No. 97.
Zaterdag 18 Augustus 1906.
Tweede Jaargang
SLAVENKETENEN.
BUITENLAND
BINNENLAND
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Korte inhoud Zondagsblad.
Na de beslissing.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes £0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 contant„0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.311/2, voor niet-abonné's045
Ad verten tiën van 15 regels f0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. a contant.
Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Platen: Landbouwfeesten te Nijmegen;
Brand te Wormerveer; Regeeringsscholen
in Duitsch-Oost Afrika; Leden van de
Doema, met tekst. Uit Biskra in Arabië.
Feuilletonde Bloedige Hand.
Het woord „Roma locuta, causa fini-
ta", „als Rome gesproken heeft, is het
pleit beslist", komt onwillekeurig in de ge
dachte, na de beslissing des Pausen ten
aanzien der Fransche scheidingswet.
Nu de Paus de vereenigingen voor eere
dienst, zooals zij door de regeering ge
wild worden en er is geen reden om aan
te nemen, dat de bloccards te dien op
zichte toeschietelijker zullen worden
onaannemelijk heeft verklaard, zijn er
maar twee oplossingen mogelijkóf de
Fransche regeering moet de wet verande
ren en ze in overeenstemming brengen met
de waardigheid van den Katholieken gods
dienst, óf de wet zal, zooals zij is, dit
jaar nog worden uitgevoerd.
In het eerste geval zal men van ver
zoening kunnen spreken. De Paus doet
in zijn encycliek uitkomen, dat er over
eenkomst mogelijk is, voor het geval, dat
de vereenigingen van eeredienst de in
stelling der Kerk eerbiedigen.
In het tweede geval zullen alle kerke
lijke goederen en alle kerken, binnen een
korte spanne tijds, door het gouvernement
worden in beslag genomen, en de uit
oefening van den Katholieken
godsdienstin Frankrijk zal niet
meer moge 1 ij k z ij n, el der s dan
in particuliere huizen, ten
minste als die uitoefening niet
heelemaal verboden wordt.
Men ziet welke enorme gevolgen het
drijven der Combisten heeft.
Dit moest ook de „Middelburg
se h e Courant" inzien, die de gevol
gen op rekening des Pausen zet door de
encycliek te noemende „oorlogsver
klaring" des Pausen!
Alsof de vredevorst de oorzaak zijn zou
van al deze ellende!
Maar het anti-clericalisme is zoo pyrami-
■daal eenzijdig, en de papenhaat verblindt
:zóó, dat men het vrijzinnige blad zijn be
titeling maar half kwalijk nemen kan
inen haalt er z'n schouders voor op.
In elk geval is de toestand nu zoo,
dat men staat aan den vooravond der
onmogelijk-making van de uitoefening van
21).
Een pogenblik later rustte de gewonde
op het bed van den kapitein, in de boven-
deksche kajuit. De dokter was aanstonds
gehaald, maaf nadat hij hem onderzocht
had schudde hij het hoofd en sprak slechts
de woorden:
„Inwendige verbloeding".
Ernst, die aan het voeteinde stond en
den ,blik onafgebroken op zijn vijand hield
gericht, zag hoe deze de oogen opende,
en pmeekend boog hij zich tot hem over.
„Ik .weet niet wie gij zijt", sprak hij:
„noch wat gij beoogt; maar gij1 hebt veel
kwaad .gedaan hier beneden, en het leven
spoedt voor u ten einde, gij weet dat ik
u slechts bij wijze van zelfverdediging
trof; vergeet dat ik uw moordenaar ben,
en herinner u nog alleen dat gij gaat ster
ven, dat gij veel kunt goed maken in dit
uur, door mij te zeggen waar zich de
ongelukkige bevindt, dien ik vergeefs
tracht op te sporen. Wees menschelijk,
aleer jiet voor immer te laat is. Bedenk
dal Maurits Overbeek u nimmer nog
kwaad heeft gedaan en dat hij een» jonge
vrouw bezit, die tot wanhoop zal vervallen
zoo hij niet wederkeert".
De gewonde zag hem inel sombere uit-
drukking aan en prevelde:» „Maurits Over-
den Katholieken godsdienst in de oudste
Katholieke natie der aarde.
Volgens de onrechtvaardige wet moeten
op 11 December a.s. vereenigingen voor
den godsdienst gevormd zijn.
