No. 28.
Dinsdag 6 Maart 1906.
Tweede Jaargaiig.
BUITENLAND»
i f fen
leviots;
gassen.
- Goes.
Courant".
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEÜWSCHE EILANDEN.
BERICHT.
SOCIALISME EN CHRISTENDOM.
UIT DE PERS,
¥an onze Eilanden
geerde
•ndinjj
naar Maat
garantie van
geleverd
Ibt,
liet
len reeds een
.ie GROSIX-
ING in ge
ele dankbe-
aeetevreden)
wer „durven
wen ronduit
'szaak maar
Gewoonlijk
feen of andere
in-aanbieding
ipgedaan en
er. Wanneer
ering maakt
DDENVER-
licbzelf, mis-
van guldens
het geld i«
ir zooveel van
lantrouwen is j
en De zaak
[n grond-lag
laagste pry-
ndatie gesta- J
bed dat vel -
reclame en
de nabestel-
bekenden ge
le vulling, de
lending staan
van knoei-
is dus geen
,d is dus geen
;oed verpakte
goed gesloten
tyd door liet
eeft U ze dus I
dagen thuis.
erzonden met
t wil zeggen,
al mag nazien
in alle op-
ft U ze maar
om er verder
ig te hebben
>ningen komt,
de heele
en verzending
'eren eti U van
i komen over-
w volle ver
estelling moei-
is er wel een
|ider, die U wel
in wil. Het is I
een Pres dent
zich verp.icht
met zoo iets I
hun daarmee
st bewees. Bed-
piaats een ar-
in en wanneer
irtrouwde voor
doet men een I
dienst door die
anders komen
terecht. Ook de
voor den kooper
men koopt dan
maakt geen
lu toch ten slotie I
er inlichtingen
ze U gaa. ne ver-
>en gewone be
ledig stel is bet
«en: „Zend mu
ot 2 van f32. 5,
lleen is het heel
U gelegen spoor
den, üaar men
vlugste en goed-
het beste weet.
ng erg tevreden,
bericht zeer <.p
spi-eekt van zeil,
persentusschen-
terst lage pifjzon
«orden gegeven
ing is altijd ge-
enopeenhooping
kleine .irtr-ging
eniddeld heelt U
6 dagen in huis
oiling wordt de- I
zoodat alle afne-
eren voordenzeli-
a.
ERNARD VROOM,
56-68, BRONINGEN.
NIH ZEEÜWSCHE COURANT
Abonnementsprijs per 3 maanden
Afzonderlijke nummers a contant
Geïllustreerd Zondagsblad, alléén
abonné's per 3 maanden
de
0.95
0.05
0 37I/2
VERSCHIJNT
eiken
MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Gt. a contant.
Reclameberiokten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Ter voorkoming of opheffing van ver
keerde gevolgtrekkingen, doelen wij onzen
abonné's mede, dat de late ontvangst van
ons vorig no. is te wijten aan de om
standigheid, dat de postadministratie de
bijgevoegde lijst der dienstregelingen niet
als bijvoegsel wilde erkennen.
Te laat werden wij hiervan in kennis
gesteld, om deze aangelegenheid nog Vrij
dagavond te kunnen regelen, en moest de
verzending tot ons leedwezen tot Zater
dagmorgen wachten.
De Administrative.
Hen paganistisch verschijnsel.
De gouverneur van Suriname, die een
mooi voorbeeld heeft gegeven van den
moed te bezitten zijner overtuiging, door
het uitvaardigen van een rondschrij
ven aan zijn ambtenaren, om aan de zede
loosheid, die welig tierde, paal en perk
te stellen, heeft een opvolger gekregen,
en wel in den persoon van den liberalen
burgemeester van Amsterdam.
Deze, mr. Van Leeuwen, heeft ons ge
leerd, dat er nog liberalen worden aan
getroffen, die afgeschrikt door het ont
zettende kwaad van den tijd, een dam
willen liggen tegen den steeds krachtiger
voortstuwenden stroom der zedeloosheid.
