Co.,
men,
JNE,
idres
Katholiek openbaar onderwijs.
No. 18.
Zaterdag 10 Februari 1906.
Tweede Jaargang.
om 6 uur,
ÏNIÏÏS.
>artikelen
inhandel,
IELBURG.
ICHINES.
ik~
»urg,
Effecten
sht.
IRIKSE.
igels,
en
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
BUITENLAND,
BINNENLAND.
Van onz© Eilanden
lan Spoorweg-
e" hare
lal optreden de
prden bij deze
huisgenooten
I te wonen
estuur
IN, Voorz.
tMAN, Secret.
pl de Kinderen
HUW ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs per 3 maanden0.95
Afzonderlijke nummers a contant 0.05
Geïllustreerd Zondagsblad, alléén voor de
abonné's per 3 maanden„0 3^1/2
VERSCHIJNT
eiken
MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Door „de Nederlander" wordt in hoofd
zaak 't volgende geantwoord op onze kri
tiek van zijn artikel, waarin werd beweerd,
dat relatief neutraal onderwijs oj) eeno
openbare school in strijd zou wezen met
de Wet:
„Onlangs wezen wij er op, zegt
„de Ned.", hoe de liberalen altijd
oogluikend hebben toegelaten, dat in
de openbare scholen in N.-Brabant
en Limburg steeds, althans waai'
de bevolking overwegend II -Katho
liek is, roomsch-katholiek onderwijs
werd gegeven, in strijd met de door
de wet geëischte absolute neutraliteit.
Wjijl deden daarbij uitkomen, dat niet
het geven van R.-K. openbaar onder
wijs ons ergerde, maar wel de houding
destijds steeds van liberale zijde aan
genomen tegenover de voorstanders van
de School met den Bijbel, in verband
ook met hun bewering dat wij de R.-K.
naar de oogen zien, terwijl uit bedoeld
feit. blijkt dat zij zeiven dat doen.
De „Nieuwe Zeeuwsche Ct.", Katho
liek orgaan voor de Zeeuwsche eilan
den, meent ®ns deswegens een nog al
scherpe terechtwijzing te moeten toe
dienen. Zij ontkent niet de door ons
ook in bedoeld artikel aangehaalde fei
ten, doch beweert dat die volkomen
wettig zijn; zij ontkent dat de wet den
eisch stelt van absolute neutraliteit,
d. w. z. dat het openbaar onderwijs
de godsdienstige gevoelens zou moeten
ontzien ook van in de school niet aan
wezige kinderen, en zij beweert, dat
bij behandeling van het schoolincident
te Heerle, 't bidden van een specifiek
Roomsch gebed, nl. het Ave Maria, in
eene openbare school, de meerder
heid van rechts en links destijds blijk
baar erkend heeft dat de wét ook eene
relatieve neutraliteit toelaat.
Wij weten zeer wel, dat vooral aan
R. K. zijde steeds beweerd is dat rela
tieve neutraliteit met de wet op het
L. O. is overeen te brengen, en dat
er liberalen zijn welke die meening heb
ben verdedigd, o.a. het tegenwoordig
Kamerlid, vroeger Minister, mr. W. H.
de Beaufort.
Maar in 't algemeen is door de libe
ralen en tegen hen, niet tegen de
R.-K. scholen was ons stukje gericht
van 1857 af, o. i. op juiste gronden, de
absolute neutraliteit volgehouden. De
„N. Z. Crt." vergist zich, als zijl schrijft
dat de meerderheid der leden in 1881,
zoowel uit linksche als rechtsche be
staande, van oordeel was dat de L. O.
wet een relatieve neutraliteit toelaat.
Deze is alleen verdedigd door het R.-K.
Kamerlid Vermeulen, alsmede door Dr.
Schaepman, hoewel deze blijkbaar twij
felde. Geen enkel liberaal lid sprak zich
destijds over die quaestie uit; niemand
gaf Dr. Vermeulen gelijk, en de Minister
Six sprak onomwonden als zijne, en in
zijn oogen niet voor tegenspraak vatbare
meening uit, „dat het woord anders
denkenden niet de beperkte maar de
ruime beteekenis heeft", nl. „dat de
eerbied voor de godsdienstige begrippen
van andersdenkenden niet moet beperkt
worden tot de begrippen der gezindte
waartoe de schoolgaande kinderen be-
hooren". Van een antwoord evenwel op
de vraag, of het bidden van een Ave
Maria met zoodanigen eerbied voor an
dersdenkenden was overeen te brengen,
heeft hij zich door een handigheid af
gemaakt. Nalezing van de op 3 Mei 1881
in de Tweede Kamer gehouden debatten
zal onze Zeeuwsche zuster doen zien,
dat niet ons blad, maar dat zij zelve
in dwaling verkeert".
