iming.
lagazijn.
Goes.
oes.
Dinsdag 24= Juli 1906.
Tweede Jaargang.
BUITENLAND
liddelburg.
NT EN.
>foomhout
Zagerij
Schaverij.
PP IJ,
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
v Verval.
UIT DE PERS.
"Bur"
No. 86.
Is s e n.
1EDEREN.
:n van de firma W.
alle maten en
1 April 1900.
[leid gedurende langen
DEE ER DEN,
voorheen Fritchy.
hde W. Z. 1/2.
van 12 flesschen
per kistje.
Iding franco recht-
a r.
IOETERMEER.
ÏONS in deze
Onze maehines
jehoeven geene
aanprijzing.
Wij verzoeken
slechts er op te
itten, dat ze aan
het juiste adres
ekocht worden.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Goes £0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers a contant„0.05
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
voor abonné's f 0.371/2, voor niet-abonné's„045
Verschijnt ellen MHMDJIG-. WOERSDAG- en VRUDAGAVOND.
Bureau: LANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. k contant.
Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
In een correspondentie behandelt de „N.
li. Ct." de zonderlinge, echt Fransche,
belangstelling, die de koning van Cam-
boda, ee,n land, dat onder Fransch pro
tectoraat staat, van de zijde dier licht
ontvlambare menscben, mocht ondervin
den.
Zelfs Fransche staatslieden hebben zich
niet ontzien aan dit malle gesol mee te
doen.
Maar 't zijn me tegenwoordig ook staats
lieden, die Fransche!
Onder het bestuur van zulke lieden kan
het geen verwondering wekken, dat het
land der Lodewijken befaamd is geworden,
als het land der schandalen.
Ziehier, ter kenschetsing van Fransch
bewind, een beschrijving door den Parij-
schen correspondent van de „N. R. Ct.",
die den heer Leygues, minister van kolo
niën, als volgt ten tooneele voert:
„De heer Leygues, die een net heer
is met een netten knevel, indertijd in
de rechten gestudeerd en gedichten ge
maakt heeft en tevens in de politiek ge
gaan is, was reeds eenige malen de
hemel vergeve het hem minister van
onderwijs en schoone kunsten geweest,
het laatste onder Waldeck-Rousseau. In
die functie had hij zich bepaald een re
putatie verworven door de goede zorg
en de belangstelling, betoond aan een,
onder zijn departement vallenden post,
die wel eens door ministers van onder
wijs en schoone kunsten verwaarloosd
was, n.l. het corps de ballet van de
groote opera. En hij had zijn naam van
„wereldsch" man voor goed gevestigd.
Ondanks deze zorgen en verdiensten
was het hem niet gelukt onder Combes
een portefeuille te bemachtigen; hetgeen
hem tot „dissident" maakte; maar dat
hielp niet, daar de heer Rouvier geen
dissidenten aangenomen had. Hel kabi
net Sarrien-Clemenceau, dat voor de
verkiezingen een algeheel? linker con
centratie wilde bewerken, besloot den
berouwhebbende» dissidenten weer ver
giffenis te schenken en zocht ook onder
hen een lid voor het kabinet. Allen
staken de handen uit. Men nam den
heer Leygues die al ministeriëele rou
tine had en verbazend graag wilde.
Dat was goed en wel. Maar welke
portefeuille Onderwijs en schoone kun
sten was met eexedienst te zamen reeds
voor den heer Bxiand bestemd. En on
der geen enkel ander departement werd
gedanst. De overige departementen, ma
rine, leger, openbare werken enz. waren
dus alle evenzeer aangewezen. Maar een
oud-journalist had de marine al; een
advocaat de openbare werken. En de
heer Leygues nam koloniën dan maar.