Hij had den moed in den gemeenteraad
te verklaren, dat hij streng toezicht oefent
op de zedelijkheid der mannelijke, zoowel
als vrouwelijke ambtenaren.
Deze verklaring is geenszins naar den
zin van eenige liberale en .socialistische
bladen.
Zoo stelt er bv. één aan den Amster-
darnschen burgemeester de teekenende
vraag, of h ij nog z o o 'n kind in w e-
r e 1 d w ij s h e i d is, dat h ij niet
weet, hoe menige vrije verbinte
nis van edeler bedoeling en
reiner opvatting is dan menig
wettig h u w e 1 ij k, de overtuiging van
den burgemeester een kruideniers-overtui
ging noemende.
Deze listige vergelijking gaat niet op.
Menig wettig huwelijk 'tvalt niet te
ontkennen wordt gesloten met een a£-
keuringswaardige bijbedoelingom geld,
positie, enz.
Onzin echter is het te trachten daar
mede een „vrije verbintenis" goed te pra
ten, wat wij voor Katholieken niet be
hoeven te bewijzen.
Voor ons is slechts „moreel" het h u-
we 1 ij k, gesloten uit-, en gegrond op
wederzijdsche genegenheid en achting.
Maar het feit, dat men het huwelijk
en het huisgezin tracht aan te randen,
door af te keuren en te laken de waar
schuwingen van hen, die op de bres staan
vo'.-r de goede zeden, is dat geen ver
schijnsel, dat „paganistisch" genoemd
worden moet?
Het socialistisch Weekblad voor Zee
land, onder het opschrift: „Schaapjes die
afdwalen" melding makend, van de 20.000
gemengde huwelijken in de bisdommen
Utrecht en Haarlem, vraagt:
„Zouden deze huwelijken nu allen
niet in den hemel gesloten zijn En
als ze durfden, zouden ze dan ook hier
consequent toepassen den tekst: „wat
God saamgevoegd heeft, scheidc de
mensch niet?" Wij weten het nog zoo
zeker niet".
De eerste vraag komt voort uit onwe
tendheid; en, daar socialisten zich niet
met godsdienst bemoeien(?) kunnen wij'
de moeite hun opheldering te geven,
achterwege laten.
De tweede vraag begrijpen wij niet: dat
komt omdat wij in socialistische opvattin
gen van den Roomschen godsdienst niet
genoeg thuis zijn.
In „Stiminen a u s M a r i a-L a a c h"
heeft P. Cathrein een belangrijk artikel ge
schreven over bovenstaand onderwerp, dat
kort en zakelijk de onverenigbaarheid in
goed verdeelde rubriekjes bewijst.
Het K. S. W. heeft het vertaald en wij
laten er hier een gedeelte van volgen.
Socialisme en Kerk.
Er waren en er zijn nog Katholieken)
al is hun getal niet zoo groot, die meen
den, dat men zeer goad tegelijk christen en
socialist zijn kon. Waarom, wordt nog wel
eens hier en daar gevraagd, waarom kan
ik geen goed katholiek blijven en mij aan
sluiten bij de S. D. A. P. De hatelijk
heden van socialisten tegen de Kerk en
haar bedienaren keur ik ten sterkste af,
maar dat behoort toch niet tot het soci
alisme. Ik ben socialist om de economische
leerstellingen dier partij. Ik steun die partij
bij verkiezingen, omdat zij de belangen
der arbeiders behartigt en do productie
middelen, die nu in de handen van wei
nigen zijn, aan het bezit der gemeenschap
tot nut der gemeenschap terug wil brengen.
Het is evenwel niet waar, dat ds econo
mische eischen van het socialisme, ook al
leen op zich zelf beschouwd, niet met
de leer der Kerk in strijd zouden zijn.
Zoo bijv. is de eisch „de productie-mid
delen aan de gemeenschap" in strijd met
het natuurrecht van ieder mensch om pri
vaat-eigendom te verwerven en daarover
vrij te beschikken. Met nadruk hebben
Leo XIII en ook de nu regeerende Paus
Pius X dit herhaaldelijk geleerd. Deze
eisch is in strijd met het goddelijk recht
der Kerk, om voor haar doeleinden, bis
dommen, kloosters, seminaries, hospitalen
eigendom te bezitten en daarover vrij te
beschikken. De Kerk kan van dit recht
geen afstand doen.