Van een streng handhaven in dit ant
woord van de opgezette bewering, kan
bezwaarlijk spraak zijn.
En als het blad ons ten slotte verwijst
naar de debatten op 3 Mei 1881, die wij-
Vóór we onz© kritiek neerschreven, nog
eens in de Handelingen hadden nagezien,
en daaruit niets anders weet op te duiken
dan Minister Six's meening, „dat het
woord andersdenkenden niet moet
beperkt worden tot de begrippen der ge
zindte, waartoe de schoolgaande kinderen
behooren", dan zij opgemerkt, dat deze
ministerieele verklaring in zoo algemeenc
termen vervat is, dat zij mag geacht wor
den buiten liet pilnt in kwestie om, of
er over heen te gaan.
Ontkend wordt ook door „de Neder
lander" niet, dat de heer Lohman toen
in de Kamer bij de liberale partij geen in
stemming vond.
En van niet minder beteekenis is het
feit, dat nadien noch de. Heerlcschc
onderwijzer, noch zijn collega's, die onder
dezelfde omstandigheden zijn voorbeeld
volgden of gevolgd hebben, hierover door
de bevoegde autoriteit meer zijn lastig ge
vallen.
Geen 25 jaren lang toch kan de Wet
stelselmatig overtreden blijven in ons
goede land
Vuurtje stoken.
De „Middelb. Ct.", in haar rol blijvende,
heeft weer eens getracht vuurtje te
stoken tusschen Katholieken en Antirevo
lutionairen en Christelijk-Historischen,
naar aanleiding van de lezing door mr.
de Savomin Lohman te Zwolle gehouden,
die door ons in het persoverzicht, werd
medegedeeld, met eenige opmerkingen van
„het Centrum".
„De Tijd" schrijft nu aan het adres der
„Midd. Crt.":
„De Katholieken blijven er volkomen
onverschillig voor of de tegenstanders
hun trachten te bewijzen, dat de Room-
sche Staatspartij, naar evenredigheid
van hare kracht, te veel of te weinig te
zeggen heeft in de coalitie. Het een
zoowel als het ander poogt men ons
diets te maken, natuurlijk niet met de
bedoeling om het bondgenootschap ster
ker en inniger te maken. Wij wilden
alleen maar doen uitkomen, da.t de-
Katholieken voor de toekomst zich niet
al te ongerust behoeven te makenzoekt
men ons al niet belangloos en uit liefde,
met het oog op him eigenbelang kun
nen ze ons als hondgenooten niet
missen
Het effect is a p r s tout hetzelfde,
en aangezien de politiek geen zaak van
sentimentaliteit is, komt het daarop
aanl"
Ziet ge nu wel, juicht het vrijz.-dem.
orgaan, dat het „monsterverbond" uit
eigenbelang gesloten is en niet op begin
selen rust! en het blad verwijt de Katho
lieken spandiensten te verrichten ten bate
van hen, die ons geen goed hart toedragen.
Het blad vergist zich deerlijk.
Eerstens was het „koude" verslag der
liberale „Zwolsche Courant" van de rede
van den heer Lohman oorzaak der strub
beling, maar het gerectificeerde na,m die
goeddeels weg.
Tweedens kan het Midd. orgaan weten,
dat er beginselen, en hooge beginselen
bestaan, die het samengaan van het po
sitief geloovig deel der natie zij 'tdan
van geloof verschillend doet samen
gaan bij den politieken slrijd. Al was het
alleen naar het beginsel, beiden gemeen,
dat zij God ook in het bestuur van Staat
willen gekend zien.
En derdens moest de „Midd. Crt.", om
z'ich niet belachelijk te maken, zich wel
wachten smalend af te geven op de recht
sche coalitie, waar wjj haar een zeker
schandelijk verbond onder den neus kun
nen houden, nl. het verbond gesloten tus
schen de onderling zeer verschillende be-
standdeelen van oud- en unie-liberalen,
van vrijzinnig-democraten en, niet te ver
geten, van sociaal-democraten I
Een verbond berustend op een program
van geen waarde, dat uitsluitend dienst
moest doen tot verzamelen, en waarover
de verschillende linksche groepen het lang
niet eens waren.