Waarom niet? Is het 'ttoeval geweest,
bewonderen waardige flair of wist hij
het vooruit? Nauwelijks was de heer
Leygues een paar maanden minister van
koloniën, of daar kwam een Indisch
vorst, onder protectoraat staande, op
kosten van de regeering naar Frankrijk
met een heel ballet danseressen. En zie
daar- door een gelukkig toeval koloniën
dans-departement, de heer Leygues toch
weer danseressen-minister!"
Men moet maar in een land wonen,
waar radicalen en socialisten in de meer
derheid zijn, om de zegeningen te kunnen
genieten van het bewind van personen,
als een danseressen-minister.
De lichtzinnige en wufte Franschman
ziet in zoo iemand, evenals in den koning
van Cambodja, iets meer interessants en
aantrekkelijks, dan in een degelijk man.
Frankrijk is wel in verval geraakt.
Zóó zijn we 't eens.
„De Zeeuw" zich verdedigend tegen
onze bewering, als zou het a. r. orgaan de
kunst van Rembrandt calvinistisch hebben
genoemd, schrijft o. a.
„Er is nu eenmaal geen Calvinistische
kunst; dit zeggen wij niet „De Standaard"
na, gelijk de „Nieuwe Zeeuwsche" schijnt
te meenen. Maar dat is voor alle mee
levende anti-revolutionairen een vanzelfs-
heid.
Het. Calvinisme als religieus verschijn
sel kan noch mag een (kunst) stijl heb
ben. Het kan uit zijn religieus beginsel
geen kunststijl ontwikkelen, dewijl Reli
gie en Kunst elk haar aparte leven heeft,
en het mag het ook niet doen, dewijl het
dan (Religie is hooger dan Kunst!) op
lager standpunt, zou terugzinken.
Maar het mag wel invloed hebben op
den kunstenaar, en dien heeft het. ge
oefend".
En verder
„Rembrandt als schilder Calvinist betee-
kent dan ook niets anders dan dat hij bij
de beoefening der hem van God verleende
kunst, zij het onbewust, door het Calvi
nisme, dat in dien tijd pip ieder terrein
leven bracht, zich heeft laten beïn
vloeden".
Met het eerste kunnen wij wel accoord
gaanen met de laatste tirade óók, i n-
dien het vaststaat, dat Rembrandt
calvinist is geweest.
Maar dit is nog niet uitgemaakt.
Ongetwijfeld zal Religie invloed
oefenen op den kunstenaar en zal het
calvinisme, zoo Rembrandt tot deszelfs
aanhangers behoorde, invloed op zijn
kunst hebben uitgeoefend.
En indien „de Zeeuw", zooals nu blijkt,
dit bedoelde, toen hij sprak van „als
schilder was R. ongetwijfeld calvinist",
dan gaan wij accoord, en zetten dit po-
lemiekje op rekening van een minder ge
lukkig gekozen uitdrukking.
Klerikale Vak verefenigi ngen.
Onder dezen lieven titel schrijft Jos.
Loopuit, ook eris 'n artikeltje in „Het
Volk" over de Verklaring der Bisschoppen.
Loopuit verklaart, dat hij er alles van
weet. De Verklaring der Bisschoppen is
„de eerste welbewuste poging,
om zicli te kanten tegen het
meer moderne werken van de
mannen der katholieke sociale
ak tie. Een hak, die de hoog© hee
rendeze jonge beweging alvast
p robeeren te zetten; een waar
schuwing bij voorbaat voor wat
haar te wachten staat, als zij
kromme sprongen maakt".
Hoe die Jos. Loopuit ons zoo leelijk in
de kaart weet te kijken
Hij slaat den spijker preciesna,as t
den kop 1
Immers in het Vlugschrift „Arbeiders
vereenigt U", door de K. S. A. in tien
duizenden verspreid, werd juist betoogd
dat ook de arbeiders zich op katholie
ken grondslag moesten organiseeren
Dus precies hetzelfde, wat nu
de Bisschoppen als Hun uitdrukkelijk ver
langen uitspreken
En nu zou die uitspraak, welke b e -
vestigt heigeen waarvoor de K. S. A.
propaganda maakte, „een hak", en „wel
bewuste poging van de Bisschoppen zijn,
om zich te kanten tegen het meer mo
derne werken van de mannen der K. S. A. I
Lieve Loopuit, ga eens 'n kopje thee bij
Pater Passie drinken!