De eisch, dat de gemeenschap de pro
ductie geheel zal regelen, is niet te ver
wezenlijken, zonder het recht, dat ieder
mensch, ieder huisgezin heeft, om vrij
een beroep te kiezen, geheel te vernietigen
een ondragelijke slavernij zou bet gevolg
ervan zijn. De onafhankelijkheid van hst
huisgezin, het recht om kinderen op te
voeden, zou in den socialisten-staat sterk
bedreigd, zoo niet geheel weggenomen zijn.
De eisch „algemeens en gelijke werkplicht
voor allen" zou noodzakelijk leiden tot
opheffing van het verschil in stand en
tot groote onrechtvaardigheden tegen de
Kerk. De Kerk kan en mag nooit toe
staan, dat haar dienaars, Bisschoppen en
priesters en kloosterlingen gelijk ais ande
ren worden gedwongen deel te nemen aan
de productie der stoffelijke goederen. De
eischen van het socialisme, godsdienst-
privaatzaak, verwereldlijking der scholen,
zijn evenzeer in strijd met hetgeen de Kerk
vraagt en vragen moet.
De economische eischen van
hetsocialisme van wetenschap
pelijk standpunt.
Maar ook al zouden de economisch©
eischen van het socialisme niet met de
leer der Kerk in strijd zijn, toch zouden
wij op wetenschappelijk standpunt ons
plaatsend, het socialisme moeten verwer
pen. Want het socialisme is meer dan het
antwoord op een paar economische vra
gen, van utopie tot wetenschap gewor
den, treedt het voor ons op als ©en weten
schappelijk systeem, als een geheele we
reldbeschouwing, welke haar eischen ook
een wetenschappelijken grondslag tracht
te geven. Het is derhalve onwetenschappe
lijk, de oeconomische eischen van het so
cialisme te beschouwen op zichzelf en los
van het geheele wetenschappelijk systeem
als men dit doet, kan men onmogelijk
een goed oordeel vormen over het socia
lisme.
Vat men het socialisme op als een ge
heel, een afgesloten systeem, dan moet
men ziende blind zijn, om niet te zien, dat
socialisme en christendom onverzoenlijk
tegenover elkaar staan.
In antwoord op een kritiek in de „Vor-
warts" op de 8e uitgave van „Der Sozia-
lismus", wil ik die tegenstelling nader aan-
toonen en wel door de z.g. materialistische
geschiedenisverklaring.
Christendom en socialisme.
Wanneer wij hier spreken van Christen
dom, bedoelen wij daarmede niet het Chris
tendom van sommige vooruitstrevende
protestanten (a la Ds. v. d. Heijde, Biihler
e. a.). Hun Christendom is misschien ver-
eenigbaar met socialisme, maar niet bet
Christendom der Katholieke Kerk of van
orthodoxe Protestanten, die nog aan de
godheid van J. Chr. gelooven.
Onder socialisme verstaan wij het z.g.
wetenschappelijke socialisme of marxisme,
dat alom als het socialisme wordt ge
predikt. De Vaders en Profeten van dit so
cialisme zijn Karl Marx en Friadrich En
gels, wier geschriften het Evangelie zijn
van het socialisme.
Twee zaken beweren wij
1. De materialistische verklaring der ge
schiedenis is de grondslag van het weten
schappelijke socialisme.
2. Deze verklaring der geschiedenis gaat
uit van een monistische, materialistische
wereldbeschouwing.
(Wordt vervolgd.)
Een waarschuwing.
In „Het Volk" komt een uitvoerig artikel
voor van het Kamerlid Schaper, waarin
hij zijn parlijgenooten waarschuwt tegen te
hoog gestemde verwachtingen.
Vooral wijst hij op de reeds jarenlang
gemaakte „fout", alsof de revolutie, de
eindstrijd binnenkort komen zal, waardoor
oen ijdele hoop wordt gewekt, waarvan te
leurstelling het gevolg is.