En hebben de vrijzinnigen i:i Juni soms
geen „spandiensten" voor de socialisten
verricht? 1
Men moet wel een zekeren durf be
zitten, des ondanks voortdurend een wigge
krachten te drijVen tusschen de groepen
rechts.
De oud-leerling der Rijkslandbouwschool
Kraaij, die onlangs een moordaanslag
pleegde op den leeraar S„ is door de
rechtbank te Arnhem buiten vervolging
gesteld en zijn plaatsing voor een jaar
in een krankzinnigengesticht gelast.
Hij heeft dus dezelfde straf gekregen,
als Marius Brouwer, de dader van den
moord in de Scheveningsche boschjes, van
wien de geneesheeren verklaarden, dat hij
latei' nog wel een moord in abnormalen
toestand plegen kon.
En zulke menschen keeren na een jaar
weer vrij in de maatschappij terug!
Hier is een leemte in onze strafwet
geving, die dringend voorziening behoeft.
FRANKRIJK.
Nog steeds vinden wij1 berichten om
trent jammerlijke botsingen, waartoe de
inventarisatie der kerken op verschillende
plaatsen aanleiding geven.
Op uitdagende wijze wordt de ergerlijke
maatregel welke op zichzelf reeds een
uittarting is meermalen toegepast.
Te Montauban, Alenfon en elders kwam
het tot een formeelen strijd. Toen in eerst
genoemde plaats de kerk opnieuw werd
gewijd, vonden de anti-elericalen daarin
aanleiding, om rumoerige demonstaties te
houden, waarbij1 zij o.a. den redacteur
van een katholiek blad mishandelden.,
Nog erger hielden zij huis te Saint-
Claude, waar een groote bende onder het
zingen en dansen van de Carmagnole en
andere verheffende liederen naai' de wo
ning van den bisschop trok en daar de
ruiten inwierp. Vervolgens deed men het
zelfde aan do kathedraal. Maar ook hier
mee waren deze helden nog niet tevreden.
Door een deur te forceeren drongen zij
de kerk binnen en gingen er tekeer als
vandalen. Allerlei kerkmeubelen smeten
zij op straat ten einde daarvan een groot
vuur te maken; maar de gendarmerie, die
den muiters overigens niet al te zeer
schijnt gehinderd te hebben, wist dit al
thans te beletten.
De bende begaf zich toen naar een
katholiek vereenigingslokaal, waar nieuwe
schandalen werden gepleegd en o. a. een
Mariabeeld werd gerooid, dat in het water
werd geslingerd.
Zulke dingen zijn tegenwoordig in
Frankrijk mogelijk. Gaat het niet alle per
ken te buiten? En kan men er zich over
verbazen, dat de geloovigen in verzet ko
men, waar zij op zoo barbaarsche wijze
worden aangevallen en zóó weinig be
scherming vinden bij' de overheid? vraagt
„het Centrum".
De houding van den Paus. Aan
de „Notes Romaines" van de „Patriote"
ontleenen wij het volgende
Zeer spoedig verwacht men een mede-
deeling van den H. Stoel omtrent de te
genwoordige toestanden in Frankrijk. Den
Katholieken zal, naar men zegt, voorge
schreven worden om zich tot passieven
tegenstand naast wettige oppositie te be
perken. De houding van kardinaal Richard
zal ongetwijfeld door Rome goedgekeurd
worden. Men zal den Franschen Katho
lieken bevelen„Volgt de Duitschers na,
die langs wet.telijken weg en door ver
kiezingen gereageerd hebben en rechtvaar
digheid hebben verkregen".
RUSLAND.
Een lief land. Te Simferopol kwam
dezer dagen een jonge man uit Bakoe bij1
Tsjirachof, een Armeniseh millionnair, met
de boodschap dat de revolutionnaire partij
24,000 gulden va.n hem moest hebben en
dat hij in geval hij weigerde een kind des
doods was. De millionnair, die tachtig jaar
■oud is, zeide, dat hij' het geld zou gaan
halen. Maar zoodra, de jonge man zijii
revolver in den zak had gestoken, vloog
de tachtigjarige hem naar de keel en riep
om hulp. Twee uur nadat de afdreiger
in hechtenis was genomen werd het huis
door een bende van 20 man aangevallen;
maar de politie kon hen bijtijds verdrijven.
DUITSCHLAND.