Dat is beter, dan zelf zulke drabbige kof
fie te schenken! (K. S. W.)
FRANKRIJK.
Uit Frankrijk nog altijd dezelfde droeve
berichten. Het ministerie houdt zich bezig
met een nieuwe wet, die de Scheiding
van Kerk en Staat ook in Algiers (en
Koloniën) zal doorvoeren. Weer verscheen
een lijst van 83 religieuze scholen, die
moeten gesloten worden, d. i. van 25 Juni
tot 9 Juli samen 350. Volgens de wet
heeft de regeering 6 jaar tijd om het con
gregatie-onderwijs te doen ophouden,
maar de Jacobijnen brullen van woede,
wijl er in 1906 nog bestaan. De gemeente
raad van Lorient in Bretagne besloot om
de Calvariebergen van de kerkhoven op
te ruimen. Het zijn veeltijds wel kunst
stukken en oudheden, doch daar maalt
een socialist of logeman niet om, als het
geldt het volk te helpen tot de hoogste
ongodsdienstigheid. 6000 vrouwen die pro
testeerden .werden door den burgemeester
onthaald op waterstralen der brandweer.
Kan het laaghartiger
De eerste Mei zal volgens een socialis
tisch voorstel in de kamer „het feest der
arbeiders" worden met behoud van loon
en vrijheid van optochten. Doch een pro
cessie van Katholieken, o foei! In het
Rhöne-gebied o. a. te Nimes, heeft de bur
gemeester de St. Jansvuren verboden. Dat
is te clericaal voor een volgeling van Com
bes. De arme Dreyfus is in eere her
steld en daarmee den te katholieken krijgs
raden een hak gezet. Ook Zola, de vuilik,
wiens werken alle voor elke n Katho
liek streng zijn verboden, wordt in triomf
naar het Pantheon overgebracht, enz. enz.
En wat ziet men daarentegen in het pro-
teslantsche Engeland? Een kamerlid wilde
een Wet om de kloosterinstellingen aan het
toezicht Van den Staat te onderwerpen.
Het Lagerhuis weigerde met 231 tegen
72 'stemmen over dat voorstel te onder
handelen. Te Cardiff, een groote indus
triestad, trok de Sacramentsprocessie
langs den openbaren weg en zelfs pro
testanten hadden hun huizen getooid.
Noord-Amerika maakt een wet om land
verhuizers zonder middel van bestaan te
weren, doch zondert uit kloosterlingen en
priesters, die wegens godsdienstvervolging
naar elders moeten vluchten. In Brazilië
te Rio-de-Janeiro is het kruisbeeld, weer
plechtig opgehangen in het gerechtshof
en hoe treurig staat daartegenover
F rankrijk
En wat hebben nu de Fransche drijvers
gewonnen? Hier en daar roept men de
„nonnetjes" al weer terug, o. a. te Car
cassonne, waar de wereldlijke verplegers
zoo huishielden, dat het hospitaalbestuur
zes van de verdreven zusters terugriep
om 'de „leiding" over te nemen. De Overste
antwoordde „alles of niets", wijl zij haar
opofferende Zusters niet blootstellen kan
aan het slecht voorbeeld der leeken-vex--
plegers met al hun eigenbaat en wanorde
lijkheden.
Wat de Franschen nog meer wonnen?
Vraag het te Courrières aan de 40 we
duwen, die nu sedert 3 maanden met haar
kinderen geen onderstand kregen, terwijl
er 6 millioen 200.000 francs ter uitdee-
ling werd bijeengebracht.. Men zegt, dat
het geld groof.endeels in de spaarkas gaat
om hij meerderjarigheid der kinderen te
worden uitgedeeld, en de moeders moeten
maar gebrek lijden; en hoeveel kinderen
zullen er dan nog leven?