Onbarmhartig worden dan Gorter, Troel
stra en anderen wegens hun schetterende
phraseologie over „den dag der dagen",
den „eindstrijd" etc. gecritiseerd, en de
„onnatuurlijke opgeschroefde geestdrift",
welke daaruit voortspruit, op de kaak ge
steld.
Het zijn ongetwijfeld heel verstandige
woorden, die Schaper in dit artikel ten
beste geeft.
Zijn nuchtere geest verzaakt zich geen
oogenblik.
Maar of zijn vermaning veel indruk zal
maken, is een andere vraag.
Wat zou er van de S. D. A. P. worden
zonder knallende rhetoriek, zonder oprui
ende phrasen, zonder beloften, waarvan
men wel weet, dat ze toch niet in vervul
ling kunnen gaan
Staat de eisch der propaganda niet bo
ven alles?
Worden de hevigste uitvallen niet ge
dekt met het vergoelijkend woord „litera
tuur"
Schaper preekt in de woestijn.
Maar met dat al is zijn artikel over de
„oude fout" heel interessant en kan men
er opnieuw en van onverdachte zijde
uit leeren, hoe de volgelingen der S. D.
A. P. door hun schetterende leiders wor
den voorgelicht en „bewerkt"! (Centr.)
FRANKRIJK.
Er is heel wat geschreven over een
verklaring, die generaal de Gallifet zou
hebben afgelegd ten opzichte van de of
ficieren, die weigerden te St. Servan de
deuren van de kerk open te breken. Hij'
zou gezegd hebben „dura lex sed lex, een
harde wet, maar toch een wet".
Aan het „Journal des Débats" schrijft
nu echter generaal Gallifet een nieuwen
brief, waarin hij zegt, dat hij de aange
haalde woorden Wel gebezigd heeft,
maar er nog wat aan heeft toegevoegd,
n.l.„Indien ik rechter was, dan zou ik
het niet durven wagen om Christelijke
officieren te veroordéelen, die door deze
wet gedwongen worden den God met voe
ten'te treden, dien zij' zouden aanroepen
zelfs op het oogenblik, dat zij zich zou
den laten dooden voor de eer en het
hei! van Frankrijk".
Dat veranderd nog al iets aan den zin
der eerst-gemelde woorden.
De drie officieren, die dezer dagen bij
de inventarisatie te Saint Servan weiger
den hun soldaten bevel te geven tot het
verrichten van inbrekerswvrkmajoor Hé-
ry en de kapiteins Spiral en Langavant
zijn voorloopig ontheven van hun com
mando, doch zullen slechts vervolgd wor
den wegens weigering om te voldoen aan
een opdracht van de burgerlijke overheid.
Een delict, waarop slechts een lichte straf
staat, nl.drie; maanden vestingstraf, welke
door den rechter ook kan worden
veranderd in één dag gevangenisstraf.
ITALIF.
Kardinaal Sarto. „Het Offer" be
vat een brief van dr. Nouwons die ver
haalt:
'tWas in het jubeljaar 1900. Leo XIII
regeerde met al den luister, waarmede hij
zetelde op den Stoel van Petrus. Met bui
tengewone plechtigheid had hij1 de „heilige
deur" in Sint Pieter geopend, en in het
voorjaar kwamen de pelgrims uit alle
oorden der wereld naar Rome om den
vollen jubilee-aflaat te verdienen.
Ik studeerde toen te Rome, en maakte
eiken dag mijne aanteekeningen. Menig
maal heb ik mijne indrukken weergegeven
in „Het Offer" en voor de lezers van
dit tijdschrift zal ondergeteekende wel geen
onbekende zijn.
Zekeren dag ging ik naar St. Pieter.
Er was weinig volk. Alleen een groepje
pelgrims was neergeknield voor de Porta
Santa; onder hen bevond zich een kar
dinaal, die in allen eenvoud luidop de
gebeden uitsprak. Ik informeerde en
schreef in mijn notitieboekje: „Treffend
schouwspel, kardinaal Sarto met eenige
Venetiaansche boeren neergeknield voor
de Porta Santa".
