i zijn tegen-
woordigen leermeester mr. P. J. 'M. Aal-
berse.
Paler H. Ermann S, J. hadï de laatste
les en beschouwde daarin db; kath. soc.
actie uit apologetisch oogpunt.. .Na op het
belang dezer les te hebben gere\ 'zen, ver
klaarde spr. de befceekenis. van 'het woord
apologiein 't algemeen bedoek I als de
verdediging van den godsdienst, Disze ver
dediging veronderstelt een strijd,, en Wel
een strijd op sociaal gebied. Oni dit te
betoogen, herinnerde spr. aan de aiciale
kwestie, gelijk zij deze week door emi
nente sprekers werd uiteengezet in: ijhnro
verschillende onderdeelen. Bij vele dezer
onderdeel-en worden rechtstreeks betrok
ken, en door de vijanden aangerand de
godsdienst, de naastenliefde, het gezag
enz.; vandaar het apologetische karakter
van den socialen strijd.
Hiertoe is in de eerste plaats noodig
apologetische kennis van de waarheden
en van de middelen om deze te doen zege
vieren. Kennis niet alteen hij de meer ont
wikkelden, maar, vooral tegenwoordig, ook
bij de minder ontwikkelden.
Vervolgens de naastenliefde, tegenover
de niet-katholieken; en ook niet minder
tegenover de katholieken, tegen wie ge
brek aan naastenliefde door sommigen on
zer geoorloofd schijnt te worden geacht.
(Applaus.)
En daarbij mag nooit ontbreken organi
satie, zonder welke niet doelmatig kan
worden gestreden.
Zulk een georganiseerde strijd nu wordt
geroerd door de Kath. Soc. Actie. Al 60.000
leden zijn aangesloten, alzoo de meeste
verecuigingenen z-e zijn verbonden onder
ling, en blijkbaar in overeenstemming met
de bisschoppen en dus met 'den Paus.
Dus wel de goed georganiseerde strijd.
Ten slotte [betoogde spr., dat de apolo
getische actie, boven genoemd, en de kath.
soc. actie samengaan, hetzij rechtstreeks,
hetzij zijdelings, omdat de goede sociale
arbeid het geloof bevordert. Ter toelich
ting prees spr. mr. Aalberse, die zoo goed
begrepen beeft, dat de kath. soc. actie
moet worden gevoerd ook al bestonden er
geen socialisten. (Applaus.) Dat dit in
Frankrijk vergeten is, is de reden van
den treurigen toestand aldaar, gelijk uit
een particulier schrijven werd voorgelezen.
En in die actie moet niet slechts wor
den afgebroken, maar ook worden opge
bouwd, en opgebouwd niet slechts in gees
telijken, maar ook in stoffelijken zin, b.V:
door voorziening in den woningnood en
in de ellende van het alcoholisme. Alle
kath. vereenigingen moeten zich bij de
K. S. A. aansluiten, ook om eenmaal ka
tholiekendagen te kunnen houden, die ge
lijk elders, ook hier noodig zijn. (Applaus.)
In de kleinere pauze werden toepasse
lijke liederen gezongen, hel. eerst het With;
van Nassaue.
Na de groote pauze hield de voorz., jhr.
v. Nispen tot Sevenaer, de sluitingsrede.
Eerst eene dankbetuiging aan de spre
kers, aan het plaats, comité (thans met
name aan den secretaris, den heer v.
Maarsseveen, voor de goede regeling), aan
de pers en aan den geestelijken adviseur
van liet comité, bijzonder voor de plech
tige H. Mis in de kathedraal.
Alsnu bewees spreker door 'n beknopte
herhaling van het verhandelde, dat de
sociale week een groot belang is geweest,
een groot belang door de uitmuntende
behandeling van de verschillende onder
werpen en tevens door de onderlinge waar
deering, voor alle onderwerpen te zarnen
betoond.
In de „Mededeelingen" zullen de spr„-
kers hunne betoogen onder eigen verant
woordelijkheid weergeven. Wat ook het
geval zal zijn voor deze sluitingsrede. In-
tusschen wenscht spr. thans reeds bij
zonder te protesteeren tegen het liberale
dagblad „de Nieuwe Courant", die de ka
tholieken van socialisme durfde te beschul
digen. Spr. daagt dat blad uit tol nadere
aanwijzing, en daagt het vooral uit om
dat aan te wijzen in de sociale encyclie
ken van Leo XIII en Pius X. Spr. wees
reeds nu op do tegenstrijdigheid van dat
blad, omdat het tegelijkertijd d-e katholie
ken van individualisme beschuldigt, het
leerstelsel der liberalen, en vraagt of er
geen aanleiding bestaat om tegenwoordig
niet alleen meer te spreken van „vrijzinnig-
democratisch socialisme", maar ook van
„liberale-unie-socialisme".
Spreker wees er ten slotte op, dat wij
met nieuwe kracht deze sociale week ver
laten en haar spoedig hopen te herhalen.
(Applaus).
FRANKRIJK.
De verkiezing van den nieuwen Je
zuïeten-generaal geeft den beruchten Parij-
schen correspondent, van de „Nieuwe Rott.