Wat de Franschen met de „bloe-regee-
ring" nog meer wonnen? Om de mannetjes
te lijmen, dreef de vorige regeering een
pensioenwet voor de arbeiders door. Dat
kon, want er zouden immers milliarden
komen van de verjaagde kloosterlingen.
Doch ziet, die milliarden waren baker
sprookjes en de mooie beloften worden
nu verklaard de draagkracht van het land
te hoven te gaan. Inderdaad, er is een
tekort van 4 milliard, 10 millioen 310.234
francs in de schatkist; verder is uitge
broken een tarievenkrijg met Spanje en
Zwitserland, twee groote afnemers van de
Fransche industrie; (Zwitserland alleen
koopt jaarlijks voor 300 millioen); de suc-
cessie-rechlen zijn verhoogd met 30 pet.
en de belasting op roerende goederen met
10 pel. enz. Of Frankrijk ook gezegend is
met zijn godsdienstvervolgers
Ter gelegenheid van het gouden pries
terfeest van Z. H. Pius X op 18 Sept.
1908 zal, naar men zegt, een jubilé wor
den verleend voor de geheele katholieke
wereld. De Paus is thans in zeer gespan
nen drukte omtrent de beslissingen in de
Fransche scheidingswet. De openstaande
bisschopszetels zijn aangevuld. En zelfs
de president Fallières moet den Paus
eigenhandig hebben geschreven, ongedul
dig omtrent Rome's uitspraak.
De meest origineele staking van den
laats ten tijd is die van den Parijschen
beul.
Deze hoogwaardigheidbekleeder, een ge
wezen Kozak, die zijn loophaan begon
nen is met 'n moord op zijn vader, is niet
tevreden met de 276 frank die men hem
voor elke executie uitbetaalt.
Dit heeft hij ter kennis van de overheid
gebracht, doch daar men doof blijft voor
zijn 'klacht, legt hij den arbeid neer.
De autoriteiten, zeer in 'tnauw gebracht,
zullen hem nu voortaan 556 frank por
executie geven.
Wat deden de Broeders? Met
groote letters staan deze woorden hoven
een aanplakbiljet, dat. in Epcrnay op bijna
alle muren is aangeplakt. Het is een pro
test tegen den willekeurigen maatregel,
door Clemenceau, den „handhaver der
orde" gedecreteerd, gelijk men weet, juist
tegen de groote steunpilaren van de orde,
de broederscholen.
Wat deden de broeders? En scherp
klinkt het antwoord op die biljetten:
„Na voor twee en een halve eeuw het
gratis volksonderricht het eerst in practijk
gebracht te hebben, zijn zij sedert de
mees [toegewijde en meestverlichte opvoe
ders van de kinderen uit. het volk ge
bleven.
Zij, die maar iels van de geschiedenis
in ons land afweten, zullen zich herinne
ren, dat de officieele universiteiten haar
leermethode aan hen ontleenden.
De broeders hernieuwden, het openbaar
onderwijs volgde na.
Victor Duruy, de groote minister van
openbaar onderwijs, bekende, dal hij aan
hen de hervormingsplannen, waardoor het
universitair onderwijs 'n meer practischen
geest zou krijgen, had ontleend.
Ridder Urcyfus. Kapitein Dreyfus
is benoemd tot ridder van hel Legioen van
Eer.
RUSLAND.
De moorden op politieambtenaren wor
den allengs een systeem in Polen. Thans
wordt uit Lublin geseind, dal daar de
laatste dagen 10 politieagenten en 2 ge
heime speurders zijn vermoord. In War
schau werden 20 brandewijn winkels ge
plunderd.