Den volgende dag zag ik Z.Emin. nog
de H. Mis lezen in St. Paulus buiten de
muren. Had ik toen kunnen vermoeden,
dat ik na 5 jaren dienzelfden kardinaal
Sarto zou mogen begroeten als Paus
Pius X?
DUITSCHLAND.
Prins en prinses Eitel Frederik hebben,
nog vóór zij Huberlusstoek bereikten, bij
na ©en ongeluk gehad. Toen het jonge
paar op het station Werbellinse© aange
komen was, zou de reis met een automo
biel voortgezet worden. Reeds op een 59
meter van het station ontmoette men een
vrachtwagen die niet snel genoeg kon uit
wijken, daar de paarden verschrikten van
de lichten van de auto. De twee wagens
gingen zoo rakelings langs elkaar, dat een
ruit van de auto ingedrukt werd. De prin
ses was erg geschrikt, maar niemand kreeg
letsel.
GOES. Hot. bestuur onzer brandweer
schijnt niet best te spreken te zijn geweest
over hetgeen in de jongste gemeenteraads
zitting aan zijn adres is gezegd, naar aan
leiding van den „j a n b o e F' bij den brand
op de Kleine Kade, alhier. Het heeft, al
thans zijn ontslag aangevraagd.
Het bestuur bestaat uit de volgende hee-
ren: Generale brandmeester is de heer
J. de Jonge Az., adjunct de heer J. 'VV.
v. d. Weert. Brandmeesters zijn de hoeren
L. de Beste, J. Adriaanse, J. Korstanje
Lz. en G. van der Hoek.
Wel is waar, waren de aanmerkingen
in den gemeenteraad niet bijzonder liefe
lijk, maar die gaven toch, o. i., de heeren
geen gereede aanleiding hun ontslag aan
te vragen. Te meer daar de fouten lang
niet alleen aan den kant van het bestuur
van de brandweer waren. Immers, het
materiaal deugde niet, over de politie werd
gemompeld, enz.
Bij1 eene reorganisatie onzer brandweer,
die hier te wachten is, ware het, onzes
inziens, wenschelijker geweest, dat. het
bestuur, het met de woorden in den raad
minder nauw nemend, zich niet zóó ge
blameerd hadde gevoeld om tot ontslag
aanvrage over te gaan, en op zijn post
ware gebleven.
Zaterdag om half twaalf overleed
de heer dr. G. H. Leignes Bakhoven, se
dert 1899 directeur en leeraar aan de H. B.
school alhier.
De overledene, geboren 20 Aug. 1845
te Utrecht, waar hij zijn studiën voltooide,
was doctor in de natuur- en scheikunde.
Van 1870 tot 1899 was hij leeraar aan
de II. B. school en het gymnasium te
Kampen.
De overledene was sedert eenige maan
den lijdende. De begrafenis zal Dinsdag in
allen eenvoud plaats hebben.
Het nieuwe R. K. kergebouw nadert
zijn voltooiing. Naar men ons mededeelt
zal het hoogstwaarschijnlijk in do eerste
week van April worden in gebruik ge
nomen, na eerst te zijn ingezegend. De
plechtige consecratie zal eerst later plaats
hebben.
MIDDELBURG. Alhier zijn twee adres
sen ter teekening gelegd. In het eerste,
dat aan den gemeenteraad zal worden ge
zonden, wordt verzocht om aan het be
stuur der vereeniging „de Ambachts
school" de middelen te verstrekken, die
noodig zijn voor het in stand houden der
school. In het tweede, dat bestemd is voor
het bestuur der ambachtsschool, wordt, ver
zocht dit jaar nog nieuwe leerlingen toe
te laten en de school niet op te heffen.
(VI. CJ.)
Uit den slaat der Zeeuwsche Hypo
theekbank alhier van het boekjaar 1 Maart
190528 Februari 1906, blijkt dat op 28
Februari 1905 van kracht waren 233 lee
ningen tot een bedrag van f 1,887,241.40.
Van 1 Maart 190528 Februari 1906 wer
den afgesloten 99 leeningen tot een bedrag
van f 1,154,706.20, totaal f3,041,947.60.
