No. 59.
Zaterdag 19 Mei 1906.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Pit nummer bestaat uit drie Bladen.
Eerste Blad.
Korte inhoud Zondagsblad.
BUITENLAND.
BINNENLAND
GEMENGD NIEUWS
EtiLLDSIREElD ZQHDAGSBUD
Abonnementsprijs per 3 maanden f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant 0.05
Geïllustreerd Zondagsblad, alléén voor de
abonné's per 3 maanden„0 S7ll3
VERSCHIJNT
eiken
MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Platen: verschillende opnamen van de
uitbarsting van den Vesuvius en van de
ramp te San Francisco; tentoonstelling te
Milaan; het panamakanaal; een onderzee-
sche mijn als volksvermakelijkheid; de
laatste Azteken. Tekst: de valsche mun
ter; wat kinderen al niet kunnen vragen;
allerlei. Feuilleton: de Bloedige Hand.
Provinciaal Watersnoods-Coraflé.
Door den penningmeester van dat co
mité is nog ontvangen uit:
Zeeland.
Derde storting op uitg. „De overstroo
ming in Zeeland" van Oosterbaan le
Cointre te Goes f250 en inschrijving „De
Zeeuw", ook te Goes, f3.
Nederland.
Collecte te Middehe f 26.53, Avenhorn
f 98.65 en Hoogkerk f 153.45.
Verder van de Dames-studenten te Hei
den f 71, de Zusters van het Gemeente
Ziekenhuis Rotterdam; Burgerziekenhuis
Amsterdam; hoofdverpl. „Meerenberg"
Ziekenhuis Rijks-Universiteit Leiden
f 73.71, eenige Delftsche studenten f 75,
R. W. R. Delfzijl f 10, J. v. IV. Ouden-
noorn 'f 50 en mr. J. H. v. d. P. Haag
f250.
V Het voorstel Aalberse c.s.
Woensdag is in de Tweede Kamer een
artikel van het ontwerp-arbeidscontract be
sproken, dat opmerking verdient.
Volgens de bepalingen van dit wetsont
werp verliest in het algemeen de arbei
der aanspraak op loon, indien hij geen
arbeid verricht heeft.
„Voor wat, hoort wat" is dan ook een
regel, waarop niet veel valt af te dingen.
Wel is het een eisch van rechtvaardig
heid, dat een arbeider in geval van ziek
te recht behoudt op een zekere uitkee-
ring van loon.
En ook is terecht bepaald, dat de ar
beider aanspraak op loon behoudt zoo
als reods onder laatste berichten is mede
gedeeld indien hij bereid was arbeid
te verrichten, maar de werkgever daarvan
geen gebruik heeft gemaakt, hetzij door
eigen schuld, of zelfs tengevolge van, hem
persoonlijk betreffende, toevallige verhin
dering.
De Katholieke Kamerleden Aalberse,
Van W ij n b e r g e n en R u ij s oordeel
den dit voorschrift niet genoeg vérstrek
kend en wilden nog verder gaan.
Volgens hen moest de arbeider ook aan
spraak kunnen doen gelden op loon, al
was 'tmaar het halve loon, wanneer de
werkgever door overmacht ge
dwongen van den arbeid der werklie
den geen gebruik kan maken.
Inderdaad, men behoeft niet voor anti-
demokratiseh te worden aangezien, om de
strekking van dit voorstel te „sociaal"
te vinden.
Het humaniteitsbegrip aan dit voorstel
ten grondslag liggende, zou loffelijk zijn,
indien het geen schromelijke onbillijke ge
volgen zou kunnen hebben voor de pa
troons, die, al leven wij in een tijd, waarin
speciaal het arbeidersbelang wordt in het
oog gehouden, toch ook nog aanspraak
mogen maken op recht en billijkheid.
Immers, stel dat een fabriek afbrandt;
dat door staking in een verwant bedrijf
de patroon verplicht is zijn fabriek te slui
ten, dan zou hij ware het artikel aan
genomen verplicht zijn, toch zijn werk
lieden, zij 'tdan het halve loon, uit te
betalen.
En voor wie bekend is met de schrik
barende concurrentie in de bedrijven, en
met de moeielijkheid, waarmede vele pa
troons zich staande houden, kan het niet
anders dan overduidelijk zijn, dat een re
geling, als bedoeld, velen werkgevers een
gevoeligen knak zou kunnen toebrengen,
althans ernstig schaden, wat zich weder
om op de arbeiders wreken zou.