Crt." weer eenige hatelijke beschouwingen
in de pen, welke hij, zoo,als meermalen 't
geval is, overneemt van eenige fanatiek
anti-katholieke Fransche bladen.
Wij hebben geen plaats om al die onzin
nigheden te weerleggenalleen moeten wij
de lezers en er zijn ook vele Katholieken
onder beklagen, die dergelijken kost te
slikken krijgen, en zich zoo eenzijdig zien
voorgelicht.
Een processie verstoord. Zon
dag hebben te Valenciennes tamelijk ern
stige ongeregeldheden plaats gehad tenge
volge van 'n kleingeeslig-sectarisch besluit
van den prefect, waardoor de overtuiging
van een overgroot deel der bevolking was
gekrenkt. Sedert negen eeuwen reeds heeft
van uit die plaats een processie opgetrok
ken met 'tmiraculeuze beeld van Notre-
Dame-du-Cordon. Dit oude eerbiedwaar
dige gebruik was door den prefect zonder
meer verboden.
Het verbod wekte in de streek een le
vendige verontwaardiging. Men besloot nu
Zondag j.l. om den weg, die door de pro
cessie vroeger werd afgelegd, weder te
volgen, zonder echter het beeld mede te
nemen. Om half 10 waren de kerk en het.
plein er voor zwart van menschen. Na
de Mis, gedurende welke de deken de ge-
loovigen nog tot rust had .aangespoord,
wilde men op weg gaan, toen plotseling
een groep Katholieken het miraculeus jVLa-
ria-beeld uit de kerk haaiden, ondanks het
verzet van den deken en de geestelijkheid,
en met een vijf duizendtal geloovigen den
gewonen pelgrimstocht begonnen.
Een troepje socialisten, dat zich reeds
op het kerkplein had samengetrokken,
haalde op den boulevard Carpeaux de ge
loovigen in en wilde het beeld omringen
onder het uiten van revolutionaire kreten
en 'bedreigingen.
De Katholieken hieven rustig en hieven
alleen Mari,a-liederen aan.
De socialisten bleven hun provoceerende
houding bewarenop den boulevard Frous-
sart Verschenen een paar roode vlaggen;
op de place Poterne begon het tot kloppar
tijen te komen, daar politie-agenten den
stoet Wilden uiteendrijven en de .socialis
ten 'met hun beleedigingen doorgingen.
Later kwam hel. tot een bijna geregeld
gevecht, daar de roode broeders nu meer
tactisch den aanval openden; er werd met
slijk en steenen gegooid en er vielen duch
tige jslagen. De pastoor Thellier van Pon-
cheville jkreog een stokslag op z'n hoofd,
waardoor iliij een bloedende wonde opliep...
De ministers Clemenceau en Briand heb*
ben dezer dagen doen blijken, dat zij' den
ernst ,va,n den toestand, geschapen door
het [energiek optreden van den H. Stoel,
zeer goed begrijpen. Geien van beiden wil
de Ikerken op 11 December laten sluiten,
ja zelfs verklaarden zij zich tegenover
journalisten .bereid een conferentie te hou
den met de bisschoppen, voor. het geval
dezen jzulk een samenspreking mochten
wenschen.
Clemenceau en Briand zullen echter,
volgens den „Figaro", den wensch, dat de
bisschoppen 'als smeekelmgen tot hen ko
men lo-m met hen te onderhandelen, niet
in vervulling zien gaan en art. 8 zal
hoogstwaarschijnlijk een van de onover-
komenlijke hinderpalen blijven tot het vor
men Van vereenigingen, die voldoen aan
de idoor den II. Stoel gestelde eischen,
omdat Ihet bij eventueele geschillen over
het bezit van de kerkelijke goederen „tus-
schen 'verschillende vereenigingen van den
zelfden eeredienst" de uitspraak in hoog
ste beslissing toekent niet aan de hiërar
chische kerkelijke, doch aan de wereldlijke
machtómdat het op die wijze bepaaldelijk
de goederen der katholieke kerken
naar willekeur als prooi kan uitleveren
aan schismatieke vereenigingen.
RUSLAND.
Urquhart, Engelsch vice-consul te Ba
koe, is Zondagavond het slachtoffer Vari
een allerbrutaaiste aanranding geweest.
Niet minder dan acht schoten werden er op
hem gelost op korten afstand, maar toch
kwam hij er met zes lichte vleeschwon-
den af.
De vice-consul reed, ongewapend, om
streeks zeven uur 's avonds midden in
de stad, toen plotseling een schot op hem
werd gelost, hetwelk het rijtuig van ach
teren trof. Terstond daarop ijlde uit de
menigte een tweede aanvaller toe en
sprong op de rij tuig trede, richtte een re
volver op Urquhart en wondde dezen aan
de hand. De vice-consul richtte zich op
om zijn aanvaller beet te grijpen, maar
door het steigeren van het paard werd
hij tegen het plaveisel geslingerd, waar hij
half verdoofd bleef liggen naast den even
eens gevallen moordenaar. Deze richtte
zich het eerst op en vuurde nog zes scho-