De zilveren bruiloft van keizer Wilhelm
en de keizerin zal ook worden bijgewoond
door den eenvoudigen landbouwer Stephan
Hesse uit Wichita (Kansas), die op uit-
noodiging des keizers daarvoor overkomt
uil de Vereenigde Staten.
Hesse was indertijd wachtmeester bij het
regiment cavalerie, waarvan de toenmalige
prins Wilhelm commandant was en eens,
toen het paard van den prins met zijn
berijder op hol ging, wist hij, niet zonder
levensgevaar, het wildgeworden dier mees
ter te worden.
De dankbare prins noodigde toen, onge
veer 23 jaren vooruit, den wachtmeester
op zijn zilveren bruiloft, en thans heeft
hij als keizer die belofte niet vergeten.
Hij zond Hesse een hernieuwde uitnoodi-
ging, met het geld voor de reis, en thans
is de oud-wachtmeester op weg naar Eu
ropa.
De sociaal-democraten als ka
pitalisten. Als antwoord op de be
wering van den heer Van Kol, die in de
„Hilversumsche Courant" verklaarde, geen
mijnaandeelen te bezitten, is in dat blad
een schrijven opgenomen van den heer
A. Blom (den debater op de lezing van
dr. Van den Brink, te Hilversum gehou
den). In dat schrijven houdt de heer Blom
vol, dat de heer Van Kol wel dege
lijk mijnaandeelen bezit. De heer B. schrijft
o. a,De heer Van Kol heeft destijds meder
opgericht (en het is door of namens hem
erkend in het soc.-dem. dagblad „Het
Volk", toen hij zich tegenover Domela
Nieuwenhuis verdedigde over een ongeveer
gelijksoortige opmerking) een mijnbouw-
exploratie, d. w. z. onderzoekingsmaat
schappij, welke vennootschap later is
omgezet in een exploratie-maatschappij,
toen door de exploratie of onderzoekingen
gebleken was dat de gronden delfstoffen
bevatten, en heeft, deze Maatschappij',
waarvan de heer Van Kol aandeelhouder
was, volgens verklaringen van den heer
Van Kol in een ingezonden stuk in het
„Katholiek-Sociaal Weekblad" van den 9en
April 1904, blz. 178, le kolom, 33e regel
van boven, slechts twintig procent divi
dend uitgekeerd. Nu inoge de heer Van
Kol na of in 1904 de aandeelen die hij
in de „Maatschappij lol exploitatie van
het land Pantjoer te Sitoebondo" had, ver
kocht hebben, een feit is het, en het is,
zooals gezegd, door den heer Van Kol in
1904 erkend, dat hij aandeelen heeft of
gehad heeft, waarop in één jaar twintig
procent dividend is uitgekeerd, waarvan
elk sociaal-democraat, dus ook de heer
Van Kol, zal zeggen, daL zulk een hoog
dividend nooit, bereikt kan worden dan
door het onttrekken van meer
waarde aan den arbeid, of om
in de heeren hun eigen termi
nologie te spreken, door het
uitzuigen der arbeiders.
De minister van landbouw, overwegen
de, dat het bij schippers van kleinere vaar
tuigen nog steeds gebruikelijk schijnt te
zijn, om zich in geval van nood, in stede
van de bij Kon. besl. van 21 April 1897
vastgestelde seinen, te bedienen van de
vlag in sjouw, brengt ter kennis, dat vaar
tuigen, welke in nood verkeeren en hulp
verlangen, er slechts op kunnen rekenen,
dat hulp door anderen of van den wal
zal worden verleend, wanneer de navol
gende, bij bovenbedoeld Kon. besl. vast
gestelde internationaal geldende noodsig
nalen gedaan of getoond worden:
Bij dag: lo. kanonschoten, of eenig an
der ontploffingssein, met tusschenpoozen
van ongeeveer eene minuut;
2o. het noodsein N. C. van hel inter
nationaal seinboek;
3o. het afstandssein, bestaande uit een
vierkante vlag, boven of onder welke een
bal of een voorwerp, dat op een bal ge
lijkt, is geheschen;
4o. het afstandssein, bestaande uit een
kegel, met den top naar boven, boven of
onder welke een bal of een voorwerp, dat
op een bal gelijkt, is geheschen;
5o. een aangehouden toon met eenig
mistseinwerktuig.
Bij nacht: lo. kanonschoten, of eenig
ander ontploffingssein, met tusschenpoo-
zen van ongeveer ééne minuut
2o. vlammen boven het vaartuig (als van
een brandend teervat, olievat, enz.)