Het voorstel des heeren Aalberse c.s.
ware o. i. dan aannemelijk, wanneer de
werkgevers fabrieken bezaten en sterk
stonden, als b.v. de heeren Stork en Van
Heek, maar nu dit niet het geval is, kan
ons de verwerping van het voorstel, na
bestrijding door den heer Van Nispen, niet
berouwen.
BELGIE.
Te Leuven ziet het er allertreurigst uit.
Het „H. v. A." schrijft:
De burgemeester laat bij plakbrief we
ten, dat het stadswater tot Woensdag af
gesloten is. De scholen zijn gesloten. Veel
werkhuizen liggen stil en al de diensten
zijn ontredderd. De troepen ruimen het
slijk weg.
Vele hoveniers zijn totaal geruïneerd en
werklieden verliezen al hunne meubelen.
In de meest beproefde straten zijn dé
kasseien opgebroken.
Cesarsberg is half weggespoeld. De
Mechelsche baan ligt. tusschen twee hoog
ten van verscheidene meters en is gansch
overdekt met weggespoelde boomen.
Heel de Provinciestraat is opgebroken.
Het water staat op sommige plaatsen twee
manshoogten. Buizen van gas en water
leiding zijn doorgebroken. Overal hebben
erge grondverzakkingen plaats gehad. De
St. Jacobswijk is erg getroffen. Vele hui
zen zijn ingestort.
De achtermuur van het kerkhof is op
de spoorbaan geslagen; geheel het kerk
hof staat onder water. Do lijken spoelen
uit hunne graven. Op de Geldenaaksche
baan zijn vele huizen op het punt in te
storten; den bewoners wordt verboden in
hunne huizen te gaan.
Weenende vrouwen hepen rond, inlich
tingen vragend over den toestand van fa
milieleden die ontbreken. Van velen zijn
de meubelen en huisraad vernietigd.
FRANKRIJK.
Ongeveer twee jaar geleden vaardigde
de burgemeester van de Fransche ge
meente „Croix" een bepaling uit, waarin
hij den katholieken geestelijken verbood
in zijn gemeente het priesterlijk gewaad
te dragen. Thans heeft deze merkwaardige
edelachtbare een nog meer origineel voor
schrift gegeven. Voor elk burgerlijk hu
welijk ni. inoet, indien er een kerkelijke
huwelijksplechtigheid op volgt, een armen
belasting betaald worden van 20 francs.
Wie niet in de kerk trouwt, doch alleen
op het stadhuis, is van deze belasting
vrijgesteld. Zelfs aan de „Temps" is zulk
een handelwijze te kras en het blad vraagt
dan ook„Zal de Regeering dezen fantast
zijn serie van staatsgreepjes laten voort
zetten?"
RUSLAND.
Grootvorst Cyrillus, neef van tsaar Ni-
kolaas, bekend uit den Russisch-Japan-
schen oorlog, vooral omdat hij een van
de weinige overlevenden is geweest van
de Petropaflofsk, is sedert eenige dagen
te Parijs. Wederom laat de jonge groot
vorst van zich spreken en dat wel om
een voor hem zeer onaangename raden.
Hij is bestolen, voor een groot bedrag aan
juweelen en geld, naar schatting een
kleine 50.000 gulden. Men heeft voorloo-
pig niet het flauwste vermoeden wie de
dief is. In het hotel, waar hij logeert, is
het misdrijf gepleegd. Men vertelt ook,
dat er verleden Vrijdag een bomaanslag
op grootvorst Cyrillus zou zijn beproefd,
maar dat de voor hem bestemde bom
niet ontplofte.
JAPAN.
Wat 'n zegening! Uit Tokio wordt
aan de „Nat. Ztg." geschreven, dat het
socialisme in Japan snelle vorderingen
maakt. Vóór <len oorlog schatte men het
aantal socialisten in Japan op ongeveer
8000. De oorlog zelf deed dit aantal niet
toenemen. Integendeel. Maar de door 'tge-
heele volk afgekeurde vredessluiting was
het beste agitatiemiddel voor het socia
lisme en ook de zware lasten, die de be
volking worden opgelegd dragen tot de
uitbreiding van de socialistische leer bij.
