ixer
ËNSË
No. 90.
Donderdag 2 Augustus 1906.
Tweede Jaargang.
Artikelen.
op het
ïouf
/erij.
ïaagbitter.
RE STUDIËN.
ar
m F 25,
[REN,
chines
ilad
:enf
i Effecten
DRIKSE.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Versctijnl eiken WOENSDAG- u VRI1D4GAV0ND
UIT DE P ERb„
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Van onze Eilanden,
POLITIEKE
t i e k door
Lid van de
•ten-Generaal,
p. p. 97V3 ct.
iMr. Dr. G. P.
pth tot Aerdt,
Ld van Beroep,
p. 82V2 ct.
Christen
H. J. Steen-
p. p. 50 ct.
I R e e h t -
D. A. P. N.
ie Kamer der
pdz 60 ct., fr.
Ie Sociale
Lehmbubl, S .1
|p. 821/jj et.
kiesrecht,
jilly, met een
M, Aalber.se,
97Vj ct.
[den daarachter
1 e r 1 ij k ver
tellen zijn met
jrijgbaar, de 6
I biz. in plaats
(per post f 3.20.
ecteur, Leiden
pnj.
prijzen.
Ir echte
larantie
contant.
iws en illu-
)OP is.
DIRECTIE.
clit.
el de Kiuderen
NIEUWE ZEEUWSCHCOURANT
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers a contant0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's voor niet-abonné's>,045
Bureau LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct- a contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Slecht voorbeeld.
In de boven lof verheven beweging der
Kath. Soc. Actie hebben oo"k patroons en
werkgevers een plicht te vervullen.
Den plicht nl. reeds voortspruitend uit
nun Katholiek geloof, van recfit.vaairiïg-
heid.
Den arbeider komt een behoorlijk loon
loe; en om dit te kunnen verkrijgen en
andere, zoo stoffelijke als geestelijke, be
langen te behartigen, is het voor hem noo-
dig dat hij in een organisatie plaats neemt.
Zooals bekend, is het een voorschrift
van Paus Leo XIII z.g., dal de arbeiders
zich moeten vereenigen.
Ongelukkigerwijze zijn er 'nog Katholieke
patroons, die zonder zich te storen aan
het voorschrift des pausen, met leede
oogen de organisatie hunner werklieden
aanzien, en deze op allerlei mogelijke wij
zen tegenwerken.
De heer Hermans, propagandist voor de
Katholieke actie te Maastricht, deelt in
„De Volksbode" iets mede, aangaande den
bekenden Kath. werkgever Regout aldaar,
waarvan de lezer met verbazing zal kennis
nemen.
„Deze patroon" zegt de propagandist,
heeft menigmaal een zijner werklieden,
die hij ook maar verdacht van de
leiding eener vergadering in de Stichting
de Stuers, gedreigd mei.: „iech staamp
diech de poort aof." (Ik trap je de deur
uit). Eene commissie, gekozen uit eene
Katholieke vereeniging van glasbewdr-
kers om met den 'heer P. Regout te
spreken over een loontarief, werd door
hem op zoodanige manier ontvangen,
dat zij, nog voor een woord gesproken
te hebben, reeds allerlei scheldwoorden
en vooral vele verwijtingen aan het
adres van de mannen uit de Stichting de
Stuers had moeten hooren."
Patroons die aldus handelen zijn ïiiet
alleen remtoestellen voor alle Kath. Soc.
actie, maar mogen gerust beschouwd wor
den als socialisten-kweekers.
En van dat kaliber schijnt, de heer Re
gout a,lleen niet te zijnmeerderen schijnen
de organisatie der werklieden niet welge
zind.
Tenminste dezelfde propagandist schrijft
„Patroons, die onze beweging goed ge
zind zijn 1 Waar zijn ze? Een hoogst,
enkele en loffelijke uitzondering daar
gelaten, hebben wij van Maastrichtsche
werkgevers en hunne fabrieksopzichteïs
nog niets ondervonden dan tegenwer
king. Wij ontmoeten onder dezen stand,
dikwijls zelfs in nog erger mate dan
onder stompzinnig geworden arbeiders
de meest bekrompen begrippen over
sociale hervormingen. Ontwikkeling is
hier al even hard noodig."
Zulke patroons, die zich op het hooge
voetstuk van ongenaakbaarheid en onwel
willendheid tegenover arbeidersorganisa
tie blijven plaatsen, geven blijk geen acht
te slaan o.p de bakens in den stroom dezer
tijden, niet. te letten op de vanen in den
wind.