Wanneer dat op dien datum niet is ge
schied, zal gebeuren, wat art. 9 der schei
dingswet zegt, n.l. dat bij gebrek aan zoo
danige vereenigingen, de kerkgoederen zul
len toekomen aan gemeenschappelijke ver
eenigingen voor liefdadigheid of bijstand.
Bij de toepassing der scheidingswet zal
het de Staat, het departement of de ge
meente zijn, die de vrije beschik
king over de kerkgebouwen zal
hebben.
De priesters, die gepensioneerd zijn of
hel kunnen zijn, zullen niets meer
ontvangen, zoodat de geheele gees
telijkheid ten laste der geloovigen ko
men zal.
En zoover zal het kunnen gaan, dat de
Katholieken, wier geloof niet meer erkend
zal worden, als wettig bestaande, versto
ken zullen zijn van sacramenten en gods
dienstonderwijs; doop, communie, huwe
lijk, kerkelijke begrafenis, 'l zullen alle on
geoorloofde dingen zijn.
Waar de politiek van zulk sectarisme
moet heenvoeren, durven we niet te voor
spellen.
Zeker is, dat den Fransehen Katholie
ken groote opofferingen staan te wachten.
Wanneer de regeering, die moet kiezen
tusschen verzoening en oorlog, van geen
toegeven wil weten en de Fransche
minister van eeredienst, Briand, heeft
reeds verklaard, dat z. i. ten slotte de
scheidingswet zal worden uitgevoerd
dan zullen de opofferingen, die de Fran
sche Katholieken zich zullen te getroosten
hebben, zeer zwaar zijn.
Het Fransche volk zal nu te bewijzen
hebben, dat het genoeg van 'zijn 'godsdienst
zin bewaard heeft om in schuren bijeen
te komen, en van zijn offervaardigheid
moeten doen blijken door hel bouwen van
nieuwe tempels en het geldelijk steunen
zijner priesters.
Maar al zal er een tijdperk intreden van
verdrukking, de historie bewijst, dat juist
druk, lijden en vervolging den bloei der
Kerk heeft doen toenemen.
Het bloed der martelaren was voor de
Katholieke Kerk een vruchtbaar zaad en
zal het nog blijken te zijn.
beek is dood. En zoo zult ook gij sterven,
gij en allen die ons in den weg treden
Met deze woorden zonk hij achterover
en ,was niet meer.
HOOFDSTUK V.
Een Drama.
In den Schouwburg van een Poste
Saint-Martin .te Parijs was alles in rep en
roer; er moest een uur verloopen aleer
het publiek in de zaal toegelaten zou wor
den; maar dat veranderde voor ditmaal
niets aan de zaak; directeur, tooneelspe-
lers, en gewone beambten liepen door el
kander, elkaar haastige wenken gevende,
nog eene laatste maal een© moeielijke pas
sage overzeggende of overhoorende. De
regisseur vloekte: tegen dei figuranten, die
de verlangde houding niet wilden aanne
men of niet wisten te vatten; kortom het
was een algemeen© 'verwarring, gelijk men
die alleen kent bij de eerste opvoering
van een nieuw stukj En d© directeur die
gewoonlijk onder den-gelijke omstandighe
den zeer kalm bleef, was voor dezen eenen
keer even zen uw ach lig als zijne onder-
hoorigen. Voor hem hing er dan bijzonder
veel af van het welslagen van dit stuk;
want hij had duizenden en nog eens dui
zenden besteed voor het aanschaffen der
rijke middeleeuwsche costumes, aan al de
decoraties welke twaalf verschillend© ta,-
fereelen hadden vereischt; zelfs de groot
ste fransche dramaturgen, hadden zich nim
mer zulk een weelde in bijkomende voor
werpen veroorloofd, als de jonge tot hier-
FRANKRIJK.
Volgens een telegram uit Rome heeft
Z. H. de Paus aan de Fransche Bisschop
pen geheime instructies doen toekomen,
die aangeven, hoe in de verschillende mo
gelijke gevallen te handelen.