De regeering schijnt thans voornemens
het socialisme door een tegemoetkomende
houding te bestrijden gewe'ld is immers
altijd gebleken het beste propagandamiddel
te zijn, men zal dus omgekeerd gaan han
delen, in de hoop dan ook het omgekeerde
resultaat te verkrijgen. Zoo hebben dan nu
de Japansche socialisten het recht gekre
gen eëh partij te vormen, zij kregen v-erder
vrijheid van vergaderen en vrijheid van
spreken.
TWEEDE KAMER.
Arbeidscontract. Na een langdu
rige discussie is op voorstel van dhr.
Talma met 50 tegen 9 stemmen besloten
aan artikel 1638e (bepalende dat de ar
beider wiens loon geheel of gedeeltelijk
uit tantièmes bestaat recht heeft van den
werkgever zoodanige bewijsstukken te ver
langen als voor hem noodig zijn om de
juistheid van het bedrog te controleeren)
dwingend recht toe te kennen waar het
geldt provisie-reizigers; de minister die
in 't geheel geen dwingend recht wilde had
dit amendement bestreden.
Een amendement-Limburg om in 't ge
heel geen afwijking van het artikel toe te
laten werd verworpen met 37 tegen 22
stemmen. Verder is bepaald dat het loon
minder dan 4 gulden daags bedragende,
slechts voor een vijfde gedeelte vatbaar
is voor beslag en bij hooger loon slechts
op het meerdere gedeelte het beslag on
beperkt is.
Reglement van Orde der
Tweede Kamer. Aan de „Tijd" werd
dezer dagen gemeld, dat er door de voor
mannen der verschillende politieke par
tijen in de Tweede Kamer hard gewerkt
wordt om het Reglement van Orde aan een
grondige herziening te onderwerpen. Aan
dit bericht werd de mededeeling toege
voegd, dat bij eventueel® reglementswijzi
ging in geen geval de tegenwoordige werk
wijze zal behouden blijven.
„Uit goede bron vernemen wij thans,
schrijft de „N. Ct.", dat de plannen tot
wijziging van het reglement van orde nog
in zoodanig stadium verkeeren, dat laatst
bedoelde mededeeling aan de „Tijd" op
zijn minst voorbarig moet genoemd wor
den. De stand der zaak is dezeDe voor
zitters van de verschillende fracties heb
ben een bijeenkomst gehouden, waarin be
sproken is de wenschelijkheid om een com
missie te benoemen, die zich met het
vraagstuk der reglementswijziging zou
bezighouden. Waarschijnlijk zullen de frac
ties ieder één lid in de commissie be
noemen, vermoedelijk haar voorzitters, en
één of twee plaatsvervangers. Men schijnt
het er onder alle partijen vrijwel over eens
te zijn, dat een wijziging van het regle
ment van orde, wil zij werkelijk goede
vruchten dragen, moet tot stand komen
door algemeene samenwerking en niet al
leen bij meerderheidsbesluit, m. a. w., dat
de zaak eerst in de verschillende frac
ties moet beklonken zijn vóór zij in de
Kamer wordt behandeld.
Intusschen zijn twee hoogst bekwame
mannen, waarvan de een tot de meest in
vloedrijke leden van onze Volksvertegen
woordiging behoort, geheel onafhankelijk
van elkander, bezig met het ontwerpen van
een wijzigingsplan, waarvan de resultaten
natuurlijk in parlementairen kring met be
langstelling worden tegemoet gezien".
„Rerum Novarum". Het was Don
derdag vijftien jaren geleden, dat de en
cycliek „Rerum Novarum" werd uitgevaar
digd. In katholieke vereenigingen over ge
heel de wereld wordt dit heugelijk feit
herdacht, en ook Nederland heeft zijn en
cycliek-vergaderingen.
De encycliek „over den toestand der
werklieden" behoort tot de groote wel
daden, waarmede Rome de wereld geze
gend heeft.
De grondwet der twintigste eeuw heeft
men dit pauselijk document genoemd.
Het is méér dan dat.
Het is op de hoofdpunten de onver-
a n d e r 1 ij k e wet, waarnaar de maat
schappelijke verhoudingen moeten geregeld
worden, omdat het steunt op de onwri k-
bare beginselen van het Christendom.
Na langen, langen tijd zal de „Rerum
Novarum" nog immer de gids der katho
lieken zijn in de sociale beweging, zal
men zich steeds weer opnieuw kunnen
beroepen op hare uitspraken tot bestrij
ding der revolutionnaire dwaling, tot weer
legging der sophismen van een verkeerd
conservatisme.
Nooit mag deze pauselijke zendbrief ver
geten worden.