En wat meer zegt, zij treden een pau
selijk voorschrift met voelen.
Maar- vroeg of Iaat zullen zij zeiven
de nadeelige gevolgen van hun eigenzin
nigheid ondervindenhun obstructie zal
zich op hen zelf wreken.
Zouden zulke patroons er wel eens aan
denken, dat ook zij eenmaal reken
schap zullen te geven hebben van hun
rentmeesterschap over hun werklieden?
Een waarschuwing.
Dezer dagen waren wij te Middelburg
gfefuigen van het volgende:
Ongeveer een half uur vóór het ver
trek van een trein naar de richting Roozen-
daal kwam een meisje van naar schatting
16 jaar, zitten in de laten we zeggen
verandah der stationswachtkamer.
Zij was alleen.
Een chic gekleed he -rtj# van onmisken
baar .Todenras, en met „bewuste" allures,
dartelde met blikken en passen een tijdje
om het meisje-, en een „pot bier" bestel
lend, zette zich ons fatje ongegeneerden
onbeschaamd naast haar.
Een gesprek met den kellner bewees,
dat ons heertje inwoner was van Groot-
Mokum.
Niet alleen bewees Jiet dat; maar het
toonde ook aan, dat onze vriend zich
op zijn Amsterdammerschap nog al wal
liet voorstaan.
Wat van een Jood-Amsterdammer is Ie
verwachten.
Tenminste na een kleine aarzeling vroeg
onze gentleman zeer pederig, of „de dame"
ook naar Amsterdam .reisde.
„Nach Antwerpen," zei het meisje,
en onze man van de hoofdstad bemerkte,
dat zij een Duitsche was.
Nu zullen we onze lezers niet vervelen
met het sentimenteel potjesduitsch, dat
de galante ridder .verder uitkraamde.
't Meisje moest betooverd r— en werkelijk
de man scheen pr slag van te hebben
tenminste vermoedde zij met een „net
heer" ,te zullen reizen en vond het ten
slotte goed met hem plaats te nemen in
een, gooals hij ,zei, „gemüthliche coupé."
Toevallig ging het „gemoedelijke" van
die coupé voor hem verloren, doordat
iemand, die toevalligerwijs den vogelaar
doorgrondde, in dezelfde coupé plaats
nam.
Wij hébben aan dit stukje, dat aan de
werkelijkheid is ontleend, niets meer, maar
oók niets minder toe te voegen dan den
hartgröndigen wensch
Dat ouders er slechts bij uiterste nood
zakelijkheid zullen loe .overgaan hun doch
ter-s alleen to Jaten reizen.
Dit laatste moge gekleed staan of ge
ëmancipeerd lijken, de meisjes kunnen er
de dupen van zijn.
*,5* Bezuiniging op Oorlog
't Gebeurt niet. heel dikwijls dat wij met
de „Middelburgsche Courant"
van heizelfde oordeel zijn.
Met het volgende wat dit blad schrijft,
stemmen .wij echter volkomen in:
„De berichten omtrent het streven
naar bezuiniging door den Minister van
oorlog houden aan.
Gelukkig
Dat zullen onze partijgenooten, de
Vrijzinnig-Democraten, ,ook met ingeno
menheid begroeten.
En als 'twerkelijk goede bezuinigin
gen zijn, zullen zij den heer Staal zeker
hun steun niet onthouden.
Te minder als waarheid blijkt, wat
men beweert .dat hij daarbij tevens is
op den goeden weg naar een volksleger?'
Indien het waar is, dat minister Staal
bezuinigen wil, zullen er ook nog anderen
zijn, dan Vrijzinnig-Democraten, die zich
over zulke maatregelen verheugen zullen.
Voor bezuiniging op Oorlog zullen onge
twijfeld ook de .Kalholieke Kamerleden te
vinden zijn.
Hun program schrijft het voor.
Alleen zijn wij ,erg nieuwsgierig naar
den goeden weg naar een volksle
ger .dien de .Minister moet ingeslagen zijn.
De goede weg naar een volksleger, hoe
zeer ook. begeerd, is een pad vol distalen
en doornen.
Als aanbevelenswaardig type pleegt men
er het Zwitsersche volksleger bij be halen.
En zonder aan de voortreffelijkheid van
deze Zwitsersche instelling iets te willen
afdoen, mogen wij er toch op wijzen, dat
deze Helve(iaansc.he dapperen nog nim
mer den kruitdamp hebben geroken. (Wat
niet te bejammeren valt.)