De „Univers" over 's Pausen
beslissing. De „Univers" zegt in een
artikeltje, getiteld„Rome heeft gespro
ken" O: a. het volgende„Zij deden
alsof zij met den Paus geen rekening be
hoefden te houden. Zij hieven het Con
cordaat op zonder zelfs het Vaticaan er
van in kennis te stellen. Zij hadden zoo
dikwijls verzekerd dat zij' de meesters wa
ren in alles en over allen en dal Frank
rijk hun toebehoorde, dat zij het. ten slotte
zelve geloofden. Zij hebben hun wet ge
maakt. Welnu, die wet zal niet worden
uitgevoerd Het kindje van Briand is
niets meer dan een lijk Alles valt in
puin. Het „bloc" had zes maanden ge
werkt. Petrus spreekt eenige woorden en
het werk van het „bloc" is vernietigd.
Daar- zal nu niets anders overschieten als
de vervolging. Welaan, dat zij kome
De Kerk heeft alles gedaan om haar te
verhinderen; maar zij vreest haar niet.
Negentien eeuwen hebben haar geleerd,
dat de moeilijk begaanbare paden der ver
volging ,haar steeds leiden tot de over
winning, tot de hernieuwing".
RUSLAND.
Over de bloedig© gebeurtenissen in Po-
Ion brengen de volgende telegrammen bij
zonderheden
Uit Lodz dd. 14 Augustus: Vandaag zijn
hier ernstige onlusten geweest. Er wer
den twee bommen geworpen, ten gevolge
waarvan een magazijn in brand geraakte.
De troepen daagden op en losten verschei
dene salvo's. Er moeten vele mensehen
gedood en nog meer gewond zijn.
Een nader bericht meldde
Drie bommen werden in ©en politiepost
van het 3e district geworpen. De post
werd geheel vernield. 'Een agent, 3 sol
daten en 1 kozak wei-den gedoodde kapi
tein van de politie en zijne vrouw zijn
gewond. Het voetvolk bezette al de na
burige straten en patroeljes openden het
vuur in alle richtingen.
Om 6 uur 's avonds waren 2 personen
gedood, 21 zwaar gewond en een groot
getal licht gekwetst; deze konden vluch
ten. Om 7 uur stond alle verkeer stil en
de door paniek bevangen winkeliers slo
ten kunne magazijnen. Op dat uur werd
ook een politieagent doodgeschoten.
In Warschau is het nog veel erger toe
gegaan. Een telegram dd. gisteren van
daar meldt:
Het is een bloedige dag geweest.
De revolutionairen hadden de uitmoor
ding op groote schaal van de patroel-
jeerende politieagenten, gendarmen en sol
daten beraamd.
Er werden door de revolutionairen ge-
toe onbekende schrijver van het treurspel
„Ermingarde", en juist het feit dat hij een
onbekende was, maakte het proefstuk nog
gewaagder, want van een kant zagen de
letterkundigen niet dan met leede oogen
een nieuweling hun rijen binnen drin
gen, en van een andere zijde mocht hij
iri Frankrijk's hoofdstad nog niet op vrien
den rekenen die zijn werk met hun hand
geklap zouden steunen.
Waarom de heer Koning dan toch zijn
arbeid aangenomen had? Om de eenvou
dige reden dat hij, die zich vooraf had
voorgenomen het handschrift, te weigeren,
en er slechts voor den vorm eenige blad
zijden van te lezen, reeds van het eerste
tooneel af getrokken was geweest door
de groote oorspronkelijkheid van toestan
den en gedachten, het aangrijpende der
actie. Hij las door tot het eind en twijfelde
niet meer of hij had een meesterwerk in
handen.
Indien dit treurspel goed gespeeld werd
zou het niet alleen Parijs in verrukking
brenigen, maar ook ontelbare vreemdelin
gen naar de wereldstad lokken om van
een dergelijk kunstgewrocht te genieten.
Ja, maar hier stuitte hij juist op het
groote vraagstuk: waar zou hij een ge
schikte heldenfiguur van daan halen? Hij
moest noodzakelijk want dit kwam her
haaldelijk in het stuk uit een bijzonder
schoen, welgebouwd mensch zijn, en se
dert de auteur die gewoonlijk dergelijke
rollen in de Porte Saint-Martin vervulde,
door overspanning krankzinnig was ge
dood 17 politieagenten, 4 gendarmen en
7 soldaten; gewond, 10 agenten, 2 gen
darmen en 5 soldaten.
De soldaten antwoordden met geweer
salvo's, waarbij 15 personen gedood en
130 gewond werden.
Twee bommen werden gisteren namid
dag geworpen tegen den politiepost in de
Colodraiastraat. De tweede bom ontplofte
en verwondde twee agenten en een sol
daat. De politiepost werd geheel vernield.