Afgelost werd in dit boekjaar een bedrag
van f 296,728.55.
Op 28 Februari 1906 stonden uit
303 leeningen tot een bedrag van
f 2,745,219.05.
Op 28 Februari 1905 stond uit aan Pand
brieven een bedrag van f 1,876,900. In
den loop van het jaar werd uitgegeven een
bedrag van f 982,800, totaal f 2,859,700.
Ingekocht werd een bedrag van f 147,100,
zoodat op 28 Februari 1.1. uitstond aan
Pandbrieven f 2,712,600.
De jaarwedden van de agenten van
politie zijn nu eindelijk definitief geregeld-
De agenten zijn in 3 klassen verdeeld,
nl. 3 van de le, 5 van de 2e en 17 van
de 3e klasse. De jaarwedden bedragen
voor een agent le klasse van f 650 tot
f 760, 2e klasse f 600 tot f 625 en 3e
klasse van f 550 tot f 590.
De jaarwedde van den commissaris,
de inspecteurs en de adjunct-inspecteurs
is onveranderd gebleven.
VLISSINGEN. Dinsdagmiddag te twee
uren houdt de gemeenteraad alhier eeri
openbare vergadering.
Daarin zullen stukken overgelegd en
mededeelingen gedaan worden.
Verder komen aan de orde verkoop van
gemeentegrond, het onderzoek der geloofs
brieven van den heer P. Merckens en'
voorstellen van burg. en weth. tot ont
binding van een pachteontract met J. Wink
en tot goedkeuring van een staat van ont
heffingen wegens hoofdelijken omslag,
dienst 1905.
Zaterdagavond kwamen alhier van
Brcmerhaven aan met den trein van 9.53
een 26-tal Chineezen, die er zeer vuil en
armoedig uitzagen, sommigen blootvoets.
Naar men zegt waren het zeelui die hun
schip verspeeld hadden. Zij hadden reis
biljetten tot Vlissingen en wilden verder
met de nachtmailboot mede naar Londen,
maar daar zij geen geld bij zich hadden
werd hun dit geweigerd. Daarop werden
zij door de politie alhier in „Elim" onder
dak gebracht en 's morgens met den snel
trein van 7 uur naar Rotterdam getran
sporteerd naar den vice-consul van China.
Zaterdag werd het stoffelijk overschot
van den zoo ongelukkig om het leven
gekomen machinist hij de Staatsspoor, Van
der Meer, ter aarde besteld. De lijkbaar
werd gevolgd door het personeel van de
menggasfabriek en het atelier der Staats
spoorwegen alhier. Verder werden opge
merkt eenige leden van het Leger des
Heils, waartoe de overledene behoorde.
Men schrijft onsIn den nacht van
Zaterdag op Zondag ontstond, door een
onbekende oorzaak, brand in de boven
woning van het café „Métropole" op den
hoek van de Lange Walstraat en \Vage-
naarstraat. De vlammen grepen zeer snel
om zich heen, zoodat de bewoners, uit
den slaap opgeschrikt, geen tijd hadden
zich te kleeden en half in nachtgewaad
moesten vluchten. De brand liet zich dan
ook zeer ernstig aanzien en de gelegenheid
om iets te kunnen redden ontbrak ten
eenenmale. De brandweer, die vrij spoedig
ter plaatse was, begon dadelijk met kracht
het blusschingswerk ter hand te nemen,
doch kon niet verhinderen, dat het per
ceel, dat slechts enkele jaren geheel
nieuw was opgetrokken, totaal uitbrandde.
De muren, die neiging tot instorting be
gonnen te vertoonen werden op last van
de autoriteiten, togen den grond gegooid.
Men wist evenwel toch het vuur tot
het aangetast perceel te beperken, hoe
wel natuurlijk de aanliggende gebouwen
ook veel, vooral waterschade, bekwamen.
Zondagmiddag sloeg af en toe nog rook
uit de smeulende puinhoopen op.
Het afgebrande perceel ligt in de on
middellijk© nabijheid van het winkelhuis