En wat natuurlijk geen bewjjs is voor de
minderwaardigheid van het volksleger uit
het land der Alpen, maai' wat evenmin
pleit, voor de deugdelijkheid ervan.
Intusschen, een wijs man is het, die
de oplossing van hel volkslegervraagstuk
brengen zal.
Of minister Staal deze man zal zijn?
Slappe Moraal.
Hoe vaak reeds is niet geklaagd over
de verslapping van zedelijke begrippen,
waardoor onze jongelui worden aangetast
wanneer ze naar Indie gaan.
En met bezorgdheid wordt deze toe
stand door ouders en andere neiangsieilón-
üen gezien, terwijl ook van regeenngswege
worot gevóeia noe siecm ent zedelijk be
den wefift ten opzichte van net gezag
en van erns'bgen arbeid.
Maar 'het. is waarlijk geen wonder, dat
alle pogingen lol verhooging van peil fa
len, wanneer men ziel hoe de Indische
pers dezen geest van moreele- inzinking
aankweekt.
Uit Buitenzorg schrijft men aan het
„Soer. Handelsblad"
Eerstdaags zal de raad van justitie te
Batavia een eigenaardige zaak te behande
len krijgen.
„Een ingezetene onzer veste schaakte
de vrouw van een burgemeester, een
snood misdrijf voorwaar, bijna gelijk aan
majesteitsschennis.
„De burgemeester was over de ontrouw
zijner echtgenoote diep verontwaardigd, In
plaats van onder zijn jonge gemeentena-
rinnen een aardig gaaike te zoeken, de
geschaakte vrouw was allesbehalve jong
meer, diende hij' een aanklacht in bij de
politie."
Zoo te schrijven is niet minder dan
een misdaad. (Cent.)
FRANKRIJK.
Treurig. Te Rijssel heeft zich een
dezer dagen het volgend bedroevende too-
neeltje afgespeeld. In de „ruê Nationale"
staat daar een klooster, dat, sedert de
kloosterzusters daaruit verdreven zijn, aan
de bescherming is toevertrouwd van den li-
quidateur Desreumaux. Hoe deze zijn taak
opvat blijkt wel hieruit, dat zonder
dat men nog gissen kan door wien een
bende woestelingen in de kloosterzalen is
binnengebracht, die daar een bal georgani
seerd hebben, waarbij hel natuurlijk alles
behalve stichtend toeging.
„Manque de pudeur" noemt de „Uni-
vers" dit feit, de kwalificatie had nog wel
iets sterker kunnen zijn!
RUSLAND.
Over een oproer te Sveaborg wordt door
het Petersburgsche telegraafagentschap ge
meld Gisterenavond is in de vesting Svea
borg bij een pioniercompagnie een oproer
uitgebroken, waarbij zich een aantal ar
tilleristen aansloten. De oproerlingen
maakten zich meester van drie gedeta
cheerde forten en openden een kanonade
op de vesting, waarbij dooden en gewon
den vielen. De bezetting van de vesting
werd met twee compagnieën versterkt.
Een groot aantal particuliere personen
drongen de bureaux van de haven van
Skatoeden binnen. Zij waren door matro
zen van wapens voorzien. Spoedig begon
ook het oproer onder de bemanning van
de viool. Met spoed ontboden troepen slo
ten het door muiters bezette fort Ska
toeden af van de stad. De gebouwen, waar
in de oproerlingen zich verschanst had
den, werden door drie kruisers en mitrail
leurs onder vuur genomen. De troepen
drongen de haven binnen en ontwapenden
de oproerlingen.
Zaterdagavond is er in een stadstuin te
Warschau een paniek geweest. Er vielen
schoten; een persoon werd gedood en vier
werden er gewond.
Zondag ontstond er een paniek te Wil-
lanow bij Warschau bij een kerkelijk feest,
ook tengevolge van schoten. Een vijftig
inenschen vluchtten op een veer in de
Weichsel, dat zonk. Vijf menschen ver
dronken.
Te Sochatschew, in het gouvernement
Warschau, is het districtshoofd doodge
schoten. De dader ontkwam.
De correspondent van de Matin te Odes-
sa seint het gerucht, dat het bekende kei
zerlijke paleis Liwadia, in de Krim, in
brand zou staan.
BELGIE.