En hoe groot de gevolgen reeds waren
van zijn verschijnen, hoe dikwerf zijn heil
zame invloed na te speuren viel toch
voelt men telkens weer, dat hij naar geest
en letter nog te weinig wordt gekend,
nog te weinig wordt begrepen, nog te
weinig vooral wordt toegepast.
Thans, vijftien jaren na de encycliek,
komt het nog voor, dat katholieken zich
verzetten tegen de organisatie der arbei
ders, dat zij die organisatie openlijk tegen
werken, of minstens bejegenen met ©en
lauwheid en onverschilligheid, welke bijna
met tegenwerking gelijk staat.
En ook wat de encycliek over loon en
arbeidsduur leeraart, is door velen blijk
baar nimmer vernomen, ofalweer ver
geten!
En toch, in het kennen van en in het
leven naar de encycliek is het heil gele
gen, niet slechts van een bepaalde
klasse, niet slechts van een enkelen stand,
maar van 'de geheele maatschappij, die
juist in hare verscheidenheid tot een zoo
harmonisch geheel leidt. (Ctr.)
Sam Coltoff is anarchist en schrijft in
het „Volksdagblad" tegen het „Volk", het
welk socialist is
Natuurlijk antwoordt het „Volk". Ziehier
het staartje van zijn broederlijke gedach-
tenwisseling
„Doch het raakt den heer Coltoff niet,
en zijn waarheidsliefde is te bekend dan
dat zijn leugens gevaarlijk zouden zijn.
„Wat hij van den soc. dem. marte
laar Kasperzak vertelt, heeft evenveel
waarde en is alleen maar typisch als
tentoonstelling van het venijn waarmede
deze adder sinds jaren de Nederland-
sche arbeidersbeweging bezwaddert."
Een gewoon mensch, die door een blad
voor een „bezwadderenden adder" werd
uitgemaakt, zou eene aanklacht wegens
beleediging tegen de redactie indienen,
meent de „Geld."
Maai- Sam Coltoff kan dat gevoegelijk
niet; hij is geen gewoon mensch; hij is
anarchist, en hij zou zich onsterfelijk
belachelijk maken als hij naar de door
zijne clubs zoo beschimpte „klasse-justi-
tie" liep, om verhaal te zoeken tegen
een mede-revolutionair.
Dat weet het „Volk" ook wel. En daar
door wordt het gescheld van dat blad
nog minder nobel, dan het op zich zelf
reeds is.
De commissie van onderzoek voor het
bekende Credielfonds vanwege „Handels
belang" is voor het eiland Tholen sa
mengesteld uit de heeren C. A. de Graaf
Azn. en C. A. Gunst, beiden Oud-Vosse-
meer, en J. Polderman St. Annaland; die
voor Hontenisse uil de heeren P. F. Fruy-
lier en E. B. Dumoleijn, beiden aldaar.
Door die commissies zijn reeds enkele
aanvragen ter afdoening aan het fonds
bestuur toegezonden.
Binnenkort wordt door den kassier, voor
zoover de storting niet-eigener-beweging
heeft plaats gehad, over de op aandeelen
toegezegde gelden beschikt.
Straatbengels. De hooge telefoonpaal
in de Westerbaenstraat te 's-Gravenhage,
was Zondagavond geillumineerd. Een drie
tal opgeschoten jongens bad deze versiering
aangebracht, wat natuurlijk veel bekijks
had Twee der jongens waren reeds vóór
de komst van een politieagent beneden,
terwijl de derde nog maar op de helft was.
Deze wist echter raad, liet zich zakken tot
op de hoogte van het dak van het voor
malige politieposthuis, vluchtte van daar
over eenige daken en kwam in een hofje
terecht, waar hij echter door een paar bur
gers werd gegrepen en aan den politie
agent overgeleverd. Deze wei d daarop echter
door een groot aantal jongens aangevallen
en was genoodzaakt zijn arrestant los te
laten. De namen zijn echter bekend. De
lampions bleven echter tot laat in den
avond branden.
Te Bergum heeft een wielrijder een
haas overreden, die de brandende lantaarn
was tegemoet geloopen. Het dier was ter
stond dood, en de wielrijder had dus
onwillekeurig een haas gevangen, zonder
de jachtwet te hebben overtreden.