Een patroelje voetvolk opende het vnui'
en verwondde ongeveer twintig personen.
Een derde bom werd geworpen op eene
patroelje in de voorstad Vola; niemand
werd gewond.
Een nader bericht luidt: Aangezien het
feestdag was en duizenden menschen met
het mooie weer de stad in pleziertreinsn
verlaten hadden, verwachtte niemand de
bloedige slachting die door de revolutio
nairen beraamd was. In den morgen vie
len zij onverwachts alle politieposten en
patroeljes aan. Om tien uur viel de eerste
agent in de wijk Vola; een uur daarna
werden een agent en twee soldaten dood
geschoten in de Marsjalskaia.
Kort daarop kwamen uit alle wijken
berichten van nieuwe moorden op agen
ten, gendarmen en soldalen.
Sterke afdeelingen voetvolk, dragonders
en kozakken rukten nu uit en joegen over
al het volk uiteen met zweepslagen, met.
de bajonet en met geweersalvo's. Ieder
vluchtte om zijn leven.
Om negen uur was geen enkel huis in
heel de stad meer open en reden nog enkel
ambulancewagens door de straten om de
gewonden Ie vervoeren.
Men zegt dat het een wraakneming der
revolutionairen is, wegens de gevangen
neming van 140 socialistische arbeiders
in de hoogovens te Praga.
Het boedblad te Warschau, waarbij 200
slachtoffers vielen, moet een revolutionai
re wraakoefening zijn, meldt men nader,
voor de inhechtenisneming van 140 ar
beiders van emailleerfabriek Labor.
De correspondent te Petersburg van de
Vossische Zeitung verneemt, dat in de
maand Juli omstreeks 5000 politieke en
militaire personen in Rusland gevangen
zijn genomen; dat elke week ongeveer 350
staatkundige misdadigers zijn „weggezon
den" dat in de laatste twee jaren om en
bij 10.000 menschen zijn terechtgesteld,
18.000 zoo mishandeld zijn, dat zij voor
goed verminkt zijn en 16.000 naar de
mijnen in Siberië zijn vervoerd.
Katholiekendag.
Bij gelegenheid van den derden Breda-
schen Katholiekendag te Bergen op
Zoom, 1.1. Woensdag gehouden, waren
in de verschillende afdeelingen de ruime
zalen meer dan bezet; velen moesten,
schouder aan schouder, zich tevreden stel
len met eene staanplaats, terwijl honder-
worden, had men wel iemand van talent
gevonden om hem te vervangen, maar
deze tooneelspeler was uiterlijk zoo mis
deeld, dat men hem onmogelijk kon laten
optreden als de schilderachtige ridder die
het hart der onoverwinnelijke Ermingarde
steelt, haar daarop verlaat voor ©en ander
en ten slotte, als zij tot waanzin is gedre
ven door zijne trouweloosheid, door haar
om het leven wordt gebracht-
Te vergeefs klopte de directeur bij zijne
collega's aan, om hem voor eenige achter
eenvolgende: maanden een hunner beste
acteurs af te staan; zij konden, of wilden,
zoolang hunne sujetten niet missen en
de heer Koning rekende minstens honderd
achtereenvolgende malen het st.uk te doen
opvoeren.
Ten einde raad had hij bijna besloten
den jongen schrijver zijn manuscript terug
te zenden, met de verzekering dat niets
hem zooveel speet als van de opvoering af
te moeten zien, maar dat het niet anders
zijn kon, toen hij1 op zekeren middag het
bezoek der eerste tooneelspeelster Maxi©
Roval ontving. Zij was een aardige, be
wegelijke persoonlijkheid, en na hem har
telijk de hand te hebben geschud, riep
zij uit:
„Zegen mij, waarde vriend, want ik daag
voor u op als een reddende engel".
„Welzoo?" vroeg hij lachend: „en mag
ik hooren wat die engel op zijn vleugelen
meebrengt?"
„Een ridder Arthur".
„Niet mogelijk!" stamelde Koning, die
den zelfs geen plaats konden vinden.
De conclusies, die werden aangenomen,
zijn de volgende
Eerste afdeeling: de conclusie Roos,
aangevuld door den heer Mentirik, te Bre
da, met 48 tegen 31 stemmen.