3o. vuurpijlen of lichtkogels, die ster
ren uitwerpen, onverschillig van welke
kleur of inrichting, die één voor één met
korte tusschenpoozen worden ontstoken;
4o. een aangehouden toon met eenig
mistseinwerktuig.
Eerste Kamer. Aangenomen zijn de
oorlogsbegrooting, de vestingbegroofing en
de waterstaatsbegrooting.
Bij de landbouwbegrooting keurde de
heeren Michiels, Hoog en Von Fisenne te
genover de heeren Dojes en Bultman goed
de intrekking van het ontwerp tot instel
ling van landbouwraden van welk voorstel
naar minister Veegens betoogde de hoofd
fout. was dat het de politiek in den land
bouw bracht.
De minister betoogde dat de ziektever
zekering, zoo goed als klaar zijnde, aan
een herziening van de ongevallenwet moet
voorafgaan. De minister hoopte tijdig de
arbeidswet in den geest van de Berner
conferentie te kunnen herzien. De begroo
ting werd aangenomen.
Bij de begrooting van koloniën kwam
de minister in aansluiting aan den heer
Van Wassenaar op tegen de beschuldi
ging van den heer Paasche in den Duit-
schen Rijksdag tegenover onze Indische
ambtenaren.
De Kamer is tol nader order uiteen
gegaan, maar niet dan na met meer dan
gewone, bij dit college niet te verwach
ten heftigheid, het Kabinet te hebben be
streden.
De rede van den heer 't Hooft verwekte
bijna een critiek incident. Zelfs lang niet
de geheele linkerzijde, zegde steun toe.
Ook zeide minister De Meester, tot groo
te ergernis van Sam. van Houten, her
haalde malen toe, dal de lager-onderwijs-
wet van Kuyper op loyale wijze zal wor
den uitgevoerd.
In de „.Residentiebode" lezen wij de
volgende advertentie
f 100.000.
Welk Minister van welk land gaat
100.000 gulden verdienen bij eene vreem
de mogendheid?
Brieven franco onder No. 2866 aan het
Bureau van dit Blad.
Van 28 Mei tot 2 Juni komt de le com
pagnie van het 38e Landweerdistrict onder
do wapenen in de kazerne, te Vlissingen,
de 2c compagnie te Bergen op Zoom (ten
tenkamp) en de le compagnie van bet 39e
Landweerdistrict te Neuzen (Infirmerie).
Van 14 tot 19 Mei komt de 2e compagnie
van dat district onder 'de wapenen te Vlis
singen (kazerne).
GOES. Wij herinneren er aan, dat de
R. K. Veieeniging van Spoorwegpersoneel
te Goes en omstreken „St. Willibrordus"
Zondag 11 Febr., haar feestverg.adering
houdt, op het Slot Oostende, des avonds
om 6 uur. Deze vergadering, waar de
Weleerw. pater Arsenius spreken zal, is
uitsluitend toegankelijk voor de begunsti
gers der vereeniging met hun huisge
nooten.
Gisterenmiddag wenschte dhr. J. J.
K. alhier aan het Kortgeenschc veer over
gezet te worden, doch wegens het on
gunstige weer kon dat eerst na. 2 uur
wachtens plaats hebben. Eindelijk kon het
geschieden, doch tijdens de overzetting,
ongeveer 50 meter uit den wal, sloeg diens
fiets over boord en zonk als een bak
steen, zoodat. de reiziger verder geen ge
bruik kon maken van zijn fiets. Heden
morgen werd zijn fiets ongeschonden thuis
bezorgd.
Op de vergadering j.l. Wöensdaga-
avond ten 8 uur gehouden in de Socië
teit V. 0. V. door het meerendeel van de
excecutanten van de in de vorige week
gehouden soirée, werd eene vereeniging
opgericht, die zal heeten: de Goesche
Tooneelvereeniging „Nut en Genoegen".
Het bestuur werd als volgt samengesteld:
President de heer J. Th. Pilaar, Secretaris-
Penningmeester H. J. H. Hornix, Bestuurs
leden: de dames mevrouw J. Th. Pilaar,
J. Janssen en de heer J. Z. Risch (censor).
Besloten werd nog in dit seizoen eene
uitvoering te geven.
Toetreding tot de vereeniging kan plaats
hebben bij ballotage.
MIDDELBURG. Ter viering van haar
10-jarig bestaan zal do schietvereemging
„Wilhelmina" alhier op 3 en 4 Juni een