Hoe de boeren tegenwoordig te werk
gaan, kan blijken uit een brief, dien iemand
uit Simferopol ontvangen en in een En-
gelsch blad openbaar maakt. De schrijver
vertelt ongeveer het volgende
Een dag of tien geleden besloten de
boeren van deze streek niet langer op
de vervulling van de beloften der regee
ring tc wachten en zelf de verlangde her
vormingen in te voeren. Een tweehonderd
tal begaf zich daarop naar het landgoed
van barones Maidorf, een dame aan het
hof welbekend. Zij maaiden eerst het gras
af. Toen het hooi droog was haalden zij
wagens van het dorp en brachten het
hooi naar hun schuren. Wie geen paard
had haalde er een uit den stal der barones.
Toen dat werk afgeloopen was begaven
de boeren zich naar hel landhuis en ver
langden loon, naar hun standaard. De rent
meester weigerde te betalen (de 'eigenares
was met haar kinderen gevlucht). De hoe
ren drongen toen het huis binnen en sloe
gen er alles kort en klein, wat ze niet
mee konden nemen, en wierpen de meu
belen uit het raam. Vervolgens staken
zij het huis en de bijgebouwen in brand,
dreven het vee weg en spijkerden een hord
aan een boom, waarop met groote let
ters: Nationaal Bezit. Eigenaardig, dat de
hoeren bij zulke ondernemingen altijd hei
lige tafeltjes meenemen, en ze dwingen
de priesters die te zegenen. Zoo denken
zij vrij te blijven van de gevaren, die er
aan de onderneming kunnen vastzitten.
ITALIË.
De Koningin-moeder van Italië, Marga-
retha, zei op de vraag, wat de grondslag
eener goede opvoeding is„de g o d s-
„d i e n s t vooral voor de vrouw, wier ka
rakter daardoor wordt verbeterd. Een
„meisje, opgevoed met godsdienst, zal zich
„meer respecteeren dan ééne zonder ge-
„loof. Dit laatste heet wel eens een sterke,
„geest, maar mist alle kracht in lijden
„en bij de moeilijkheden des levens. De
„vrouw zonder godsdienst is een bloem
„zonder geur. Zij verdient medelijden."
Heerlijke woorden, die helaas niet genoeg
behartigd worden.
De „Berliner Zeitung" verneemt uit Ro
me, dat de politie een komplot heeft ont
dekt om koning Victor Emanuel, bij zijn
bezoek aan Piëmont dezer dagen, naar
'lieven te staan. Er zijn hommen gevon
den hij bekende anarchisten. De menschen
zelf zijn gevlucht,
DUITSCHLAND.
We spraken onlangs van de Keulsche
vereeniging „tegen het vuil in woord en
beeld", thans mogen we even de aandacht
ves|tigen op een zusterorganisatie, die met
dezelfde statuten te Munchen is gesticht:
Te Munchen, een middenpunt vanwaar
veel waar kunstwerk uitgaat over Duitsch-
land en de wereld, doch waar ook een
haard zich heeft gevormd van den gloed
die- de hartstochten te ontvlammen be
proeft.
Toen de vereeniging ter bestrijding van
den Schmulz was opgericht, heeft men de
bekende artistieke autoriteit, dr. Hans
T h o m a naar zijn oordeel gevraagd.
Welnu, deze spreekt in het belang
d e r k u n s t, den wensch uit, dat de band
tusschen kunst en onzedelijkheid eens
worde doorgesneden.
„Overal, aan gebouwen, vazen, horden,
pendules, fonteinen, vrouwenfiguren aan
plakken, kan ik niet voor een bijzondere
hoogte Van kunst aanzien" een woord
dat ook. voor vele reclameplaten enz. geldt.
Nog meer gezag zal wellicht voor som
migen hebben het oordeel van den onlangs
overleden philosoof Eduard von Hart
maan, een man die zich principieel van
hel christelijk geloof en de christelijke ze
denleer heeft afgekeerd.