De afdeeling overwegendedat door den
invloed van verschillende factoren de eco
nomische toestand van vele werklieden
zoodanig is geworden, dat. hij dringend
verbetering behoeft; overwegende, dat Ie
werkliedenvereenigingen, die werklieden
van verschillende vakken omvatten, deze
verbetering niet in voldoende mate kunnen
bevorderen, zoodat de oprichting van vak-
vereenigingen noodzakelijk en urgent is,
spreekt den wensch uit: dat de Katholieke
vakmannen zich allen vereenigen in Ka
tholieke vakverenigingen, waarin zij ou
der eigen bestuur zelfstandig hunne vak
belangen bevorderen, en dat de Katholieke
vakvereenigingen zich tot een diocesane
organisatie vereenigen.
De 2e afdeeling, overwegende: dat coö
peratie niet strijdt tegen de rechtvaardig
heid ,noch tegen de naastenliefde; d-it
bedrijfs- en productie-coöperatie voor een
gedeelte van den middenstand nuttig en
zelfs noodzakelijk kan zijnerkent het. goed
recht van bedrijfs- en productie-coöperatie
en spreekt don wensch uit, dat het bestuur
van de „Hanze" de pogingen om tot eene
nuttige of noodzakelijke coöperatie te ge
raken, zal steunen. (Met wijzigingen aan
genomen.)
Condusiën van den heer J. Gieten te
Oudenbosch: de derde afdeeling van den
dorden Bredasehen Katholiekendag, enz.,
overwegendedat de boerenstand, wil hij
zich handhaven en tot hoogeren bloei ge
raken, genoodzaakt is in het bedrijf reke
ning te houden met de gegevens der mo
derne landbouwkunde; dat het landbouw
onderwijs liet best zal beantwoorden aan
zijn doel, wanneer het gevolgd wordt door
de aankomende jongelingschap, die, na
op de lagere school een zekere mate van
ontwikkeling te hebben opgedaan, ree<Is
eenigszins bekend is met de praktijk van
den landbouw; dat echter de moderne
vooruitgang en de geest des tijds ook een
grondige kennis van den godsdienst meer
en meer noodzakelijk maken; dat even
eens de jongelingsjaren bijzonder ge
schikt zijn om de toepassing van de gods
dienstleer in het dagelijksch leven te lee-
ren kennen en begrijpen, spreekt den
wensch uit: dat alom voor onze jorge
beden de gelegenheid worde opengesteld
voor het volgen van landbouw- en gods
dienstonderwijs, zich aanpassend aan (le
praktijk des levens, en dat de afdeelingen
van den Boerenbond en hunne individu-
eele leden dat onderwijs naar best ver
mogen zullen bevorderen en steunen.
(Bij acclamatie aangenomen.)
Conclusion van den heer J. W. Gold-
schmitz te St. Janssteen.
De vierde afdeeling overwegende, dat
het alcoholisme, d. i. het weergaloos ge
bruik van alcoholhoudende dranken, met
niet kon gelooven dat zij werkelijk den
langverbeiden acteur zou hebben ontdekt:
„En is hij mooi genoeg voor de rol?"
„Oordeel zelf. Ik bedoel den schrijver
van het stuk".
„Sergius Demiroff, een prachtstuk als
mensch, en ofschoon zijn ouders vreem
delingen waren, zelf'op en top ecu
Franschman; wij zouden niet beter kun
nen vinden; alleen maar, hij heeft nooit
een voet. op de planken gezet".
„Te Nizza heeft hij herhaaldelijk de
hoofdrollen vervuld in liefhebberij-come-
dies, verleden winter, en dat op zoo voor
treffelijke wijze dat de couranten er tel
kens op terugkwamen. Hier hebt gij twee
van die bladen".
„Alles goed en wel; maar zal hijzelf
er in toestemmen. Het is heel iets anders
om hier in één enkelen avond tot den,
schrijver van den dag te worden verheven,
dan in de hoedanigheid van gewoon too
neelspeler op te treden".
„Integendeel. Dat is juist iets om hem
in onze dagen nog meer in aanzien te
doen stijgen. Het zal het publiek herinne
ren aan den grooten Shakespeare en Mo
lière, die ook hunne eigen stukken ten
gehoore brachten; en wat zijne toestem
ming aangaat, als het. denkbeeld uwe goed
keuring wegdraagt, dan zie ik wel kans
dit van hem te verkrijgen".
(Wordt vervolgd.)
I