In Ostende en Brugge zijn tal van men
schen, zelfs ook éenige hooggeplaatste per
sonen, het slachtoffer geworden van een
onschuldige grap. Vrijdagmorgen deed het
verhaal de ronde te Ostende dat prinses
Albert een zoontje had gekregen. Van de
meeste ;huizen werd onmiddelij'k de vlag
uitgestoken. Dienzelfden ochtend werd van
uit Ostende aan het stadhuis te Brugge
een telegram ontvangen waarin de heuge
lijke tijding werd meegedeeld. De tijding
drong door tot in de vergaderzaal van het
provinciaal bestuur en de gouverneur, ba
ron De Béthune, haastte zich een lang
telegram met gelukwenschen aan prins en
prinses Albert te zenden. In den middag
speelde het carillon en werden o-veral de
vlaggen uitgestoken. Een courant vertelde
in groote letters dat de dynastie nu drie
voudig verzekerd was en om 2 uur
ontving de gouverneur, uit naam van prins
Albert bericht, dat de goede bedoeling zeer
werd .gewaardeerd maar, dat de gebeur
tenis nog niet had plaats gehad.
Dr. Kuyper over zijn jeugd. Bij
het bezoek aan zijn geboorteplaats Maas
sluis heeft dr. Kuyper gesproken en iets
verteld over zijn jeugd en hoe hij ging
studeeren voor predikant.
„Hier in Maassluis heb ik dus alles
gekregen wat ik nu ben. Hier is de grond
gelegd van mijn wezen, aanleg en inborst.
Tusschen mij en Maassluis ligt daarom een
band, die niet kan verbroken worden, de
band der geboorte.
Of ik dan aan Maassluis als stad zoo
veel 'tie danken heb? Zeker. 't.Is mij ol
Maassluis mij iets heel bijzonders meege
geven heeft en dat is de neiging van mijn
hart om de zee in te gaan.
Die neiging heb ik hier in Maassluis
gekregen en nóg houd ik veel van de zee.
In Middelburg kwam die neiging eerst goéd
tot openharing. In mijn schooljaren lééfde
ik in het zien van schepen en scheepstuig
en 's avonds was niets mij liever dan bij
do kapiteins van een of anderen Engel
sehen kblenbrik te zitten praten over de
zee en het varen. Ik móest en ik zóu
koopvaardijschipper worden, 't Was zélfs
al klaar gemaakt, dal ik naar Amsterdam
zou gaan om in de kweekschool voor 'de
zeevaart 5,-e worden o'pgeleid.
Hoe kwam het. nu dat ik niet. naar zee
ging en de theologie hen gaan studee-j
ren? Dat is de schuld van mijn drie zus
ters, waarvan er thans nog twee leven.
'tls mij .hier net gegaan als mijn vader,
die in zijn jonge j'aren in Amsterdam o-p
een kantoor ,was. Toen kwam 'daar een
Engelsche dominee ,als zendeling onder
de Joden, die een aantal Engelsche trak
taatjes in het Hollandsch wilde vertaald
hebben, welk werk mijn vader te doen
kreeg en dat hij zóó goed deed, dat deze
dominee hem een studiebeurs bezorgde,
waarop hij in de theologie ging studeeren.
Wat nu die Engelsche predikant voor
mijn vader was, waren mijne zusters voor
mij. Mijn vader kreeg een beroep naar
Leiden en hij stelde zijn vertrek daarheen
afhankelijk van mijn keuze van beroep.
Bleef ik ,bij mijn besluit om naar zee te
gaan, dan zouden we te Middelburg blij
ven; wilde 1 k in de theologie gaan stu
deeren, dan gingen we naar Leiden.
Mijn zusters die niet graag te Middel
burg bleven ,en wel eens wat van Holland
wilden zien, wisten mij toen over te halen
om theologie te kiezen en op een goeden
dag te zeggen: „Vader, ik heb mijn zeil
tjes maar .opgerold; ik ga theologie stu
deeren."
"Een merkwaardige bijzonderheid is ook
aar de .latere geleerde Staatsman nooit
ae lagere .school heeft bezocht.
„En vraagt ge nu ot 1k te Maassluis
of Ie Middelburg op een christelijke school
heb gegaan, Uan antwoord ik: neen en
toch ja.
Op een openbare school ben ik nooit
geweest, ook niet op een christelijke
school. Mijn vader en moeder hebben me
zelf aan .huis les gegeven. Aan hen heb
ik dan ook buitengewoon veel te danken.
Moeder was .uit Zwitserland afkomstig en
kende dus .goed Fransch. Vader kende
goed Engelsch en Hollandsch kenden ze
allebei goed. Daarbij gaven ze mij les in
rekenen en schrijven, zoodat ik bij anderen
die op .school gingen, in het geheel niet
achter stond.