Hij schrijft in zijn „Aesthetik" „van de
onrijpe jeugd zijn kunstwerken ver te hou
den, die hel gevaar met zich voeren, dat
ze het zedelijk oordeel verwarren."
Ook zulke begrijpt hij daaronder, die wel
uit kunstoogpunt gerechtvaardigd zijn,
maai' daarneven gevoelens wekken van
onzedelijken aard.
Wanneer de openlijke tentoonstelling
en verkoop van zulke werken wordt ver
hinderd, ligt daarin geen beperking dei-
kunst, maar slechts van hare prostitutie.
Ernstige menschen, zegt deze wijsgeer,
zien daarmee de vrijheid der kunst niet
bedreigd.
SPANJE
De koning van Spanje blijft moedig of
overmoedig doen. Van La Granje is hij
per auto naar San Sebastian gegaan, eerst,
vergezeld met vier auto's met gevolg, wel
ke 'hij echter weldra achter zich liet, 80
K.M. in het uur afleggend. In verschrik
kelijke hitte reed hij al maar door en bleek
ten slotte verdwaald. Door Carlistische
streken ging het verder en eindelijk over
negenen 's avonds kwamen de jonggehuw
den op Miramar aan. De koningin-moeder
had doodsangsten uitgestaan en de jonge
koningin was doodmoe na een rit in de
warmte van veertien uren.
AMERIKA.
Pre si de n t 11 o o se vel t boeren
arbeider. De heer Roosevelt is van
alle markten thuis. Toen er eenige dagen
geleden bij dreigend weder gevaar was,
dat zijn graan niet droog zou binnenge
haald kunnen worden de president is
op vacantie nam hij zelf de zicht ter
hand en werkte om het hardst' met zijn
knechts mede. Na afloop van liet werk
liet hij zich op een boerenkar naai- huis
brengen, waar hij na den zwaren arbeid
verpoozing ging zoeken in zijn bibliotheek.
CHINA.
In den laatsten tijd zijn in de Britsche
pers herhaaldelijk berichten gepubliceerd
over de toenemende driestheid van Chi-
neesche zeeschuimers en rivierdieven, die
hun vermetel bedrijf uitoefenen tot zelfs
in de wateren van Hongkong. Een dei-
laatste staaltjes van dien aard was het
afloopen van de Britsche stoomboot „Sai-
nam", welke den 13en dezer werd afge
loopen op de West-Rivier, ongeveer 50
Eng. mijl van Foetsjou.
De zich aan boord bevindende predikant
Macdonald werd door de piraten dood
geschoten. De gezagvoerder Joslin wérd
zwaar gekwetst. De eerste machinist, die,
toen hulp kwam opdagen, van achter de
ketels werd vandaan gehaald, bleek ern
stige brandwonden te hebben opgeloopen.
Een Chineesch passagier, die tegenweer
had beproefd, was door de roovers afge
maakt. Deze laatsten slaagden er in, in
hun jonken te ontkomen. Door den douane-
commissaris is het gebeurde ter kennis
gebracht van den Onderkoning.
De roovers behaalden een buit van om
streeks f 5000.
Door de Chineesche autoriteiten werd
een torpedo-hooi naar de plaats van den
overval gezondenmaar de schuldigen wa
ren, natuurlijk, niet meer te vinden.
De zeeroovers, die de stoomboot „Sai-
nam" aanvielen, waren er mede bekend,
dal het schip voor de regeering een lading
van 98.000 pond kruit en vele geweren
aan boord had. Waarschijnlijk zijn deze
geweren gestolen.
JAPAN.
Het midden van Japan is door 'n grocite
overstrooming geteisterd. De omgeving
Ivofoe is als het ware een zee. Er zijn een
groot aantal menschen omgekomen en ile
materieele schade bedraagt meer dan een
millioen yen. Bij duizenden zoekt de be
volking een schuilplaats in tempels e<n
schouwburgen. Te Matsumoto staan 4000
gebouwen onder water.