Per automobiel arriveerden te Hilversum
een viertal heeren in het hotel De Gouden
Leeuw, die blijkbaar ónder den invloed van
offers aan Bacchus gebracht, het onderling
niet eens waren. Het bleef niet bij woor
den, maar men begaf zich naar buiten om
daar een formeele vechtpartij aan te van
gen. Iiimiddels verscheen de pohtie op het
terrein van den strijd en achtte het noodig
een paar van de vechtenden in te rekenen.
Voor een van dat tweetal achtte zij een
langer verblijf op her bureau zeer gewenscht;
de andere kon met zijn vrienden weer
per auto naar Utrecht vertrekken. Zonder
ongeluk liep de terugtocht niet afhun
voertuig tufte tegen een boom, met het
gevolg dat de inzittenden er onzacht wit-
geslingerd werden. De chauffeur en de heer
v. d. L., beiden van Utrecht, hepen ver
wondingen op, de derde inzittende kwam
met den schrik vrij. De botsing was ook
voor de automobiel noodlottig, daar zij zeer
beschadigd bleek te zijn.
Kleine dronkaards. Onder „Nieuws
uit Maastricht", schrijft de „Li mb.
Koerier"
Zeven, negen en tien jaar waren ze oud
nauwelijks kwamen ze onder en boven hun
broek uit! Zoo sjouwden zij over 's heeren
straten en hadden zooals je dat soms
op straat kunt hebben een zeldzaam
buitenkansje I Immers een van 't veelbe
lovend drietal vond een portemonnaie en
wel eene met f 7 er in. Wat daarmede ge
daan? Naar 'tpolitie-hureau gebracht...?
Ze dachten er niet aanEr mede naar moe
der geloopen Evenmin. Soms snoeperjji
gekocht....? Ook niet. Neen, de heeren
togen er op uit en kochten jenever!
En met die kostbare vracht togen zij de
stad uit, sloten zich op achter 't slacht
huis en gingen zich zoo ver aan 't vurig
vocht te buiten ,dat men ze stom-ende-
stomdronken vond neerliggen, op 't kantje
van 't bewustelooze.
Welk zevenjarig manneke ter wereld zal
't in zijn hersens opkomen jenever te gaan
koopen, als 'tniet herhaaldelijk in zijn
onmiddellijke nabijheid daaraan personen
zich ziet te buiten gaan?
In het water van het IJ te Amsterdam
zijn gistermiddag door de pohtie gevon
den de lijken van een jongen man en een
meisje van circa 25-jarigen leeftijd. Zij
waren door middel van riemen aan el
kander gebonden, en verkeerden in ver
ren staat van ontbinding.
Zuidelijk bloed. Donderdagmorgen,
even na halftwaalf, werd de drukke Noord-
blaak te Rotterdam eensklaps opgeschrikt
door het knallen van schoten en men ont
dekte dan ook een vreemdeling die, in
den rug gedekt door het postkantoor, be
zig was een revolver af te schieten 'in
de richting 'der vestibule van de Wissel
en Effectenbank, terwijl zijn andere hand
een dolk omklemde. Het bleek al spoedig
dat zijn tegenstander, die ook met een
dolk was gewapend, het .gebouw van de
genoemde Bank was binnen gevlucht.
Het gelukte aan de pohtie beidé vreem
delingen, die Spanjaarden waren, te ar
resteeren, terwijl voorts aan bét licht
kwam dat de schutter zwaar gewond was
door een ponjaardstoot achter in den hals.
Beiden waren hevig twistende uit de Mo-
lensteeg gekomen, waar de een bljjkbaax
den dolksteek reeds had opgeloopen, ter
wijl de dader in de Wissel- en Effecten-
bank was gevlucht, waar hij juist door
den portier zou worden verwijderd, toen
de ander met het schieten begon.
Wonder boven wonder werd niemand
geraakt. Nadat beide personen, die op zoo
geruchtmakende wijze hun veete hadden
bekoeld, naar het politiebureau waren
overgebracht, bleek de met den dolk ge
raakte zoo gekwetst, dat zijn opname in
het ziekenhuis noodzakelijk was.
Een schooljongen te Klein-Tritin in Pom-
meren had onlangs een wissel verzet, om
te zien „hoe een trein van het spoor liep".
Gelukkig werd de kwajongensstreek bij
tijds ontdekt. De strafkamer te Greifswald
heeft den roekeloozen knaap tot een jaar
gevangenisstraf veroordeeld.
Men vrage proefno.
Voor abonné's op ons blad 375 ct. per3md.
Voor niet abonné's 45 ct per 3 md.