Op 't gymnasium had ik echter wel een
gevoel of ik achterlijk was, doch dat
bleek me later een gevolg daarvan te zijn,
dat ik sommige gemakkelijke school-loop-
jes niet geleerd had en dat ik door het
degelijk onderwijs van vader en moeder
eigenlijk veel verder was dan de anderen.
Bovendien hadden vader en moecier mij
een diepen eerbied voor Gods Woord in
geprent, die mij in later jaren nooit be
geven heeft. Zelfs in mijn academiejaren
töen ik over stag ging en allerlei onge-
loovige denkbeelden "kreeg, bleef die eer
bied van het Woord Gods nog zoo bestor
ven in mijn gemoea, TTaf ik met één mij
ner kennissen onherroepelijk de vriend
schap afbrak toen hij zich over den Bijbel
oneerbiedig uitdrukte"
De spreker herinnerde aan de reis die
hij pa,s heeft volbracht:
„Ik hen in die landen, waar Mohammed
vereera wordt, dikwijls beschaamd geweest
als ik zag, hoe diep eerbiedig men daar
zijn "Mohammed dient. Ge moest het niet
wagen één ringer tegen den profeet op
te heffen. Het zou uw 'hals kosten.
Als men dat ziet en 't vergelijkt met
den weinigen eerbied, dien men hier heeft
niet voor een valschen proleet, maai" voor
den eenigen Proleet, den Christus Gods,
den 'Gezalfden Koning, dan wordt men
cfoor deze "Mohammedanen beschaamd.
Zelfs zij vereeren onverfiolen Jezus nog
als een groot profeet.
En ten slotte zeide hij nog dit zoo ware
woord over het christelijk onderwijs
„En toch brengt de Christelijke school
zoo een groot gevaar mede. De ouders
komen er zoo gemakkelijk toe alles aan
de Christelijke .school over te laten en
zelve het werk der opvoeding te laten
rusten. Laten we toch niet denken, dat
het kind, wanneer het op een Christelijke
school gaal, geborgen is. Laten we de
opvoeding in het gezin allereerst in eere
houden. Worde ons vo'lk geen oppervlak
kig vólk, maar houde het toch de belij
denis des Hoeren zelf in het gezin en
voor zijne kinderen hoog.
Doordat de heer A. Reijiiierse, fabri
kant te Middelburg is aangenomen als lid
van het botercontróle-station Zeeland, zijn
thans alle Zeeuwsche bolcrfabrieken en
melkinrichtingen onder controle, wel een
bewijs "dal. men ook in onze provincie door
drongen is van 'de deugdelijkheid van het
Nedcrlandsch contróie systeem.
Het, slation zal toetreden als lid van
het derde internationale zuivelcongres, dat
in 1907 in den Haag zal gehouden worden.
Waarom z ij f r i s c h b 1 ij v e n. Msn
verwondert zich wel eens, dat onze beide
groote journalisten, dr. Kuyper en Ch.
Boissevain, steeds zoo frisch blijven.
De oorzaak?
Wc lezen onder Van Dag tot Dag in
het „Hbl."
„Morgen begint mijn vacantie. Ik ga
naar Ierland, naar de hooge bergkust aan
den Allantischen Oceaan. Ik ga vier we
ken lang geen regel schrijven.
Leve die vacantie voor mijn lezers en
mij!"
En dr. Kuyper, die weer krachtig aan
'twerk is, maakte een nog veel grootere
reis.
Voor goeden arbeid is een voorname
voorwaarde: rust.
GOES. Dc krankzinnige M. de Vos is
heden naar het gesticht St. Joris te Delft
overgebracht.
De penningmeester van het Gocsche
Watersnood-Comité verzoekt ons mede te
deelen, dat de verantwoording van dat
comité, voorkomende in ons vorig no., was
gegeven mei de bedoeling om pas, tegelijk
met andere bladen, hedenavond te wor
den vermeld.
Het gerucht loopt, dat. de zaak der
firma Kleeuwens alhier verkocht is aan
dhr. A. W. A. Ross, Kreukelmarkt.
MIDDELBURG. Tot lid der gezondheids
commissie alhier is benoemd dhr. E. L.
van Mervennee, prov. veearts le klasse.
Een Amsterdamsche oplich-
t e r. Vrijdag vervoegde zich bij een winke
lier een als heer gekleed persoon, voor
gevende de neef to zijn van het meisje
te Amsterdam, met wie de bewuste per
soon verkeerde. Hij noemde zijn naam,
Hendrik van Stelten, en bracht de compli
menten over van het meisje, daarbij aller-
